ΑΝΤΙΚΑΤΑΘΛΙΠΤΙΚΑ Flashcards
ΤΥΠΟΙ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ
- ΜΕΙΖΩΝΑ
- ΔΙΠΟΛΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ
- ΕΠΙΜΟΝΗ ΚΑΤΑΘΛΙΠΤΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ
- ΕΠΟΧΙΑΚΗ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ
- ΠΕΡΙΓΕΝΝΕΤΙΚΗ
- ΠΡΟΕΜΜΗΝΟΡΡΥΣΙΑΚΗ ΚΑΤΑΘΛΗΨΗ
ΤΚΑ ΑΝΑΣΤΟΛΕΙΣ SERT KAI NET
- ΙΜΙΠΡΑΜΙΝΗ
- ΑΜΙΤΡΙΠΤΙΛΙΝΗ
- ΔΟΞΕΠΙΝΗ
- ΚΛΟΜΙΠΡΑΜΙΝΗ
ΤΚΑ ΑΝΑΣΤΟΛΕΙΣ NET
- ΔΕΣΙΠΡΑΜΙΝΗ
- ΝΟΡΙΤΥΠΤΙΛΙΝΗ
- ΠΡΟΤΙΠΤΙΛΥΝΗ
- ΑΜΟΞΑΠΙΝΗ
ΤΚΑ ΦΑΡΜΑΚΟΚΙΝΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΑΕ
- per os (άπαξ δόση, πριν τον ύπνο)
- Λιπόφιλα → Διαπερνούν τον ΑΕΦ, ΚΝΣ
- Τ1/2: 8-80 ώρες (+ ενεργοί μεταβολίτες)
- Μεταβολισμός: Ήπαρ
- Απέκκριση: Ούρα
ΑΕ
• Αντιμουσκαρινική δράση→ ξηροστομία, θολή όραση,
δυσκοιλιότητα, κατακράτηση ούρων, ταχυκαρδία
• Αναστολή Η1 → Καταστολή, Λήθαργος
• Ανταγωνισμός α1 → Υπνηλία, ορθοστατική υπόταση
• Αύξηση σωματικούς βάρους
• Περιορισμένη χορήγηση σε ασθενείς με στεφανιαία νόσο
Αναστέλλει τους διαύλους Να στο μυοκάρδιο → ↓
αγωγιμότητα, κοιλιακή αρρυθμία, ↓ καρδιακή παροχή και
υπόταση
ΠΟΙΟ ΑΝΤΙΚΑΤΑΘΛΗΠΤΙΚΟ ΔΕΝ ΧΟΡΗΓΟΥΜΕ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΝΟΣΟ
ΤΚΑ
ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΤΚΑ 5
- ΜΕΙΖΩΝΑ ΚΑΤΑΘΛΗΨΗ
- ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΑΓΧΟΥΣ
- ΑΥΠΝΙΑ - ΤΚΑ ΜΕ ΤΡΙΤΟΤΑΓΗΣ ΑΜΙΝΗ - ΑΜΙΤΡΙΠΤΙΛΙΝΗ
- ΝΕΥΡΟΠΑΘΗΤΙΚΟΣ ΠΟΝΟΣ
- ΣΥΓΧΟΡΗΓΗΣΗ ΣΤΗΝ ΣΧΙΖΟΦΡΕΝΙΑ
Αναστολείς της Μονοαμινοξειδάσης
MAOIs
ΑΠΟΚΛΕΙΟΥΝ ΤΗΝ ΜΟΑ Α ΚΑΙ Β ΜΗ ΕΚΛΕΚΤΙΚΑ ΚΑΙ ΜΗ ΑΝΤΙΣΤΡΕΠΤΑ
- ΤΡΑΝΥΛΚΙΠΡΟΜΙΝΗ
- ΦΕΝΕΛΖΙΝΗ
- ΙΣΟΚΑΡΒΙΞΙΔΗ
- ΣΕΛΕΓΙΛΙΝΗ
ΦΑΡΜΑΚΟΚΙΝΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΑΕ ΜΑΟΙ
• Παρόμοια αποτελεσματικότητα με ΤΚΑ
• Χορήγηση: Per os
• Μεταβολισμός: Ήπαρ
• Απέκκριση: Ούρα
• Μη αντιστρεπτή δράση → 2 εβδομάδες για αποκατάσταση
δραστηριότητας της ΜΑΟ → 2 εβδομάδες για άλλο
αντικαταθλιπτικό → Σύνδρομο Σεροτονίνης
ΑΕ
- ΝΩΘΡΟΤΗΤΑ
- ΟΡΘΟΣΤΑΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΣΗ
- ΘΟΛΩΣΗ ΟΡΑΣΗΣ
- ΔΥΣΚΙΛΙΟΤΗΤΑ
- ΞΗΡΟΣΤΟΜΙΑ
- ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ ΤΥΡΑΜΙΝΗΣ
ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ ΤΥΡΑΜΙΝΗΣ
- Αναπτύσσεται μέσα σε 30min/1hr μετά την κατανάλωση του φαγητού
