μεταβολισμος μακροθρεπτικων

Question 1

τι διεγειρει την πεινα;

Answer 1

Η γαστρική περίσταλση διεγείρει την πείνα.
Οι ήπιες συσπάσεις πείνας ξεκινούν σύντομα μετά το άδειασμα του στομάχου και αυξάνουν σε ένταση σε διάστημα ωρών.

Question 2

ποιες λειτουργιες αποτελουν τον βασικο μεταβολισμο;

Answer 2

εως 75% της συνολικης καταναλωσης ενεργεια. Η ενέργεια που απαιτείται σε κατάσταση νηστείας και πλήρους ηρεμίας για τις βασικές μεταβολικές ανάγκες του οργανισμού
– Σύνθεση ενζύμων, ορμονών κ.λ.π.
– Λειτουργία καρδιάς, πνευμόνων, ήπατος κ.λ.π.
* Επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες
– Ηλικία, Φύλο, Βάρος, Φάρμακα, κλπ

Question 3

τι αυξανει τον βασικο μεταβολικο ρυθμο;

Answer 3

Η νηστεία προκαλεί προοδευτική μείωση και η σίτιση αύξηση του BMR

Η απώλεια βάρους μειώνει και η πρόσληψη βάρους αυξάνει το BMR

Question 4

ποια ειδη θερμογενεσης υπαρχουν;

Answer 4

15% συνολικης καταναλωσης ενεργειας

ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ
– ΘΕΡΜΟΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ΤΡΟΦΗΣ
* ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ : 20-30 %
* ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ: 5-10 %
* ΛΙΠΟΣ : 3-5 %

ΡΥΘΜΙΖΟΜΕΝΗ
– Μυικός τρόμος
– Μυική άσκηση
– Μετά λήψη τροφής (στο Φαιό λιπώδη ιστό)

Question 5

τι ειναι το λιποκυτταρο;

Answer 5

χώρος αποθήκευσης ενέργειας, σε μορφή τριγλυκεριδίων
* Ρυθμιστής του μεταβολισμού, της ομοιοστασίας ενέργειας & της
λειτουργίας των αγγείων

Question 6

πως ελεγχεται η παροχη γλυκοζης;

Answer 6

Η γλυκόζη η οποία απορροφάται από το γαστρεντερικό σύστημα και συγκεκριμένα από τα βλεννογόνα κύτταρα του εντέρου στην κυκλοφορία του αίματος, παρέχεται σε όλα τα κύτταρα του οργανισμού
Οι νευρώνες και τα ερυθρά αιμοσφαίρια αποκτούν ενέργεια μόνο από γλυκόζη
Τα κύτταρα χρειάζονται μια σταθερή παροχή γλυκόζης, η οποία πρέπει να διατηρείται
και μεταξύ των γευμάτων, όταν δηλ ο οργανισμός δε λαμβάνει γλυκόζη
Τε επίπεδα γλυκόζης αίματος διατηρούνται μεταξύ σχετικά στενών ορίων από ένα
ορμονικό σύστημα ελέγχου
Εάν η παροχή γλυκόζης υπερβαίνει τις ενεργειακές απαιτήσεις των κυττάρων, το
πλεόνασμα αποθηκεύεται και μετατρέπεται σε γλυκογόνο ή τριγλυκερίδια
Αντιθέτως, εάν τα επίπεδα γλυκόζης αρχίζουν να μειώνονται, τότε απελευθερώνεται γλυκόζη από τα αποθέματα γλυκογόνου και λιπιδίων

Question 7

πως απποροφουνται οι μονοσακκχαριτες;

Answer 7

Η γλυκόζη και η γαλακτόζη απορροφώνται από τα βλεννογόνα κύτταρα του εντέρου με ενεργητική μεταφορά (SGLT 1, sodium glucose trasnporter 1) ενώ η φρουκτόζη με υποβοηθούμενη διάχυση με τη βοήθεια ειδικού μεταφορέα
Η ενεργητική μεταφορά απαιτεί ενέργεια (ΑΤΡ) και τον εξειδικευμένο υποδοχέα τους
H γλυκόζη και η γαλακτόζη δε μπορούν να συνδεθούν στον μεταφορέα εάν δεν προηγηθεί πρόσληψη ιόντων Νa, ενώ η μετάλλαξη του γονιδίου SGLT1 συνδέεται με σύνδρομα δυσαπορρόφησης
Τόσο η γλυκόζη όσο και η φρουκτόζη διαπερνούν τη βασεοπλαγική μεμβράνη με υποβοηθούμενη διάχυση και έτσι εισέρχονται στο αίμα των αγγείων του εντέρου

Question 8

πως απορροφαται η φρουκτοζη;

Answer 8

Ο μηχανισμός δεν είναι απόλυτα κατανοητός
Μικρό ποσοστό της φρουκτόζης απορροφάται και με ενεργητική μεταφορά ανεξάρτητης από την εξαρτώμενη από το Na+ ενεργητική μεταφορά της γλυκόζης ενώ και ο ρυθμός μεταφοράς είναι κατά πολύ μικρότερος
Η διαδικασία της υποβοηθούμενης μεταφοράς παρατηρείται μόνο όταν η μεταφορά γίνεται προς μία χαμηλότερη συγκέντρωση, αλλά λόγω του ότι η φρουκτόζη παγιδεύεται πολύ αποτελεσματικά μέσω φωσφορυλίωσης στο ήπαρ, δεν υπάρχει φρουκτόζη στην κυκλοφορία του αίματος
Η απορρόφηση της φρουκτόζης είναι βραδύτερη της γλυκόζης και της γαλακτόζης
Το ποσοστό συμμετοχής της ενεργητικής και της υποβοηθούμενης μεταφοράς δεν έχει εξακριβωθεί. Ωστόσο, και τα 2 συστήματα παρουσιάζουν κορεσμό. Έτσι, το 60% της φρουκτόζης
απορροφάται ενώ πρόσληψη 50 g καθαρής φρουκτόζης οδηγεί σε γαστρεντερικές διαταραχές (λόγω κάποιας δυσαπορρόφησης). Παρατηρείται σε δίαιτες πλούσιες σε σιρόπια από φρουκτόζη που χρησιμοποιούνται ως γλυκαντικά.

