1. Opšta bakteriologija; Rast i faktori rasta bakterija✅ Flashcards

1
Q

Šta je zajedničko, a šta različito eukariotima i prokariotima?

A

Razlike u građi
Prokarioti poseduju:
- ćelijski zid izgrađen od peptidoglikana
- nemaju cilije
- nema endoplazmatski retikulum, Goldži aparat, lizozome, peroksizome, citoskelet
- nema jedro (genetski materijal je haploidan i DNK se nalazi u plazmidima).
Eukarioti poseduju:
- ćelijski zid izgrađen od celuloze i hitina
- imaju cilije
- poseduje endoplazmatski retikulum, Goldžijev aparat, lizozome, peroksizome
- poseduje jedro (genetski materijal je diploidan i DNK se nalazi i u mitohondrijama i hloroplastima)
Zajedničko im je to što sadrže hromozome i DNK, i što poseduju citoplazmu, ćelijsku membranu, vakuole i ribozome. Ribozomi su kod prokariota 70s, a kod eukariota 80s.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Koji oblici bakterija postoje?

A

Postoje:
1. loptasti (coccus) - diplokok, streptokok, stafilokok
2. štapićasti (bacillus) - diplobacili, streptobacili
3. spiralan
4. kubičan, zvezdast, flamentozan

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Koja bakterija ne poseduje ćelijski zid?

A

Mycoplasma

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Na koji način se dele bakterije?

A

Binarnom deobom.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Građa prokariotske ćelije

A
  1. Kapsula (nemaju svi)
  2. Ćelijski zid (uvek postoji)
  3. Citoplazmatska membrana
  4. Citoplazma - ribozomi, cirkularna DNK
  5. Pili, flagele, aksijalni filamenti.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Nabroj ovojnice bakterija.

A
  1. Kapsula i glikokaliks
  2. Ćelijski zid
  3. Citoplazmatska membrana
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Kapsula - građa, uloge, da li je neophodna za život?

A

Kapsula je mukoidne strukture, izgrađena od polisaharida.

Uloge kapsule su: zaštitna, antifagocitna

Služi za serotipizaciju, dokazivanje kapsularnih Ag i pripremu vakcina.

Nije neophodna za život.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Kako se zovu sojevi bakterija koji imaju kapsulu?

A

Virulentni.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Glikokaliks - građa, uloga

A

Glikokaliks predstavlja mrežu polisaharidnih fibrila koji ne prijanjaju uz ćelijski zid.

Ima ulogu u adherenciji bb i formiranju biofilma (koji je sastavljen od egzopolisaharida).

Čini bb otpornijom na antibiotike, dezinficijense, antiseptike.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Koji bacil nema kapsulu izgrađenu od polisaharidа? I od čega je izgrađena?

A

Bacil antraksa, od glutaminske kiseline.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Ćelijski zid - građa

A

Sastav: peptidoglikan, murein i mukopeptid.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Šta se nalazi u ćel. zidu G+ bb?

A

Peptidoglikani
Teihoinska kiselina - kovalentno vezana za peptidoglikan
Lipoteihoinska kiselina - kovalentno vezana za citoplazmatsku membranu
Polisaharidi
Proteini

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Koje je ciljno mesto delovanja antibiotika?

A

Ćelijski zid.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Skelet peptidoglikana

A

N-acetilglukozamin i N-acetilmuraminska kiselina su povezane Beta (1-4) glikozidnim vezama i formiraju linearne lance.
Za svaki ostatak N-acetilmuraminske kiseline, vezuje se jedan tetrapeptid u kome dominiraju dve AK: diaminopimelinska kis. i D-alanin. Na taj način dobijamo razgranate lance.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Kako se vrši umrežavanje Gram + lanaca kod razgranatih lanaca peptidoglikana?

A

Indirektno, preko jednog pentaglicinskog mosta povezuju se treća i četvrta AK dva različita tetrapeptida.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Kako se vrši umrežavanje Gram - lanaca kod razgranatih lanaca peptidoglikana?

