22. Centraal Europa Flashcards
Wat kan je in zijn algemeenheid (5) zeggen over de wijnlanden in Centraal Europa? Welke landen behoren ertoe?
- Ze liggen in het stroomgebied van de Donau.
- Slowakije, Hongarije, Kroatië, Servië, Roemenië, Bulgarije, Moldavië en Oekraïne.
- Het is een uitgestrekt gebied dat tussen de 40-50 NB ligt. De uitgestrekte Pannonische laagvlakte vormt het hart van het Donau gebied. De hoge bergruggen zoals de Alpen en de Karpaten en water als de Adriatische, Egeïsche en Zwarte Zee bieden bescherming.
- Over het algemeen vinden we een continentaal klimaat, strenge winter en lange warme zomers met een late herfst. Mediterraan klimaat langs de kust.
- Deze wijnlanden hebben een communistische overheersing gekend.
Waartoe leidde de communistische overheersing in Centraal Europese wijnlanden?
kleinschalige wijngaardexploitatie, maar grootschalige wijnproductie.
Individueel opererende wijngoederen kwamen nauwelijks voor.
Coöperaties.
Welk klimaat heerst in Hongarije?
Hongarije behoort tot de Europese klimaatzone C1, net als Noord-Spanje, Bourgogne en Bordeaux.
Hongarije heeft een landklimaat: de zomers zijn warm en de winters zijn koud.
Het Balatonmeer heeft in het westen van Hongarije grote invloed. Het meer is niet erg diep en daarom wordt het water snel warm en is de herfst zeer mild.
De lange, zonnige herfst bevordert in Tokaj de vorming van botrytis.
Wat is het meest aangeplante blauwe druivenras van Hongarije?
Hoe groot is de productie van rode wijn?
Kekfrankos (blaufrankisch) is het meest aangeplante blauwe druivenras.
33% van de productie is rood, in de gebieden: Sopron, Szekszard en Villany
Wat is het meest aangeplante witte druivenras van Hongarije?
Olaszrizling (welschriesling) is het meest aangeplant voor witte wijn. (boek 2020/2021)
Bianca is meest aangeplant (Boek 2021/2022
66% van de productie van wijn is wit, in de gebieden: Tokaj, Nagy-Somlo en Mór.
Wat zijn de gebieden voor mousserende wijn in Hongarije?
De gebieden voor mousserende wijnen zijn voornamelijk Etyek-Buda, Izsak en Balatonboglár.
Wat zijn de kwaliteitsniveaus in Hongarije?
Bor (wijn)
OFJ (landwijn)
OEM (kwaliteitswijn).
Wat is DHC?
Hoeveel gebieden?
Sinds 2005 kent Hongarije, in navolging van het Oostenrijkse DAC-systeem, de kwalificatie Districtus Hungaricus Controllatus (DHC).
Voor DHC-wijnen geldt dat de kwaliteit en herkomst nog beter gegarandeerd zijn.
Hongarije heeft 6 gebieden die DHC mogen vermelden:
Villány,
Tihany (alleen rood),
Eger en Broi Harslevu
Izsaki Arany Sárfehér,
Somló (alleen wit)
Káli.
Wat is de bekendste rode wijn van Hongarije? Waar en hoe wordt die geproduceerd?
* Egri-bikaver (stierenbloed) is bekendste rode wijn van Hongarije
* productiegebied Eger.
* 13 druivenrassen toegestaan. Waaronder cab sauvignon, cab franc, merlot, syrah en pinot noir.
* De wijn moet een blend zijn van tenminste 3 druivenrassen en geen mag meer dan 50% van de blend uitmaken. Kekfrankos moet in de blend het grootste aandeel hebben.
* Minstens 6 maanden houtrijping.
* Egri-bikaver superior ook 13 druivenrassen, maar de wijn moet een blend zijn van minstens 5 druivenrassen. Daarnaast moet er minstens 30% kekfrankos in zitten tot een max van 50%. 1 jaar vatrijping en een halfjaar flesrijping.
