به وقت جراحی 2🕵🏻♂️(ملاحظات قبل عمل) Flashcards
4مرحله ضروری قبل از هر عمل جراحی
۱)ثبت مشخصات فردی بیمار(Signalment);گونه،نژاد،جنس،سن،وزن
۲)اخذ تاریخچه دقیق؛وضعیت آبستنی،شیرواری در ماده
۳)معاینه بالینی تمام دستگاه های بدن به ویژه قلب و عروق،تنفس،محدوده آزمایشات پاراکلینیکی رو مشخص کنیم
۴)انجام آزمایشات پاراکلینیک
Declawing
قطع انگشت اضافی
PCV یا HCT
هماتوکریت
TP
پروتئین تام خون
CBC
آزمایش کامل خون
آزمایشات پاراکلینیکی در دام های بالای ۵ تا۷ سال
CBC
بیوشیمی خون
تجزیه ی ادرار
درجه بندی وضعیت فیزیکی بیماران جراحی بر اساس شرایط بیمار
I
II
III
IV
V
درجه I
سالم و بدون هیچ بیماری قابل تشخیص
عقیم سازی،اخته کردن،قطع ناخن
درجهII
حیوان سالم ولی دارای بیماری های موضعی یا سیستمیک(عمومی)خفیف
در رفتگی کشکک زانو،تومورهای پوستی،شکاف کامی بدون پنومونی استنشاقی
درجهIII
حیوان به یک بیماری شدید عمومی مبتلا است
پنومونی استنشاقی،تب،دهیدراسیون،سوفل قلبی،کم خونی
درجهIV
حیوان به یک بیماری شدید عمومی و مخاطره کننده حیات مبتلاست
نارسایی یک عضو
نارسایی قلبی،نارسایی کلیوی،نارسایی کبدی،کاهش شدید حجم خون،خونریزی شدید
درجهV
حیوان درحال مرگ است و با انجام جراحی یا بدون انجام آن انتظار نمی رود که بیشتر از ۲۴ ساعت زنده بماند
شوک آندوتوکسیک،نارسایی چند عضو همزمان باهم،ترومای بسیار شدید
Trauma
ضربه یا تروما به هر نوع ضربه، جراحت ، شوک، آسیب و حادثه وارد شده بر بدن گفته میشود، مشروط به اینکه از خارج به بدن وارد شده باشد و عامل درونی، علت ایجاد آسیب نباشد.
آزمایشات در دام کوچک بیش از ۵تا۷ سال
شمارش کامل سلول های خونی(CBC)
پروفایل کامل بیوشیمیایی سرم
تجزیه ی کامل ادرار(Urinalysis)
ALP(آنزیم آلکالین فسفاتاز قلیایی)
در توله سگ ها بچه گربه ها و کره اسب ها ۲،۳برابر میزان بالغین به دلیل بیشتر بودن فعالیت این آنزیم در بافت های استخوانی
در دام های بالغ کبد مخزن اصلی آنزیم ALP محسوب می شود در موارد انسداد مجاری صفراوی ، لیپیدوز کبدی میزان آن در سرم خون بالا می رود
در سگ مبتلا به شکستگی استخوان افزایش سرمی کدام آنزیم دیده می شود
ALP
Alkaline Phosphatase
آلکالین فسفاتاز
آنزیمLDH
آنزیم لاکتات دهیدروژناز
در بیماری های قلبی،کبدی،کلیوی افزایش می یابد
آنزیم ALT
آلانین آمینو ترانسفراز(ALT)
در تشخیص بیماری های کبدی
آنزیم AST
آنزیم آسپارتات آمینو ترانسفراز(AST)
در تشخیص بیماری های کبدی و عضلانی اهمیت دارد
آنزیم ALP
آنزیم فسفاتاز قلیایی یا آلکالین فسفاتاز(ALP)
در تشخیص بیماری های کبدی و استخوانی:شکستگی ها،پری استیت(Periostitis) و برخی نئوپلاسم های استخوانی و کلیوی حایز اهمیت است
کدام ماده معدنی در بیمار مبتلا به هایپوآلبومینمی به صورت کاذب کاهش می یابد
Ca کلسیم
جراحات اکسوداتیو(سوختگی های شدید)
کاهش آلبومین
رابطه مستقیم بین میزان آلبومین سرم با کدام عنصر معدنی
Ca (کلسیم)
استرس در گربه باعث افزایش
Glu
و ابتلا به دیابت شیرین می شود
المان های ارزیای رقت و غلظت خون
پروتئین تام _ هماتوکریت
کاهش میزان پروتئین خون
به دنبال بیماری های کبدی،کلیوی،سوءتغذیه باشد که به دلیل کاهش اتصال داروها به پروتئین های خون احتمال مسمومیت با آنها افزایش می یابد به همین دلیل از دوزهای پایین تر داروهای بیهوشی استفاده میکنیم
دلیل اصلی هایپرپروتئینمی
دهیدراسیون
از دست دادن مقادیر زیاد آب
عوامل هایپوپروتئینمی
نارسایی کبدی و کلیوی،سوختگی
مدت زمان پرهیز غذایی در گاو
بالغ ۲۴_۴۸ ساعت پرهیز آب ۸_۱۲ ساعت
نابالغ ۱۲_۲۴ ساعت پرهیز آب شب قبل از جراحی
پرهیز آب در نشخوار کنندگان به دلیل جلوگیری از رقیق شدن محتویات شکمبه می باشد.
