5. Goedaardige aandoeningen van de penis - Albersen Flashcards
Welke goedaardige aandoeningen van de penis ken je?
- ziekte van Peyronie
- congenitale (aangeboren) kromstand
Wat is de ziekte van Peyronie?
Hierbij ontstaat er littekenweefsel ter hoogte van de tunica albuginea van de corpora cavernosa. Het is een verworven dorsale (naar boven toe) kromstand van de penis.
Wat is de prevalentie van de ziekte van Peyronie?
Ongeveer 3%
Komt vaak voor bij diabetes, erectiestoornissen, radicale prostatectomie (gebrek nachtelijke erecties) en genetische predispositie.
Wat is het natuurlijk verloop van de ziekte van Peyronie?
Twee fasen
- acute fase (6-12 maanden): pijnlijke erecties, progressieve kromstand, voelbare plaques in tunica albuginea
- chronische fase: pijn verdwijnt spontaan, stabiele kromstand, harde verkalkte plaques in tunica albuginea
Spontaan beterschap: 3-13%
De ziekte van Peyronie kent verschillende soorten kromstanden.
- dorsale kromstand 60-70%
- laterale kromstand 20-30%
- zandloperfiguur 1%: erectie is goed aan de basis van de penis en aan de zwellichamen onder de glans. Daartussen is er een plaque die de zwellichamen toesnoeren.
- torsie (zeldzaam): naar links en om zijn as gedraaid
- ventraal 9%
Welke soorten beeldvorming zijn er mbt de ziekte van Peyronie?
Echo: evaluatie grootte plaque en aanwezigheid van verkalking
- Doppler echografie: snelheid van rode bloedcellen om bloeddoorstroming te meten, inschatting kwaliteit erecties (erectie nodig voor onderzoek)
MRI: penis wordt in geheel bekeken, verdikking aan de dorsale kant
Wat is de behandeling van de ziekte van Peyronie? (opsomming)
Acute fase: voorkomen van inflammatie en fibrose
- wachten is gouden standaard, er kan niet veel gedaan worden in deze fase, genezen is onmogelijk
- orale therapie
- tractie
- vacuümtherapie
- EMDA
- ESWT
- cortisone injecties
Chronische fase: irreversibele vormafwijking
- collagenase injecties
- chirurgie: plicatie, plaque-incisie, penisprothese+ Wilson manouvre
- counseling
Wat is de behandeling van de ziekte van Peyronie in de acute fase?
Wachten is gouden standaard, er kan niet veel gedaan worden in deze fase.
Orale therapie
- medicatie om littekenweefsel en ontsteking af te remmen
- dokters schrijven dit vaak voor omdat ze het moeilijk vinden om te wachten
- patiënt krijgt zo toch het gevoel dat hij behandeld wordt
Tractie
- er wordt een kussentje tegen het pubis geplaatst met twee uitschuifbare metalen aan
- het is de bedoeling dat deze elke dag een beetje aangedraaid wordt
- 2-8 uur per dag
- afname curvatuur 10-40°
- lastige therapie met beperkte verbetering
- rationale: collageenvezels uit elkaar trekken zodat ze niet aan elkaar groeien
Vacuümtherapie
- door de penis vacuüm te trekken wordt deze recht getrokken
- de cellen in het littekenweefsel worden uitgerekt
- de lengte van het littekenweefsel wordt bewaard waardoor deze niet kan kromtrekken
- 5-25% kans op verbetering
EMDA
- electromotive drug administration
- ion therapie naar tunica albuginea
- geen effect
ESWT
- extracorporeal shock wave therapy
- helpen om pijn te verbeteren
Cortisone injecties
- geen effect
Wat is de behandeling van de ziekte van Peyronie tijdens de chronische fase?
Collagenase injecties
- enzym dat collageenvezels afbreekt, aldus het littekenweefsel
- dubbel zoveel succes als placebo maar is van de markt gehaald
- enige therapie die evidence based werkte
Chirurgie: gouden standaard
- Plicatie: weefsel van de penis wordt opgevouwen om de kromming te corrigeren
Nesbit-operatie: voor krommingen < 60°, aan de tegenovergestelde zijde worden in de tunica hechtingen aangebracht om deze bij elkaar te trekken, 1 cm lengteverlies per 1° correctie
Lue-operatie: voor krommingen tussen 40-60°
- Plaque-incisie
Littekenweefsel wordt ingesneden en vervangen door een greffe (vaak hartzakje koe). Voor mannen met een goede erectie en forse kromstand > 60°. Resultaten zijn teleurstellend
- Penisprothese en Wilson manoeuvre
Prothese vervangt het gezonde sponsweefsel in de zwellichamen, buiging in tegenovergestelde richting. Plaque gaat breken en penis wordt rechter. Vooral bij mannen met een verminderde erectiele functie.
Counseling
- realistische verwachtingen creëren
- ook weten wanneer niet geopereerd moet worden: dokterhoppen, prima seksleven, geen verkorting willen
Wat is een congenitale (aangeboren) kromstand?