- Αντίδοτα: αποκλειστές των α-αδρενεργικών υποδοχέων (Φαιντολαμίνη, Πραζοσίνη)
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
- ΥΠΕΡΤΑΣΗ
- ΤΑΧΥΚΑΡΔΙΑ
- ΠΟΝΟΚΕΦΑΛΟΣ
- ΝΑΥΤΙΑ
- ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΡΡΥΘΜΙΑ
- ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ
Αντιστρεπτοί Αναστολείς ΜΑΟ-Α (RIMAs)
ΜΟΚΛΟΜΠΕΜΙΔΗ
- ΑΝΤΙΚΑΤΑΘΛΙΠΤΙΚΟ ΑΠΟΤΕΛΑΙΣΜΑ
- ΜΕΙΩΜΕΝΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΥΠΕΡΤΑΣΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ
Εκλεκτικός αναστολέας ΜΑΟΒ
ΣΕΛΕΓΙΛΙΝΗ
✓ Μη αντιστρεπτή δράση
✓ Διαδερμικό patch (Μέσω διαδερμικής απορρόφησης της σελεγιλίνης
αποφεύγεται ο μεταβολισμός πρώτης διόδου και έτσι προκαλείται
μικρότερη αναστολή της ΜΑΟΑ στο έντερο και στο ήπαρ → ↓
υπερτασικών κρίσεων
Ενδείξεις ΜΑΟΙ
- ΜΕΙΖΟΝΑ ΚΑΤΑΘΛΗΨΗ
- ΑΤΥΠΗ ΚΑΤΑΘΛΗΨΗ (υποκατηγορία της μείζονος κατάθλιψης όπου
υπάρχει συναισθηματική αντίδραση σε ένα θετικό συμβάν,
ωστόσο, χαρακτηρίζεται κυρίως από υπερευαισθησία στην
κοινωνική κριτική και την απόρριψη, αύξηση του βάρους,
υπερύπνια και βαριά άκρα) - ΑΓΧΩΔΗΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ
SSRIS
✓Φλουοξετίνη (1974) ✓Παροξετίνη ✓Φλουβοξαμίνη ✓Σερτραλίνη ✓Σιταλοπράμη
Ασφαλέστεροι και καλύτερα ανεκτοί από τους ασθενείς • Αϋπνία • Αυξημένη ανησυχία • Ευερεθιστότητα • Μειωμένη libido/Ανηδονία • Ναυτία/διάρροια/έμετος Υπερδιέγερση 5ΗΤR εγκεφάλου Υπερδιέγερση 5ΗΤ3 ΚΝΣ
Αλληλεπιδράσεις SSRIs ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ
•↑ συγκέντρωσης φαρμάκων που μεταβολίζονται
απο CYP2D6 (π.χ. Δεσιπραμίνη, Τραζοδόνη)
•ΜΑΟΙ → ↑ SSRIs (Σύνδρομο σεροτονίνης)
Θεραπευτικό κενό 3-4 εβδομάδων
1. Αρχικά η αυξημένη συγκέντρωση της σεροτονίνης διεγείρει
τους 5HT1A αυτοϋποδοχείς
↓
2. Ακολουθεί μείωση της σύνθεσης σεροτονίνης
↓
3. Χρειάζεται ένα χρονικό διάστημα μερικών εβδομάδων μέχρι
να απευαισθητοποιηθούν αυτοί οι αυτοϋποδοχείς
↓
4. Η σεροτονίνη εκκρίνεται και πάλι και υπάρχει κλινική
βελτίωση
Θεραπεία πρώτης γραμμής για την αντιμετώπιση των αγχωδών
διαταραχών και της κατάθλιψης
SSRIs ✓Φλουοξετίνη (1974) ✓Παροξετίνη ✓Φλουβοξαμίνη ✓Σερτραλίνη ✓Σιταλοπράμη
Νευρική Βουλιμία
✓Φλουοξετίνη (1974)
SSRIs
Ενδείξεις SSRIs
