به وقت جراحی 3🕵🏼♂️(بیحسی موضعی) Flashcards
ترتیب پروسه کامل بیهوشی عمومی
پیش بیهوشی
القای بیهوشی
نگهداری
بازگشت
پیش بیهوشی(Premedication) و اهداف آن
ایجاد آرامش و رفع اضطراب و هیجان و( کاهش دوز داروی اصلی بیهوشی)
تدارک بیدردی (قبل،هنگام،بعد) عمل
کاهش اثرات سوء ناشی از تحریک عصب واگ(پاراسمپاتیک) بر روی دستگاه تنفس،قلب
داروهای رایج در پیش بیهوشی
آسپرومازین
میدازولام
مدتومیدین
گروه بندی داروهای مورد استفاده در پیش بیهوشی
آرام بخش و خواب آورها:
۱)فنوتیازین ها:آسپرومازین/کلرپرومازین
۲)بوتیروفنون ها:دراپریدول/هالوپریدول/آزاپرون
۳)بنزودیازپین ها:دیازپام/میدازولام
۴)آگونیست های آلفا دو:زایلازین،دکسمدتومیدین،مدتومیدین،دتومیدین،رامیفیدین
۵)کلرال هیدرات ———————————————————
ضد درد های مخدری(اوپیوئیدها)
۱)آگونیست ها:مرفین،پتیدین(مپریدین)،اکسی مورفن
۲)آگونیست های نسبی:بوتارفانل،پنتازوسین ———————————————————ضد پاراسمپاتیک
(آنتی کولینرژیک)
۱)آتروپین
۲)گلیکوپیرولیت
آرام بخشی
آرام بخش / ضد اضطراب
Tranquilizer or Ataractic
موجب برقراری حس آرامش و رفع اضطراب می گردد.
مسکن(Sedative) دارویی که علاوه بر رفع اضطراب موجب کاهش بروز واکنش نسبت به محرک های بیرونی می گردد
برخی داروها دارای اثار بیدردی(Analgesic) و بیشتر داروهای مسکن در مقادیر بالا اثرات خواب آوری(Hypnotic)دارند.
روش معمول تجویز داروهای پیش بیهوشی
عضلانی و SC
قبل القای بیهوشی یا بیحسی موضعی 20_40 دقیقه
پرمصرف ترین داروی فنوتیازینی در دامپزشکی
فنوتیازین(Phenothiazine) به عنوان
آرامبخش های اصلی شناخته می شوند
❗️پرمصرف ترین:آسپرومازین❗️
کلرپرومازین،آسپرومازین،پرومتازین،پرومازین
آگونیست
Agonist
ماده‌شیمیایی است که در یک سلول با اتصال به گیرنده‌های آن سلول باعث پاسخ و واکنش آن سلول می‌شود. آگونیست اغلب تقلیدکننده عمل یک ماده طبیعی در بدن است.
آنتاگونیست
Antagonist
باعث هیچ‌گونه پاسخ و واکنش از سوی سلول نمی‌شود.