- Deze kromstand is meestal naar de onderkant van de penis.
- De zwellichamen zijn geroteerd en de plasbuis is korter.
- Vaak een langere penis dan gemiddeld.
- Vooral bij jonge mannen
- Enige oplossing is chirurgie, maar enkel bij mannen die geen betrekkingen kunnen hebben door de kromstand
Welke peniele urgenties en aangeboren afwijkingen ken je?
Urgenties
- priapisme
- penisfractuur
Aangeboren
- phimosis
- hypospadie
- epispadie-extrofie
Wat is een priapisme?
Een pathologische aandoening waarbij er een erectie optreedt gedurende vier uur of meer, welke niet gerelateerd is aan een seksuele prikkel of stimulatie.
Er zijn twee vormen
- high flow: te veel bloedaanvoer
- low flow / ischemisch: geen aanvoer vers bloed
Wat is een ischemisch priapisme?
- een compartimentsyndroom
- door suprafysiologische druk in het de corpora cavernosa zit het bloed gevangen
- druk is hoger dan is arteriële bloedcirculatie dus geen geen circulatie meer aldus zuurstofgebrek
- kan optreden als bijwerking van: anti-psychotica, leukemie, recreatief spuitjes gebruiken
Hoe stellen we de diagnose van een ischemisch priapisme?
- pijn
- rigiditeit
- niet pulsatiel
- Doppler-echo: geen bloeddoorstroming
- bloedgas: pH zuur, laag O², hoog Co²
Wat is de behandeling van een ischemisch priapisme?
Er wordt overgegaan naar de volgende stap wanneer de vorige niet geslaagd is.
Stap 1
- aspiratie van zuurstofarm bloed tot detumescentie bereikt is
- bloed gaat van dieprood naar helderrood
- controle via bloedgas
Stap 2
- inspuiten sympathicomimetica om vasoconstrictie te bekomen
Stap 3
- een verbinding wordt aangelegd tussen corpora cavernosa (hoge druk) en corpus spongiosum (lage druk)
- er wordt een opening in de penis gemaakt waardoor het bloed er uit kan
- bloed is donkerrood en stroperig
Resultaat:
- onder 12 uur: herstel erectiele functie mogelijk
- 12-36 uur: kleine kans op recuperatie
- meer dan 36 uur: geen kans op recuperatie, aanbieden penisprothese
Wat is een high flow priapisme?
- het gevolg van een fistel tussen het bloedvat en het sponsweefsel van het corpus cavernosa
- zwellichamen worden continu gevuld met bloed
Wat is de diagnose en behandeling van een high flow priapisme?
Diagnose
- geen pijn
- penis is dik en hard
- penis is indrukbaar
- niet rigide
- soms pulsatief
- Doppler: echo: hoge bloeddoorstroming
- arteriogram: fistel
- bloedgas: normaal
Behandeling
- selectieve embolisatie van fistel
Wat is een penisfractuur? Geef ook diagnose en gevolgen
- Doordat de tunica albuginea onder druk staat, kan deze scheuren bijvoorbeeld bij reversed-cowgirl.
- bij het aanspannen van de bekkenbodemspieren is de bloedruk in de penis 200-300 ml/kwik, veel hoger dan de arteriële bloeddruk
- Meestal scheurt dit aan de basis van de penis. Bij de ziekte van Peyronie is dit aan de bovenkant
Diagnose
- duidelijk klap voel- en hoorbaar
- meteen verlies erectie
- ecchymose/hematoom/eggplant deformity: donkerrood door bloed dat in andere lagen van de penis komt
Gevolgen
- geneest met littekenvorming of kromgetrokken door hechtingen
- erectiestoornissen door littekenweefsel in erectiel weefsel
Wat zijn de functies van de voorhuid en het frenulum?
- bescherming glans
- natuurlijke lubricatie opslaan en verdelen over eikel
- ‘lager’ bij seksuele betrekkingen en masturbatie
- gevoeligheid
- frenulum eveneens gevoeligheid
- frenulum houdt voorhuid op de juiste plaats
Wat is phimosis?
Een vernauwde voorhuid.
- fysiologische phimosis
- pathologische phimosis
Fysiologische phimosis
- komt voor tot ongeveer 3/4 jaar, hierna komt de voorhuid los
- Balano-preputiale vergroeiingen: vergroeiingen tussen eikel en voorhuid in de puberteit. Lost zich echter op door aanmaak smegma, groei penis, opkomen erecties en begin masturbatie
Pathologische phimosis
- 10% van de kinderen ouder dan 4 jaar
- voorhuid kan nog steeds niet naar achter getrokken worden
- ontstekingen
- infecties eikel (balanitis)
- voorhuid heeft vorm speldenkop
- paraphimosis/Spaanse kraag: voorhuid schiet naar achter de eikel en kan niet meer terug waardoor de eikel afgesnoerd wordt
Wat is de behandeling van een phimosis?