Question 9

πως μεταφερονται στο κυτταρο οι μονοσακχαριτρες;

Answer 9

Οι μονοσακχαρίτες εισέρχονται στην πυλαία κυκλοφορία και μεταφέρονται στο ήπαρ που είναι που είναι το κύριο σημείο μεταβολισμού της γαλακτόζης και της φρουκτόζης.
- Πρόσληψη από υποδοχείς και είσοδος με υποβοηθούμενη μεταφορά
- Τόσο η φρουκτόζη όσο και η γαλακτόζη μπορεί να μετατραπούν σε γλυκόζη
και να εναποθηκευθούν ως γλυκογόνο
-Η γλυκόζη μεταβολίζεται στο ήπαρ αλλά η είσοδος σε αυτό δεν είναι τόσο πλήρης όσο της φρουκτόζης και της γαλακτόζης. Η υπόλοιπη γλυκόζη μεταφέρεται σε άλλους ιστούς (μύες, λιπώδης ιστός, νεφροί). Η είσοδος σε αυτούς τους ιστούς γίνεται με υποβοηθούμενη μεταφορά η οποία είναι ινσουλινοεξαρτώμενη

Η κυτταρική πρόσληψη γλυκόζης απαιτεί μεταφορά μέσω της κυτταροπλασματικής μεμβράνης. Δεν μπορεί να γίνει με απλή διάχυση διότι το ιδιαίτερα πολικό μόριο της, δεν μπορεί να διαλυθεί στη μη-πολική λιποειδική διπλοστοιβάδα
-Σε ορισμένα απορροφητικά κύτταρα (εντερικό ενδοθήλιο, νεφρικά σωληνάρια) γίνεται με ενεργή μεταφορά. Στα υπόλοιπα γίνεται παθητικά με ειδικούς μεταφορείς
- Υπάρχουν 6 ισομορφές μεταφορέων γλυκόζης GLUT-1, GLUT-2, GLUT-3, GLUT-4, GLUT-5, και GLUT-7. Ο GLUT-6 δεν είναι λειτουργικός. Οι ισομορφές GLUT-1 και GLUT-3 πιστεύεται ότι είναι υπεύθυνες για τη βασική μεταφορά της γλυκόζης. Ο αριθμός τους δεν αλλάζει με τη δράση της ινσουλίνης. Το ίδιο ισχύει και για την ηπατική GLUT-2. H GLUT-4 είναι αντίθετα πολύ ευαίσθητη στην ινσουλίνη

Question 10

πως προσλαμβανεται η γλυκοζη σχετικα με την ινσουλινη;

Answer 10

Η ινσουλίνη αποτελεί έναν από αυτούς τους ρυθμιστικούς παράγοντες και έχει καθοριστική σημασία στον έλεγχο των επιπέδων γλυκόζης αίματος (γλυκαιμικός έλεγχος)
- Ο μεταφορέαςGLUT-4είναι ινσουλινοευαίσθητος & ιδιαίτερα σημαντικός στο γλυκαιμικό έλεγχο αφού απαντάται στους «μεγάλους χρήστες» & κυρίως ινσουλινοευαίσθητους ιστούς: γραμμωτοί μύες, καρδιακός μυς & λιπώδης ιστός

Question 11

τι συμβαινει οταν μπει η γλυκοζη στο κυτταρο;

Answer 11

• Μόλις η γλυκόζη εισέλθει στο κύτταρο, υφίσταται φωσφορυλίωση (δηλ, προστίθεται μια φωσφορική ομάδα στο μόριο της γλυκόζης) για το σχηματισμό της 6-φωσφορικής - γλυκόζης (Εξοκινάση)
  -Με αυτή τη μετατροπή αναστέλλεται η έξοδος της γλυκόζης από το κύτταρο, διά μέσου της κυτταροπλασματικής μεμβράνης, με αποτέλεσμα την “παγίδευσή” της μέσα στο κύτταρο
• Σε ορισμένα κύτταρα, ιδίως στο ήπαρ, είναι απαραίτητη η ικανότητα απελευθέρωσης γλυκόζης στο αίμα. Γι ́αυτόν τον λόγο, τα κύτταρα του ήπατος περιέχουν ένα ένζυμο το οποίο μπορεί να απομακρύνει τη φωσφορική ομάδα, επιτρέποντας στη γλυκόζη να βγει από το κύτταρο (Γλυκοκινάση)

Question 12

τι ρολο κατεχει το ηπαρ σχετικα με τη γλυκοζη;

Answer 12

Κεντρικό ρόλο στο μεταβολισμό και τις “οβιδιακές” μεταμορφώσεις της γλυκόζης, αναλόγως των μεταβολικών αναγκών, κατέχει το Ήπαρ

Question 13

ποτε συμβαινει λιπογενεση;

Answer 13

Το πλεόνασμα της γλυκόζης από τη διατροφή αρχικά μετατρέπεται σε γλυκογόνο
Περιορισμένη χωρητικότητα για αποθήκευση γλυκογόνου.
Όταν υπερβαίνεται, η γλυκόζη μετατρέπεται σε τριγλυκερίδια από το ήπαρ Τα τριγλυκερίδια μεταφέρονται στο αίμα και αποτίθενται στο λιπώδη ιστό
Τα λιπίδια εναποτίθενται στον λιπώδη ιστό υπό τη μορφή των τριγλυκεριδίων, αποτελώντας μέχρι και το 98% των συνολικών ενεργειακών αποθεμάτων του οργανισμού