مکانیسم اثر داروی آسپرومازین
آنتاگونیست گیرنده دوپامین
فنوتیازین
شکل فضایی داروهای فنوتیازینی شبیه به ساختمان کاتکول آمین ها (نوراپی نفرین،اپی نفرین،دوپامین)
ایجاد آرامبخشی ملایم به واسطه اثر مهاری برگیرنده های مرکزی دوپامین(آنتاگونیست)
اثرات ترکیبات فنوتیازینی
ضد استفراغ مرکزی:از طریق دپرس ناحیه حساس گیرنده های شیمیایی(CTZ)در مغز و تجویز آسپرومازین قبل از داروهای مخدری احتمال استفراغ را کاهش داد وبهبود علایم Motion Sicknessبیماری حرکت
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
آنتی هیستامین و ضدخارش ➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
ضد آریتمی و ضد فیبریلاسیون:کاهش احتمال مرگ و میر ناشی از بیهوشی ➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
کاهش MACداروی بیهوشی استنشاقی ➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
بیرون زدگی پلک سوم:به طور معمول ➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
کاهش عملکرد پلاکتی
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
تجمع RBCدر طحال:کاهش هماتوکریت،کاهش ظرفیت اتقال اکسیژن در دام به خصوص اسب و سگ
❗️در دام مبتلا به کم خونی نباید استفاده شود❗️
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
کاهش آستانه تشنج»>احتمال تشدید تشنج و صرع ➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
افت فشار خون:مهارگیرنده های آلفا۱در عضلات صاف
رگ های محیطی و اتساع عروق و افت فشار خون و کاهش مقاومت دیواره عروق
⛔️در مواقع وقوع افت فشارخون نباید از اپی نفرین استفاده کرد
افزایش دهنده بازتابی ضربان قلب
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
افت دمای بدن:به دلیل دپرس مرکز تنظیم دمای بدن در هیپوتالاموس ➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
کاهش تعداد تنفس(برادی پنه)/افزایش حجم جاری ➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
بیرون زدگی آلت تناسلی در اسب: به علت شل شدن عضله عقب برنده آلت ➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
⛔️خاصیت ضددردی ندارند⛔️
مهم ترین دلیل عدم استفاده از آسپرومازین در بیماران مبتلا به شوک
آسپرومازین باعث بلاک گیرنده های آلفا۱ در عروق محیطی»_space;>افت فشار خون»>⬆️ضربان قلب برای جبران(تاکی کار)که به این اتفاق
(Reflex Tachycardia)گفته می شود
وارونگی اثر اپی نفرین به دنبال استفاده از چه دارویی می تواند رخ دهد
آسپرومازین
(Epinephrine reversal)
داروی فنوتیازینی مورد استفاده در درمان لامینایتیس در اسب
آسپرومازین به دلیل افزایش جریان خون در بخش انتهایی اندام حرکتی اسب
کدام دارو برای پیشگیری از بیماری
(Motion Sickness)مناسب است
آسپرومازین
کدام دارو دارای خاصیت ضد استفراغی است
۱)دیازپام ۲)آسپرومازین ۳)زایلازین ۴)مرفین
آسپرومازین
کدام دارو ممکن است سبب پریاپیسم(بیرون زدگی آلت) شود؟
۱)کتامین
۲)مدتومیدین
۳)زایلازین
۴)آسپرومازین
آسپرومازین
افزایش بازتابی ضربان قلب و وارونگی اثر اپی نفرین
آسپرومازین_آسپرومازین
تزریق اتفاقی کدام دارو در شریان دمی گاو باعث نکروز شدن دم می گردد
آسپرومازین
به دلیل نزدیک بودن ورید دمی به شریان دمی و احتمال تزریق تصادفی و اشتباهی در شریان به جای ورید تزریق دمی آسپرومازین توصیه نمی شود
