ANTYBIOTYKI Flashcards

1
Q

Jakie są grupy antybiotyków? (12)

A

1) beta laktamy
2) aminoglikozydy
3) tetracykliny
4) makrolidy
5) linkozamidy
6) streptograminy
7) glikopeptydy
8) sulfonamidy
9) fluorochinolony
10) nitroimidazole
11) polimyksyny
12) nitrofurany

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

co jest wspólną strukturą występująca we wszystkich beta laktamach ?

A

pierścień beta-laktamowy z wiązaniem amidowym N-C

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

na co jest wrażliwe wiązanie amidowe N-C pierścienia beta-laktamowego?

A

na hydrolityczne działanie enzymów beta laktamaz

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

jakie działanie wykazują beta laktamy? (bakteriobójcze czy bakteriostatyczne)

A

bakteriobójcze

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

jaki mechanizm działania maja beta-laktamy?

A

Blokują końcowy etap biosyntezy ściany komórkowej bakterii
- miejscem docelowego działania są białka PBP (białka wiążące penicyliny), pełniące funkcję transpeptydaz, karboksypeptydaz, które biorą czynny udział w powstaniu struktury przestrzennej peptydoglikanu (sieciowanie)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

jakie antybiotyki są najmniej toksyczne ze wszystkich ?

A

beta-laktamy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

jakie antybiotyki należą do beta-laktamów?

A

penicyliny
cefalosporyny
monobaktamy
karbapenemy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

na czym polega nabyta oporność bakterii na beta-laktamy?

A
  • wytwarzanie enzymów rozkładających pierścień beta-laktamowy i inaktywujący antybiotyk (beta-laktazowych)
  • zmiany receptora dla antybiotyku (zmiany strukturalne w białkach PBP powodują spadek ich powinowactwa do antybiotyku beta-laktamowego)
  • zaburzeń w przepuszczalności struktur powierzchniowym bakterii dla antybiotyku (w wyniku zmian w białkach porynowych dochodzi do zmniejszenia liczby otwartych kanałów, co wpływa na zmniejszenie zdolności penetracji antybiotyku do wnętrza komórki bakteryjnej)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

wobec jakich bakterii beta-laktamy nie działają?

A

wobec bakterii pozbawionych ściany komórkowej (Mycoplasma) oraz wewnątrzkomórkowych (Chlamydia, Rickettsia, Legionella)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

jaki jest podział penicylin?

A
  • penicyliny o wąskim spektrum działania
  • penicyliny szerokospektralne
  • penicyliny aktywne przeciw penicylinazo (+) gronkowcom
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

na jakie enzymy penicyliny wykazują znaczną wrażliwość?

A

beta-laktamazy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

jakie są inhibitory beta-laktamaz?

A

kwas klawulanowy (amoksycylina) - agumentin
sulbaktam (ampicylina) - unasyn
tazobactam (piperacylina) - tazobac

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

jakie są główne zalety penicylin?

A
  • niska toksyczność
  • znakomity efekt bakteriobójczy
  • dobra penetracja do narządów
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

jakie są główne wady penicylin?

A
  • znaczna wrażliwość na beta-laktamazy
  • możliwość wystąpienia reakcji nadwrażliwości
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

jakie są kryteria podziału cefalosporyn?

A
  • spektrum działania
  • stabilność wobec hydrolitycznego działania beta-laktamaz
  • właściwości farmakokinetyczne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

jakie trendy wzrostowe wykazują cefalosporyny wraz kolejnością generacji (I–>III)?

A
  • zwiększają swoją siłę działania
  • wzmacniają stabilność wobec beta-laktamaz
  • poszerzają swoje spektrum działania przeciw G(-) pałeczkom
  • redukują toksyczność
  • poprawiają farmakokinetykę
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

które cefalosporyny nie penetrują do ośrodkowego układu nerwowego a które wykazują doskonałą penetrację?

A

cefalosporyny I generacji nie penetrują do OUN; cefalosporyny II i III generacji wykazują doskonałą penetracje do OUN

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

jakie są cechy charakterystyczne cefalosporyn III generacji?

A
  • znakomite spektrum przeciwbakteryjne
  • znaczna oporność na beta-laktamazy
  • znakomite właściwości farmakokinetyczne (penetrują do wszystkich narządów i tkanek, przechodzą przez barierę krew-mózg)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

przeciwko jakim szczepom wykazuje działanie ceftarolina (cefalosporyny V generacji)?

A

przeciw szczepom MRSA

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

jaki jest główny przedstawiciel monobaktamów?