A

Direktno, peptidnom vezom treće AK jednog tetrapeptida i četvrte AK drugog tetrapeptida.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Koja bb ima specifičnu osobinu da dolazi do aktivacije autokatalitičkih enzima?

A

Pneumokoka.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Struktura ćelijskog zida Gram - BB?

A

Sastoji se od unutrašnje i spoljašnje membrane, između kojih je tanak sloj peptidoglikana (periplazmatski prostor)
U spoljašnjoj membrani se nalaze: fosfolipidi, proteini, porini, lipoproteini, lipopolisaharidi (endotoksin). LPS se oslobađa nakon lize ovih BB.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Šta su porini?

A

To su transmembranski proteini spoljašnje membrane.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Koje su karakteristike AARB?

A

Za PG je kovalentno vezan arabinogalaktan. Zatim, iznad se nalaze lipidi i voskovi izgrađeni od mikolične kiseline. Dodatno poseduje proteine, lipide i porine.
BB iz roda mikoplazme, poseduju tri tipa mikolične kiseline: alfa, metoksi i keto m. kiseline.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Značaj ćelijskog zida BB?

A

Daje oblik ćeliji, štiti je od mehaničkih uticaja i unutrašnjeg osmotskog pritiska, ima ulogu u deobi bakterija i predstavlja idealno mesto za delovanje antimikrobnih lekova.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Enzimi koji deluju na ćelijski zid su? Šta još deluje?

A

Lizozomi - cepaju glikozidne veze između N-acetilglukozamina i N-acetilmuraminske kiseline
Murein-endopeptidaze - cepaju peptidne veze
Autolizini - razlažu sopstveni ćelijski zid
+ antibiotici sprečavaju sintezu peptidoglikana
+ EDTA razgrađuje lipid A Gram - BB.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Šta je periplazmatski prostor?

A

Prostor koji se nalazi između spoljašnje i unutrašnje membrane, a ispunjen je gelom od proteina. U njemu se nalaze hidrolitički enzimi kao i detoksikujući enzimi (beta laktamaze i aminoglukozil-fosforilaze)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Šta su to L-oblici bb?

A

To su bakterije koje su privremeno izgubile sposobnost sinteze ćel. zida.
To su protoplasti (G+ bb) i sferoplasti (G- bb).
Taj gubitak je uglavnom reverzibilan.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Citoplazmatska membrana BB - građa i funkcije

A

Predstavlja dvoslojnu membranu izgrađenu od fosfolipida i proteina. Ne sadrži sterole, izuzev mycoplasme koja sadrži holesterol.
G+ sadrže lipoteihoinsku kiselinu
G- ne
Funkcije:
- transport hranljivih materija (pasivna difuzija, olakšana difuzija i aktivni transport pomoću permeaza sistema)
- stvaranje E, respiracija, transport e-
- proteini neophodni za sintezu ćelijskog zida

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Šta su mezozomi?

A

Invaginacije citoplazmatske membrane koje učestvuju u deobi ćelija.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Citoplazma

A

Predstavlja amorfni matriks koga čine:
1. Citoplazmatske granule
2. Ribozomi 70s (50s + 30s)
3. Genom (haploidan)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Nabroj izrasline na BB ćeliji

A

Flagele, aksijalni filamenti, pili i spore.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Flagele

A

Flagela je strukura pomoću koje se bakterija kreće. Izgrađena je od proteina flagelina koji ima antigenske osobine (tipski specifičan za H-Ag bakterija), kuke i bazalnog dela.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

Razlike u građi Gram + i Gram - bakterija?

A

Razlikuju se u broju proteinskih prstenova. Kod Gram + obzirom da imaju samo jednu citoplazmatsku membranu imamo jedan par proteinskih prstenova, a kod Gram - ima 2 para proteinskih prstenova.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

Pile
- šta su?
- tipovi?