Θεραπεία πρώτης γραμμής για την αντιμετώπιση των αγχωδών διαταραχών και της κατάθλιψης ✓ Μείζων κατάθλιψη ✓ Διπολική διαταραχή ✓ Γενικευμένο άγχος ✓ Πανικός ✓ Κοινωνικό άγχος ✓ Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή ✓ Προεμμηνορρυσιακό σύνδρομο ✓ Νευρική Βουλιμία (Φλουοξετίνη)
Αναστολείς Επαναπρόσληψης
Σεροτονίνης-Νορεπινεφρίνης (SNRIs)
▪Βενλαφαξίνη (↓ συχνότητα ύφεσης Cf. SSRIs) ▪ Δεσβενλαφαξίνη ▪Ντουλοξετίνη ▪Mιλνασιπράνη
Παρόμοιες ανεπιθύμητες ενέργειες με SSRIs
• Δοσοεξαρτώμενη αύξηση στην αρτηριακή πίεση (κυρίως
βενλαφαξίνη)
↓ Κινδύνου με σκεύασματα παρατετεμένης απελευθέρωσης
Το φάρμακο απελευθερώνεται
ελεγχόμενα διαμέσου της
μεμβράνης της επικάλυψης της
κάψουλας
Ενδείξεις SΝRIs
- Μείζων κατάθλιψη
- Άγχος
- Κοινωνική φοβία
- Προεμμηνορρυσιακό σύνδρομο
- Μετατραυματικό stress
- Ινομυαλγία
- Διαβητική Νευροπάθεια (Ντουλοξετίνη)
- Ακράτεια ούρων λόγω stress (Ντουλοξετίνη)
Διαβητική Νευροπάθεια
Ντουλοξετίνη
Ακράτεια ούρων λόγω stress
Ντουλοξετίνη
Τραζοδόνη *
Ανταγωνιστές των Υποδοχέων
Σεροτονίνης
• Αναστέλλει τους 5HT2
(ισχυρή δράση), a1 αδρενεργικούς υποδοχείς και SERT
(ασθενής δράση)
• Έχει υπνωτικές δράσεις σε χαμηλές δόσεις λόγω αποκλεισμού υποδοχέων 5-ΗΤ2Α,
των Η1 και a1
• Οι υψηλότερες δόσεις οδηγούν στον αποκλεισμό του SERT και μετατρέπουν την
τραζοδόνη σε αντικαταθλιπτικό
Ενδείξεις:ΤΡΑΖΟΔΟΝΗ
• Κατάθλιψη • Αϋπνία (χαμηλές δόσεις + SSRIs/SNRIs) • Άγχος Ανεπιθύμητες ενέργειες: • H1 αναστολή →Καταστολή • A1 αναστολή → Ζάλη, Υπόταση, Πριαπισμός
Νεφαζοδόνη
Ανταγωνιστές των Υποδοχέων
Σεροτονίνης
Μηχανισμός δράσης:
• Αποκλεισμός 5HT2Α
• Αποκλείει SERT και NET (λιγότερο ισχυρά)
Ενδείξεις: • Κατάθλιψη • Πρόληψη υποτροπής σε μείζονα κατάθλιψη • Διαταραχή πανικού • Διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD)
Ανεπιθύμητες ενέργειες:
• Παρόμοια με Τραζοδόνη
H1 αναστολή →Καταστολή
• A1 αναστολή → Ζάλη, Υπόταση, Πριαπισμός
• Σε σύγκριση με την Τραζοδόνη, η νεφαζοδόνη έχει μικρότερο κίνδυνο για
εμφάνιση πριαπισμού
Μιρταζαπίνη
Ανταγωνιστές των Υποδοχέων Σεροτονίνης Μηχανισμός δράσης: • Αναστέλλει τους προσυναπτικούς a2 αδρενεργικούς υποδοχείς* στο ΚΝΣ ενισχύοντας την απελευθέρωση ΝΕ και 5ΗΤ • Αποκλεισμός 5HT2Α Ενδείξεις: • Μείζονα καταθλιπτική διαταραχή • Διαταραχή πανικού • Γενικευμένη διαταραχή άγχους • Διαταραχή μετατραυματικού στρες