* Egri Csillag, witte tegenhanger van de egri-bikaver. minimaal 4 rassen
Waar ligt Tokaj? Waarom is het belangrijk?
Tokaj ligt in het uiterste noordoosten van Hongarije. Het is het eerste afgebakende wijnbouwgebied in de geschiedenis. Unesco Werelderfgoed. De zoete wijnen werden al een eeuw voor zoete Rijnwijnen en Sauternes gemaakt.
De regio heeft veel vulkanische bodems. De meeste wijngaarden liggen op de zuidoostelijke helling van een vulkanische bergketen met de naam Zemplén.
Het dorp Tokaj wordt omsloten door Karpatengebergte en tegen kou beschermd. Gevolg is een lang en warm najaar dat voordelig is voor botrytis, aszúsodás in het Hongaars. Ook het uitmonden van de rivier Bodrog bevordert de ontwikkeling van botrytis.
Centrale plaats binnen de productie van Tokaj is weggelegd voor de druiven die als aszú gekwalificeerd kunnen worden. Aszú betekent ‘uitgezocht’. Aszúdruiven zijn overrijp en verschrompeld en zijn in principe door botrytis aangetast. De zoete Tokaj wijnen hebben een uniek aroma en unieke smaak. Ze hebben een hoog extract en hoge zuren.
Wat is de belangrijkste druif voor Tokaj? En het tweede druivenras?
Het belangrijkste druivenras van Tokaj is de furmint. Tokaji Aszú moet minstens 60% furmint bevatten.
Het tweede druivenras is hárslevelü. Hárslevelü mag 30% van de samenstelling uitmaken. 10% mag uit andere druiven bestaan.
Wat betekent aszú?
Aszú betekent ‘uitgezocht’.
Hoe lang moet een aszú rijpen?
De wijn aszú moet 3 jaar rijpen waarvan 18 mnd op vat en mag pas 3 jaar na de oogst aangeboden worden.
Wat is het verschil tussen Tokaji Aszú en andere edelzoete wijnen?
Het verschil met andere edelzoete wijnen is dat bij Tokaji Aszú de most van botrytisdruiven wordt gemengd met die van niet aangetaste druiven.
Wat zijn de stijlen Tokaj?
- Tokaji furmint dry: droge variant.
- Szamorodni; druiventrossen aangetast door botrytis maar niet stuk voor stuk geselecteerd. Droog en zoet en wordt soms gevinifieerd door florrijping.
- Aszú: moet 3 jaar rijpen waarvan 18 mnd op vat en mag pas 3 jaar na de oogst aangeboden worden.
- Late harvest: wijnen waarvoor overrijpe en botrytis druiven tegelijkertijd geplukt en geperst worden, opvoeding is op stalen vaten.
- Aszú-Eszencia; opgeheven
- Eszencia; De druiven voor de Eszencia worden niet geperst maar is afloopsap, donkerbruin. De wijn is stroperig en heeft een laag alcoholpercentage.
- Forditás en Máslás: tweede gisting door maceratie van de pulp (denk: ripasso)
Wat betekent puttonyos?
Het woord puttonyos staat voor de zoetheidsgraad van Tokaji aszú.
De emmertjes met aszú druiven worden niet meer gebruikt op het etiket (2013).
De wijnen die een minimaal restsuikergehalte hebben van 120 gr/l komen nu alleen nog maar in aanmerking voor de Tokaji Aszu. (voorheen 5 puttonyos).
Waar worden Tokaj wijnen gebotteld?
Alle tokaj wijnen moeten sinds 2014 in de regio gebotteld worden.
Tokaji Aszú en Tokaji Szamorodni worden gebotteld in karakteristieke fles met ingegoten halszegel. (50cl)
Rijping vindt plaats in vochtige, koele ondergrondse kelders. Door de hoge luchtvochtigheid in de kelders drogen de kurken niet uit en is het dus niet nodig de flessen horizontaal te bewaren.