Καθώς το γλυκογόνο παρέχει περιορισμένα αποθέματα γλυκόζης, μπορεί να αντιρροπίσει μόνο τις βραχυπρόθεσμες διακυμάνσεις στην παροχή γλυκόζης
Σε αντίθεση με το γλυκογόνο, το λίπος δρα ως μακροπρόθεσμο απόθεμα ενέργειας, το οποίο μπορεί να συσσωρεύσει ο οργανισμός σε σχεδόν απεριόριστες ποσότητες
Εάν η παροχή υδατανθράκων και άλλων πηγών ενέργειας μέσω της διατροφής υπερβαίνει τις ενεργειακές απαιτήσεις του οργανισμού, η εναπόθεση λίπους θα συνεχιστεί απεριόριστα, οδηγώντας σε αύξηση του σωματικού βάρους και παχυσαρκία

Question 14

ποτε συμβαινει αποδομηση λιπους προς γλυκοζη;

Answer 14

Αν και μικρές ποσότητες λίπους μπορούν να αποδομηθούν σε ανταπόκριση των καθημερινών διακυμάνσεων των επιπέδων γλυκόζης αίματος, η σημαντική μετατροπή λίπους προς γλυκόζη συμβαίνει μόνον όταν η διατροφή δεν παρέχει επαρκή ποσότητα ενέργειας για την κάλυψη των αναγκών του οργανισμού
Αυτό μπορεί να οφείλεται σε υποσιτισμό ή σε αυτόβουλες προσπάθειες μείωσης του σωματικού βάρους (δίαιτες)- ή ακόμη μπορεί να είναι αποτέλεσμα μεταβολικής διαταραχής

Question 15

ποτε συμβαινει γλυκογονογενεση;

Answer 15

Εάν η γλυκόζη δεν χρησιμοποιηθεί άμεσα προς παραγωγή ενέργειας, μπορεί να μετατραπεί σε γλυκογόνο, μέσω μιας διαδικασίας που ονομάζεται γλυκογονογένεση
Τα υψηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα προάγουν τη γλυκογονογένεση και έτσι αυξάνουν την αποθήκευση της γλυκόζης ως γλυκογόνο
Αντίθετα, εάν μειωθούν τα επίπεδα γλυκόζης αίματος, τα αποθέματα γλυκογόνου αποδομούνται απελευθερώνοντας γλυκόζη

Το ποσό του γλυκογόνου που μπορεί να αποθηκευθεί είναι περιορισμένο - περίπου 300 g (μ.ο. σε ενήλικες) (400g Μύες /100g Ήπαρ)
- Κυρίως συγκεντρωμένο στο ήπαρ (90 g) και στους σκελετικούς μύς (350 g)
-Το ήπαρ παίζει ρόλο-κλειδί στον έλεγχο του μεταβολισμού της γλυκόζης (& λιπιδίων)
- Αμφίδρομη μετατροπή της γλυκόζης και του γλυκογόνου στο ήπαρ

Question 16

ποτε μεταβολιζονται οι πρωτεΐνες;

Answer 16

Η σημασία των πρωτεϊνών είναι μεγάλη για πολλές από τις δομές και τις λειτουργίες του οργανισμού και σε φυσιολογικές συνθήκες δε χρησιμοποιούνται για την παραγωγή ενέργειας
Όμως όπου υπάρχει μεγάλο ενεργειακό έλλειμμα από τη διατροφή λόγω υποσιτισμού ή δίαιτας, για παράδειγμα - οι πρωτεΐνες μπορούν να αποδομηθούν με σκοπό την παραγωγή γλυκόζης
Συνεπώς, οι προσπάθειες για μείωση του σωματικού βάρους τείνουν να οδηγήσουν όχι μόνον στην απώλεια λίπους, αλλά και στην απίσχναση και άλλων ιστών όπως οι μύες
Αυτός, είναι ένας λόγος για τον οποίο η υποθερμιδική δίαιτα θα πρέπει να συνοδεύεται και από φυσική άσκηση

Question 17

ποτε εμφανιζεται γλυκοζουρια;

Answer 17

Σε φυσιολογικές συνθήκες, οι νεφροί επαναρροφούν πλήρως τη γλυκόζη από
τα ούρα
Όμως, με την αύξηση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα άνω του φυσιολογικού, η δυνατότητα επαναρρόφησης της γλυκόζης από τους νεφρούς μπορεί να ξεπερασθεί, με αποτέλεσμα η γλυκόζη να αποβάλλεται στα ούρα (Γλυκοζουρία)
Για την εμφάνιση γλυκοζουρίας πρέπει τα επίπεδα γλυκόζης αίματος να υπερβούν τον ουδό των 180mg/dl

Question 18

τι ειναι οι κετονες;

Answer 18

~ Ακετόνη, ακετοξεικό & β-υδροξυβουτυρικό ~ Είναι πηγή ενέργειας, σημαντική ενίοτε
~ Παράγονται φυσιολογικά σε επίπεδα < 1-3mg/dL στο αίμα, κατά τον καταβολισμό των λιπιδίων
~ Η ακετόνη αποβάλλεται δια της αναπνοής & των ούρων
~ Όταν η ικανότητα των ιστών για τον μεταβολισμό τους σύντομα υπερκεράζεται, οδηγούμεθα σε κέτωση και κετοξέωση ( πτώση του ρΗ <7.35)

Question 19

πως μπορουν να μειωθουν οι διακυμανσεις γλυκοζης;

Answer 19

τα 6 μικρά συχνά γεύματα είναι ένας ασφαλής και εύκολος τρόπος μείωσης των διακυμάνσεων γλυκόζης

Question 20

που παραγεται και που απελευθερωνεται η ινσουλινη;

