zakażenia układu nerwowego Flashcards
dla jakich substancji przepuszczalna jest bariera krew-mózg?
substancji lipofilnych -> glukoza, tlen, dwutlenek węgla
w jakich miejscach OUN nie występuje bariera krew mózg?
w tylnym płacie przysadki mózgowej i komorach mózgu
Co nie przechodzi przez barierę krew mózg?
bakterie i antybiotyki
jakie są mechanizmy obrony OUN?
bariera krew mózg
kom mikrogleju
IgG i inne immunoglobuliny w płynie mózgowo-rdzeniowym
Czy OUN ma florę fizjologiczną?
nie -> układ jałowy
jakie trzy najważniejsze bakterie atakują OUN?
Neisseria meningitidis
Haemophilus influenzae
Streptococcus pneumoniae
co kolonizują bakterie wywołujące zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych?
nosogardziel
co lekarz musi zrobić jak zdiagnozuje ZOMR?
zgłosić to
jakie bakterie przechodzą przez łożysko i atakują OUN?
Treponema pallidum
Listeria monocytogenes
jakimi bakteriami jest najbardziej prawdopodobne zakażenie po zabiegach chirurgicznych?
zakażenia bakteriami ze skóry -> maczugowce, gronkowce
jakie są czynniki ryzyka zakażeniami OUN?
-wiek – bardziej narażone osoby starsze i noworodki
-wcześniactwo, przedłużony poród (50% kobiet ciężarnych jest skolonizowanych S.agalactiae) –
dłuższa ekspozycja na tę bakterię (może też powodować zapalenie płuc i posocznicę)
-anatomiczne wady wrodzone ułatwiające wniknięcie drobnoustrojów
-matka będąca nosicielką – przekazanie dziecku z mlekiem lub przez łożysko
-immunoniekompetencja (AIDS, leki immunosupresyjne, wrodzone niedobory odporności)
-przebyte urazy głowy, zabiegi neurochirurgiczne
-zakażenia układu oddechowego
-przebywanie w środowiskach zamkniętych
-związane z czynnikiem chorobotwórczym – obecność antygenów otoczkowych, zjadliwość
jakie mogą występować postaci zakażenia OUN?
- ZOMR - zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych (meningitis)
- encephalitis
- meningoencephalitis
- miejscowe ropnie
- podrażnienie opon mózgowo-rdzeniowych (meningismus) - dur brzuszny, leptospiroza
jakie mogą być drogi zakażenia OUN?
- ktriopochodna
- przez ciągłość
- przez bezpośredni kontakt
kiedy może zachodzić zakażenie drogą krwiopochodną?
najczęściej organy dobrze ukrwione (jama nosowo-
gardłowa, płuca, nerki, zastawki serca, rana pępkowa, przewód pokarmowy – zapalenie otrzewnej);
w przypadku nosicielstwa lub innej infekcji
kiedy może zachodzić zakażenie drogą przez ciągłość ?
infekcja okolic mających bliski kontakt z OUN (zatoki oboczne nosa, zapalenia
okołozębowe, zapalenia ucha)
kiedy może zachodzić zakażenie drogą przez bezpośredni kontakt?
droga egzogenna; przedostanie się drobnoustrojów bezpośrednio do
OUN (uraz, operacja, rana chirurgiczna, po drenażu „shunt” (PMR odprowadzany z komór cewnikiem
umieszczonym pod skórą do otrzewnej, u osób z wodogłowiem)
jaki jest NAJCZĘSTSZY czynnik etiologiczny ropnego/septycznego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych?
Neisseria meningitidis
jaki jest czynnik etiologiczny ropnego/septycznego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych u NOWORODKÓW?
Streptococcus agalactiae
Escherichia coli K1
Klebsiella pneumonie
Listeria monocytogenes
jaki jest czynnik etiologiczny ropnego/septycznego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych u NIEMOWLĄT I MAŁYCH DZIECI?
Neisseria meningitidis
Haemophilus influenzae
Streptococcus pneumoniae
rzadko Listeria monocytogenes i Streptococcus agalactiae
jaki jest czynnik etiologiczny ropnego/septycznego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych u DZIECI STARSZYCH I DOROSŁYCH?
