3. Ziekte En Zorg: Een Historische Schets

Question 1

Evolutie van doodsoorzaken groepen in BE

Answer 1

Infectie daalt en chronische ziekte stigt

Question 2

Mogelijke oorzaken van sterftedaling tot 1850 (4)

Answer 2

Daling van sterfte tgv infectieziekte
Biologische factoren: aan einde van epidemie zou ‘aanvalskracht’ van micro-organismen verminderen
Medische interventies
Veranderingen in sociale omgeving: verbetering in voeding en levensomstandigheden

Question 3

Epidemiologische transitie

Answer 3

Overgang van situatie met infectieziektes en ziektes veroorzaakt door voedseltekort naar situatie met chronische, niet-infectueuze aandoeningen. Ging gepaard met transitie van landbouw samenleving naar industriële maatschappij

Question 4

Demografische transities

Answer 4

1. Overgang van situatie met relatief hoge geboorte- en sterftecijfers naar een situatie met relatief lage geboorte- en sterftecijfers als gevolg van sociaal-economische veranderingen
2. Evolutie naar veelheid van samenlevingsvormen, met uitstel van krijgen van kinderen en minder kinderen, terwijl sterftecijfer laag blijft

Question 5

Verklaringen sterftedaling 1850-1970 (3)

Answer 5

Medische interventies
Maatregelen ter bevordering van hygiëne en openbare gezondheidszorg
Verbetering van voeding en levensstandaard

Question 6

Stelling van Thomas McKeown

Answer 6

Geneeskunde heeft slechts een geringe bijdrage geleverd aan de algemeen sterftedaling. De daling is vooral te wijten aan de daling van sterfte tgv infectieziekten, want voor 20e eeuw waren er geen effectieve medische ingrepen tegen infectieziekten. CONCLUSIE: daling van sterfte wordt aan andere oorzaken dan verbeterde medische zorg toegeschreven (vooral verbetering levenstandaard)

Question 7

Kritiek op Thomas McKneown (5)

Answer 7

1. Enge definite van medische interventie: geen aandacht voor collectieve preventie en invloed van geneeskunde op niet-infectueuze aandoeningen
2. Conclusie gebaseerd op uitsluiting van andere mogelijkheden: methodologisch verdacht
3. Daling van longtuberculose is onwaarschijnlijk door betere voeding
4. Toename van bronchitis, pneumonie en influenza in 1850-1900
5. Ineffectiviteit in het verleden betekent niet dat geneeskunde in de toekomst ineffectief zal zijn

Question 8

Stelling Simone Szreter

Answer 8

Stelt dat stedelijke congestie opgelost woerd door sociale interventies
- de industrialisering en economische groei leidde tot maatregelen ter verbetering van openbare gezondheidszorg
- stijging van bronchitis was moeilijker, maar er werden tegenmaatregelen voorzien
- medici, gezondheidsinspectie en getrainde vroedvrouwen speelden een belangrijke rol in zuigelingensterfte

Question 9

Waarom spreken we nog over McKeown

Answer 9

Hij had wel gelijk dat andere zaken dan medische een impact hebben op ziekte en gezondheid

Question 10

Sterftedaling sinds 1970 (4)

Answer 10

• ongeveer +1.5 jaar per decennium
• modernere geneeskunde
• voor veel ziektes een effectieve medische behandeling gevonden
• rol van collectieve preventie

Question 11

Paradox van gezondheidszorg

Answer 11

Toename van doeltreffendheid van gezondheidszorg leidt vaak tot de toename ipv afname in vraag naar gezondheidszorg

Question 12

Oorzaken paradox van gezondheidszorg

Answer 12

1. Vergrijzing zorgt ervoor dat er een verschuiving is van acute naar chronische degeneratieve ziektes
2. Doeltreffendheid van gezondheidszorg stijgt, waardoor er een verbeterde diagnostiek en vroegere opsporing is die ervoor zorgen dat de overlevingskansen bij ernstige ziekte toenemen

Question 13

Tien public health successen van de 20ste eeuw

Answer 13

1. Vaccinaties
2. Bestrijding van infectieziektes
3. Veiligheid van werkplek
4. Gezondere moeders en baby’s
5. Veiliger en gezonder voedsel
6. Family planning
7. Fluoridering van drinkwater
8. Veiligheid van motorvoertuigen
9. Daling van sterfte aan hartziekten en beroerte
10. bestrijding van tabaksgebruik

Question 14

Geneeskunde tot laat in 18e eeuw

Answer 14

Veel systemen en scholen met de gemeenschappelijk factor dat ziekte gezien wordt als een symptoom van een verstoord lichamelijk evenwicht
Vb. Humorale systemen

Question 15

geneeskunde vanaf 19e eeuw

Answer 15

Geneeskunde als een biomedische model
1. Doctrine van specificiteit: voor elke ziekte een specifiek, overwegende biologische oorzaak zoeken
2. Lichaam en geest kunnen afzonderlijk worden behandeld: nadruk op genezen van ziekte en niet op welzijn van persoon. Gericht op pathologie en niet op de hele persoon
3. Machine: lichaam kan als een machine worden hersteld, belang van technologische ingrepen
4. Reductionisme: verklaringen van ziekte richten zich overwegen op biologische factoren en niet psychologische of sociale factoren

Question 16

Kritiek op biomedisch model

Answer 16

Cochrane: biomedisch model zorgt voor verdokterend van de samenleving, er is te weinig aan dacht voor de socio-economische invloeden op ziekte en de patient wordt teveel als passief object gezien