پرهیز غذایی در دام های کوچک و اسب
تنها پرهیز غذایی کافی است و دسترسی به آب آزاد است.
در دام های کوچک به دلیل احتمال (هایپوگلایسمی) نباید طولانی شود در سگ و گربه کمتر از ۸ هفته(۲ماه) یا با وزن کمتر از ۲ کیلوگرم نباید از ۲ ساعت تجاوز کند
پرهیز غذایی در … ضرورت ندارد
حیوانات بسیار جوان (زیر دو ماه) یا به شدت بیمار و در (پرندگان)
پرهیز غذایی اسب
۱۲ ساعت
حداکثر ۷۲ ساعت ۳ روز که می تواند باعث کولیک شود.
هیپوکسی
Hypoxie
به معنی کاهش میزان اکسیژن بافتی با منشاء
۱)کاهش اکسیژن محیط
۲)انسداد مجاری هوایی
۳)اختلالات پارانشیم ریه
۴)ایسکمی و انسداد عروقی
۵)اختلالات خونی
•علایم بالینی هیپوکسی:دیس پنه،تاکی کاردی،تاکی پنه،سیانوز(می توان مشاهده نشود چون به میزان اکسیژن در هموگلوبین بستگی دارد)
اختلال اسید و باز به دنبال کاهش تنفس و تهویه ی ریوی
کاهش دفع Co2 از بدن و تجمع آن در خون»_space;> وقوع اسیدوز تنفسی(چون منشاء تنفسی دار)
طبیعی بدن 7.35تا7.45PH
در هنگام اسیدوز PHشریانی PH < 7.2 می شود.
• اقدامات اضطراری:تجویز اکسیژن تراپی و مایعات.
پارامترهای اندازه گیری:
PH خون
اندازه گیری فشار سهمی کربن دی اکسید و اکسیژن
_اندازه گیری میزان یون بیکربنات
*اکثر بیماران مبتلا به اسیدوز نیاز به بیکربنات سدیم ندارند در عوض اصلاح کاهش حجم خون(Hypovolemia)
کاهش فشار خون(Hypotension)
با مایع درمانی مفید تر است.
در حالت Hyperventilation کدام اختلال اسید و باز رخ می دهد
افزایش تعداد تنفس و تهویه ریوی سبب افزایش دفع Co2 از بدن و کاهش عامل اسیدی در خون »_space;>آلکالوز تنفسی می گردد.
برای تشخیص اختلالات بافری(تامپونی) اسید و بازی خون به میزان… توجه کن
Co2
اگر در بدن زیاد و کم تر دفع شد و تجمع یافت (اسیدوز)
اگر از بدن بیشتر دفع شد یا کاهش یافت (آلکالوز)
هدف و محل کارگذاری سوند وریدی(آنژیوکت) در دام ها
هدف تزریق مایعات و تجویز مکرر داروی بیهوشی و دسترسی به سیستم قلبی عروقی درمواقع اورژانسی
• در اسب و نشخوار کنندگان معمولا از
ورید وداج(جگولار)
•• در سگ و گربه از وریدهای سفالیک،سافن و رانی(فمورال) استفاده می شود.
