22. kafli Flashcards
feeding center
Svæði í undirstúku sem er tonically active veldur hungri
satiety center
Svæði í undirstúku sem vinnur gegn ffeeding center virkjast við át, veldur seddu.
adipokines
efnaboð sem koma frá fituvef.
glucostatic theory
að glúkósa brennsla sem á sér stað í undirstúku stjórni matarinntöku.
lipostatic theory
boð frá fitugeymslu stjórnar matarinntöku.
leptin
kemur frá fituvef, minnkar át.
neuropeptide y
taugaboðefni frá heila sem veldur meiri áti.
ghrelin
kemur fra´maga við föstu og eykur hungur.
transport work
vinna sem færir efni frá einni hlið af himnu yfir á aðra.
mechanical work
vinna sem myndar hreyfingu.
chemical work
notað til vöxts og geymslu efna.
direct calorimetry
matur er brenndur í bomb calorimeter og caloriur mældar þaðan.
kilocalorie
magn af orku sem þarf til að hita 1 lítra af vatni um 1°C
metabolic rate
orkunotkun einstaklings.
oxygen consumption
góð leið til að mæla metabolic hraða, með því að mæla súrenfisnotkun einstaklings.
indirect calorimetry
óbein kalorímæling oxygen consummption mæling er dæmi.
respiratory quotient
qfasti sem segir til um hve mikil orka myndast miðað við magn inntekins súrefni
respiratory exchange ratio
sama og að ofan
basal metabolic rate
minnsta metabolic rate instaklings.
resting metabollic rate
metabolic rate hjá manneskju eftir 12 klst föstu og við hvíld.
age and sex
hefur áhrif á BMR einstaklings.
amount of lean muscle mass
hefur áhrif á BMR einstaklings
activity level
hefur áhrif á BMR einstaklings
diet
hefur áhrif á BMR einstaklings
diet induced thermogenesis
resting metabolic rate hækkar eftir át.
hormones
hefur áhrif á BMR einstaklings
genetics
hefur áhrif á BMR einstaklings
metabolism
öll efnahvörf í líkama.
anabolic pathways
efnahvörf sem byggja upp efni í líkama.
catabolic pathways
efnahvörf sem rífa niður efni í líkama og mynda orku.
fed state
ástand þar sem manneskja hefur nóg af orku og stundar anabolisma.
fasted state
ástand þar sem manneskja hefur ekki næga orku og stundar catabolisma.
energy
myndast við niðurbrot efna.
synthesis
blöndun efna til að skapa stærra efni.
storage
efni látinn á geymsluform sem að geymir orku.
nnutrient pools
næringarefni sem hægt er að nota án áreynslu.
glycogenesis
myndun glycogens frá glúkósa.
lipogenesis
myndun fitu frá glúkósa.
glycogenolysis
niður brot glycogens í glúkósa og orku.
gluconeogenesis
myndun glúkósa innan líkama.
apoproteins
fitutengi prótein.
lipoprotein lipase
qbreytir TAGS í free fatty acids og glycerol.
deamination
qað taka aminohóps frá amínósýru.
urea
myndast úr ammóníu í lifur.
lipolysis
niðurbrot fitu í orku.
beta oxidation
hæg skipoting fitu sem myndar mikla orku.
ketone bodies
orkuefni sem myndast úr fitu sem heili getur notað.
islets of langerhans
mynda insúlín og glucagon finnast í brisi.
beta cells
frumur sem mynda insúlín þegar þær skynja glúkósa.
alpha cells
frumur sem mynda glucagon
glucagon
eykur ferla sem aðp brjóta niður efni og mynda orku.
D cells
mynda somatostatin.
increased plasma glucose
hækkar magn insúlíns.
increased plasama mino acids
hækkar magn insúlíns.
feedforward effects of GI hormones
hæjjar magn insúlíns.
parasympathetic activity
hækkar magn insúlíns
sympathetic activity
minnkar magn ínsúlíns.
insulin receptor substrates
mikilvægur hluti insúlíns sem að veldur áhrifum þess.
insulin increases glucose transport into most but not all, insulin sensitive cells
insúlín ferli.
insulin ennhances cellular utilization and storage of glucose
insúlín ferli
insulin enhances utilization of amino acids
insúlín ferli
insulin promotes fat synthesis
insúlín ferli
diabetes mellitus
ástand líkama þar sem of lítið er af insúlíni.
type 1 diabetes mellitus
insúlín minnkun vegna skemmdar á beta frumum.
type 2 diabetes mellitus
insúlín venjulegt eða betra fyrst en minnkar svo.
osmotic diuresis
vatnstap með þvagi.
insulin resistance
algengt í dia-2, insúlín hefur ekki jafn mikil áhrif.
amylin
losað með insúlíni, hjálpar við glúkósa homeostasis.
metabolic syndrome
galli í efnahvörfumn líkama.
homeothermic
líkamar stjórna innri hitastigi.
radiant heat gain
hiti sem kemur utanfrá með bylgjum
conductuve heat gain
hiti sem kemur utanfrá með snertingu
conductive heat loss
hiti tapast með snertingu.
radiant heat loss
hiti sem tapast sem bylgja.
convective heat loss
hiti tekinn burt með lofti.
evaporative heat loss
hiti sem fer við uppgufun.
thermoneutral zone
eðlilegt hitastig sem líkami þarf ekki að gera neitt iðv.
thermoreceptors
taugar sem fylgjast með hitastigi.
sympathetic cholinergic neurons
valda æðavíkkun.
shivering thermogenesis
myndar merii hita með titringi.
nonshivering thermogenesis
myndar hita án titrings.
pyrogens
efni sem valda hita ástandi.
hyperthermia
ástand þar sem líkama er of heitt til að starfa.
heat exhaustion
þreyta sem er ollin af vökvatapi og hita.
heat stroke
vegna mikils hita frá líkama.
malignant hyperthermia
ástand þar sem líkamshiti verður einkennilega hár.
hypothermia
ástand þar sem líkami er of kaldur til að starfa.