Answer 20

Η ινσουλίνη είναι μια ορμόνη που παράγεται από τα β - κύτταρα του παγκρέατος με την μορφή πρόδρομου μορίου, της προϊνσουλίνης
- Η προϊνσουλίνη στη συνέχεια αποδομείται προς ινσουλίνη και ένα μικρότερο μόριο, που ονομάζεται C-πεπτίδιο
- Στη συνέχεια και τα δυο, ινσουλίνη και C- πεπτίδιο, αποθηκεύονται εντός κοκκίων που βρίσκονται στα β - κύτταρα του παγκρέατος
- Τα βασικά επίπεδα ινσουλίνης που απαιτούνται για τη διατήρηση των φυσιολογικών επιπέδων γλυκόζης ( ευγλυκαιμία ), αναλογούν περίπου στο ήμισυ της συνολικής ποσότητας
ινσουλίνης που εκκρίνεται σε μια περίοδο24 ωρών
- Η υπόλοιπη ποσότητα παραγόμενης ινσουλίνης προορίζεται για την ανταπόκριση του
οργανισμού στις μεταγευματικές αυξήσεις των επιπέδων γλυκόζης αίματος (δηλαδή μετά την πρόσληψη τροφής )

Question 21

πως ρυθμιζεται η εκκριση ινσουλινης σε ανταποκριση στη γλυκοζη;

Answer 21

Η γλυκόζη … ..εισέρχεται στα β- κύτταρα μέσω του μεταφορέα (GLUT - 2)
2. ..φωσφορυλιώνεται σε 6-φ-γλυκ. μέσω της γλυκοκινάσης
3. ..εισέρχεται στην διαδικασία της γλυκόλυσης και της οξειδωτικής
φωσφορυλίωσης προς παραγωγή ATP

Οι αυξημένες ενδοκυτταρικές συγκεντρώσεις του ATP εντός των β-κυττάρων … :
4. ..αναστέλλουν τους δίαυλους Καλλίου, προκαλώντας κυτταρική εκπόλωση (διέγερση) και έτσι …
5. ..διανοίγουν τους-ευαίσθητους στα
ηλεκτρικά δυναμικά- δίαυλους Ca
Η ταχεία είσοδος Ca++ στα κύτταρα διεγείρει την απελευθέρωση αποθηκευμένων κοκκίων που περιέχουν Ινσουλίνη

Question 22

ποιο ειναι το εργο της ινσουλινης;

Answer 22

Η ανταπόκριση στις μεταβολές των επιπέδων γλυκόζης αίματος
Η διατήρηση των επιπέδων γλυκόζης εντός φ.ο. - σχετικά στενών (70-110 mg/dL ή 3-6 mmol/L)
Η μακροχρόνια διατήρηση του γλυκαιμικού ελέγχου

Question 23

ποιο ειναι το εργο της ινσουλινης;

Answer 23

Η ανταπόκριση στις μεταβολές των επιπέδων γλυκόζης αίματος
Η διατήρηση των επιπέδων γλυκόζης εντός φ.ο. - σχετικά στενών (70-110 mg/dL ή 3-6 mmol/L)
Η μακροχρόνια διατήρηση του γλυκαιμικού ελέγχου

Question 24

απο τι εξαρταται η γλυκαιμικη αποκριση;

Answer 24

Ποσότητα καταναλισκόμενων υδατανθράκων
§ Τύπος υδατανθράκων
§ Τύπος αμύλου
§ Προετοιμασία τροφίμων (ζελατινοποίηση– μέγεθος κόκκου)
§ Λοιπά μακροθρεπτικά σε ένα τρόφιμο (λίπος, φυτικές ίνες, κ.α.)
§ Φυσιολογική οργανική λειτουργία (στομάχου, παγκρεατική και εντερική υδρόλυση, γαστρική κένωση, ρυθμός απορρόφησης θρεπτικών συστατικών, κλπ)

Question 25

τι ειναι ο γλυκαιμικος δεικτης;

Answer 25

Επιμέρους εμβαδό κάτω από την καμπύλη της απόκριση γλυκόζης αίματος 50 γρ υδατ ενός υπό εξέταση τροφίμου/Επιμέρους εμβαδό κάτω από την καμπύλη της απόκριση γλυκόζης αίματος 50 γρ υδατ τροφίμου ελέγχου (λευκό ψωμί ή γλυκόζη). Χ 100

Question 26

πως χαρακτηριζονται οι τιμες του γλυκαιμικου δεικτη

Answer 26

Υψηλός ΓΔ> 70
Mέτριος ΓΔ 56-70
Χαμηλός ΓΔ ≤ 55

Question 27

τι ειναι το γλυκαιμικο φορτιο;

Answer 27

(ΓΔτροφίμου/100) (γρCHOτροφίμου)
(Μονάδες για ΓΦ είναι “αντίστοιχα γρ σκέτης γλυκόζης”)

Question 28

πως χαρακτηριζεται το γλυκαιμικο φορτιο;

Answer 28

Υψηλού ΓΦ≥20
Mέτριου ΓΦ11-19
Χαμηλού ΓΦ≤ 10

Question 29

Ποια είναι η σημασία του ΓΔ?