A

Izrasline pomoću kojih se BB pričvršćuju za površinu ćelije. Sastavljene su od proteina pilina (Ag osobine)
Postoje 2 tipa pila:
1. fimbrije - adhezivni
2. seks pili - pomoću kojih BB može da učestvuje u razmeni genetičkih materijala sa drugom BB pomoću konjugacije.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

Aksijalni filamenti

A

Filamentozne strukture slične flagelama. Prisutne su kod spiralnih bakterija, a nalaze se u ćeliji, ne izlaze na površinu.

33
Q

Tipovi flagela

A

Monopolarna monotriha
Monopolarna politriha
Bipolarna politriha
Peritrihijalni rapored flagela

34
Q

Delovi flagele

A

Filament
Zglob
G + imaju 1 par prstenova
G - imaju 2 para prstenova
Prstenovi rotiraju i lako okreću filament

35
Q

Kolonija

A

Kolonija je grupa bb koja je nastala razmnožavanjem jedne bakterije i koja je vidljiva golim okom.

36
Q

Spore

A

Spore su rezistentne strukture koje se formiraju unutar bb ćelije u nepovoljnim životnim uslovima. Spore nisu strukture pomoću kojih se bb razmnožavaju. BB u vegetativnom obliku formira jednu sporu iz koje germinacijom nastaje samo jedna BB.
Spore formiraju:
1. Striktno aerobne bakterije iz genusa Bacillus
2. Striktno anaerobne bakterije iz genusa Clostridium
3. G+ koke iz genusa Sporosarcina
4. Verovatno Coxiella burnetti.
pr. Bacillus Anthracis i Clostridium tetani

37
Q

Sporulacija

A

Sporulacija je proces u kome vegetativni oblik bakterije prelazi u sporu. (7 faza)

38
Q

Germinacija

A

Germinacija je proces iz kog spora prelazi u vegetativni oblik. Prolazi kroz 3 faze:
1. Aktivacija
2. Inicijacija
3. Isklijavanje
U toku germinacije spora gubi refraktilnost, autolizini razgrađuju peptidoglikan, prima veće količine vode, a izlučuje Ca-dipikolinat. Po završenoj germinaciji, bakterija se odmah deli.

39
Q

Tipovi spore

A

Bacilarni - spora je manjeg dijametra od ćelije (terminalno, subterminalno, centralno)
Klostridijalni - spora je većeg dijametra od ćelije (centralno ili subterminalno)
Plektridijalni - spora je većeg dijametra od ćelije (terminalno)

40
Q

Faze u formiranju spore

A
  1. Nastanak aksijalnog filamenta
  2. Formiranje septuma prespore
  3. Obuhvatanje prespore
  4. Sinteza korteksa
  5. Sinteza omotača
  6. Sazrevanje spore
  7. Oslobađanje spore
41
Q

Građa spore

A

U samom centru spore se nalazi jedro (DNK) sa ribozomima, koje okružuje citoplazma koja sadrži kalcijum dipikolinat koji apsorbuje
vodu i time smanjuje procenat vode.
Sporin zid - sadrži peptidoglikan i pri germinaciji prelazi u ćelijski zid
Sporin korteks, omotač spore (sadrži 15 različitih proteina sa brojnim disulfidnim vezama) i egzosporijum (lipoproteinska membrana koja sadrži i UH).

42
Q

Na šta su spore otporne?

A

Na povišenu temperaturu, isušivanje, delovanje dezinficijensa.

43
Q

Bojenje spora po Fultonu

A

1) Fiksacija preparata
2) Prelivanje malahitno zelenom bojom
3) Zagrevanje kako bi došlo do topljenja lipidno-voštanog omotača.
Boji se i telo i spora bakterije.
4) Hlađenjem, boja ostaje zarobljena u spori.
5) Odbojavanje u rastvoru kiseline u alkoholu.
6) Bojenje safraninom
telo - crveno
spore - zelene

44
Q

Bojenje spora po Hauseru

A

1) Prva boja - karbol fuksin (safranin)
2) Zagrevanje
3) Odbojavanje u rastvoru kiseline u alkoholu
4) Druga boja - metilensko plavo
telo - metilensko plavo
spore - crveno

45
Q

Da li se pri završenoj germinaciji bb odmah deli?