Częściej wirusy Coxackie A i B, ECHO, herpes, wirus świnki;
Neisseria meningitidis, Streptococcus pneumoniae
jaki jest czynnik etiologiczny ropnego/septycznego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych u LUDZI STARSZYCH?
Streptococcus pneumoniae
Listeria monocytogenes
Neisseria meningitidis
Enterobacteriaceae
Pseudomonas aeruginosa
Acinetobacter baumanii
Czy ZOMR można leczyć empirycznie?
tak, ponieważ jest prawdopodobna etiologia dla konkretnej grupy wiekowej
jakie są podstawowe objawy ZOMR?
pulsujący ból głowy
nudności
wymioty
gorączka
światłowstręt
przeczulica
senność
sztywność karku
jakie są objawy ZOMR u noworodków?
płaczliwość
brak łaknienia
przeczulica
rozdrażnienie
może być bez gorączki
BRAK OBJAWÓW OPONOWYCH
uwypuklenie i tętnienie ciemiączka
żółtaczka
wymioty
biegunka
jakie są objawy ZOMR u małych dzieci?
gorączka
wymioty
sztywność
bladość skóry
biegunka
jakie są objawy ZOMR u starszych dzieci i dorosłych?
gorączka
ból głowy (związany ze wzrostem ciśnienia śródczaszkowego)
nudności
wymioty
OBJAWY OPONOWE
apatia/nerwowość
przeczulica
wysypka
światłowstręt
jakie są objawy ZOMR u osób starszych?
niespecyficzne
ospałość
apatia
gorączka
Jakie wyróżniamy objawy oponowe?
*objaw Brudzińskiego – odruchowe zgięcie kończyn dolnych podczas próby dotknięcia brodą klatki
piersiowej
*objaw Kerniga – mięśnie kończyn dolnych stawiają opór podczas próby energicznego
wyprostowania kończyny w stawie kolanowym, zgiętej pierwotnie w stawie biodrowym i kolanowym
*objaw Flataua – podczas próby dotknięcia brodą klatki piersiowej źrenice rozszerzają się
*objaw Hermana – odruchowe zgięcie palucha przy zginaniu brody do klatki piersiowej
jaka jest etiologia inwazyjnej choroby meningokokowej?
Neisseria meningitidis
na co składa się inwazyjna choroba meningokokowa?
ZOMR + sepsa
Czy można nie leczyć ZOMR wywołanej N.meningitidis?
można, jeszcze jak, ale jest 100% śmiertelność
jaki jest charakterystyczny objaw zakażenia Neisseria meningitidis?
wykrzepianie wewnątrznaczyniowe = posocznica meningokokowa
czym jest test szklankowy?
ciemnoczerwone plamy związane z posocznicą, nie
ustępują pod wpływem ucisku
jaka jest BAKTERYJNA etiologia nieropnego/aseptycznego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych?
Mycobacterium tuberculosis - gruźlica OUN
Borrelia burgdorferi – neuroborelioza
Treponema pallidum – neurosyfilis
Listeria monocytogenes – listerioza objawiająca się pod postacią nieropnego ZOMR
Rickettsia prowazekii – nerwowa postać tyfusu plamistego
Rickettsia rickettsiae
Chlamydia psittaci
Mycoplasma pneumoniae
Mycoplasma hominis
Ureaplasma urealyticum
Leptospira interrogans
jaka jest WIRUSOWA etiologia nieropnego/aseptycznego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych?
RNA – Coxackie A i B, ECHO (polio), parakyksowirusy (świnka), ortomyksowirusy (grypa)
DNA – herpeswirusy
jaka jest MYKOLOGICZNA etiologia nieropnego/aseptycznego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych?