بوتیروفنون ها (Butyrophenones)
آرام بخش های اصلی هستند
مکانیسم اثر: مانند فنوتیازین ها گیرنده های دوپامین در مغز،
ممکن است به علت بلاک گیرنده آلفا۱ باعث هایپوتانسیون(افت فشار خون) شوند.
❗️دارای خواص ضد استفراغ بسیار قوی❗️
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
آزاپرون(Azaperone)
دراپریدول(Droperidol)
هالوپریدول(Haloperidol)
⛔️رفتارهای شدید تهاجمی از عوارض داروهای فوق
قوی ترین داروی ضدقی و استفراغ🤮 از خانواده بوتیروفنون ها
دروپریدول
Neuroleptanalgesia
آرام بخشی و بیدردی
میکس داروهای
آرامبخش(فنوتیازین،بوتیروفنون،بنزودیازپین)
همراه با مخدر(فنتانیل)
در نتیجه اثرات نامطلوب جانبی داروهای مخدری به ویژه استفراغ کاهش می یابد
بنزودیازپین ها
Benzodiazepines
داروهای آرامبخش:«دیازپام»،میدازولام،زولازپام
ضداضطراب،تسکین و خواب آوری(Hypnotic)
«ضد تشنج»،شلی عضلانی نخاع(مرکزی)،خواب آوری و فراموشی(Amnesia)
❗️دریافت تک دوز دیازپام در حیوانات جوان و سالم ممکن است باعث ایجاد هیجان و اضطراب کردد❗️
⛔️در اسب بالغ باید بعد از تجویز آلفا دو آگونیست(دتومیدین) و یا بلافاصله قبل از تجویز کتامین برای بیهوشی عمومی استفاده شود چون در حالت ایستاده بنزودیازپین ها باعث ایجاد
((آتاکسی شدید در اسب بالغ ))
می شوند
مکانیسم اثر بنزودیازپین ها
تشدید اثر گابا(GABA)
گاما آمینو بوتیریک اسید
جلوگیری از پتانسیل عمل
خانواده دارویی که دارای حداقل آثار قلبی_عروقی است
بنزودیازپین ها حداقل تاثیر را بر روی دستگاه تنفس و قلبی عروقی دارند
داروی حساس به نور
بنزودیازپین ها
به نور حساس هستند و باید در دمای اتاق به دور از نور نگهداری شوند چون می توانند در نور با پلاستیک باند شوند از این رو نگهداری دیازپام درون سرنگ های پلاستیکی توصیه نمی شود
از کدام دارو می توان برای کنترل تشنج استفاده کرد
دیازپام
خط اول داروهای مقابله کننده با تشنج
❗️در زمان عدم دسترسی به ورید بیمار از تجویز رکتال استفاده می شود❗️
دوز ضدتشنج (( mg/kg 0/5 )) تجویز آهسته وریدی
اثرات بنزودیازپین ها
شلی عضلات اسکلتی
خواب آوری
ضد تشنج
کاهش MACداروی بیهوشی استنشاقی
تحریک اشتها(به ویژه دیازپام در گربه ها تجویز مکرر باعث نارسایی کبدی می شود)
⛔️فاقد اثر بی دردی⛔️
بهترین روش تجویز داروهای بنزودیازپین ها (دیازپام)
عضلانی،وریدی،مخاطی(بینی)،خوراکی،مقعد(رکتال)
❗️چون دیازپام روغنی است تزریق عضلانی دردناک
فرم خوراکی داروی دیازپام در سگ و گربه رایج
✅ مناسب ترین روش (وریدی)✅
علت عدم همخوانی بین نیمه عمر بنزودیازپین ها با مدت اثر
تولید متابولیت های فعال
که باعث حفظ اثرات اصلی دارو حتی پس از کاهش سطوح پلاسمایی داروی اصلی می شود
دارویی انتخابی از خانواده بنزودیازپین که در بیماران کبدی استفاده می شود
میدازولام
مقایسه دیازپام و میدازولام
قدرت میدازولام ۲برابر دیازپام قدرت دارد
میدازولام محلول در آب ولی دیازپام محلول در چربی
میدازولام غیرمحرک بافتی است ولی تزریق عضلانی دیازپام دردناک
دیازپام طول اثر دو برابر میدازولام دارد
اثرات اشتها آوری دیازپام در کدام حیوان بارزتر است
گربه
کدام یک از داروهای زیر آنتاگونیست داروهای بنزودیازپینی می باشد
Flumazenil
(حاشیه سلامت و ضریب درمانی بنزودیازپین ها زیاد احتمال وقوع مسمومیت(Overdose) در بنزودیازپین ها پایین می باشد)