A

aztreoam

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

jakie działanie wykazują monobaktamy? (bakteriobójcze czy bakteriostatyczne)

A

bakteriobójcze

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

na jakią (ogólnie) grupę drobnoustrojów działają monobaktamy?

A

tlenowe bakterie G(-)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

na jakie enzymy monobaktamy wykazują znaczną oporność?

A

beta-laktamazy bakterii G(-)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

na jakie bakterie monobaktamy nie działają?

A

beztlenowce i szczepy Acinetobacter

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

z jaką grupą antybiotyków monobaktamy nie wykazują synergizmu ?

A

z beta-laktamami

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

jacy są głównie przedstawiciele karbapenemów?

A

imipenem i meropenem

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

jakie antybiotyki mają największe spektrum ze wszystkich antybiotyków?

A

karbapenemy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

na działanie jakich enzymów karbapenemy wykazują znaczną oporność?

A

beta-laktamaz

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

jakie zakażenia leczy się karbapenemami?

A

zarezerwowane do leczenia ciężkich zakażeń wywołanych przez szczepy bakterii opornych na antybiotyki

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

jacy są główni przedstawiciele aminoglikozydów?

A

gentamycyna, amikachyna, streptomycyna

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

jakie działanie wykazują aminoglikozydy? (bakteriobójcze czy bakteriostatyczne)

A

bakteriobójcze

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

jaki jest mechanizm działania aminoglikozydów ?

A

blokują syntezę białek poprzez wiązanie z podjednostką 30S rybosomu co prowadzi do zaburzenia odczytu informacji genetycznej i blokowania syntezy białka na poziomie translacji)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

z czego wynika nabyta oporność bakterii na aminoglikozydy?

A
  • zmiany receptora (zmian w rybosomie i niezdolność antybiotyku do przyłączenia się)
  • spadku przepuszczalności komórki dla antybiotyku
  • wytwarzanie enzymów inaktywujących aminoglikozydy poprzez modyfikację ich cząstki
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

jakie jest negatywne działanie aminoglikozydów na organizm?

A

działanie fototoksyczne i nefrotoksyczne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
35
Q

jaki jest częsty sposób podawania aminoglikozydów?

A

w połączeniu z innymi antybiotykami –> efekt synergistyczny z beta-laktamami

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
36
Q

do leczenia jakich zakażeń stosowane są aminoglikozydy?

A

do leczenia ciężkich zakażeń z udziałem bakterii G(-) oraz chorych z uszkodzonym układem odpornościowym

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
37
Q

w stosunku do jakich drobnoustrojów aminoglikozydy nie wykazują działania?

A

Mycoplasm oraz wszystkich bakterii beztlenowych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
38
Q

jacy są przedstawiciele tetracyklin?

A

tetracyklina i doksycyklina

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
39
Q

jakie działanie wykazują tetracykliny? (bakteriostatyczne czy bakteriobójcze)

A

bakteriostatyczne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
40
Q

jaki jest mechanizm działania tetracyklin?

A

hamują biosyntezę białek poprzez rozbijanie połączenia kodon-antykodon pomiędzy tRNA i mRNA wskutek połączenia z podjednostką 30S rybosomu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
41
Q

jakie są mechanizmy oporności nabytej na tetracykliny?

A
  • upośledzenie penetracji antybiotyku do wnętrza komórki
  • czynne wypompowywanie leku z komórki
  • zmiana miejsca docelowego działania
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
42
Q

jakie spektrum działania mają tetracykliny?

A

bardzo szerokie spektrum - bakterie G(-), G(+), oraz bakterie atypowe takie jak Mycoplasma, Chalmydia, Rikettsia

43
Q

jacy są przedstawiciele makrolidów?

A

erytromycyna i azytromycyna

44
Q

jakie działanie wykazują makrolidy? (bakteriostatyczne czy bakteriobójcze)

A

bakteriostatyczne

45
Q

jaki jest mechanizm działania makrolidów?

A

hamują biosyntezę białek poprzez zaburzanie elongacji łańcucha peptydowego wskutek przyłączenia do podjednostki 50S rybosomu

46
Q

jakie są mechanizmy oporności nabytej na makrolidy?

A
  • modyfikowanie receptora dla maktolidów
  • aktywne wypompowywanie leku
  • enzymatyczne inaktywowanie leku
47
Q

jakie jest spektrum działania makrolidów?

A

G(+) ziarniaki (gronkowce, paciorkowce, z wyjątkiem Enterococcus), tlenowe i beztlenowe oraz bakterie atypowe (Chlamydia, Mycoplasma, Legionella)

48
Q

jakie antybiotyki są stosowane w przypadku nadwrażliwości na penicylinę?

A

makrolidy

49
Q

jacy są przedstawiciele linkozamidów?