Candida albicans
Cryptococcus neoformans
Aspergillus sp.
przez jaki skutek wirusowego ZOMR wywoływane są objawy charakterystyczne dla ZOMR?
zwiększone ICP ->ciśnienie śródczaszkowe
gorączka
typowe objawy oponowe
jaka jest droga zakażenia Candida albicans prowadzące do ZOMR?
endogenna - krwiopochona
jaka jest droga zakażenia Aspergillus prowadząca do ZOMR?
egzogenna - inhalacja zarodników -> grzybica płucna, zazwyczaj dominuje ból głowy, a objawy
płucne i oponowe mogą nie występować
jaka jest etiologia szpitalnego ZOMR?
Staphylococcus aureus
Staphylococcus epidermidis (shunt)
Enterobacteriaceae (Klebsiella, Enterobacteriaceae, Escherichia)
Pseudomonas aeruginosa
Acinetobacter baumanii
Enterococcus sp.
Candida sp.
jakie są objawy encephalitis/zapalenia mózgu?
bóle głowy
nudności
wymioty
dominują zaburzenia świadomości
gorączka
napady padaczkowe
niedowłady
kiedy dochodzi do zakażenia mózgu?
dochodzi do niego w przypadku przedostania się drobnoustrojów do pierwotnie jałowej tkanki mózgowej
jaka jest etiologia BAKTERYJNA encephalitis?
Mycobacterium tuberculosis - gruźlica OUN
Borrelia burgdorferi (neurobolerioza)
Treponema pallidum
Listeria monocytogenes (listerioza objawiająca się pod postacią zapalenia mózgu; okołoporodowe/rozsiane - przez łożysko)
Rickettsia prowazekii - nerwowa postać tyfusu plamistego
Leptospira interrogans
jaka jest etiologia WIRUSOWA encephalitis?
wirus odkleszczowego zapalenia mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych,
HSV-1,
wirus ospy wietrznej i półpaśca,
wirus odry (najgorsze powikłanie)
jaka jest etiologia MYKOLOGICZNA encephalitis?
C.albicans,
Cryptococcus neoformans,
Aspergillus sp.
gdzie może lokalizować się ropień mózgu?
nadtwardówkowy
podtwardówkowy
w tkance mózgowej
jakie są czynniki etiologiczne ropnia mózgu?
czynniki etiologiczne zależne od miejsca pierwotnego ogniska zakażenia będącego punktem wyjścia
ropnia:
- zapalenie zatok/ucha środkowego - Streptococcus, Enterobacteriaceae, Bacterioides, Fusobacterium
- zapalenie wsierdzia - Streptococcus viridans
- uraz - Staphylococcus aureus
jaka jest droga zakażenia mózgu?
- przez ciągłość (zapalenie ucha/zatok)
- hematogenna (powikłanie zapalenia wsierdzia)
- bezpośredni kontakt (uraz)
Czym jest ten ropień mózgu?
naciek zapalny – utworzenie zbiornika z treścią ropną, który uciska struktury w obrębie
czaszki
jakie są objawy ropnia mózgu?
przewlekłe, tępe, rozlane bóle głowy
gorączka
niedowłady
afazja
podrażnienia
napady padaczkowe
jaka jest etiologia choroby Heinego-Mediena/polio/nagminne podrażenie dziecięce?
wirus zapalenia rogów przednich rdzenia kręgowego
czy istnieje szczepionka na polio?
tak, istnieje szczepionka zawierająca 3 typy serologiczne inaktywowanego wirusa
jaka jest droga zakażenie wirusem zapalenie rogów przednich rdzenia kręgowego?
droga fekalno-oralna
jakie są powikłania polio?
często bezobjawowe
bardzo rzadko aseptyczne ZOMR
zapalenie mózgu
porażenie związane z niszczeniem rdzenia kręgowego
co to jest zespół post-polio?
groźniejszy od pierwotnej postaci choroby, minimum 15 lat po przebytej
chorobie, porażenia, zanik mięśni, chroniczne zmęczenie i wszelkiego typu zaburzenia neurologiczne
jakie są pobierane materiały do badań w diagnostyce zakażeń OUN?