Answer 29

Ταχεία αύξηση στη γλυκόζη αίματος προκαλεί αυξημένη απόκριση ινσουλίνης
– Αντιδραστική υπογλυκαιμία(πείνα?)
– Υπερινσουλιναιμία (ινσουλινοαντίσταση, εναποθήκευση λίπους)

Question 30

ποιοι παραγοντες επηρεαζουν το γδ των τροφιμων;

Answer 30

Φυσική μορφή τροφίμων

Ωριμότητα

Μέθοδος προετοιμασίας τροφίμων

Μέθοδος παρασκευής

Τύπος υδατάνθρακα

Question 31

ποιες ειναι οι επιδρασεις τοu GLP-1 στα β-κυτταρα;

Answer 31

οξειες
αυξανει την γλυκοεξαρτωμενη απελευθερωση ινσουλινης

υποξειες
προκαλει την μεταγραφη προινσουλινης και βιοσυνθεση ινσουλινης

χρονιες
προκαλει τον πολλαπλασιαμο και τη γενεση νεων β-κυτταρων απο προδρομα κυτταρα
αυξανει την εκφραση glut-2, GK

Question 32

τι ξερετε για την χοληστερολη;

Answer 32

Δομική βάση των χολικών αλάτων, στεροειδών ορμονών και βιταμίνης D
* Κύριο συστατικό των μεμβρανών του πλάσματος
* 15% της χοληστερόλης του αίματος προσλαμβάνεται μέσω της τροφής. Το υπόλοιπο παράγεται στο σώμα, κυρίως στο ήπαρ
* Χάνεται από το σώμα όταν καταβολίζεται ή εκκρίνεται στα χολικά άλατα

Question 33

πως πεπτονται η χοληστερολη και τα φωσφολιπιδια;

Answer 33

Ο εστέρας της χοληστερόλης υδρολύεται σε ελεύθερη χοληστερόλη και ένα λιπαρό οξύ (εστεράση της χοληστερόλης)
- Το λιπαρό οξύ του άνθρακα-2 της λεκιθίνης απομακρύνεται υδρολυτικά από μία εξειδικευμένη εστεράση που ονομάζεται φωσφολιπάση Α2, παράγοντας λυσολεκιθίνη και ένα ελεύθερο λιπαρό οξύ
- Τα προϊόντα της υδρόλυσης των λιπιδίων (2-μονογλυκερίδια, λυσολεκιθίνη, χοληστερόλη, λιπαρά οξέα)συνδέονται με χολικά άλατα και σχηματίζουν μικκύλια που είναι μικρής διαμέτρου (~ 5nm), κάτι που τους επιτρέπει την πρόσβαση στα διάκενα μεταξύ των μικρολαχνών (50-100 nm) της εντερικής μεμβράνης

Question 34

πως καταβολιζεται η χοληστερολη;

Answer 34

Η χοληστερόλη δεν παράγει ενέργεια
- Η δομή των 45 δακτυλίων παραμένει άθικτη στη φάση του καταβολισμού
και απομακρύνεται δια μέσου του χοληφόρου συστήματος
- Η χοληστερόλη που προορίζεται για απέκκριση υδρολύεται στην ελεύθερη μορφή, η οποία εκκρίνεται απευθείας στα χοληφόρα αγγεία, ή μετατρέπεται πρώτα σε χολικά οξέα πριν εισέλθει στην χολή
- Το αποτέλεσμα της μετατροπής είναι η αύξηση της διαλυτότητας στο νερό
- Μηχανισμοί ανάδρασης

Question 35

ποιο ειναι το πρωτο βημα στην πεψη λιπιδιων;

Answer 35

Γαλακτωματοποίηση

• Διεργασία διάσπασης των μεγάλων σφαιρολιπιδίων σε μικρότερα σταγονίδια λίπους (δ=~1mm)
• Επιτυγχάνεται με (α) μηχανική ανάμιξη (β) με τη δράση των συστατικών της χολής, κυρίως των χολικών αλάτων αλλά και των φωσφολιπιδίων (αμφιπαθή μόρια)

Question 36

ποιο ειναι το δευτερο βημα στην πεψη λιπιδιων

Answer 36

Ενζυμική αποδόμηση των λιπιδίων της τροφής από τα παγκρεατικά ένζυμα

Question 37

πως απορροφουνται τα υδρολυμενα λιπιδια;

Answer 37

Η απορρόφηση των δυσδιάλυτων στο νερό παραγόμενων προϊόντων της υδρόλυσης των λιπιδίων της τροφής επιταχύνεται με δράση των χολικών αλάτων και το σχηματισμό μικκυλίων
- Τα προϊόντα της αποδόμησης των λιπιδίων της τροφής μαζί με τα χολικά οξέα σχηματίζουν τα μικκύλια
- Τα μικκύλια συνεχώς διασπώνται και αναδομούνται επιτρέποντας στις μικροποσότητες των διαλυμένων λιπαρών οξέων, μονοακυλογλυκερολών, λυσιφωσφoλιπιδίων και χοληστερόλης να διαχυθούν στο εσωτερικό των επιθηλιακών κυττάρων του εντέρου.
- Τα μικκύλια ΔΕΝ απορροφώνται
- Τα χολικά άλατα, που παραμένουν στο έντερο, επαναρροφώνται εκτενώς (>95%) και μεταφέρονται στο ήπαρ (εντεροηπατική κυκλοφορία)

Question 38

τι συμβαινει στα επιθηλιακα κυτταρα του εντερου;

Answer 38

Στα επιθηλιακά κύτταρα του εντέρου επανασχηματίζονται
οι τριακυλογλυκερόλες, τα φωσφολιπίδια και οι εστέρες της χοληστερόλης

• Τα λιπαρά οξέα με μακριά αλυσίδα μετατρέπονται στην ενεργοποιημένη τους μορφή ακυλο-CoA με τη δράση του ενζύμου θειοκινάση
• Με τη δράση εξειδικευμένων ακυλοτρανσφερασών επανακυλιώνονται οι μονοακυλογλυκερόλες, τα λυσιφωσφολιπίδια και η χοληστερόλη.
• Τα επανασυντιθέμενα εστεροποιημένα λιπίδια συσσωματώνεται σε μικρά σταγονίδια επενδυμένα από αμφίπολες πρωτεΐνες (απολιποπρωτεΐνη Β-48) σχηματίζοντας τα χυλομικρά τα οποία εκκρίνονται με εξωκυττάρωση στη λέμφο

