1. Parodontitis in relatie tot systemische aandoeningen Flashcards
Waarmee kan je parodontitis vergelijken?
Met een ontstoken wondoppervlak van 20-50 cm2, wat constant bedekt is met miljarden bacteriën.
Hierdoor ontstaat een ontstekingsreactie
Wat wil je het liefst zien als je twee statussen via vistadent met elkaar vergelijkt? (vooraf/nadien)
Reductie in pockets (en plaque en bloeding)
Wat houdt PISA in?
Periodontal Inflamed surface area) = hoeveelheid ontstoken oppervlak van de PESA.
Rekent uit hoeveel ontstoken weefsel er is
Wat houdt PESA in?
Periodontal Epithelial surface area) = totaal parodontaal epitheel oppervlak, PESA is altijd groter dan de PISA
Wanneer iemand verdiepte pockets heeft is het epitheel oppervlak groter. Wat is hiervan het effect (PESA)
Er is een hogere PESA
Waarmee houden de PESA en de PISA rekening?
Dat de tand een conische vorm heeft en dat je te maken hebt met een smallere radix naarmate je dieper komt
De link tussen parodontitis en systemische aandoeningen is ontsteking.
Wat zijn 2 mogelijke pathways van ontsteking?
- Translocatie van paropathogene bacteriën of endotoxinen (LPS) die via de bloedbaan naar andere organen gaan.
- Systemische reactie op de aanwezigheid van bacteriën of endotoxinen:
- Verhoogde aantallen leukocyten
- Verhoogde spiegels van CRP, IL-1Beta, TNF-alfa, IL-6 en PGE2
- Endotheelactivatie
Welke cellen verhogen zich in aantal bij een systemische reactie?
Leukocyten: PMN’s
Welke spiegels verhogen zich bij een systemische reactie? (5)
- CRP
- IL-1Beta
- TNF-alfa
- IL-6
- PGE2
Wat zijn de functies van IL-1, IL-6 en TNF-alfa?
- Lever:
- Beenmerg en endotheel:
- Hypothalamus:
- Vet en spier:
- Lever: Productie van acute fase eiwitten (CRP) > activatie van complement systeem (versterkt de functie van antilichamen en fagocyterende cellen, bevordert ontstekingsreacties en valt het celmembraan van ziekteverwekkers aan)
- Mobiliseren van neutrofielen > fagocytose
- Verhoogde lichaamstemperatuur > verlaagde virale en bacteriële replicatie
- Eiwitten en energie inzetten voor verhoogde lichaamstemperatuur > verlaagde virale en bacteriële replicatie
Wat is het klinisch aanhechtingsverlies?
Recessie vanaf GCG tot gingivarand + sondeerdiepte coronaal niveau bindweefselaanhechting
Wat is het verschil tussen een positieve recessie en negatieve recessie?
Je kan pas met zekerheid zeggen wat het klinische aanhechtingsverlies is wanneer er een waarneembare recessie is. Anders is het aanhechtingsverlies nooit met zekerheid te zeggen!
- Bij positieve recessie is recessie zichtbaar (GDG zichtbaar). De sondeerdiepte is recessie+sondeerdiepte = aanhechtingsverlies
- Bij negatieve recessie is er geen recessie zichtbaar door zwelling (GDG onbekend)
Sondeerdiepte = pocketdiepte
Op welke 4 structuren hebben IL-1, IL-6 en TNF-alfa effect?
- Lever:
- Beenmerg en endotheel:
- Hypothalamus:
- Vet en spier:
Waar wordt het eiwit CRP (acute fase eiwitten) geproduceerd?
In de lever
Acutefase-eiwitten (CRP) zijn al in een vroeg stadium verhoogd of verlaagd bij een ontsteking in het bloedplasma. Hoe wordt de reactie genoemd?
De acutefase-reactie
Wat is de acutefase-reactie precies?
Een reactie van het lichaam op een infectie of trauma. De acute faserespons leidt tot koorts, slaperigheid en verminderde eetlust.