✅فلومازنیل و سارمازنیل✅
دو پادزهر بنزودیازپینی هستند
دوزهای پایین کدام دارو در افزایش میل جنسی در نر و ریلکس کردن کوتاه مدت زبان و فک در پروسه های دندان پزشکی استفاده می شود
دیازپام
مکانیسم اثر داروهای آگونیست آلفا دو
از آزاد شدن نوراپی نفرین(نور آدرنالین)جلوگیری کرده
مهار آزاد سازی نورآدرنالین
کاهش فعالیت نورون ها کاهش آزاد شدن نوراپی نفرین
۵ داروی اصلی این خانواده:
زایلازین
دتومیدین
رومیفیدین
مدتومیدین
دکس مدتومیدین
داروها با ⬇️آزادسازی هورمون ADH باعث افزایش دفع ادرار
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
۳ اثر مشخص : آرام بخش، شل کننده عضلانی،ضددرد
گیرنده های آلفا ۲b
a2b
در نخاع و اندوتلیوم عروق جای دارند تحریک آنها باعث ((بیدردی نخاعی))،انقباض عروق(نه اتساع) و برادی کاردی می شود
گیرنده های موجود در نخاع و مسئول ایجاد بیدردی در نخاع
a2b
a2c
گیرنده های مسئول اصلی آرامبخشی و
بیدردی فوق نخاعی
a2a
a2d
زایلازین
دتومیدین
رومیفیدین
مدتومیدین
دکس مدتومیدین
آرام بخش
شل کننده عضلانی
✅ضددرد✅
وارونگی اپی نفرین و افزایش بازتابی ضربان قلب
ممکن است به دنبال استفاده از داروی….ایجاد شود
آسپرومازین
تحریک پارادوکسی ممکن است به دنبال تجویز کدام دارو رخ دهد
زایلازین
هیجان/فعالیت حرکتی/سفتی عضلات
تنها داروی پیش بیهوشی که دارای خاصیت بیدردی است
آلفا دو آگونیست ها هستند مانند ،
زایلازین،
دتومیدین
مدتومیدین
دکس مدتومیدین
رامیفیدین
اثرات جانبی آلفا دو آگونیست ها
آرام بخشی
شلی عضلانی
✅بیدردی✅
• دستگاه قلبی عروقی:ابتدا باعث ⬆️اولیه فشار خون(هایپرتانسیون) موقت که باعث برادی کاردی رفلکسی و کاهش برون ده قلب و حتی بلوک دهلیزی بطنی درجه دو و همچنین حساسیت میوکارد نسبت به کاتکول آمین ها را افزایش می دهد که موجب بروز آریتمی می گردد و سپس باعث کاهش فشارخون(هایپوتانسیون)طولانی مدت [تغییر دو مرحله ای فشار خون].
• دستگاه تنفس:دپرس مرکز تنفسی و برادی پنه.
• دستگاه گوارش:کاهش حرکات دستگاه گوارش،آتونی شکمبه و ایلئوس می گردد در گاو افزایش ترشح بزاق و در گربه باعث ایجاد استفراغ
• دستگاه آندوکرین:⬇️ترشح انسولین»>⬆️قندخون(هایپرگلایسمی)
• دستگاه تناسلی: ⬇️جریان خون رحم»>⬇️خون اکسیژن رسانی به رحم.
انقباضات رحمی⬆️
استفاده از کدام دارو در سه ماه آخر آبستنی ممنوع است
زایلازین
به دلیل سقط جنین
مهم ترین اثر سوء جانبی داروهای آگونیست آلفا۲ بر روی کدام دستگاه بدن است
(قلبی عروقی)
برادی کاردی
کاهش برونده قلب
آریتمی
بلوک دهلیزی-بطنی
کدام حیوان نسبت به بروز استفراغ متعاقب مصرف زایلازین حساسیت بیشتری دارد
گربه
تجویز کدام داروی پیش بیهوشی در بیماران مبتلا به انسداد مجرای ادراری ممنوع است⛔️
آلفا دو آگونیست ها زایلازین.
که باعث کاهش آزادسازیADH
و افزایش میزان دفع ادرار
علت بروز هیپوکسی در گوسفند متعاقب تجویز زایلازین
ادم ریوی
علت سیانوزه شدن مخاطات متعاقب تزریق مدتومیدین
قبض عروق سطحی
استفاده از کدام دارو برای تسکین دردهای ناشی از کولیک در اسب استفاده می شود
آلفا۲آگونیست ها
باعث بیدردی احشایی و شلی عضلات صاف دستگاه گوارش
حیوان حساس نسبت به داروی زایلازین
بز
و نشخوار کنندگان گاو و گوسفند و بز که بیشترین در بز
استفاده از کدام داروی آلفا۲ آگونیست در گونه های حیوانی مختلف تایید شده
زایلازین با نام تجاری رامپون