- PMR
- krew
- materiał z wybroczyn
- wymaz z nosogardła
- wymaz pochwy matki
- inne materiały z ognisk pierwotnych np. ucho środkowe, zatoki
preparaty bezpośrednie wykrywają Listeria monocytogenes, Streptococcus pneumonia, Neisseria meningitidis
kiedy pobierany jest PMR do badań? + w jaki sposób?
obowiązkowo, z nakłucia lędźwiowego do 2 jałowych probówek, z
poziomu L3/L4, 3-4 ml od dorosłego a 0,5-1 ml u dziecka, transport jak najszybszy (do 15 min) w
temperaturze 37°C w probówce lub na meningomedium powyżej 2h;
jaki jest PMR w przypadku infekcji?
mętny, żółty (prawidłowy jest klarowny, wodnojasny)
jakie procedury mikrobiologiczne są wykonywane z PMR?
preparat bezpośredni i posiew na
podłoże krwawe i czekoladowe z osadu a z supernatantu testy lateksowe
W przypadku jakich czynników etiologicznych wykonujemy testy serologiczne?
Streptococcus pneumoniae
Neisseria meningitidis
Haemophilus influenzae
jakie są charakterystyczne parametry morfologii przy zakażeniach OUN?
w badaniach podwyższone stężenie białka i Ig, obniżone glukozy
kiedy pobierana jest krew do badań? + w jaki sposób?
zawsze, podłoże transportowo-namnażające w 37°C
kiedy pobierany jest materiał z wybroczyn?
obowiązkowy przy meningokokach
jakie leki są stosowane w terapii empirycznej zakażeń OUN?
cefalosporyny III generacji
u noworodków i niemowląt leczymy ampicylina + aminoglikozydy
jak leczy się zakażenie Streptococcus pneumoniae?
penicylina
cefalosporyny III generacji
chloramfenikol
wankomycyna (PRSP)
jak leczy się zakażenie Haemophilus influenzae?
cefalosporyny III (penicylinazy)
jak leczy się zakażenie Eschrichia coli?
cefalosporyny + aminoglikozydy (ESBL, KPC)
jak leczy się zakażenie Pseudomonas aeruginosa?
piperacylina + aminoglikozydy, fluorochinolony, karbapenemy
czym się leczy zakażenie Mycobacterium tuberculosis?
izonizazyd
etionamid
czym leczy się zakażenie Staphylococcus aureus?
kloksacylina + aminoglikozyd, w MRSA - wasnkomycyna
jak leczy się zakażenia mykologiczne?
amfoterycyna B + flucytozyna
jaki środek stosuje się przy ZOMR?
deksametazon – silny środek przeciwzapalny, działa bardzo szybko, zmniejsza objawy ZOMR, steryd
jaka jest profilaktyka nieswoista zakażeń OUN?
krótkotrwała antybiotykoterapia osób skolonizowanych lub z otoczenia osoby chorej,
znosi kolonizację, podajemy rifampicynę, ciprofloksacynę (tylko dorośli) lub ceftriakson
jaka jest profilaktyka swoista zakażeń HIB?
obowiązkowa szczepionka, oczyszczony polisacharyd otoczki PRP połączony z nośnikiem, wysoka
skuteczność, H.influenzae typ B, szczepi się niemowlęta
jaka jest profilaktyka swoista przeciwko N.meningitidis?
- polisacharydowe szczepionki, polisacharydy typu A,C,Y i W-135,
powyżej 2 roku życia, ochrona na około 3 lata, rzadziej stosowane ze względu na nowsze generacje - skoniugowane szczepionki; oczyszczony polisacharyd na nośniku
białkowym, w Polsce dostępna jest monowalentna przeciwko serotypom C, skuteczna dla dzieci powyżej 2 miesiąca życia, długotrwała ochrona przed zakażeniem, zmniejsza w populacji ilość nosicieli meningokoków - białkowe szczepionki; najnowszej generacji, na bazie białek
meningokoków, przeciw serotypowi B, dla osób powyżej 2 miesiąca życia
jakie są obowiązkowe + dodatkowe szczepionki przeciwwirusowe w kontekście profilaktyki swoistej zakażeń OUN?
obowiązkowe: polio, świnka, odra
dodatkowe: grypa, ospa wietrzna, odkleszczowe zapalenie mózgu