Vaak wordt het vat niet helemaal afgevuld waardoor er een soort schimmellaagje ontstaat net als bij sherry. Deze goedaardige schimmel wordt racodium cellare genoemd, het verhoogt de houdbaarheid en complexiteit van de wijn.
Wijnland Tsjechië
2 gebieden
klimaat
druiven
soorten wijn?
(18.000 ha) Dit land is eigenlijk meer een bierland dan een wijnland. De laatste jaren wordt er meer in wijnbouw geïnvesteerd.
Het land is onder te verdelen in twee wijngebieden: Bohemen (Praag) en Moravië (96% van de wijngaarden).
Het klimaat is overwegend continentaal.
De druivenaanplant komt overeen met die van Duitsland en Oostenrijk. Het grootste deel van de aanplant, zo’n 65%, bestaat uit witte druivenrassen. Belangrijkste zijn riesling, welschriesling, pinot blanc, grüner veltliner, müller-thurgau etc. Pinot noir is duidelijk aan een opkomst bezig en de resultaten zijn veelbelovend.
Het heeft naast wit en rood ook een lange traditie in het produceren van mousserende wijnen en zoete wijnen. Sekt wordt zowel in Bohemen als in Moravië geproduceerd.
Ook ijswijn en strowijn komen voor, vooral in Moravië.
Hoe worden wijnen in Tsjechië ingedeeld?
Wijnen worden in Tsjechië niet alleen ingedeeld naar herkomst maar ook naar de rijpheid van de druiven. Net als Duitsland en Oostenrijk kent Tsjechië verschillende predicaten om de rijpheid van de druiven mee aan te duiden.
Wijnland Slowakije (19.000 ha)
klimaat
druivenrassen
Het klimaat is in Slowakije continentaal.
Vrijwel alle wijngaarden liggen op een hoogte van 00 tot 350 meter boven de zeespiegel. De meeste wijngaarden zijn te vinden rond de Váh, Nitra en Hron, drie zijrivieren van de Donau.
In Slowakije zijn de witte druivenrassen in de meerderheid en komen de soorten overeen met de rassen uit Tsjechië. Opvallend is de grote verscheidenheid aan muscat soorten.
Mousserende wijn in slowakije is belangrijk en worden diverse varianten gemaakt.
Net als in Tsjechie gebruiken ze in Slowakije ook een kwaliteitssysteem die indeling maakt op herkomst en op mostgewicht.
Wijnen die op de markt komen onder de naam Tokaji/Tokajská moeten aan dezelfde voorwaarden voldoen als Hongaarse Tokaj. Ook hier vind de rijping plaats in kelders die in de rotsen zijn uitgehakt. Toegestane druivenrassen zijn hetzelfde als in Hongarije. De wijngebieden vinden we vooral langs de grens met Hongarije.
Wijnland Slovenië (21.000 ha)
bijzondere bodem?
klimaat
Waar worden natuurlijke en orange wijnen gemaakt?
Dit land is zeer bosrijk en bergachtig. Kenmerkende bodem in Goriska Brda is de Poncabodem. Dit is een sedimentair flyschgesteente, dat is afgezet toen de huidige heuvels een oceaanbodem waren. In de omgeving Kras vindt men ook terra rossa bodem.
Continentaal klimaat. De kuststreek heeft een mediterraan klimaat met ook wijnen die minder zuren hebben dan landinwaarts. Koelte krijgt de kuststreek van de bora, een droge noordoostenwind uit de Alpen.
Overwegend witte druivenrassen aangeplant, witte wijn productie is 70%.
Goriska Brda vinden we steile hellingen en zijn de wijngaarden op terrassen aangelegd. Het oogsten gebeurt in veel gebieden met de hand, omdat machinaal plukken door de steile hellingen onmogelijk is. In dit gebied worden natuurlijke wijnen en orange wines gemaakt.
Wat is opvallend aan Slovenië?
Er worden orange wines gemaakt.
Hoe worden oranje wijnen gemaakt?
Welke druivensoort leent zich hier goed voor?