A

Da.

46
Q

Rast bakterije

A

Rast bakterije predstavlja ravnomerno povećanje svih delova bakterije.

47
Q

Šta je posledica rasta bakterije?

A

Razmnožavanje

48
Q

Uginuće bakterije

A

Prestanak rasta i razmnožavanja, gubitak svih životnih funkcija

49
Q

Faktori neophodni za obavljanje životnih funkcija bakterije

A

Hranljive materije, opt. temperatura, opt. pH
CO2, O2, H2O
Oksidoredukcioni potencijal, osmotski pritisak, inhibitorne supstance, površinski napon

50
Q

In vivo rast bakterije je?
In vitro rast bakterije je?

A

In vivo-u organizmu
In vitro-u laboratorijskim uslovima

51
Q

Temperatura kao faktor koji utiče na rast bakterije? Tipovi

A

Optimalna - temp. na kojoj su razmnožavanje i rast bb najintenzivniji
Minimalna - minimalna temp. na kojoj postoji razmnožavanje i rast MO
Maksimalna - najviša vrednost temp. na kojoj postoji razmnožavanje i rast MO

52
Q

Podela bakterija prema temperaturi

A

Psihrofilne (do 20)
Psihrotropne
Mezofilne (10-40)
Termofilne (>40)
Ekstremno termofilne

53
Q

pH kao faktor koji utiče na rast bakterije? Tipovi i podela bb?

A

Optimalna, minimalna, maksimalna pH
Acidofilne (pH 0,1 - 5,4)
Neutrofilne (pH 5,4 - 8,5)
Alkalofilne (pH 8,5 - 11)

54
Q

Kiseonik kao faktor koji utiče na rast bakterije?

A

Striktni aerobi - rastu isključivo u prisustvu O2
Striktni anaerobi - rastu isključivo u odsustvu O2
Aerotolerantne bakterije - bolje rastu u odsustvu O2, ali on nije toksičan za njih
Fakultativno anaerobne - mogu da rastu i u prisustvu i u odsustvu O2
Mikroerofilne - za njih O2 nije toksičan, ali bolje rastu u atmosferi gde je konc. O2 manja nego u vazduhu

55
Q

U kom procesu rastu striktni aerobi?

A

Fermentacija.

56
Q

U kom procesu rastu striktni anaerobi?

A

Respiracija.

57
Q

CO2 kao faktor koji utiče na rast bakterije?

A

Litotrofne (autotrofne) koriste C kao jedini izvor E.
Organotrofne (heterotrofne) koriste C iz različitih drugih organski jedinjenja.

58
Q

H2O kao faktor koji utiče na rast bakterije?

A

Služi za obezbeđivanje turgora i omogućava da hranljive materije prodru u bakterijsku ćeliju.

59
Q

Osmotski pritisak kao faktor koji utiče na rast bakterije?

A

Halofilne - zahtevaju više koncentracije NaCl
Halotolerantne - nije im neophodno prisustvo visoke konc. soli, a opet može da ga podnese

60
Q

Površinski napon kao faktor koji utiče na rast bakterije?

A

Visok PN otežava razmenu materija, pa se na podlogama često dodaju materije koje snižavaju površinski napon. (žučne soli)

61
Q

Kakve hranljive podloge postoje?

A

Tečne - dolazi do zamućenja
Polučvrste
Čvrste - pojava bakterijskih kolonija (vidljive golim okom, oblik, veličina, ivice, struktura, površina, prozračnost, boja)

62
Q

Vreme jedne generacije

A

Vreme potrebno da se bakterijska ćelija podeli na dve ćerke ćelije

63
Q

Mešovite kulture

A

Dve ili više kultura nastalih iz jednog bolesničkog materijala.