همه حیوانات از وضعیت فیزیکی I تا V که تحت عمل جراحی قرار می گیرند باید حتما آنژیوکت گذاری شوند.
لوله گذاری نای(Tracheal intubation)
لوله تراشه(Tracheal tube)
اهداف:
۱)بازنگهداشتن مجاری هوایی
۲)کاهش آلودگی اتاق عمل با گازهای بیهوشی
۳)جلوگیری از وقوع پنومونی استنشاقی
۴)انتقال گازهای بیهوشی استنشاقی و اکسیژن به بیمار
۵)انجام تنفس مصنوعی
*در اسب به واسطه ی وجود [ کام نرم بلند ] لوله گذاری نای میتواند از طریق بینی انجام شود و نیاز به استفاده از (لارینگواسکوپ) نداریم.
در کدام حیوان برای خروج لوله ی نای تخلیه هوای بالن لوله ی تراشه صورت نگیرد
گاو (نشخوار کنندگان) به دلیل حجم بالای ترشحات توصیه می شود که جهت خارج کردن لوله تراشه هوای بالن به طور کامل تخلیه (نشود) تا ترشحات موجود در ناحیه حلق خارج شود.
مکانیسم فیزیولوژیک داروهای بیحس کننده موضعی
مهار [برگشت پذیر] انتقال سدیم به داخل سلول
بلاک کانال های سدیمی غشا سلول عصبی که در انتهای سیتوپلاسمی(داخلی)سلول عصبی جای گرفته
و مهار دپلاریزاسیون در اعصاب آوران
Afferent nerves
🔴جلوگیری از دپلاریزاسیون🔴
دارو برای اعمال اثر از میان کانال های یونی باز و یا از میان غشا سلول عبور می کند پس تحریک ناحیه پس از تزریق دارو چون کانال های سدیمی باز می شوند و دارو از طریق آنها هم می تواند وارد سیتوپلاسم بشود زمان اثر دارو بیحسی را کوتاه تر می کند.
نمودار تغییرات اختلاف پتانسیل بین دو سوی غشا
↗️Depolarization(ورود ناگهانی سدیم)
➖ Overshoot
↘️Repolarization(خروج پتاسیم)
هایپرپلاریزاسیون چیست
Hyperpolarization
خروج (بیش از حد) +K پتاسیم از درون سلول عصبی
داروهای بیحس کننده موضعی
هرچه حلالیت این دارو در چربی بیشتر باشد سریع تر از غشا عبور می کند و برای مدت طولانی تری در موضع باقی می ماند
حلالیت دارو در چربی»> رابطه مستقیم با قدرت و طول اثر دارو دارد.
*مواد دارای بار الکتریکی(قطبی) نمی توانند از غشا عبور کنند بنابراین یک داروی بیحس کننده موضعی برای اینکه بتواند از غشا سلول عبور کند باید غیریونیزه
یا غیرقطبی باشد
و سریع تر از غشا عبور و شروع به اثر می کنند
PH
داروی بیحسی و محل التهاب عفونی و آبسه
PH
داروهای بیحس کننده موضعی (باز ضعیف) مثل تیوپنتال سدیمNa
و محیط های عفونی و ملتهب مانند آبسه(اسیدی)است.
استفاده داروهای بیحسی در محیط های عفونی به دلیل افزایش شکل یونیزه دارو،اثر بسیار کمی خواهد داشت
اثر دردناک بودن و عفونی بودن موضع بر مدت زمان شروع اثر داروی بیحسی
دردناک بودن=کاهش زمان شروع اثر داروی بیحسی.
عفونی و ملتهب بودن=افزایش زمان شروع اثر دارو.
تاثیر افزایش دما(گرم کردن) و قلیایی کردن داروی بیحسی بر مدت زمان شروع اثر
گرم کردن دارو و قلیایی کردن آن هردو از طریق افزایش فرم غیریونیزه دارو باعث افزایش سرعت اثرگذاری دارو و کاهش زمان شروع اثر دارو می شوند.
