Zachowania prospołeczne Flashcards
Prospołeczność
- działania ukierunkowane na korzyści pozaosobiste
Altruizm -
zachowanie przynoszące korzyści innym, pod nieobecność motywacji
egoistycznej - nie przynosi korzyści dawcy, albo przynosi straty
Ofiarność -
z motywacją egoistyczną - coś tracę, ale osiąga się inne cele
czynniki, które prowadzą do NIE pomagania innym
- Gdy jest ich wielu (efekt widza)
- Gdy się spieszą (eksperyment z miłosiernym Samarytaninem Darley’a i Batsona
- Gdy im się to mocno nie opłaca (teoria wymiany społecznej)
- Gdy należą do innej grupy społecznej („Zagubiony list” Milgrama)
Geny a skłonność do pomagania
cechy nasilające pomaganie - ugodowość, empatia
Altruizm krewniaczy
genetycznie uwarunkowany altruizm przejawiany w stosunku do osobnika spokrewnionego.
Termin wprowadzony przez brytyjskiego teoretyka ewolucji Williama Donalda Hamiltona w ramach jego ewolucyjnej koncepcji doboru łącznego wyjaśniającej ewolucyjny sens występowania altruizmu u zwierząt i ludzi.
Norma odwzajemnionej pomocy
oczekiwanie i nakaz pomagania osobom, które nam pomogły w przeszłości. Norma ta występuje prawdopodobnie powszechnie w ludzkich społeczeństwach i zawiera trzy reguły szczegółowe: nakaz pomagania i wyświadczania przysług innym, nakaz przyjmowania cudzej pomocy i nakaz odwzajemniania się przysługą za przysługę (Gouldner, 1960).
Znaczenie afektu w kontekście pomagania innym
pozytywny afekt - chętniej pomagamy w dobrym nastroju - np. wdzięczność
negatywny afekt - mniejsza chęć pomocy - np. wstyd
poczucie winy - większa chęć
Wiara w sprawiedliwy świat Lernera
Wiara w sprawiedliwy świat jest zjawiskiem polegającym na przypisywaniu winy lub zasługi osobom, które doświadczają nieszczęśliwych lub szczęśliwych sytuacji w swoim życiu (Aronson,
2009).
Zjawisko to opiera się na przekonaniu, że świat jest miejscem sprawiedliwym i bezpiecznym, a to co przytrafia się poszczególnym jednostkom, jest zależne od nich samych
Norma odpowiedzialności społecznej
oczekiwanie i nakaz pomocy tym, których los zależy od naszych działań słabsze w społeczeństwach indywidualistycznych, niż kolektywistycznych
maleje, gdy osoba potrzebująca pomocy jest postrzegana jako winna krytycznej sytuacji lub budzi antypatię
Wpływ kultury na skłonność do pomagania innym
kolektywizm → większa skłonność do pomocy
eksperyment z miłosiernym Samarytaninem (Batson)
Wśród studentów, którzy nie musieli się spieszyć, pomocy mężczyźnie
udzieliło 63%, jednak w grupie pośpiechu odsetek ten spadł do zaledwie
10%. Nie miało znaczenia czy badani spieszyli się na rozmowę o pracy czy
na przypowieść o dobrym Samarytaninie
Nie stwierdzono również korelacji między faktem bycia religijnym a
zachowaniem. Jak na ironię nie miało znaczenia czy uczestnicy myśląc o
miłosiernym Samarytaninie spotykali na swojej drodze osobę w potrzebie –
jeśli się spieszyli przeważnie jej nie pomagali, a wyznawane wartości okazały
się nie mieć takiego znaczenia – najważniejszy był pospiech.
empatia oraz hipoteza empatii-altruizmu
empatia - komponent poznawczy i emocjonalny
empatia → większa skłonność do altruizmu - Batson
Batson:
współczucie empatyczne znacznie przewyższa wpływ innych
zmiennych, takich jak: pragnienie zdobycia aprobaty społecznej,
poprawienie kondycji Ja, rozproszenia smutku czy wprawienia siebie w
szczęśliwy nastrój.
Alternatywne wyjaśnienia dla hipotezy empatii-altruizmu:
Empatyczne współodczuwanie z cierpiącą osobą jest wysoce
nieprzyjemne –a udzielona pomoc pozwala na doświadczenie ulgi
poprzez redukcję tego negatywnego pobudzenia.
Ludzie uczą się, że norma społeczna niesienia pomocy ma
konsekwencje w postaci poczucia winy i wstydu wtedy, kiedy się tego
obowiązku nie dopełni.
Dzięki socjalizacji ludzie wiedzą, że okazywanie empatii członkom
swojej grupy może dawać wymierne korzyści w postaci szacunku,
uwielbienia, itp..