Question 39

πως απορροφουνται τα μικρα λιπαρα οξεα;

Answer 39

Τα λιπαρά οξέα με μέγεθος αλυσίδας <12 άτομα C μπορούν να απορροφηθούν χωρίς τη βοήθεια των μικκυλίων και απελευθερώνονται στην πυλαία κυκλοφορία, όπου και μεταφέρονται στο ήπαρ συνδεδεμένα με την αλβουμίνη του ορού

Question 40

πως χρησιμοποιουνται τα λιπιδια απο τους ιστους;

Answer 40

• Τα ελεύθερα λιπαρά οξέα μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τα κύτταρα για παραγωγή ενέργειας ή να αποθηκευτούν ως λίπη στο λιπώδη ιστό
• Η γλυκερόλη χρησιμοποιείται σχεδόν αποκλειστικά από το ήπαρ για την παραγωγή 3-φωσφορικής γλυκερόλης καθώς διαθέτει τη γλυκερο κινάση που τη φωσφορυλιώνει -γλυκόλυση/νεογένεση.
• Τα υπολείμματα των χυλομικρών (εστέρες χοληστερόλης, φωσφολιπίδια, τριακυλογλυκερόλες, πρωτεΐνες) προσλαμβάνονται από το ήπαρ, όπου υδρολύονται στα συστατικά τους

Question 41

πως αποθηκευονται τα λιπαρα οξεα;

Answer 41

Τα λιπαρά οξέα της τροφής (μεταφέρονται με τα χυλομικρά) καθώς και αυτά που συντίθενται στο ήπαρ (μεταφέρονται με τις VLDL) , αποθηκεύονται στο λιπώδη ιστό με τη μορφή σταγονιδίων λίπους.

Question 42

πως γινεται η λιπολυση;

Answer 42

Διάσπαση των λιπών σε γλυκερόλη + 3 λιπαρά οξέα
- Η διαδικασία αρχίζει με την ορμονοευαίσθητη λιπάση (αποσπά ένα λιπαρό οξύ από τον 1ο ή 3ο άτομο άνθρακα της γλυκερόλης), η οποία ενεργοποιείται με φωσφορυλίωση από την πρωτεϊνική κινάση Α (cAMP-εξαρτώμενη).
- Τα δύο άλλα λιπαρά οξέα απελευθερώνονται με την επίδραση άλλων λιπασών

• Τα ελεύθερα λιπαρά οξέα προσδένονται με την αλβουμίνη του πλάσματος που τα μεταφέρει στους ιστούς που μπορούν να τα χρησιμοποιήσουν για παραγωγή ενέργειας
• Η γλυκερόλη προσλαμβάνεται μέσω του αίματος κυρίως από το ήπαρ, όπου και χρησιμοποιείται αφού φωσφορυλιωθεί από τη γλυκεροκινάση σε 3-Ρ-γλυκερόλη.

Question 43

ποια ειναι τα τρια σταδια οξειδωσης των λιπαρων οξεων;

Answer 43

Α) Οξείδωση των λιπαρών οξέων
μακράς αλυσίδας σε ακετυλο –CoA

B) Οξείδωση του ακετυλο-CoA
σε CO2 στον κύκλο του κιτρικού οξέος

Γ) Μεταφορά ηλεκτρονίων από ανηγμένους φορείς ηλεκτρονίων στη μιτοχονδριακή αναπνευστική αλυσίδα

Question 44

τι παραγεται με καθε κυκλο β-οξειδωσης;

Answer 44

Σε κάθε κύκλο παράγονται: 1FADH2, 1ΝADH και 1 ακετυλοCoA και ακυλοCoA με -2 άτομα C. - Λιπαρά οξέα με ζυγό αριθμό ατόμων άνθρακα καταβολίζονται πλήρως σε ακετυλοCoA (n/2)

Question 45

πως διασπωνται λιπαρα οξεα με διπλους δεσμους;

Answer 45

Τα λιπαρά οξέα με διπλούς δεσμούς αποδομούνται επίσης μέσω β-οξείδωσης
Με τη βοήθεια 2 επιπλέον ενζύμων: ισομεράση (κάνει το δεσμό cis σε trans) και μία αναγωγάση.

Question 46

ποτε σχηματιζονται κετονοσωματα;

Answer 46

Εκτός της απευθείας οξείδωση στον κύκλο του Krebs, το ακετυλο-CoA, μπορεί να ακολουθήσει και άλλες πορείες στο ήπαρ, μία εκ των οποίων είναι η σύνθεση κετονοσωμάτων (ακετοξικό, β-υδροξυβουτυρικό και ακετόνη)
- Τα 2 πρώτα δεν οξειδώνονται στο ήπαρ αλλά μπορεί να μεταφερθούν σε άλλους ιστούς, να μετατραπούν εκεί σε ακετυλο-CoA και να οξειδωθούν μέσω του κύκλου του Krebs
- Σακχαρώδης διαβήτης, ασιτία, πολύ χαμηλή πρόσληψη υδατανθράκων από την τροφή
- Η μετατόπιση προς καταβολισμό του λίπους σε συνδυασμό με τη μειωμένη διαθεσιμότητα οξαλοξικού οδηγεί σε συσσώρευση ακετυλο-CoA. Aκολουθεί μία οξεία αύξηση των κετονοσωμάτων που οδηγεί σε μία κατάσταση που ονομάζεται κετο- οξέωση [μπορεί να διαταραχθεί η οξεοβασική ισορροπία (δύο από τα κετονοσώματα είοναι στην ουσία οργανικά οξέα)]

Question 47

πως ρυθμιζεται ο μεταβολισμος των λιποειδων;

Answer 47

q Η ρύθμιση της οξείδωσης των λιπαρών οξέων είναι στενά συνδεδεμένη με τη διαθεσιμότητα των υδατανθράκων: Η δράση της ακυλοτρανσφεράσης της καρνιτίνης Ι αναστέλλεται από το μηλονυλο-CoA (η σύνθεση του μηλονυλο-CoA είναι το πρώτο βήμα για τη σύνθεση λιπαρών οξέων ενώ παρεμποδίζει την οξείδωσή τους). Η συγκέντρωση του μηλονυλο-CoA αυξάνεται όταν στον οργανισμό υπάρχει αυξημένη διαθεσιμότητα υδατανθράκων, καθώς η περίσσεια γλυκόζης που δεν μπορεί να οξειδωθεί ή να αποθηκευθεί ως γλυκογόνο, μετατρέπεται σε τριγλυκερίδια, αυξάνοντας την παραγωγή μηλονυλο-CoA.