64
Q

Od čega zavisi izbor hranljive podloge?

A

Od vrste bakterija koja se ne osnovu dijagnoze očekuje i od vrste bolesničkog materijala.

65
Q

Kako se razmnožavaju bakterije?

A

Binarnom deobom - bakterijske ćelije se dele na dve potpuno identične jedinke.
Ređe pupljenjem, grananjem, stvaranjem L oblika.

66
Q

Do čega dovodi rast bb u tečnoj podlozi?

A

Do zamućenja.

67
Q

Do čega dovodi rast bb na čvrstoj podlozi?

A

Do pojave bb kolonija

68
Q

Mešovite kulture

A

Dve ili više kulture dobijene iz jednog bolesničkog materijala.

69
Q

Kriva rasta bakterije

A

Kada jednu vrstu bakterija inokuišemo u tečnu hranljivu podlogu, a zatim pratimo broj živih baterija u funkciji vremena, možemo dobti krivu rasta kada se logaritam broja bakterija nanese na ordinatu (y), a vreme na apscisu (x).
A - faza pritajenosti (Lag) - SR 0
(prilagođavanje bakterija na uslove u okruženju)
B - faza ubrzanog rasta - SR raste
C - eksponencijalni rast ili logaritamska faza - SR konstantna
(faza najbržeg razmnožavanja bakterija)
D - usporavanje rasta - SR se smanjuje
E - stacionarna faza - SR 0
(broj živih bakterija nalazi se u ravnoteži sa brojem mrtvih bakterija, istrošene su hranljive materije, dolazi do toksičnih produkata metabolizma)
F - faza ubrzanog uginuća - SR negativna (smrt)
(nedostatak nutrijenata i metabolički nusproizvodi doprinose ubrzanoj stopi odumiranja bakterija)
SR - stopa rasta

70
Q

Kako se dele bb prema izvoru energije?

A

Na fototrofe (sunčeva svetlost), hemotrofe (hemijska jedinjenja) i hemoorganotrofne (organske materije).

71
Q

Kako se meri rast bb?

A
  • Direktnim mikroskopskim brojanjem bb ćelija
  • Metod brojanja kolonija
  • Nefelometrijski i turbidometrijski metod.
72
Q

U kom obliku bb čuvaju energiju?

A

ATP, glikogen, skrob i kao poli-Beta hidroksi buternu kiselinu.

73
Q

Nativan preparat

A

Preparat koji sadrži žive organizme

74
Q

Fiksirani preparat

A

Preparat koji sadrži organizme ubijene toplotom

75
Q

Mehanički delovi mikroskopa

A

Mehanički delovi mikroskopa su postolje, ručica, stočić, metalna cev (tubus) i dva zavrtanja (makrometarski i mikrometarski).

76
Q

Optički delovi mikroskopa

A

Optički delovi mikroskopa su okular, objektiiv i kondenzor

77
Q

Građa prokariotske ćelije

A
  1. Kapsula (nemaju svi)
  2. Ćelijski zid (uvek postoji)
  3. Citoplazmatska membrana
  4. Citoplazma - ribozomi, cirkularna DNK
  5. Pili, flagele, aksijalni filamenti.
78
Q

Koje tipove pila mogu imati bakterije? Objasnite njihovu ulogu.

A

Pili ili fimbrije se dele na:
1. Adherentne koje pomažu bakteriji da adherira, tj. da se veže za ciljnu ćeliju; nešto su kraće strukture koje prekrivaju skoro celu površinu bakterijske ćelije
2. Konjugativne (sex) koje učestvuju u razmeni genetičkog materijala posredstvom
konjugacije; u manjem su broju, najčešče je prisutna samo jedna, znatno su duže od
adherentnih.
Escherichia coli ima i adherentne i sex pili (fimbrije). Dakle, uloga pili je u adheziji i / ili razmeni genetičkog materijala. Morfološki su kraće od flagela i izgrađene su od proteina pilina.