Acutefase-eiwitten worden dus geproduceerd in de lever, waarom zijn deze eiwitten nodig?
Deze eiwitten zijn nodig om de ontstekingsreactie te versterken door ontstekingsmediatoren te produceren waaronder CRP.
Een verhoogde CRP spiegel zorgt ervoor dat het complement systeem geactiveerd wordt. Wat wordt er versterkt?
De functie van antilichamen en fagocyterende cellen, bevordert de ontstekingsreactie en valt het celmembraan van ziekteverwekkers aan.
Waar kan CRP een voorspeller voor zijn?
Voor bepaalde systemische aandoeningen
Door welke cellen in de pancreas wordt insuline geproduceerd?
De beta-cellen van de Eilandjes van Langerhans
(Als hier iets mee aan de hand is hebben mensen vaak diabetes)
Leg uit wat er aan de hand is bij Diabetes Mellitus type 1 en 2:
- Type 1: > insuline afhankelijk, de bètacellen zijn kapot of a-functioneel waardoor er geen insuline wordt aangemaakt. Diagnose < 30 jaar, snel, ernstig, auto-immuun
- Type 2: > niet-insuline afhankelijke; verstoorde reactie lichaam op insuline. Diagnose > 30 jaar, langzaam, mild, overgewicht
Wat is in 4 punten de relatie tussen parodontitis en diabetes?
- Afweer gestoord
- Collageen- en botmetabolisme gestoord
- AGE’s geven oxidatieve stress > weefselschade
- Veranderingen subgingivale flora > oa Pi
Bij een diabetespatiënt kant er een hyperglycemie ontstaan. Wat is hiervan stap voor stap het effect? (5)
- Hyperglycemie > verstoring afweer. Dit vorm problemen, zowel acuut als chronisch
- Formatie van AGE’s, hecht aan aan receptoren, RAGE’s. Dit zorgt voor oxidatieve stress bij cellen > weefselschade
- AGE’s kunnen zich hechten aan macrofagen > ontstekingsreactie/meer ontstekingsmediatoren > cel stress (gevolgen)
- Meer suiker aanwezig in creviculaire vloeistof > verandering sub-flora > oa Pi
- Parodontale vernietiging
Wat zijn Advanced glycation end products (AGE’s) precies?
AGE’s zijn verbindingen die in het lichaam ontstaan als vette en eiwitten worden gecombineerd met suiker. Als er zich veel AGE’s ophopen dan verhogen zij het risico op allerlei ziekten.
Hoe wordt diabetes vastgesteld?
Door het HbA1c gehalte
Wat is het HbA1c gehalte precies?
Waar staat de afkorting voor?
Een soort gemiddelde van de bloedsuikerspiegel in de voorgaande weken (2-3 maanden)
De afkorting staat voor Hemoglobine A1c (geglyceerd hemaglobine, dat zijn in feite versuikerde cellen van de rode bloedkleurstof).
Leidt parodontale therapie tot reductie van HbA1c? Zo ja, hoeveel?
leidt tot 0,4 reductie in het HbA1c in 3 maanden.
Staat ongeveer gelijk aan extra medicatie voor de patiënt. De link tussen parodontitis en diabetes is zo duidelijk dat het een onderdeel is van de diagnosestelling.
Wat kan je als behandelaar vertellen over de relatie tussen parodontitis, diabetes en andere ziekten
Mensen met diabetes hebben een verhoogde kan op parodontitis. Mensen met parodontitis een slechtere reguleerbare bloedsuikerspiegel wat een hoger risico geeft op hart- en nierziekten
Leg uit wat de link is tussen parodontitis en cardiovasculaire aandoeningen (4)
- Bij parodontitis meer leukocyten in bloedvaten gingiva
- Leukocyten > ontstekingreactie (afweer activeren) > toename leukocyten
- Ontstekingsmediatoren: CRP, IL-1, IL-6, TNF-α, PGE2 zorgen voor endotheelactivatie > exsudatie bloedcellen
- Dit zijn Surrogate markers voor CVD. Dit houdt in dat factoren indirect kunnen zorgen voor aandoening of verloop ervan
Leg uit wat de link is tussen parodontitis en cardiovasculaire aandoeningen (4)
- Bij parodontitis meer leukocyten in bloedvaten gingiva
- Leukocyten > ontstekingreactie (afweer activeren) > toename leukocyten
- Ontstekingsmediatoren: CRP, IL-1, IL-6, TNF-α, PGE2 zorgen voor endotheelactivatie > exsudatie bloedcellen
- Dit zijn Surrogate markers voor CVD. Dit houdt in dat factoren indirect kunnen zorgen voor aandoening of verloop ervan.