راه های کاهش درد ناشی از تزریق SCزیرجلدی دارو بیحسی موضعی
۱)گرم کردن تا حد دمای بدن
۲)اضافه کردن بیکربنات سدیم به دارو و قلیایی کردن آن با نسبت ۱به ۹جهت افزایش فرم غیریونیزه دارو
PHو PKa دارو های بیحسی تجاری
PHاسیدی
PKaقلیایی
ترتیب بی حس شدن اعصاب و حس ها پس از تزریق داروی بیحسی موضعی
۱)اعصاب خودکار
۲)اعصاب حسی
۳)اعصاب حرکتی
❗️TXT:خودکارم حس حرکت داره❗️
———————————————————❗️TXT:در سرما و گرما لحاف روی خودم می کشم❗️
۱)درد
۲)سرما
۳)گرما
۴)لمس
۵)فشار عمیق
برگشت این حس ها هم از انتها به ابتدا است🔴
ترتیب بیحس شدن اعصاب در یک تنه عصبی به چه چیزهایی بستگی دارد
قطر رشته های عصبی،وجود یا عدم وجود غلاف میلین
رشته های عصبی نازک تر و دارای میلین زودتر تحت تاثیر داروی بیحسی قرار می گیرند
سه فاکتوری اصلی که در مورد داروی بیحسی در نظر گرفته می شود
۱)قدرت دارو
۲)سرعت شروع اثر گذاری دارو
۳)طول مدت اثر
که این ۳ فاکتور به ماهیت دارو بستگی دارد
گرم کردن داروی بیحسی و قلیایی کردن داروی بیحسی
باعث افزایش فرم غیریونیزه دارو و در نتیجه افزایش حلالیت دارو در چربی می شود که موجب افزایش قدرت و سرعت شروع اثرگذاری می گردد
افزودن داروهای منقبض کننده عروق به داروی بیحسی*
باعث کاهش جریان خون و تاخیر در جذب دارو شده و نیمه عمر ماندن دارو در محل را افزایش می دهد که در نتیجه طول اثر دارو افزایش می یابد
[ اپی نفرین و فلی پرسین(Felypresin) ]دو داروی منقبض کننده عروق می باشند که برای افزایش طول اثر دارو به بیحس کننده موضعی افزوده می گردند.
هالوتان
داروی بیهوشی استنشاقی باعث افزایش حساسیت میوکارد قلب نسبت به کاتکول آمین ها(مانند اپی نفرین)
بنابراین در زمان استفاده از این گاز نباید از (لیدوکایین حاوی اپی نفرین)جهت انجام بلاک عصبی استفاده کرد
تاثیر افزودن اپی نفرین(آدرنالین) به داروهای بیحسی
افزایش طول اثر داروی بیحسی به ۲ دلیل:
۱)تاخیر در جذب دارو
۲)تشدید اثر دارو با فعال کردن گیرنده های آلفا۱،۲
برای افزایش حجم داروی بیحسی از چه چیزی استفاده میکنیم
نرمال سالین0/9% استریل
عوارض متعاقب استفاده از آدرنالین(اپی نفرین) به همراه داروهای بیحسی در محل زخم
چون آدرنالین(اپی نفرین) باعث انقباض عروق موضع می شود در نتیجه با اختلال در خون رسانی به لبه های سبب اختلال در روند ترمیم زخم می شود
در اندام های بخش انتهایی بدن که خون رسانی به آنها محدود است
مثل: گوش،بینی،انگشتان،سرپستانک،آلت تناسلی،دم
به دنبال اختلال در خون رسانی می تواند موجب وقوع (نکروز ایسکمیک بافت) و تاخیر در التیام زخم و (آریتمی بطنی و افزایش تعداد ضربان و برون ده قلب به دنبال تزریق اشتباه در ورید) می شود
رخ دادهای حاصل از تزریق آدرنالین(اپی نفرین)
از اعضای خانواده کاتکول آمین ها اند
آگونیست گیرنده های آلفا و بتا
قلب:⬆️ضربان و قدرت انقباض و مقدار برون ده.
عروق خونی احشا،پوست،مخاطات:انقباض عروقی و⬇️جریان خون به آنها.
