Stereotypy i uprzedzenia Flashcards
UPRZEDZENIE
Uogólnione, negatywne odczucia wobec członków danej grupy społecznej.
komponent emocjonalny
STEREOTYPY:
Uogólnione przekonania na temat członków grup społecznych.
komponent poznawczy
DYSKRYMINACJA:
Zachowania skierowane przeciw innym ludziom, wynikające z ich przynależności grupowej
komponent behawioralny
negatywne konsekwencje STP (stereotypów, uprzedzeń, dyskryminacji)
KOSZTY MATERIALNE
„podatek dyskryminacyjny”
(Yinger, 1995)
ZAGROŻENIE STEREOTYPEM
Obawa danej osoby, że może potwierdzić
negatywny stereotyp na swój temat
DEZIDENTYFIKACJA
Zmniejszenie znaczenia danej dziedziny (np. osiągnięć naukowych) dla
własnej samooceny.
mechanizm zagrożenia stereotypem
MECHANIZMY
• Reakcja stresowa (nadmiar kortyzolu = upośledzenie pamięci operacyjnej)
• Śledzenie własnego zachowania (System 1 vs. System 2)
• Tłumienie własnych myśli = obciążenie poznawcze
Piętnowanie
- proces poznawczego naznaczania jednostki jako posiadacza pewnej negatywnej cechy, która jest na tyle dyskredytująca, że przesądza o sposobie widzenia tej jednostki przez innych.
Efekt Golema, samospełniające się proroctwo
– członkowie stygmatyzowanej grupy zaczynają zachowywać się zgodnie z oczekiwaniami
Rodzaje piętna (Goffman):
- Fizyczne (np. niepełnosprawność)
- Charakteru (biografia: np. więzienie lub pobyt w szpitalu psychiatrycznym)
- Plemienne (przynależność rasowa, narodowa, religijna)
CELE POSTAW
ANTAGONISTYCZNYCH
- Osiąganie materialnych korzyści dla własnej grupy
- Zyskanie aprobaty społecznej
- Zarządzanie wizerunkiem własnej osoby
- Oszczędność poznawcza
Osiąganie materialnych korzyści dla własnej grupy
- Ograniczona pula zasobów ekonomicznych (walka o „własny kawałek tortu”
- Wiara w sprawiedliwość świata
- Wiara w życie jako grę o sumie zerowej
- Dylematy społeczne
MINIMALNA SYTUACJA MIĘDZYGRUPOWA
Procedura eksperymentalna, w której tworzy się tymczasowe, arbitralnie
dobrane, sztuczne grupy – aby badać podstawy uprzedzeń, stereotypów i
dyskryminacji
TEORIA RZECZYWISTEGO KONFLIKTU MIĘDZYGRUPOWEGO
Konflikty pojawiają się wtedy, gdy grupy konkurują o te same zasoby.
Dlaczego?
„Bo przecież ONI próbują odebrać NAM zasoby, których potrzebujemy aby
przetrwać i cieszyć się dobrobytem!
Jako efekt: NIECHĘĆ WOBEC CZŁONKÓW OBCYCH GRUP
ORIENTACJA NA DOMINACJĘ SPOŁECZNĄ
Stopień, w jakim dana osoba pragnie, aby jej grupa przewyższała inne
grupy i dominowała nad nimi. (…) Preferowanie systemów społecznych, w
których hierarchia grup odzwierciedla ich wartość.
ZYSKANIE APROBATY SPOŁECZNEJ
• UDAWANIE I INTERNALIZACJA PRZEKONAŃ • CIEMNA STRONA KONFORMIZMU – Znaczenie pozycji społecznej – Normy nakazowe / normy opisowe • RELIGIJNOŚĆ (Batson, Ventis, 1982) – Zewnętrzna – Poszukująca – Wewnętrzna
TOŻSAMOŚĆ SPOŁECZNA:
Nasze przekonania i uczucia wobec grupy, do której należymy
• Poszukiwanie kozła ofiarnego (proces obwiniania członków
innych grup za własne frustracje i porażki), porównania w dół
• Świecenie cudzym blaskiem
AUTORYTARYZM I OSOBOWOŚĆ AUTORYTARNA
rodzaj osobowości, w którym jednostka wykazuje silne predyspozycje do akceptowania i podzielania antydemokratycznych przekonań.