• Καρβοξυλάση του ακετυλο-CoA η οποία σχηματίζει μηλονυλο-CoA από ακετυλο- CoA. Διεγείρεται από το κιτρικό. Το κιτρικό παράγεται συνεχώς στα μιτοχόνδρια ως ενδιάμεσο του κύκλου του Krebs αλλά η συγκέντρωσή του στο κυτταρόπλασμα (εδώ βρίσκεται το ένζυμο) είναι κανονικά χαμηλή. Αν η συγκέντρωση του κιτρικού στο μιτοχόνδριο αυξηθεί, τότε μπορεί να διαπεράσει στο κυτταρόπλασμα. Έτσι αυξημένο κιτρικό οδηγεί το ακετυλο-CoA προς τη σύνθεση λιπαρών οξέων και όχι προς τον κύκλο του Krebs.
• H καρβοξυλάση του ακετυλο-CoΑ ρυθμίζεται αρνητικά από το παλμυτοϋλο-CoA. Αυτό συνήθως συμβαίνει όταν υπάρχει ανεπάρκεια γλυκεροφωσφορικού για τη σύνθεση ΤG.
• Yποδοχέας της LDL - αναγωγάση του HMG-CoA – ACAT (ακυλο τρανσφεράση της ακυλο-CoA χοληστερόλης)
• Τα επίπεδα της γλυκόζης του αίματος μπορούν επίσης να επηρεάσουν την λιπόλυση και την οξείδωση των λιπαρών οξέων με άλλους μηχανισμούς. Η υπεργλυκαιμία προκαλεί την απελευθέρωση ινσουλίνης, η οποία προάγει τη μεταφορά γλυκόζης στο λιποκύτταρο και τη λιπογέννεση ενώ έχει και αντι-λιπολυτική δράση.
• Τα χαμηλά επίπεδα γλυκόζης διεγείρουν επίσης το ρυθμό οξείδωσης των λιπαρών οξέων μέσω κετονικών σωμάτων. Επομένως υπάρχει μείωση της δραστικότητας του κύκλου του Krebs η οποία προκαλείται από χαμηλή διαθεσιμότητα οξαλοξικού.
• Ορμονοευαίσθητη λιπάση των τριγλυκεριδίων

Question 48

τι ειναι οι φυτοστερολες;

Answer 48

o Οι φυτοστερόλες είναι φυσικές οργανικές ενώσεις που προσομοιάζουν σε δομή με την χοληστερόλη και βιολογικές λειτουργίες
o Στερόλες : ακόρεστα μόρια

o Kαθημερινό διαιτολόγιο: 100 - 300 mg φυτοστερολών, έως 600 mg σε
αμιγώς φυτοφαγική δίαιτα
o Το αποτέλεσμα μείωσης της χοληστερόλης από φυτικές στερόλες είναι γνωστό απο το 1950

o Μικρή Διαλυτότητα στα έλαια (2%) / Σχεδόν αδιάλυτες στο νερό
o Απαραίτητος ο εστέρας για να επιτευχθεί το επιθυμητό επίπεδο στο προϊόν που εισάγονται

Question 49

πως επιδρουν οι φυτικες στερολες στη μειωση της χοληστερολης;

Answer 49

Αναστολή της Εντερικής Απορρόφησης

Question 50

ποιες ειναι οι κατηγοριες λιποπρωτεινων;

Answer 50

1. χυλομικρά,
2. VLDL (πολύ χαμηλής πυκνότητας) 3. IDL (ενδιάμεσης πυκνότητας)
3. LDL (χαμηλής πυκνότητας)
4. HDL (υψηλής πυκνότητας)

Όσο μεγαλύτερος ο λιπιδικός πυρήνας μιας λιποπρωτεΐνης τόσο μικρότερη η πυκνότητα της

Question 51

ποιος ειναι ο ρολος των απολιποπρωτεινων;

Answer 51

Οι απολιποπρωτεΐνες έχουν ενεργό ρόλο στον μεταβολισμό των
λιποπρωτεϊνών

Ø Λειτουργούν ως:
-Δομικά στοιχεία
- Σύνδεσμοι των λιποπρωτεϊνών με τους κυτταρικούς υποδοχείς
- Ενεργοποιητές/αναστολείς ενζύμων του μεταβολισμού των λιποπρωτεϊνών
- Μεταφορείς εστέρων χοληστερόλης ή τριγλυκεριδίων μεταξύ των λιποπρωτεϊνών
Ø Κάθε κατηγορία λιποπρωτεϊνών περιέχει συγκεκριμένες απολιποπρωτεΐνες
Ø Με μόνη εξαίρεση τις ΑpoB, όλες οι υπόλοιπες απολιποπρωτεΐνες μπορούν να μετακινούνται μεταξύ των λιποπρωτεϊνών.

Question 52

τι συμβαινει στις VLDL?