عروق عضلات اسکلتی:اتساع عروق و جریان خون از احشا به سمت عضلات اسکلتی ⬆️
اتساع عضلات صاف عروق کرونر و افزایش خون رسانی به رگ های تغذیه کننده میوکارد قلب
*ریلکس شدن عضلات دستگاه گوارش و ⬇️ حرکات
❗️اتساع برونش ها
گیرنده های آدرنژیک و نتیجه تحریک آنها در پی اثر
اپی نفرین(آدرنالین)
آلفا آدرنژیک انقباض و کاهش خون رسانی
TXT:آلفا شبیه گره پس تنگ میکند انقباض
بتا آدرنژیک:اتساع و گشاد و باز کردن عروق
TXT:بتا=باز
ساختار داروهای بیحسی موضعی
۳جز:
۱)حلقه آروماتیک بنزنی(لیپوفیلیک)چربی دوست که با این انتهای خود از غشا لیپیدی سلول عبور می کند
۲)گروه آمینی(هیدروفیلیک)آب دوست از میان کانال های سدیم عبور می کند
۳)زنجیر میانی می تواند آمینوآمید و یا آمینواستر باشد که نوع زنجیره میانی مشخص کننده روش متابولیسم دارو خواهد بود بر اساس آن داروهای بیحسی به دو گروه
(آمینواستری) و (آمینوآمیدی) تقسیم می شوند
داروهای بیحسی موضعی
[آمینواستری]:
کوکایین،پروکایین،تتراکایین،بنزوکایین
#کسی که (کوکایین) میزنه (بنز) (پرو)(4) داره#
———————————————————
[آمینوآمیدی]:لیدوکایین،پریلوکایین،
مپی واکایین،بوپیواکایین،لووبوپیواکایین،روپی واکایین ———————————————————
در برخی از داروهای آمینوآمیدی از ترکیبات
(متیل پارابن) یا (متابیسولفیت سدیم) به عنوان
مواد نگهدارنده(Preservation) استفاده میشود که این دو ترکیب با PABA در ارتباط هستند و می توانند باعث ایجاد واکنش های آلرژیک بشوند
متابولیسم داروهای (آمینواستری)
داروهای این خانواده توسط آنزیم های
(کولین استراز پلاسما) هیدرولیز می شوند به استثناء کوکایین
دراو های این خانواده چون توسط سیستم های استراز دارای عملکرد مخلوط درون ریه،کبد متابولیسم می شوند درنتیجه با سرعت کمتری متابولیسم می شوند و احتمال تجمع در بدن و وقوع مسمومیت با آنها بیشتر است
از مشتقات پارا_آمینوبنزوئیک اسید(PABA) می باشد و پس از تزریق در بدن دام متابولیزه شده و تولید PABA می کند که می تواند باعث ایجاد واکنش های آلرژیک بشود
۳ماهیت تعیین کننده ویژگی های فارماکوکینتیکی داروهای بیحسی موضعی
• حلالیت دارو در چربی
• میزان اتصال به پروتئین
داروPKa •
• شرایط موضع تزریق مثل اسیدیته بافت عفونی
———————————————————
هرچه PKa دارو بالاتر باشد شروع اثر دارو آهسته تر رخ می دهد.
هرچه میزان اتصال دارو به پروتئین های پلاسما بیشتر باشد طول اثر دارو بیشتر می شود.
———————————————————
پروکایین(Procaine):طول اثر بسیارکوتاه حدود1h
لیدوکایین و مپی واکایین:متوسط
بوپیواکایین:طولانی ———————————————————
سه داروی
بوپیواکایین(Bupivacaine)
لووبوپیواکایین(Levobupivacaine)
روپی واکایین(Ropivacaine)
دارای اثر زیاد و طولانی حدود ۴تا۶ ساعت
میزان بروز مسمومیت در کدام روش تزریق داروی بیحسی کمتر است،چرا؟
SCزیرجلدی
چون سرعت جذب در این روش آهسته می باشد
نشانه اولیه مسمومیت با داروهای بیحسی موضعی به چه شکل بروز می کند و علائم آن چیست؟
نشانه اولیه تحریک سیستم عصبی مرکزی(CNS) است.
علائم:در فرد هوشیار
با بی قراری(Agitation) مثل:آتاکسی(Ataxia) تهوع،نیستاگموس(Nystagmus) و سپس
لرزش عضلات(Tremor) آغاز شده و به تدریج به سمت تشنج(Convulsion) و ازدست دادن هوشیاری،افت فشارخون،کما،
ایست تنفسی و درنهایت کلاپس سیستم قلبی و عروقی و مرگ پیش خواهد رفت.