Wat is atherosclerose?
en atheroom?
Verkalking van de ader/bloedvat
Verstopping in bloedvat (vetprop)
Leg uit wat de link is tussen parodontitis en artherosclerose
Parodontale therapie zorgt voor tijdelijke, korte ontstekingsreactie gevolgd door een progressieve en consistente reductie van systemische ontsteking
Hoe wordt een atheroom/atherosclerose verholpen?
Wat gebeurt er soms?
Met het plaatsen van een stent: eerst ballonnetje plaatsen, dan stent
Soms wordt het paropathogeen Pg op het ballonnetje gevonden
(Zwangerschap)
Wat produceren gram-negatieve bacteriën en wat gebeurt er?
LPS, dit leidt tot een verhoogde spiegel van ontstekingsmediatoren IL-6, IL-8, TNF-alfa, PGE2
Welke reactie geeft het lichaam op LPS?
Cytokines IL-1, TNFa, PGE2 worden aangemaakt > IL-1 zorgt ervoor dat fibroblasten MMP’s aanmaken en breken de collageenmatix af > Voornamelijk PGE2 en IL-1, TNFa zorgen voor afbraak van de botmatix
Welke mogelijke risico’s heeft parodontitis bij de zwangerschap? (3)
- Vroeggeboorte <37 weken
- Laag geboortegewicht <2500 g
- Zwangerschapsvergiftiging
Waardoor kan een vroeggeboorte ontstaan?
PGE2 kan onder anderen zorgen voor het opwekken van een vroeggeboorte. Bij week 40 is de concentratie PGE2 het hoogst. Bij ernstige paro worden de waarden van PGE2 nog hoger = eerder geboorte opwekkende hormonenlevel
Waarom leidt parodontale behandeling tijdens 20 weken van de zwangerschap niet tot afname van zwangerschapscomplicaties?
De bacteriën kunnen voor de behandeling de placenta al hebben gekoloniseerd
Parodontale behandeling is tijdens de zwangerschap wel veilig. In welk trimester ligt de voorkeur en waarom?
Bij voorkeur in het 2e trimester omdat de vroege organogenese dan voltooid is. De misselijkheid is verdwenen en de baarmoeder drukt dan niet op de vena cava
Hoe worden de effecten die kunnen zorgen voor CVD genoemd?
Surrogate makers
Hoe wordt het genoemd als bacteriën van de mond naar de bloedbaan/andere organen verplaatsen?
Translocatie van paropathogene bacteriën
Wat houdt surrogate makers eigenlijk in?
Dit houdt in dat factoren indirect kunnen zorgen voor aandoening of verloop ervan
Parodontale afbraak:
Samenvatting van wat er gebeurd als een macrofaag een gram-negatieve bacterie aanvalt.
Er komt LPS vrij. LPS zorgt ervoor dat er monocyten, leukocyten en granulocyten worden geactiveerd. Deze cellen producteren cytocines: IL1 en TNF-a
Deze cytokines zetten 2 processen in werking, namelijk: activatie fibroblasten en osteoclast-voorlopercel.
De fibroblasten vormen MMP’s die zorgen voor afbraak van de collageenmatrix. De osteoclast-voorlopercel vormt osteoclasten die zorgen voor bot resorptie
Leidt tot weefselschade