Om oranje wijn te maken gisten witte druiven met schilletjes en al, vaak in amforen. De oranje kleur komt door langdurig schilcontact. Oranje wijnen hebben vergeleken met normale witte wijnen meer tannine en een laag zuurgehalte. Dit laatste komt doordat de pitjes van de druiven geheel rijp moeten zijn en de druiven daarom zeer rijp geplukt worden.
Het oxidatieve geeft de wijn een wat appelige smaak met nootachtige en soms paddenstoelachtige aroma’s. Het druivenras rumena rebula leent zich goed voor deze wijnen.
Wat betekent de aanduiding penina in Slovenië?
Voor mousserende kwaliteitswijnen die volgens de charmatmethode of de traditionele methode gemaakt zijn, kent Slovenië de aanduiding penina.
Wijnland Kroatië (29.237 ha)
Hoeveel druivenrassen?
Waar rood en waar wit?
Bekendste gebied?
Waar wordt geëperimenteerd met orangewijnen of met lagering op accaciahout?
Worden er ook ijswijnen gemaakt in Kroatië?
Kroatië ligt aan de Adriatische zee, is relatief vlak en heeft diverse klimaten.
Het land heeft zo’n 200 druivenrassen waarvan 40 inheems zijn.
De wijnbouw vind vooral plaatst in Continentaal Kroatië en in het Adriatische kustgebied. In Continentaal gedeelte, noordoosten komen vooral witte druivenrassen voor.
Het bekendste gebied hier is Slavonija (produceert eikenhout voor wijnvaten).
Het kustgebied heeft verschillende meso-klimaten, voornamelijk blauwe variëteiten en een groot inheems druivenras, plavac mali.
Op het schiereiland Istrië wordt geëxperimenteerd met oranje wijnen of met lagering op acaciahout i.p.v. eikenhout.
In het Kroatische hoogland kan het zeer koud zijn en worden er ijswijnen gemaakt.
Wat is prosek?
In de streek Dalmatië in Kroatië vinden we een specialiteit: de zoete Prosek. Hiervoor worden witte en blauwe ingedroogde druiven gebruikt. Aan de geoogste druiven wordt ingedikte oudere wijn toegevoegd.
De wijn rijpt 3 jaar op fust, 15% alcohol, suikergehalte 70 -150 gr/l.
De kleur varieert van goudgeel tot amber en donkerbruin.
Wijnland Montenegro (4.500 ha)
klimaat
belangrijkste druif?
belangrijkste regio?
De helft van het totale wijngaardareaal is in handen van één groot wijnbedrijf.
Het klimaat is mediterraan.
80% bestaat uit aanplant van blauwe druivenrassen. Belangrijkste druivenras is o.a. kratosija (zinfandel) Het geeft dieprode wijnen met veel tannine en een groot bewaarpotentieel.
Skadameer is de belangrijkste regio.
Wijnland Macedonië (24.000 ha)
Macedonië heeft een landklimaat met mediterrane invloeden en is vooral geschikt om rode wijnen te maken.
In Povardarje wordt ruim 85% van alle Macedonische wijn geproduceerd.
Het gebied heeft wat weg van de Rhône met een brede vallei en temperaturen die kunnen oplopen tot 40 graden.
Wijnland Bulgarije (81.000 ha)
klimaat
waar rood en waar wit?
probleem in Bulgarije en waarom?
meest aangeplante blauwe druivenras in Bulgarije?
meest aangeplante witte druivenras in Bulgarije?
De bodem in Bulgarije is zeer gevarieerd.
De wijngaarden in het noorden liggen veelal op hoogtes van 100 tot 250 meter, in het zuiden vinden we ze op een hoogte van 100 tot 500 meter.
Het klimaat is continentaal.
Het zuiden is zeer geschikt voor de productie van rode wijn en in het koelere noorden worden wat elegantere (rode) wijnen gemaakt.
Het Balkangebergte houdt in het centrale en zuidelijke deel van het land de koude winden uit Rusland tegen. De luchtvochtigheid is hoog waardoor er veel schimmelziektes voorkomen.