Medicamenteus
- cortisonen crème om huid dunner of soepeler te maken
- minder effectief
- kans op recidief
Chirurgisch
- (partiële-) circumcisie
- voorhuid wordt weggehaal tot onder de eikel
- eikel ligt steeds vrij
- eikel wordt ruwer en minder gevoelig
- preputioplastie: voorhuid wordt in de lengte ingeknipt en in de breedte aan elkaar gehecht
Wat kan een probleem zijn mbt het frenulum en wat is de behandeling?
- frenulum breve
- te kort frenulum
- bloeden, scheuren, pijn
- frenulotomie: dwars insnijden en in de lengte hechten
Wat is hypospadie?
- congenitale afwijking
- opening van urethra zit aan de onderkant van de penis
- ergens tussen glans en perineum
- gaat vaak samen met kromstand naar onder toe
- 1/250 jongen
- de plasbuis is onderontwikkeld door onvoldoende blootstelling aan mannelijke hormonen tijdens de embryonale ontwikkeling
- daardoor vaak geassocieerde afwijkingen: cryptorchidie, hydrocoele, DSD
Wat is de behandeling van hypospadie?
- enkel chirurgisch: complex en risico op falen + nood aan correctie van kromtrekking
- vanaf 12/18 maanden na de geboorte
- weefsel is nog plastisch en in ontwikkeling
- op volwassen leeftijd moeilijk om extreme vormen van hypospadie te corrigeren
- gaatje van urethra wordt naar eikel gebracht
- nieuw stuk urethra wordt aangelegd met stuk voorhuid of scrotum (of wangslijmvlies)
- hypospadie cripple: nood aan volledige vervanging van de urethra
Wat is epispadie-extrofie?
- opening van de urethra zit aan de dorsale zijde van de penis
- komt vaak voor in combinatie met een open blaas
- het schaambeen heeft zich niet mooi gesloten
- reconstructie gebeurt tijdens eerste levensdagen
Neveneffecten:
- urinederivatie
- erectieproblemen, kromstand
- seksuele problemen
- verwijderen blaas en stoma
Wat zijn goedaardige scrotale zwellingen?
- varicocoele
- hydrocoele
- epididymiscyste/spermatocoele
- orchitis
- epididymitis
- gangreen van fournier
- torsio testis
Wat is varicocoele? + oorzaak + behandeling
- uitzetting aders rond de teelbal
- vooral linkerkant (komt uit op ader van de nier)
- 60-75% afwijkingen in sperma-analyse
Oorzaak:
-defecte klepjes in de aders
- hypoxie: geen voldoende zuurstof in bloed
- teelbal warmt op (niet goed voor spermatogenese)
Behandeling
- enkel bij fertiliteitsproblemen of groeiachterstand bij kinderen
- terugstroom bloed wordt geblokkeerd
- aders worden dichtgeschroeid of gebruik katheter
Wat is hydrocoele? + behandeling
- ‘waterbreuk’
- zwelling balzak als gevolg van ophoping vocht rond zaad- of bijbal
- hydrocoele communicans: aangeboren, met een open lieskanaal
- hydrocoele op later leeftijd is door ontsteking
Behandeling
- lord-plicatuur
- vlies dat vocht aanmaakt wordt omgekeerd zodat het vocht opgenomen wordt door onderhuids weefsel
Wat is een epididymiscyste/spermatocoele?
- opgestopt kanaaltje in de epididymis
- je kan er verschillende hebben
- niets doen indien geen last, anders wegsnijden
Wat is een orchitis?
- teelbalontsteking
- meestal ook prostatitis
- kind door de bof
Wat is epididymitis?
- ontsteking bijbal
- rood, warm en pijnlijk
- kan leiden tot infertiliteit
- SOA mogelijke oorzaak: chlamydia
- behandeling met antibiotica
Wat is gangreen van fournier?
- ontsteking van de huid en onderhuid (lijkt op vleesetende bacterie)
- kan ontstaan vanuit infectie epididymis, urethra, peri-anaal abces
- leidt tot weefselsterfte
- vooral bij ouderen, diabetes of immuunsuppressie
- behandeling: alle ontstoken weefsel wegsnijden tot op de spierlaag + antibiotica
Wat is torsio testis?
- verdraaiing van de teelbal, toevoer zaadstreng wordt afgesloten
- vooral in late puberteit door plotse groei teelballen en scrotum
- kan al voorkomen bij baby’s
- binnen zes uur ingrepen anders kans op verlies teelbal
Wat is een vasectomie?
- onderbreken van beide zaadleiders
- na 15 zaadlozingen pas echt steriel
- irreversibel maar soms toch nodig bij mannen met pijn
- perceptie ejaculatie verandert niet
Wat is een vaso-vasotomie?
- ongedaan maken van sterilisatie
- zaadleiders terug doorgankelijk maken
- spontane zwangerschapskans is afhankelijk van hoe lang geleden de ingreep was
<5 jaar: 70%
5-10 jaar: 30%
>10 jaar: <10%
Bij faling kan TESE overwegen worden