Ανεπιθύμητες ενέργειες:
• Αναστολή a2 αδρενεργικών υποδοχέων στην περιφέρεια → ορθοστατική υπόταση
• Αναστολή Η1 υποδοχέων → Ισχυρή κατασταλτική δράση
Σπάνια σχετίζεται με σεξουαλική δυσλειτουργία και επιπλέον βελτιώνει τον ύπνο
Βουπροπιόνη
Μηχανισμός δράσης:
• Αποκλεισμός ΝΕΤ και μεταφορέα
ντοπαμίνης (DA)
• Ενισχύει τη δράση της ΝΕ και DA
Yδροξυβουπροπιόνη (ενεργός μεταβολίτης) • Ενισχύει τη δράση του φαρμάκου Ενδείξεις: • Μείζων κατάθλιψη • Εποχιακή συναισθηματική διαταραχή • Εθισμός στη νικοτίνη • Διπολική κατάθλιψη • Διαταραχή ελλειμματικής προσοχής υπερκινητικότητας (ADHD)
Βουπροπιόνη ΑΕ
Ανεπιθύμητες ενέργειες: ✓ Αϋπνία ✓ Ναυτία ✓ Κεφαλαλγία Πρέπει γενικά να αποφεύγεται σε ασθενείς με ιστορικό επιληψίας 450 mg/day ↓ Κινδύνου με σκεύασματα παρατετεμένης απελευθέρωσης
Σύνδρομο απόσυρσης (διακοπής)
αντικαταθλιπτικών
• Απότομη διακοπή →Μεταβολή στη νευροδιαβίβαση της σεροτονίνης
• Εμφάνιση 1 με 5 μέρες από τη διακοπή
• Διάρκεια: μέρες εώς και εβδομάδες σπανιότερα
• Παρακάτω αναφέρονται τα συνηθέστερα σύμπτώματα :
✓ Ναυτία, εμετός, κράμπες, διάρροια, απώλεια της όρεξης
✓ Εφίδρωση, εξάψεις, δυσανεξία στη ζέστη
✓ Διαταραχές ύπνου
✓ Ζάλη, ίλιγγος
✓ Τρόμος, «ανήσυχα ποδια», αταξία, νευρικότητα, αϋπνία
✓ Αδυναμία, μυαλγία, ημικρανία
• Τ1/2 φαρμάκου: Όσο μικρότερος είναι τόσο πιθανότερο είναι να
εμφανιστεί το σύνδρομο απόσυρσης (παροξετίνη, βενλαφαξίνη ↓ t1/2)
• Παροξετίνη: έλλειψη ενεργών μεταβολιτών
• Φλουοξετίνη: Ενεργός μεταβολιτης → Νορφλουοξετίνη (1-2 εβδομάδες)
→ σπάνια σύνδρομο απόσυρσης
Εσκεταμίνη
Μηχανισμός δράσης: Ανταγωνιστής του
γλουταμινεργικού υποδοχέα του N-μεθυλο-Dασπαρτικού οξέος (NMDA)- Ασαφής μηχανισμός για
αντικαταθλιπτική δράση
• Ενδείξεις: Μείζονα καταθλιπτική διαταραχή
ανθεκτική στη θεραπεία (σε συνδυασμό με SSRI ή
SNRI, per os )
• Δυνατότητα βελτίωσης της διάθεσης και άλλων
συμπτωμάτων της κατάθλιψης συντομότερα από τα
κλασσικά αντικαταθλιπτικά
• Το πρώτο φάρμακο για την κατάθλιψη σε μορφή
ρινικού σπρέι ενέκρινε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ο
FDA
• Ανεπιθύμητες ενέργειες (συχνές): Ζάλη,ναυτία,
καταστολή, ίλιγγος, ανησυχία, λήθαργος, αυξημένη
αρτηριακή πίεση, έμετος
