12) slaínte an duine

Question 1

Cad é miocrorgánaigh le 3 sampla?

Answer 1

Orgánach róbheag le feiscint ag an tsúil neamhaidithe m.sh Víris, fungais, baictéir

Question 2

Déan cur síos de víris?

Answer 2

Ní féidir é a fheiceáil faoi mhicreascóp éadrom
Ionsaí cealla beo agus úsáideann siad na cealla chun níos mó cóipeanna den víreas a dhéanamh
Píosa beag DNA timpeallaithe ag próitéiní

Question 3

Cad a dhéanann suas víris?

Answer 3

DNA nó RNA
Cóta prótéin
Clúdach

Question 4

Buntaistí + 2 míbuntaistí de víris?

Answer 4

Innealtóireacht géiniteach + HIV/AIDS

Question 5

Déan cur síos ar fungais?

Answer 5

Is féidir é a fháil i bhfoirmeacha difriúl : cill amháin, snáithe fíneáil, struchtúir níos mó
Beatha trí bhia a ionsú, ní féidir leis féin a dhéanamh

Question 5

2 sampla de fungais?

Answer 5

Giosta (yeast)
Beacáin (mushroom)

Question 6

Buntaiste agus 2 míbuntaistí de fungais?

Answer 6

Buntaiste: Penicillin
Míbuntaistí: cos lúthchleasaí, beacáin nimhe (poison)

Question 7

Cad é biteicneolaíocht?

Answer 7

Úsáidtear rudaí beo chun táirgí úsáideacha a tháirgeadh m.sh giosta chun alcól a dhéanamh

Question 8

Cad é baictéir?

Answer 8

Cealla beo simplí a atáirgeadh go han-tapa

Question 9

2 buntaistí + 2 míbuntaistí de baictéir?

Answer 9

Buntaistí: Cabhraigh le vitimíní a dhéanamh, cabhrú le bia a dhíleá.
Míbuntaistí: is féidir a bheith ina chúis le tinneas, is cúis le lobhadh fiacla

Question 10

3 rudaí a dhéanann an craiceann i gcomhair sláinte an duine?

Answer 10

Feidhmíonn sé mar bhac
Braitheann ionfhabhtú
Spreagann sé an córas imdhíonachta

Question 11

Conas a mhaireann fuilchorp bán baictéir?

Answer 11

Slogann (engulf) - Cealla fola bána ‘swallow’ agus díleá sé baictéir dhíobhálacha

Question 12

Cad é antashubstaintí?

Answer 12

Próitéin, déanta ag cealla fola bána, a mharaíonn nó a stopann fás miocrorgánach

Question 13

Cad is cúis le tinnis ghéiniteacha + 2 samplaí?

Answer 13

Géinte lochtacha ba chúis leis. m.sh Fiobróis chisteach, haemophilia

Question 14

4 factóirí i sláinte duine?

Answer 14

Fachtóir oidhreacht - tinneas géiniteach
Fachtóirí timpeallachta
LIfestyle - cleachtadh
Stíl mhaireachtála - Sláinte meabhrach

Question 14

Cad é vacsaín (vaccine)?

Answer 14

Instealladh beag de leagan lag de víreas, ag ligean dár gcorp a fhios conas antashubstaint a dhéanamh

Question 15

Cad é díolúine (immunity)?

Answer 15

Nuair a bhíonn antashubstaint déanta ag ár gcorp do víreas áirithe agus nuair a chuimhníonn sé ar conas é a dhéanamh

Question 16

Liostaigh dhá factóirí timpeallacht?

Answer 16

Caighdeáin aer
Uisce ól glan

Question 16

Cad é endorphins?

Answer 16

Ceimiceáin a scaoiltear agus iad i mbun aclaíochta a fheabhsaíonn giúmar

Question 16

4 buntaistí de aclaíocht?

Answer 16

Laghdaíonn sé strus
Feabhsaíonn sé codladh
Feabhsaíonn díolúine
Feabhsaíonn sé meabhairshláinte

Question 16

3 rud a chabhraíonn dea-mheabhairshláinte leat?

Answer 16

Déileáil le strus
Obair tháirgiúil
Cur leis an tsochaí