A

linkomycyna i klindamycyna

50
Q

jakie działanie wykazują linkozamidy? (bakteriobójcze czy bakteriostatyczne)

A

bakteriostatyczne

51
Q

jaki jest mechanizm działania linkozamidów?

A

zaburzają elongację łańcucha peptydowego poprzez połączenie do jednostki 50S rybosomu

52
Q

jaki jest mechanizm oporności nabytej na linkozamidy?

A

podobne jak makrolidów;
– modyfikacja miejsca wiązania antybiotyku na rybosomie, co prowadzi do krzyżowej oporności linkozamidów z makrolidami, którą może wyindukować erytromycyna.

53
Q

jakie spektrum działania mają linkozamidy?

A

ziarniaki (z wyjątkiem Enterococcus) i pałeczki G(-) beztlenowe (wysoka aktywność)

54
Q

do jakich tkanek penetrują linkozamidy a do jakich nie?

A

dobrze penetrują do większości tkanek szczególnie do kostnej, ale nie penetrują do OUN

55
Q

jacy są przedstawiciele streptogramin?

A

Chinupristina, Dalfopristina, Chinupristina/ Dalfopristina (Synercid)

56
Q

jakie działanie mają streptograminy? (bakteriostatyczne czy bakteriobójcze)

A

bakteriostatyczne

57
Q

jaki jest mechanizm działania streptogramin?

A

hamują
biosyntezę białek na poziomie translacji - podjednostka 50S
rybosomu

58
Q

jaki jest mechanizm oporności nabytej na streptograminy?

A

modyfikacja miejsca wiązania antybiotyku na rybosomie, co prowadzi do krzyżowej oporności linkozamidów z makrolidami, którą może wyindukować erytromycyna.

59
Q

jakie spektrum działania mają streptograminy?

A

wszystkie G(+), szczególnie oporne na leki

60
Q

jacy są przedstawiciele glikopeptydów?

A

wankomycyna i teikoplanina

61
Q

jakie działanie mają glikopeptydy? (bakteriostatyczne czy bakteriobójcze)

A

bakteriobójcze

62
Q

jaki jest mechanizm działania glikopeptydów?

A

zaburzają drugie etap syntezy peptydoglikanu ściany komórkowej bakterii (blokują terminalne cząstki D-Ala-D-Ala pentapeptydu, który jest prekursorem peptydoglikanu)

63
Q

jaki jest mechanizm oporności nabytej na glikopeptydy?

A

występuje rzadko, związany głównie ze zmianą receptora dla antybiotyku bądź wzmożoną produkcją prekursorów peptydoglikanu, które blokują wankomycynę jeszcze przed dotarciem do miejsca działania

64
Q

jakie spektrum działania mają glikopeptydy?

A

tylko drobnoustroje G(+)

65
Q

jaki jest przedstawiciel sulfonamidów?

A

kotrimoksazol (preparat sulfonamidu z trimetoprimem działający synergistycznie)

66
Q

czym są sulfonamidy? (grupa antybiotyków/substancji)

A

chemioterapeutykiem

67
Q

jakie działanie wykazują sulfonamidy? (bakteriostatyczne czy bakteriobójcze)

A

bakteriostatyczne

68
Q

jaki jest mechanizm działania sulfonamidów?

A

hamują syntezę kwasu foliowego potrzebnego do syntezy puryn i kwasów nukleinowych (blokują kwas PABA oraz reduktazę dwuhydrofoliową)

69
Q

jaki jest mechanizm oporności nabytej na sulfonamidy?

A

ominięcie bloku metabolicznego w syntezie kwasu foliowego

70
Q

jakie spektrum działania mają sulfonamidy?

A

szerokie spektrum przeciwbakteryjne

71
Q

jacy są przedstawiciele fluorochinolonów?

A

ciprofloksycyna, norfloksycyna

72
Q

czym są fluorochinolony? (grupa antybiotyków/substancji)

A

chemioterapeutyki

73
Q

jakie działanie wykazują fluorochinolony? (bakteriostatyczne czy bakteriobójcze)

A

bakteriobójcze

74
Q

jaki jest mechanizm działania fluorochinolonów?

A

blokują syntezę DNA w wyniku hamowania enzymu gyrazy (rozplata dwuniciowy łańcuch DNA)

75
Q

jaki jest mechanizm oporności nabytej na fluorochinolony?

A

modyfikacja receptora (podjednostki A gyrazy) lub na zaburzeniach barier przepuszczalności

76
Q

jakie spektrum działania mają fluorochinolony?

A

bakterie tlenowe G(-) i niektóre G(+), działają też na drobnoustroje atypowe i prątki

77
Q

jaki jest przedstawiciel nitroimidazoli?