مقایسه ی بین دوز تشنج زا و دوز کاردیوتوکسیک
داروی بیحسی
کاردیوتوکسیک > تشنج زا
علائم مسمومیت ناشی از بیحس کننده موضعی در دام بیهوش❗️
دام بیهوش برخلاف هوشیار تنها علائمی که در آن قابل تشخیص است مربوط به مسمومیت قلبی عروقی
(برادی کاردی) ،بلاک قلبی،
اتساع عروقی(Vasodilation)،
افت فشارخون(Hypotention)
نهایتا ایست قلبی
مسمومیت ناشی از داروهای بیحسی بر کدام ارگان اثر می گذارد
ابتدا : مرکزی(CNS)
سپس : قلبی عروقی
کدام داروی بیهوشی موضعی دارای دوز تشنج زا و کاردیوتوکسیک نزدیک به هم می باشد
بوپیواکایین
مسمومیت با بوپیواکایین در ابتدا به صورت مسمومیت قلب نمایان می شود
تاثیر داروی بیحسی موضعی بر روی الکتروکاردیوگرام در مسمومیت
ایجاد فاصله بین موج P و QRS
به دلیل بلاک کانال سدیمی در قلب و مهار انتقال پیام عصبی
احتمال وقوع مسمومیت با کدام داروی بیحسی بیشتر است
بوپیواکایین
و هرگز نباید به صورت وریدی تجویز بشود
درصورت وقوع مسمومیت با داروی بیحسی بر روی دستگاه عصبی از کدام دارو باید استفاده کرد
در صورت بروز تشنج برای کنترل باید از داروهای آگونیست گابا مانند
بنزودیازپین ها (دیازپام یا میدازولام)
باربیتورات ها(فنوباربیتال یا پنتوباربیتال)
و (پروپوفول)
دوز داروی (دیازپام) در دام کوچک
0.2 _ 0.4 mg/kg
وریدی یا رکتال
داروی بیحسی داخل مفصل سگ
مپی واکایین
تاثیر سوء داروهای مختلف در تزریق در غضروف
(بوپیواکایین) بیشترین اثر سوء
(مپی واکایین) کمترین میزان آسیب بافت در غضروف سگ و اسب
روپی واکایین کمترین آثار سوء بر روی کوندروسیت های گاو
عواقب مسمومیت ناشی از دارهای بیحسی موضعی
مسمومیت عمومی
تحریک و آسیب بافتی،آنمی همولیتیک ناشی از مت هموگلوبینمیا،واکنش های آلرژیک در ارتباط با تولید PABA
عوامل کاهش دهنده دوز مسمومیت زای داروی بیحسی
⬆️Co2 شریانی
⬆️جریان خون مغزی
⬇️اتصال دارو به پروتئین
عمل پیشگری کننده از مسمویت ناشی از داروی بیحس کننده موضعی
تزریق اتفاقی حجم زیاد دارو به درون شریان باعث مسمویت می شود به همین دلیل پس از ورود سوزن به موضع عمل آسپیره کردن باید انجام گیرد
تغییرات کدام یون حساسیت قلب را نسبت به داروهای بیحسی موضعی تحت تاثیر قرار می دهد
پتاسیم K
هایپرکالمی باعث نصف شدن دوز کاردیوتوکسیک داروی بیحسی موضعی میشود
اما تاثیری بر روی دوز تشنج زا ندارد
هایپوکالمی حساسیت قلب نسبت به مسمومیت با داروی بیحسی را کاهش میدهد
دوز کاردیوتوکسیک داروی بیخسی موضعی در نارسایی مزمن و حاد کلیه چه تغییری می کند
نارسایی مزمن>⬆️دفع ادرار و دفع K >هایپوکالمی>⬇️حساسیت قلب نسبت به مسمومیت و ⬆️دوز کاردیوتوکسیک
__________________________________________
نارسایی حاد>⬇️دفع ادرار یا قطع ادرار>هایپرکالمی>⬆️حساسیت قلب نسبت به مسمومیت قلبی>⬇️دوز کاردیوتوکسیک
اولیگوریک
کاهش دفع ادرار
آنوریک
قطع دفع ادرار