Dla osobowości autorytarnej charakterystyczna jest rezygnacja z własnej oceny zjawisk i podpieranie się autorytetem znanej osoby dla wyjaśnienia swoich poglądów i działania
OSZCZĘDNOŚĆ POZNAWCZA
STEREOTYPIZACJA:
• Oszczędny poznawczo sposób zbierania informacji na
temat innych
• Proces kategoryzowania jednostek jako członków danej
grupy oraz wnioskowanie, że charakteryzują się one
cechami właściwymi dla tej grupy
KONSEKWENCJE UPROSZCZONEGO WNIOSKOWANIA:
- Silna potrzeba STRUKTURY –> ostateczny błąd atrybucji
- Wyolbrzymianie różnic
- Jednorodność grup stereo typizowanych
PRZECIWDZIAŁANIE U-S-D
HIPOTEZA IGNORANCJI?
Czy gdyby ludzie wiedzieli, jacy naprawdę są członkowie innych
grup – nie formułowaliby stereotypów na ich temat?
PRZECIWDZIAŁANIE U-S-D
PODEJŚCIE OPARTE NA CELACH:
•Zmiana cech osoby (przestaje ona być spójna ze stereotypem)
•Zmiana sytuacji (tak jak w Robbers Cave)
•Stawianie celów sprzecznych z U-S-D
•Alternatywne sposoby osiągania celów (np. podniesienie
samooceny w inny sposób
PRZECIWDZIAŁANIE U(przedzeniom)-S(tereotypom)-D(yskryminacji)
KIEDY KONTAKT POMAGA?
• Cechy i zdolności członków obcej grupy muszą zaprzeczać
negatywnym stereotypom tej grupy
• Kontakt międzygrupowy powinien być wspierany przez lokalne
autorytety i normy społeczne
• Grupy powinny mieć jednakowy status, przynajmniej w
środowisku kontaktu
• Kontakt powinien zachodzić na poziomie indywidualnym
• Kontakt powinien być nagradzający
• Kontakt jako wspólne dążenie do jednego celu
Dehumanizacja -
odmawianie pełni ludzkich własności i praw członkom grupobcych (w szczególności własnym ofiarom).
Animalizacja –
spostrzeganie obcych jako podobnych do zwierząt, animalizacja obcych jest połączona z odmawianiem im specyficznie ludzkich cech (kultura, dojrzałość, racjonalizm czy poszanowanie norm) oraz takimi emocjami, jak wstręt i pogarda
mechanizacja -
spostrzeganie obcych jako podobnych do maszyn, mechanizacja wiąże się z odmawianiem obcym cech stanowiących element ludzkiej natury (ciepła emocjonalność i wspólnotowość, umysłowa otwartość i głębia), czemu towarzyszy chłód i emocjonalne dystansowanie się od obcych
Efekt sprężyny -
czyli wzrostem wpływu stereotypu na spostrzeganie i zachowanie, gdy człowiek już przestaje się kontrolować
Hipoteza kontaktu :
hipoteza, że uprzedzenia i stereotypy ulegają redukcji w wyniku kontaktu z przedstawicielami grupy obcej
Kategoryzacje społeczne:
skłonność do dzielenia ludzi na rodzaje lub grupy, której towarzyszy tendencja do przeceniania różnic międzygrupowych i niedoceniania różnic wewnątrzgrupowych.
