37) domhain grian agus geallach , 36) reanna nimhe agus bunú an cruinne Flashcards

1
Q

Mínigh Plainéid

A

Rinn neimhe a fhitísionn réalta , go leoir maise aige chun cruth ciorcalach a déanamh de bharr a imtharraingt féin , spás timpeall glanta

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Mínigh Realt

A

Corp a ghineann a cuid teas agus solas féin trí comhlá núcléach

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Mínigh gealach

A

Tá gealach shaitilit nádurtha de planéid nó rinn neimhe a téann timpeall planéid

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

3 creitéir i gcomhair planéid

A

Caithfidh sé fhitsiú realt
Cruth beagnach ciorcaileach agus a cuid imtarraingt féin.
Reigiúin fhitíse glan.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Cén fath nach bhfuil ‘Pluto’ planéid

A

Tá corp eile nach bhfuil gealach in a reigiúin fhitíse, m.sh Eris

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Mínigh astaróidh

A

rinne neimhe carraigeacha a fhistíonn an ghrian

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Mínigh cóimead

A

rinne neimhe déantas as oighear agus deannach a fhithisíonn an grian

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

3 fianaise i gcomhair an ollphléasc

A

Radaíocht Cúlra Chosmach
Tá an chruinne ag forbairt de shíor.
Chonaic muid an méid céanna eilimint i seanrealtaí agus sa luathchruinne.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Cá bhfuil an crios astaróideach?

A

Idir Mars agus Iúpaitar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Cé mhéad am a thógaint sé an domhain timpeall an grian

A

365.25 lá

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Cé mhéad am a thógaint se an gealach dul timpeall an domhain

A

27.3 lá

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Cén fath go bhfuil seasúr againn?

A

Tá an domhain claonta 23.5 céim

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Mínigh timthriall an gealaí

A

Corrán ag líonadh
An Chéad Ceathrú
Scothlán ag líonadh
Ré lán
Scothlán ag caitheamh
An Triú Ceathrú
Corráin ag caitheamh
Ré nua

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Mínigh úrú an gealach

A

tagann an domhsin idir grian agus geallach ní tarlaíonn sé ach le linn lán geallach

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

mínigh réalt eolaíocht

A

eolaíocht a baineann leis an gcruinne lasmuigh d’atmisféar an domhain

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

reanna neimhe

A

corp náidiúrtha atá lasmuigh de atmasféar an domhain

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

baill de reanna neimhe

A

réaltaí
planéid
geallach
coméid
astródigh

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

cruinne

A

universe

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

fhithisíonn

A

orbits

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

cad é an grianchóras

A

grúpa planéid , astaróidigh, cómeid agus na reanna neimhe eile a fhithisíonn réalta

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

difríocht idir domhaintarraingt agus imtarraingt

A

domhaintarraing ar ár planéid amháin

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

fithisiú

A

orbiting

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

méid geallach ag mars

A

2

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

méid geallach ag úránas

A

27

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

big bang theory

A

ollphléasc

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

planéad a bhfuil crois astródigh acu

A

mars
iúpitar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Na pláinéid in ord fad ón ngrian?

A

Mearcair, Véineas, Domhain, Mars, Íupatar, Satairn, Uránus, Neiptiún

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Cad é mais choibhneasta?

A

Mais ruda amháin i gcomparáid le rudaí eile

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Sampla de mais choibhneasta?

A

Mais choibhneasta Mhars i gcomparáid leis an Domhan

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Riail le méid agus mais le sampla?

A

Ní hionann méid agus mais. Is féidir leis an Domhan mais níos airde a bheith aige ná Iúpatar ach a bheith i bhfad níos lú

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Cad é an foirmle i gcomhair ‘Ga Choibhneasta De Réad Spáis’ (Relative Radius of a Space Object)?

A

Ga de Réad Spáis/Ga an Domhain

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Cad é comhdhéanamh (composition)?

A

Cad is rud déanta as

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

An comhdhéanamh de domhain?