De witte wijnen vinden we voornamelijk in het koelere deel in het oosten van Bulgarije rond de Zwarte Zee.
Merlot is de meest aangeplante blauwe druivenras, witte variëteit is misket.
Welke 5 wijnbouwzones worden in Bulgarije onderscheiden?
Bulgarije onderscheidt 5 wijnbouwzones:
- Donauvlakte (noorden)
men produceert hier net iets meer rood dan wit.
- Zwarte zee gebied (oosten)
hier worden voornamelijk witte wijnen gemaakt.
- Rozenvallei (Centraal, Sub-Balkan)
- Thracisch laagland (zuiden)
grootste productiegebied.
- Strumavallei (zuid-westen)
kleinste productiegebied.
Wijnland Roemenië (183.000 ha)
belangrijkste bergketens?
klimaat?
opvallende druivensoorten?
meest aangeplant blauw
bekendste wijnregio? Welke wijnen worden daar geproduceerd?
De belangrijkste bergketens zijn het Karpatengebergte en de Transsylvanische Alpen.
Het land heeft een continentaal klimaat.
Roemenië heeft nog veel hybriden aangeplant staan.
Belangrijkste ras is de witte feteasca alba en feteasca regala.
Van de blauwe druivenrassen staat merlot het meest aangeplant.
Transsylvanië is de bekendste wijnregio en er worden uitsluitend witte wijnen geproduceerd.
Wat is de specialiteit van Moldavië?
Specialiteit van Moldavië is de versterkte rode dessertwijn Cagor. Voor deze wijn met een alcoholpercentage van 16% wordt de most maar deels vergist. Cabernet sauvignon is de basis.
Op welk gebied heeft Oekraïne een grote reputatie?
2 wijnsoorten
De Krim is een schiereiland in de zwarte zee, dat een grote reputatie heeft op het gebied van zoete en versterkte wijnen. De rode ‘Ruby of Crimea’ was ooit een beroemde merkwijn (robuuste zoete blend van oa saperavi, matrassa, aleatica cab sauv en malbec)
Kagor (verbastering van naam Cahors) wijnen zijn diepgekleurde, oxidatieve wijnen in de stijl van madeira.
Russische wijnbouw?
Alleen de zuidelijkste delen van Rusland zijn geschikt voor wijnbouw.
Wijngaarden liggen aan de zee van Azov, zwarte zee en de Kaspische zee.
Opvallend kenmerk is dat de Russische markt voorkeur heeft voor mousserende wijnen en halfzoete wijnen.
Wat is Kagor?
Een diepgekleurde, oxidatieve wijn in de stijl van madeira, uit de Krim.
Wat zijn kvevri?
Aardewerken amforen of vazen die Georgiërs gebruiken voor de vergistig, opslag en rijping van hun wijn.
Welke druivensoorten komen in Georgië het meest voor?
subtropisch klimaat
Rood: saperavi
Wit: rkatsiteli
Waarop is de wijnwetgeving van de meeste Oost-Europese landen gebaseerd?
Op de EU-wetgeving. Het etiket vermeldt doorgaans het druivenras en het herkomstgebied.
Hoe heet een Tokaji met 120 g/l restsuiker?
Tokaji Aszú (voorheen 5 puttonyos)
Wat zijn VOC-wijnen?
VOC, Vino Originálni Certifikace is een Tsjechisch classificatiesysteem waaraan wijnproducenten vrijwillig mee kunnen doen.
Waarin onderscheidt Slowakije zich qua druiven? Of wat is er opvallend aan?
Slowakije heeft een grote verscheidenheid aan muscat-soorten.
Welk Centraal-Europees land heeft een grote verscheidenheid aan muscat-soorten?
Slowakije
In welk Centraal-Eurpees land is merlot de belangrijkste druif?
Bulgarije en Roemenië
In welk Centraal-Eurpees land is zinfandel de belangrijkste druif?
Montenegro: kratosija (zinfandel)