Międzygrupowa asymetria językowa:
abstrakcyjne kodowanie (w kategoriach cech) pozytywnej informacji o członkach grupy własnej, a negatywnej – o członkach grup obcych oraz konkretne kodowanie (w kategoriach zachowań) negatywnych informacji na temat członków grupy własnej, a pozytywnych na temat członków grup obcych
Minimalna sytuacja grupowa -
metoda badania procesów międzygrupowych polegająca na wprowadzaniu jakiegoś arbitralnego zróżnicowania osób obecnych w danej sytuacji, co pozwala im się podzielić na grupę własną („my”) i obcą („oni”)
Mity legitymizujące -
istniejący porządek społeczny, czyli społecznie podzielane wartości, postawy i przekonania przypisujące więcej wartości i ważności przedstawicielom wyżej położonych grup społecznych.
Model treści stereotypu- (MTS)
zakładający, że sprawczość (którą autorzy nazywają kompetencją) i wspólnotowość (którą ciepłem) są także dwoma podstawowymi wymiarami treści wszelkich stereotypów grupowych – dotyczących płci, wieku, narodowości oraz przynależności etnicznej i zawodowej
Normy grupowe -
reguły określające właściwe i niewłaściwe sposoby zachowania członków grupy, czyli podzielane przez grupę nakazy i zakazy co do sposobu postępowania, myślenia i odczuwania, jaki obowiązuje jej członków
Rekategoryzacja:
najbardziej skuteczny sposób na przełamywanie uprzedzeń, czyli pewna zmiana, przesunięcie ram grup społecznych z którymi się identyfikujemy (np. kiedy identyfikujemy się z daną narodowością, możemy odczuwać często negatywne emocje na inne narodowości, jednak gdyby będziemy się identyfikować jako obywatele świata, uprzedzenia znikną) poczucie się członkiem jakieś większej grupy społecznej
Stereotyp jednorodnie negatywny -
dotyczy grup, które widziane są jako pozbawione zarówno sprawczości, jak i wspólnotowości, takich jak bezdomni, biedni, żyjący z zasiłku socjalnego. To ludzie uważani za głupich i złych, za szkodliwe dla społeczeństwa pasożyty, główną zaś na nich reakcją emocjonalną jest pogarda
Stereotyp jednorodnie pozytywny -
dotyczą one grup widzianych jako wspólnotowe (dobre) i sprawcze (kompetentne). W taki sposób widziane są na ogół grupy „głównego nurtu” – typowe dla danego społeczeństwa grupy odniesienia, do których należy lub aspiruje większość jego przedstawicieli.
Główną emocją wzbudzaną przez nie jest podziw
Stereotyp paternalistyczny –
dotyczą grup spostrzeganych jako ciepłe i wspólnotowe, ale pozbawione kompetencji. Przykładem są kobiety w tradycyjnych rolach żon i matek – dobre (pozbawione złych zamiarów), ale bezradne, a podobnie są też widziane osoby starsze wiekiem i w jakiś sposób upośledzone, jak osoby niesprawne fizycznie lub intelektualnie.
Główną emocją, jaką budzą te grupy, jest litość
Stereotyp zawistny –
dotyczą grup spostrzeganych jako kompetentne, ale wrogie, a przynajmniej wyzute z przyjazności, takich jak ludzie bogaci, Żydzi, Japończycy.
Są to grupy o wysokiej pozycji społecznej, które sobie dobrze radzą, chociaż czynią to jedynie w służbie własnych interesów, są zatem uważane za nieprzyjazne
Tłumienie stereotypu -
Świadoma kontrola – powstrzymywanie się od tego, aby stereotypy wpłynęły na nasze sądy i zachowania.
Zagrożenie stereotypem -
spadek sprawności działania w dziedzinach objętych stereotypem pod wpływem samej świadomości, że oto jest się członkiem stereotypowanej grupy, który może okazać się (raz jeszcze) gorszy w danej dziedzinie.
Atrybucja w służbie ego -
Na ogół polega to na nadmiernym i niezgodnym z rzeczywistością upatrywaniu w sobie przyczyn sukcesów, a w innych ludziach i zewnętrznej sytuacji, przyczyn porażek
uprzedzenia są emocjonalne
stereotypy- poznanie
dyskryminacja- behawioralny
uprzedzenia są emocjonalne
stereotypy- poznanie
dyskryminacja- behawioralny