A

Déanta as carraig. Atmaisféar déanta as nitrigin agus ocsaigin

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

An comhdhéanamh de Mearcair, Véineas agus Mars?

A

Déanta as carraig. Atmaisféar meascán gás. Tá atmaisféar an-tanaí ag Mearcair

32
Q

An comhdhéanamh de íupatar, Satarn, Úránus agus Neiptiún?

A

Déanta go hiomlán as gáis

33
Q

Cad is domhantarraingt dromchla coibhneasta ann?

A

Imtharraingt dromchla réad amháin i gcomparáid le réad eile

34
Q

An foirmle i gcomhair domhantarraingt dromchla coibhneasta?

A

Imtharraingt Dromchla Réad Spáis/ Imtharraingt Dromchla an Domhain

35
Q

Foirmle de fórsa?

A

Mais x luasghéarú

36
Q

Foirmle de meachain (W)?

A

Mais x luasghéarú de bharr domhantarraingt

37
Q

Cad é an luasghéarú de bharr domhantarraingt ar Domhain?

A

10 ms -2 (squared)

38
Q

Cad is réaltra ann?

A

Bailiúcháin de na milliúin réaltaí, gás, deannach agus rudaí eile

39
Q

Cur síos ar ár réaltra?

A

Is é ár réaltra an bealach na Bó Finne. Tá sé á choinneáil le chéile ag domhantarraingt. Is réaltra bíseach é

40
Q

Cad é córás gréine (solar systems)?

A

Córas ina bhfuil réalta agus na rudaí a ghluaiseann timpeall air

41
Q

Déan cur síos ar ár córás gréine?

A

Tá sé déanta suas dár ngrian, ocht bpláinéad, gealacha, astaróidigh, cóiméid, gás agus deannach

42
Q

Riail le teocht grian + dath ár grian?

A

Tá dath gorm ar na teo, tá an duine is fuaire dearg + buí

43
Q

Conas a foirmíonn réalta?

A

Laistigh de réaltnéal, ardaíonn teocht agus brú, agus tarlaíonn eamhnú núicléach, rud a fhágann gur rugadh réalta

44
Q

Cad é réaltnéal (nebula)?

A

Scamall ollmhór gáis agus deannaigh sa spás

45
Q

Déan cur síos ar fithis d’plainéid?

A

Taistealaíonn siad i gcosán socraithe ar a dtugtar fithis, ciorclach nó éilipseach i gcruth

46
Q

Cad is pláinéad dwarf + sampla

A

Réad spáis cruinn a chiorcalaíonn réalta ach nach bhfuil mór go leor chun a fhithis féin a ghlanadh + Pluto

47
Q

Cad a bhfuil an chéad satailtí saorga?

A

Sputnik 1, a sheol an USSR i 1957

47
Q

Aíronna (1) de gealach?

A

Tá siad solad + níl atmaisféar aige

48
Q

Cad é astaróideach?

A

Réad beag creagach a fhithisíonn réalta

49
Q

Cad é domhantarraingt?

A

Fórsa a ghineann gach réad a mheallann gach réad eile

49
Q

Cá fhaigeann tú astaróideach inár grianchóras?

A

Crios astaróideach

50
Q

An factóir ar léibhéail domhantarraingt?

A

Níl tionchar aige ach ar cé chomh mór nó chomh beag is atá mais ruda

51
Q

Cá bhfuil domhantarraingt is láidre?

A

Lár de rud

52
Q

Mínigh conas a foirmíonn an cruinne (big bang)?

A

Roimh Big Bang, bhí na Cruinne comhbhrúite i mais beag bídeach / te
Tharla leathnú ollmhór, rud a ligeann d’ábhar foirm
Thug an domhantarraingt ábhar le chéile, ag cruthú réaltaí agus réaltraí
Lean sé ar aghaidh ag leathnú

53
Q

Mínigh luas de leathnú an cruinne?

A

Leathnaigh an Chruinne níos tapúla ná solas, sular mhoilligh sé beagán. Níl solas a ghintear thart ar am Big Bang ach ag teacht chugainn anois

54
Q

2 fianaise i gcomhair an Big Bang?