Answer 52

Ø Οι VLDL σχηματίζονται στο ήπαρ και χρησιμεύουν στη
μεταφορά των λιπών από το ήπαρ στους ιστούς
Ø Χαρακτηριστική απολιποπρωτείνη των VLDL η ΑpoΒ100. Κατά τη μεταφορά τους στο πλάσμα προσλαμβάνουν από τις HDL τις ΑpoE και ΑpoCII
Ø Στα περιφερικά αγγεία, η λιποπρωτεϊνική λιπάση υδρολύει το μεγαλύτερο μέρος των λιπών (ενεργοποιείται από την ΑpoCII) και λιπαρά οξέα και η γλυκερόλη, τα οποία προσλαμβάνονται από τα κύτταρα και οι VLDL μετατρέπονται σε IDL (απομάκρυνση της ΑpoCII)
Ø Οι IDL προσλαμβάνονται από το ήπαρ ή μετατρέπονται σε LDL με περαιτέρω πέψη των λιπών από τη λιπρωτεΐνική ή την ηπατική λιπάση και απομάκρυνση των ΑpoE
Ø Οι LDL είναι πλούσιες σε χοληστερόλη και χρησιμεύουν για τη μεταφορά της στους ιστούς

Question 53

τι συμβαινει στις LDL;

Answer 53

Η πρόσληψη της χοληστερόλης από τα κύτταρα επιτυγχάνεται μέσω:
- Πρόσδεσης της LDL στον υποδοχέα της (μέσω της Αpo-B100 και ΑpoE) - Ενδοκυττάρωση
- Αποδόμηση της LDL στα λυσοσώματα

Question 54

τι δραση εχει η χοληστερολη μεσα στα κυτταρα;

Answer 54

Η χοληστερόλη μέσα στα κύτταρα αναστέλλει:
- την de novo σύνθεση της χοληστερόλης
- τη σύνθεση του LDL-υποδοχέα
Η χοληστερόλη που εισέρχεται ενεργοποιεί την αποθήκευσή της με τη μορφή εστέρων

Question 55

που σχηματιζονται οι HDL και ποια η δραση τους;

Answer 55

Σχηματίζονται κυρίως στο ήπαρ και το έντερο και χρησιμεύουν στη μεταφορά της περίσσειας χοληστερόλης από τους ιστούς στο ήπαρ (τη μόνη θέση απομάκρυνσης της χοληστερόλης)
Ø Αντίστροφη μεταφορά Χοληστερόλης

Question 56

ποια ειναι η σχεση των HDL-LDL με την αθηροσκληρυνση;

Answer 56

Στο τοίχωμα των αγγείων η εναπόθεση της χοληστερόλη γίνεται με τις LDL,
ενώ η απομάκρυνση με τις HDL
Για την αθηροσκλήρυνση μεγαλύτερη σημασία έχει η σωστή διακίνηση της χοληστερόλης μεταξύ ήπατος και ιστών παρά η απόλυτη τιμή της χοληστερόλης

Question 57

ποια ειναι η ποιοτητα της πρωτεινης;

Answer 57

Υψηλής βιολογικής αξίας
– Όλα τα απαραίτητα αμινοξέα στις κατάλληλες
αναλογίες
* Συμπληρωματικές πρωτεΐνες
– Παράλληλη χορήγηση
* Πεπτικότητα

Question 58

πως πεπτονται οι πρωτεινες;

Answer 58

Η πέψη των πρωτεϊνών αρχίζει μέσα από τη δράση του HCl και της πεψίνης. Οι παγκρεατικές πρωτεάσες και οι πεπτιδάσες που σχετίζονται με το γλυκοκάλυκα των εντερικών επιθηλιακών κυττάρων, συνεχίζουν τις πεπτικές επεξεργασίες, παρέχοντας αμινοξέα, τριπεπτίδια και διπεπτίδια, τα οποία στη συνέχεια απορροφώνται από τα εντερικά επιθηλιακά κύτταρα. Τα τριπεπτίδια και τα διπεπτίδια απορροφώνται με Να+. Το πάγκρεας εκκρίνει επίσης προελαστάση.

Question 59

πως μεταβολιζονται οι πρωτεινες;

Answer 59

• Χρησιμοποίηση για παραγωγή ενέργειας
• Απαμίνωση αμινοξέων: Απομάκρυνση αμινομάδας κατά τη διάσπαση της πρωτεϊνης. Παραγωγή αμμωνίας που εισέρχεται στην κυκλοφορία και στη συνέχεια στο ήπαρ. Εκεί μετατρέπεται σε ουρία που επιστρέφει στην κυκλοφορία. Ο νεφρός διηθεί την ουρία και την απομακρύνει από το αίμα.
• Χρησιμοποίηση αμινοξέων για παραγωγή λίπους

Question 60

τι ειναι η τρανσαμινωση;

Answer 60

διαδικασία κατά την οποία ομάδες αμινών χρησιμοποιώντας ένα ενδιάμεσο κετο-
οξύ μεταβιβάζονται από ένα αμινοξύ προκειμένου να σχηματίσουν κάποιο άλλο. Ο μηχανισμός αυτός, που λειτουργεί στο ήπαρ, είναι ιδιαίτερα σημαντικός στη διάσπαση των επιπλέον αμινοξέων και το σχηματισμό κετο-οξέων και εξ αυτών νέων αμινοξέων που ίσως να μην υπάρχουν στη διατροφή.
Σημειώνεται πως τα βασικά αμινοξέα δεν μπορούν να παραχθούν με τρανσαμίνωση. Tο ένζυμο που πραγματοποιεί αυτή τη διαδικασία ονομάζεται τρανσαμινάση.

Question 61

τι επηρεαζει τις κιρκαδικες βιολογικες δρασεις;

Answer 61

Η ώρα της ημέρας (ημέρα ή νύχτα), τα θρεπτικά συστατικά/δίαιτα, η φυσική δραστηριότητα/άσκηση και ο επαρκής ύπνος είναι παραδείγματα που επηρεάζουν τις κιρκαδικές βιολογικές δράσεις