A

metronidazol

78
Q

jakie działanie wykazują nitroimidazole? (bakteriostatyczne czy bakteriobójcze)

A

bakteriobójcze wyłącznie w stosunku do beztlenowców

79
Q

czym są nitroimidazole? (grupa antybiotyków/substancji)

A

chemioterapeutyki

80
Q

jaki jest mechanizm działania nitroimidazoli?

A

blokowanie syntezy DNA poprzez metabolity pośrednie

81
Q

jaki jest mechanizm oporności nabytej na nitroimidazole?

A

występowanie genów kodujących enzymy hamujące przekształcanie leku do jego formy aktywnej

82
Q

jakie spektrum działania mają nitroimidazole?

A

ograniczone do drobnoustrojów beztlenowych - pałeczki G(-), Clostridium (C. difficile)

83
Q

jaki jest przedstawiciel polimyksyn?

A

kolistyna

84
Q

jakie działanie wykazują polimyksyny? (bakteriostatyczne czy bakteriobójcze)

A

bakteriobójcze

85
Q

jaki jest mechanizm działania polimyksyn?

A

opiera się na możliwości uszkodzenia bakteryjnej błony komórkowej (kolistyna jest substancją powierzchniowo czynną, wiąże się z fosfolipidami błony bakteryjnej w sposób podobny do detergentu, poprzez wypieranie z niej jonów magnezu i wapnia)

86
Q

jaki jest mechanizm oporności nabytej na polimyksyny?

A

wiąże się z modyfikacją LPS lub z obecnością mechanizmów wypompowujących lek

87
Q

jakie spektrum działania maja polimyksyny?

A

drobnoustroje G(-) - pałeczki Enterobacterales oraz pałeczki niefermentujące

88
Q

jaki jest przedstawiciel nitrofuranów?

A

nitrofurantoina

89
Q

jakie działanie wykazują nitrofurany? (bakteriobójcze czy bakteriostatyczne)

A

bakteriostatyczne

90
Q

jaki jest mechanizm działania nitrofuranów?

A

w komórce bakteryjnej powstaje zredukowana forma nitrofurantoiny, która jest wysoce aktywna (aktywuje białka rybosomalne - zahamowanie biosyntezy, DNA, metabolizmu pirogronianu)

91
Q

jakie są mechanizmy oporności nabytej na nitrofurany?

A

zahamowanie działania enzymu reduktazy (mutacje w genie enzymu), który zamienia nitrofurantoinę w aktywny związek

92
Q

jakie spektrum działania mają nitrofurany?

A

tlenowe bakterie G(+) i G(-) oraz beztlenowce

93
Q

jaki mechanizm działania ma rifampicyna?

A

hamuje biosyntezę RNA (polimerazę RNA)

94
Q

jakie działanie wykazuje rifampicyna? bakteriobójcze czy bakteriostatyczne)

A

bakteriobójcze

95
Q

jakie spektrum działania ma rifampicyna?

A

Mycobacterium
Legionella
Chlamydia
Staphylococcus
Streptococcus
Enterococcus
Neisseria
Listeria
Haemophilus
Bacterioides
niższa aktywność wobec Enterobacterales i pałeczek niefermentujących

96
Q

z jakimi antybiotykami rifampicyna wykazuje synergizm?

A

z aminoglikozydami

97
Q

w jakiej terapii stosowana jest rifampicyna?

A

w terapii skojarzonej ze względu na selekcję szczepów opornych

98
Q

do leczenia jakiej specyficznej choroby stosowana jest rifampicyna?

A

do leczenia gruźlicy

99
Q

jaki jest mechanizm działania chloramfenikolu?

A

blokuje biosyntezę białek

100
Q

wobec jakich drobnoustrojów chloramfenikol wykazuje działanie bakteriostatyczne?

A

Staphylococcus i Enterobacterales

101
Q

wobec jakich drobnoustrojów chloramfenikol wykazuje działanie bakteriobójcze?

A

Haemophilus influenzae
Streptococcus pneumniae
Neisseria meningitidis

102
Q

jakie jest spektrum działania chloramfenikolu?

A

Staphylococcus, Enterobacterales
H. influenza, S. pneumonie, N. meningitidis
atypowe: Rickettsia, Chalmydia, Mycoplasma, Legionella;
Leptospira
bezwzględne beztlenowce (ziarenkowce Gram (+), Gram (-) i pałeczki Bacteroides)

103
Q

czy chloramfenikol może wykazywać jakieś działania niepożądane?

A

jest toksyczny (między innymi ma supresyjne działanie na szpik kostny, powoduje anemię aplastyczną)