A

Radaíocht Chúlra Cosmaí
Dlí Hubble, a léiríonn na cruinne ag leathnú

55
Q

Cad a deir an tacadóir faoi Radaíocht Chúlra Cosmaí?

A

Gur cruthaíodh an fuinneamh seo díreach tar éis an bang mór agus go bhfuil sé ag taisteal tríd an spás ó shin i leith

56
Q

Cad é an Stáisiún Spáis Idirnáisiúnta?

A

Domhan mór satailíte de dhéantús an duine, áit ar féidir le spásaire maireachtáil

57
Q

3 airíonna den Stáisiún Spáis Idirnáisiúnta?

A

Úsáidte le haghaidh taighde eolaíoch
Soláthraíonn painéil ghréine mhóra cumhacht don stáisiún
Fithis Domhan riamh 90 nóiméad

58
Q

3 achar de taighde ar an Stáisiún?

A

Eolaíochtaí Bitheolaíochta 2. Teicneolaíocht tástála chun cabhrú le taiscéalaíocht sa todhchaí
Aeráid dhomhanda

59
Q

3 sampla de teicneolaíocht spáis a úsáidtrear ar an domhain?

A

Cúr cuimhne
Trealamh comhraiceoir dóiteáin
Teirmiméadair infridhearg

60
Q

3 chineál satailítí de dhéantús an duine atá in úsáid faoi láthair?

A

Comharthaí teilifíse
Comharthaí gutháin agus idirlín
Réamhaisnéis na haimsire

61
Q

Cén fáth a ndéanaimid iarracht níos mó a fhoghlaim faoi spás?

A

Cuirfidh sé freagraí ar fáil faoi bhunús an Domhain/ ár n-áit sa Chruinne

62
Q

3 éifeachtaí is féidir le taiscéalaíocht spáis a bheith ar chorp an duine?

A

Tá córas imdhíonachta faoi chois
Bhí tionchar ag patrúin chodlata ar
Is féidir le G-fórsaí a bheith ina chúis le neamh-chomhréiteach

63
Q

2 fadhbanna eiticiúla le taiscéalaíocht spáis?

A

Tá airgead ar féidir leis fadhbanna a shocrú ar an Domhan á n-úsáid le haghaidh taisteal spáis
Cuireann taiscéalaíocht spáis smionagar leis an spás

64
Q

An fadhb le spáis smionagar (debris)?

A

D’fhéadfadh fithis na cruinne a bheith dothrasnaithe mar gheall ar riosca imbhuailte le smionagar spáis

65
Q

Cad é Misean Rosetta?

A

Ba é an chéad mhisean riamh é tuirlingt ar chóiméad

66
Q

Conas a úsáideann an Rialtais faisnéis ó shatailítí?

A

Is féidir iad a úsáid le haghaidh críocha míleata

67
Q

céin treo a rothlaíonn an domhain timpeall an grian

A

i gcoinne treo an clog

68
Q

céin fáth a bhíonn séasúracha

A

cléanadh an domhain

69
Q

cá bhfuiil daonadh an grian níos mó

A

an meánciorcal

70
Q

cá tagann solas an gellach

A

fithcaitheann an geallach solas na gréine

71
Q

dáinséirí taisteal go spáis

A

easpa domhaintarraingt
pléascadh
cmb
debris suas ann

72
Q

buntáistí taisclaíocht spáis

A

grianphanéal
satilítí
eolas faoi planéidí eile
feabhas teicneolaíochta

73
Q

urú na gealaí

A

domhain i slí an geallach

74
Q

úrú na gréine

A

tagann an geallach i dreo an grian ní trlaíonn sé ach i ré nua

75
Q

céimeanna na geallaí

A

ré nua
corrán ag líonadh céad trian
scotlán ag líonadh
lán
scothlán caitheamh
triú trian
corrán ag caitheamh

76
Q

grianstad

A

an lá is foide nó goirre

77
Q

equinox

A

grianstad

78
Q

cad is brí le

A

am trasnaíonn grian an meanciorcal