(Rompun)
داروهای آلفا ۲ آگونیست قوی و رایج در دام کوچک
و اگزوتیک و حیات وحش هم به کار می رود
🪲🐆🐅🐊🦔
مدتومیدین(Medetomidine)
دکس مدتومیدین(Dexmedetomidine)
از تک دوز مدتومیدین برای ایجاد بیدردی بعد از عمل جراحب اواریکتومی در سگ استفاده می شود
مدتومیدین در اسب باعث عدم تعادل(آتاکسی)بیشتر می شود و در آن کاربردی ندارد
قوی ترین داروی خانواده آلفا دو آگونیست ها
دکس مدتومیدین
و محاسبه دوز بر اساس مساحت سطح حیوان
micro(g)/m^2
دتومیدین
Detomidine
آلفا ۲آگونیست( نه آنتاگونیست)
ایجاد عوارض قلبی تنفسی
در اسب و گاو برای ایجاد آرام بخشی و بیدردی
از زایلازین قوی تر
دتومیدین حدود ۱ ساعت
زایلازین حدود ۳۰ دقیقه
به طور معمول در آرامبخشی در اسب در حالت ایستاده
وریدی،عضلانی،ژل
جدید ترین داروی خانواده آلفا ۲ آگونیست
رامیفیدین
به طور معمول در اسب
اثر طولانی
✅باعث ایجاد آتاکسی در اسب نمی شود✅
برای انجام عمل های در حالت ایستاده در اسب مورد استفاده است
⭐️⭐️کدام دارو برای تسکین درد احشایی ناشی از کولیک در اسب مناسب تر است⭐️⭐️
۱)کتامین
۲)دیازپام
۳)آسپرومازین
۴)زایلازین
✅زایلازین✅
تجویز کدام داروی بیهوشی در سه ماهه آخر آبستنی نشخوارکنندگان ممنوع است
زایلازین
دوزاژ
Dosage
دوز اختصاصی دارو(mg/kg)* وزن دام(Kg)
____________________________________
%a= a0 (غلظت دارو)
آنتاگونیست داروهای آلفا ۲ آگونیست
مانند بنزودیازپین ها دارای آنتاگونیست اختصاصی اند
که می‌تواند اثرات قلبی،عروقی،بیدردی و آرام بخشی آنها را خنثی کند.
خنثی کننده مدتومیدین= آتیپامازول(Atipamazole)
✅یوهیمبین(Yohimbine)
✅تولازولین(Tolazoline)
ایدازوکسان(Idazoxan)
اختصاصی ترین آنتاگونیست گیرنده های آلفا۲
آتیپامازول
اختصاصی ترین داروی آگونیست گیرنده های آلفا دو
دکس مدتومیدین
استفاده از داروهای مخدری در اسب
داروهای مخدری مانند مرفین اگر به تنهایی در اسب مصرف شوند ایجاد واکنش هیجانی می کنند برای جلوگیری از وقوع آن (دتومیدین) تجویز می گردد ایجاد آرامبخشی و بی دردی
برای برادی کاردی و هایپوتانسیون(افت فشار خون)
تزریق داروهای آنتی کولینرژیک
آتروپین و گلیکوپیرولیت
کلرال هیدرات
Chloral hydrate
تصعیف کننده CNS
خواب آوری موثر
مقادیر بالا ممکن است بهوشی عمومی دهد
⛔️فقدان ایجاد بی دردی + تحریک بافتی در معده و غشا بافتی⛔️
تحریک عصب واگ
کاهش ضربان قلب( برادی کاردی)
کاهش فشار خون
⛔️تجویز آتروپین در پروتکول بیهوشی کدام حیوان ممنوعه⛔️
اسب🐎
چون باعث افزایش احتمال بروز عوارضی چون
ایلئوس بعد جراحی ،((کولیک))
در اسب و نشخوارکنندگان آتروپین استفاده نمی شود
آتروپین
Atropine
پرمصرف ترین داروی آنتی کولینرژیک
تاکی کارد
کاهش ترشح چشم
اتساع مردمک چشم(میدریاز)
❗️افزایش فشار داخلی کره چشم❗️
در پروتکول پیش بهوشی استفاده آتروپین با کدام دارو توصیه می شود
آتروپین + کتامین(افزایش ترشح بزاق)
🐈⬛به ویژه در گربه🐈
آتروپین باعث افزایش طول مدت بیهوشی کدام دارو می شود
باربیتورات ها مثل : تیوپنتال سدیم
❗️حیوان دارای آنزیم آتروپیناز❗️
🐇خرگوش🐇
متابولیز داروی آتروپین سریع تر انجام می گیرد
گلیکوپیرولیت
توان عبور از جفت و سد خونی_مغزی را ندارد به دلیل حلالیت کم در چربی
CPR
CardioPulmonary Resuscitation
احیای قلبی ریوی
میتوان از داروی آتروپین به صورت داخل نایی استفاده کرد
