12) sláinte an duine cothú agus cothaigh

Question 1

cad a bhfuil bianna fás lán de

Answer 1

próitéin

Question 2

cad a bhfuil bianna fuinneamh lán de

Answer 2

cabahiodrátaí

Question 3

cad a bhfuil bianna cosanta lán de

Answer 3

vitimíní agus mianraí

Question 4

cad a bhfuil prótéin déanta as

Answer 4

carbóin
hidrigin
ocsaigin
nitrigin

Question 5

feidhm prótéin

Answer 5

fás agus deisiú cealla (1)
teas agus fuinneamh (2)
déanamh hormóin einsímí (1)

Question 6

foinse próitéin

Answer 6

feoil
iasc
pónairí
tofu
bainne
cnónna
ubh

Question 7

rangú prótéin

Answer 7

ó anmhaí LBA
ó plandaí LBI

Question 8

slabhradh prótéin =

Answer 8

animní aigéad ceangalta le céile i bhfoir slabhradh
bristear é le linn díleá téann na animní aigéad isteach sa córas fola

Question 9

carbahiodrátaí cad a bhfuil sé déanta as

Answer 9

carbóin hidrigin ocsaigin

Question 10

conas a cruthaítear carbahiodrátaí eile

Answer 10

nascann móilíní beada le chéine msh glucos

Question 11

cad a athraítear breis carbahiodrátaí go

Answer 11

saill agus stóráiltear sa corp

Question 12

céin fáth go bhfuil snáithín riahtannach

Answer 12

chun an córas díleá a comáid sláintúil agus colestarol a laghdú

Question 13

rangú carbahiodrátaí

Answer 13

3 saghas
siúcra
stáirse
snáithín

Question 14

faoinse carbahiodrátaí (siúcra)

Answer 14

mil
siúcra boird
cáca broiscaí

Question 15

faoinse carbahiodrátaí (stáirse)

Answer 15

arán
prátaí
pasta
rís

Question 16

faoinse carbahiodrátaí (snáithín)

Answer 16

torthaí
glasraí
síollta
cnónna
gránaigh slan gráin
arán donn

Question 17

sanmhíniú snáithín

Answer 17

ní déantar díleá ar agus gluaiseann sé tríd an córas gan aon athrú ar cabhraíonn sé bia a cuir tríd an stéig cuireann se cosc an iatacht agus ailse sa drólann gach lá 30 g in aighadh an lae

Question 18

sanmhíniú siúcra

Answer 18

bia nach mór duinn níos lú duinn ithe
tá inomarca cúis le lofadh fiacladh , othracht
agus diabités tá sé dofeiceithe i go leoir bianna
ní mór duit an lipéad a scrúdú

Question 19

conas an méid siúcra a laghdú

Answer 19

ol uisce in ionad deochanna siúcrúla
gránaigh bricfeasta milsliú le torthaí

Question 20

difríocht idirs saillte agus lipidí

Answer 20

saillte solaid
lipeadí leacht

Question 21

cad a bhfuil sail déanta as

Answer 21

carbóin hidrigin ocsaigin

Question 22

(saill)cad a tarlaíonn do le linn díleá

Answer 22

scaireann na aigéad séilleach ó an gliceról

Question 23

rangú saill

Answer 23

ó anmhithe =sáitithe
ó plandaí = neamh sáitithe

Question 24

samplaí de saill sáthaithe

Answer 24

feoil dearg
uibheacha
íogart
cáis
bainne

Question 25

samplaí de saill neamhsáithe

Answer 25

iasc ollacha
cnónna
síoltaí
olaí
piorraí avocado

Question 26

feidhmeanna de saill

Answer 26

teas + fuinneamh
orgáin a cosaint
vitimin ADEK a cuir ar fáil
goile a sásamh
blas a tabhairt do bia

Question 27

feidhmeanna carbahiodrátaí

Answer 27

teas agus fuinneamh

Question 28

cad a cruthaíonn inomad saill

Answer 28

otracht
colestaról ard (sáthaithe)
galar croí

Question 29

conas do saill a ísliú

Answer 29

níos lú feoil dearg
laghdaigh méid bia frochta
l;aghdaigh saill sáithie
níos mó torthaí + glasraí
seachain mear bia
seachain bia prósáilte

Question 30

mícothú

Answer 30

nach bhfuil an bia ceart ag fáil ó duine

Question 31

macracothaigh

Answer 31

méid mór ag teastáíl

Question 32

mícrecothaigh

Answer 32

méid beag á teastáíl

Question 33

sanmhíniú ar cothú

Answer 33

ceimicán i bia a cothaíonn an coirp