11. Capita selecta - Antonio Flashcards
Wat is ADT?
Androgeen Deprivatie Therapie
- chemische castratie
- medicamenteuze behandeling om testosteron te verlagen
- bij hyperseksualiteit of parafiele stoornis
- heeft effecten op gedrag (verlaagd recidive) en op gedachten (verlaagt libido); variabel van persoon tot persoon
- langdurige behandeling om effect te behouden
Wanneer kan er gestart worden met ADT?
- steeds op verwijzing van behandelende psychiater
- met toestemming patiënt
- als onderdeel van therapie voor hyperseksualiteit
- kan voorwaarde zijn voor vervroegde vrijlating
Welke medicatie wordt gebruikt bij ADT?
CPA: crypteronacetaat
- progestageen met anti-androgeen effect
- verlaagt testosteronaanmaak
- dagelijkse inname
Bijwerkingen
- meningeoom bij lange inname
- gynaecomastie
- sub/infertiliteit
- warmteopwellingen
- leverfunctiestoornis
- depressie
- botverlies
GnRHa
- stopt aanmaak gonadotropines
- injectie om de drie maanden
- 2-4 weken na opstart is testosteron zeer laag
- na eerste inspuitingen een flare-up van androgene, mogelijks combineren met CPA
Bijwerkingen
- warmteopwellingen
- pijn bij injectie
- botverlies
- gynaecomastie
- sub/infertiliteit
Wat is de opstart van ADT?
- effect bespreken op fertiliteit, bot en nevenwerkingen
- CV risicofactoren: roken, gewicht, bloeddruk
- bloedname: RBC, leverfunctie, bloedsuiker, cholesterol, testosteron
- botdichtheid meten
Hoe verloopt de opvolging van ADT?
- om de 3-6 maanden, jaarlijks indien stabiel
- CV risicofactoren nagaan
- bloedname: RBC, leverfunctie, bloedsuiker, cholesterol, testosteron
- botdichtheid: controle na 2 jaar behandeling, nadien om de 2-5 jaar
Hoe zag en ziet de wet er uit mbt naam- en geslachtswijziging?
Voor 2018
Naamsverandering
- attest endrocrinoloog
- attest psychiater
- hormoonbehandeling
Geslachtsverandering
- attest psychiater + chirurg: attest innerlijke overtuiging behorende tot andere geslacht
- attest chirurg
- geslachtsaanpassing
- sterilisatie
Vanaf 2018
Naamsverandering
- /
Geslachtsverandering
- attest innerlijke overtuiging behorende tot ander geslacht
- aangeven dat men de juridische en administratieve gevolgen kent
- enkel M of V is mogelijk
Wat is de prevalentie van genderdiversiteit in Vlaanderen?
Genderdysforie
- AFAB 1000
- AMAB 2000
Genderdivers
- AFAB 2.5%
- AMAB 2.9%
Hoe verloopt het transgender zorgpad?
Vervrouwelijking
- assessment psycholoog
- fertiliteitsgesprek
- logopedie
- consult endocrinoloog: start hormonale behandeling
- ontharing aangezicht
- faciale feminisatie chirurgie
- stemchirurgie
- consult chirurg
- wachtlijst
- min 12 maanden cross sex hormonen (feminisatie)
- optie A: borstvergroting en orchidectomie > ontharing genitaliën > vaginoplastie
- optie B: ontharing genitaliën > borstvergroting, orchidectomie, vaginoplastie
- nazorg
- opvolging endocrinoloog en psychiater
Vermannelijking
- assessment psycholoog
- fertiliteitsgesprek
- consult endocrinoloog: start hormonale behandeling
- consult chirurg
- wachtlijst
- min 12 maanden cross sex hormonen (virilisatie)
- mammectomie
- hysterectomie en/of ovariëctomie
- ontharing huldent
- metadoioplastie en/of falloplastie
- testisprothesen en/of erectieprothese
- nazorg
- opvolging endocrinoloog en psychiater
Hoe ziet de fertiliteitsbehandeling er uit bij transpersonen?
Transvrouw
- cryopreservatie sperma verkregen via ejaculatie of TESE
Transman
- cryopreservatie van eicellen na ovariële stimulatie met hormonen
Bij kinderwens
- eventueel sperma- of eiceldonor
- eventueel draagmoeder
Hoe ziet de hormonale behandeling van een transvrouw er uit?
Combinatietherapie
- oestrogenen: ontwikkelen vrouwelijke lichamelijke eigenschappen
- anti-androgenen: onderdrukken mannelijke lichamelijke eigenschappen
Oestrogenen
- peroraal, dagelijks
- transdermaal, > 45 jaar, roken
Anti-androgenen
- CPA, dagelijks
- GnRHa, injectie om drie maanden
Progesteron
- geen onderdeel van hormonale therapie
Wat zijn de effecten van de hormonale therapie bij trans vrouwen?
-redistributie van lichaamsvet (3 jaar)
- borstgroei tot tanner 3 (3 jaar)
- 50% reductie testisvolume (2 jaar)
- haargroei is beperkt
- geen stemverandering
Wat zijn risicofactoren voor een hormonale therapie bij transvrouwen?
Risico op trombo-embolie
- roken
- obesitas
- voorgeschiedenis trombo-embolie
Contra-indicatie: voorgeschiedenis borstkanker (door anti-oestrogenen)
Hoe ziet de hormonale behandeling van een transman er uit?
Testosteron
- injecties
- transdermaal
Progestageen
- menstruatie onderdrukken
- vanaf begin bij hevige menstruaties
- niet bij iedereen nodig (soms is T voldoende)
Wat zijn de effecten van de hormonale therapie bij trans mannen?
- groei clitoris 60% (3 maanden)
- acne bij 88% van transmannen (2 jaar)
- diepere stem (2 jaar)
- redistributie lichaamsvet (5 jaar)
- haargroei (5 jaar)
Wat zijn risicofactoren en bijwerkingen voor een hormonale therapie bij transmannen?
Risico
- roken
- obesitas
- CV aandoeningen
Bijwerkingen
- stijging rode bloedcellen
- levenfunctiestoornissen
- hypertensie
