zab społ lepsze? Flashcards

1
Q

Zabezpieczenie społeczne (ujęcie węższe)

A

“Prewencja i łagodzenie skutków ubóstwa”

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Zabezpieczenie społeczne (ujęcie szersze)

A

“Całokształt środków i działań państwa zabezpieczających obywateli przed niezawinionym niedostatkiem i gwarantujących minimum egzystencji”

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Podstawowe ryzyka socjalne

A

Niezdolność do pracy ze względów zdrowotnych, utrata pracy, macierzyństwo, starość, zgon żywiciela rodziny

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Główne założenia metody ubezpieczeniowej

A

“1. Tworzenie funduszu celowego,
2. Obowiązek ochrony wynika z art. 67 Konstytucji RP,
3. Składki pochodzą z dochodu narodowego,
4. Przymusowy charakter ubezpieczenia,
5. Świadczenia różnicowane według wkładu”

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Cechy składki w metodzie ubezpieczeniowej

A

“1. Ustalana procentowo od funduszu płac lub indywidualnego przychodu,
2. Jest miarą udziału w tworzeniu dochodu,
3. Nie jest częścią wynagrodzenia za pracę”

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Warunki świadczenia w metodzie ubezpieczeniowej

A
  1. Gwarancja ustawowa prawa do świadczenia,
  2. Niezależność od stanu majątkowego ubezpieczonego,
  3. Konieczność spełnienia warunków ustawowych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Główne cechy metody zaopatrzeniowej

A
  1. Powszechność systemu, 2. Finansowanie z budżetu, 3. Jednolitość świadczeń, 4. Ustawowe określenie świadczeń, 5. Administracja przez urzędy państwowe
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Kryteria przyznawania świadczeń w metodzie zaopatrzeniowej

A

Potrzeby i zasługi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Cechy główne metody pomocowej

A
  1. Najstarsza forma zabezpieczenia społecznego, 2. Charakter uzupełniający, 3. Powszechność systemu, 4. Kryterium dochodowe, 5. Administracja przez organy lokalne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Źródła finansowania metody pomocowej

A
  1. Środki publiczne z podatków,
  2. Fundacje,
  3. Darowizny
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Cechy świadczeń metody pomocowej

A
  1. Jednolite kwotowo,
  2. Na poziomie minimum egzystencji,
  3. Roszczeniowe po wydaniu decyzji
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Jakie są trzy główne funkcje zabezpieczenia społecznego według C. Jackowiaka?

A

Ekonomiczna, społeczna i motywacyjna

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Na czym polega funkcja ekonomiczna zabezpieczenia społecznego?

A

Gwarancja dostarczania przychodu utraconego w wyniku ryzyka socjalnego oraz redystrybucja dochodów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Jakie aspekty obejmuje funkcja społeczna zabezpieczenia społecznego?

A

Podnoszenie materialnego poziomu życia, niwelowanie różnic społecznych, zwiększanie bezpieczeństwa socjalnego, łagodzenie napięć społecznych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Co jest istotą funkcji motywacyjnej zabezpieczenia społecznego?

A

Kształtowanie pożądanych społecznie postaw i budowanie poczucia solidarności w ramach wspólnot ryzyka

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Jak definiuje funkcje zabezpieczenia społecznego J. Piotrowski?

A

Zaspokajanie podstawowych potrzeb, podnoszenie materialnego i kulturalnego poziomu życia, korekta dochodu narodowego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Co to jest solidaryzm ubezpieczonych w systemie zabezpieczenia społecznego?

A

Odstąpienie od zasady proporcjonalności składki do rozmiarów indywidualnego ryzyka i oparcie wymiaru składki o składkę przeciętną

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Gdzie w prawie znajduje się podstawa zasady solidaryzmu ubezpieczonych?

A

Można ją wywieść z przepisów Konstytucji (zwłaszcza z Preambuły) i ustawy systemowej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Na czym polega solidarność pozioma w ubezpieczeniach społecznych?

A

Wszyscy przyczyniają się do tworzenia funduszu według tych samych zasad, niezależnie od prawdopodobieństwa skorzystania ze świadczeń

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Jakie są główne akty ONZ w zakresie prawa zabezpieczenia społecznego?

A
  1. Powszechna Deklaracja Praw Człowieka (1948),
  2. Międzynarodowy Pakt Praw Ekonomicznych, Socjalnych i Kulturalnych (1966)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Jakie 4 podstawowe zasady obowiązują w dwustronnych umowach o zabezpieczeniu społecznym?

A
  1. Zasada równego traktowania,
  2. Zasada stosowania jednego ustawodawstwa,
  3. Zasada sumowania okresów ubezpieczenia,
  4. Zasada zachowania praw nabytych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Jakie obszary standardów określa Konwencja MOP nr 102?

A
  1. Opieka lekarska,
  2. Zasiłek chorobowy,
  3. Świadczenie w czasie bezrobocia,
  4. Świadczenie na starość,
  5. Świadczenie w razie wypadku przy pracy/choroby zawodowej,
  6. Świadczenie rodzinne,
  7. Świadczenie macierzyńskie,
  8. Świadczenie w razie inwalidztwa,
  9. Świadczenie w razie śmierci żywiciela
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Co gwarantuje art. 34 Karty Praw Podstawowych UE w zakresie zabezpieczenia społecznego?

A

Prawo do świadczeń z zabezpieczenia społecznego i usług społecznych w sytuacjach jak macierzyństwo, choroba, wypadki przy pracy, zależność, podeszły wiek oraz utrata zatrudnienia, zgodnie z zasadami ustanowionymi w prawie UE jak i w ustawodawstwach i praktykach krajowych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Jakie podstawowe zobowiązania nakłada art. 12 Europejskiej Karty Społecznej?

A
  1. Ustanowić/utrzymać system zabezpieczenia społecznego,
  2. Utrzymywać go na poziomie równym Konwencji 102 MOP,
  3. Stopniowo podnosić poziom systemu,
  4. Zapewnić równe traktowanie obywateli państw-stron
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Jakie obszary różnicują systemy zabezpieczenia społecznego różnych krajów w UE?
1. Zakres przysługujących świadczeń, 2. Warunki nabywania prawa do świadczeń, 3. Poziom wypłacanych świadczeń, 4. Sposób finansowania
26
Co jest głównym celem unijnych przepisów w zakresie zabezpieczenia społecznego?
Koordynacja krajowych systemów zabezpieczenia społecznego, nie ich ujednolicenie
27
Jakie główne problemy rozwiązuje koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego w UE?
Problemy związane z ustaleniem właściwego ustawodawstwa i obliczeniem świadczeń dla osób pracujących w różnych państwach członkowskich
28
Jakie są dwa główne artykuły Konstytucji RP stanowiące podstawę prawa zabezpieczenia społecznego?
Art. 2 (zasada demokratycznego państwa prawnego) i art. 67 (prawo do zabezpieczenia społecznego)
29
W jakich dwóch przypadkach art. 67 Konstytucji gwarantuje prawo do zabezpieczenia społecznego?
1. W razie niezdolności do pracy (choroba, inwalidztwo, wiek emerytalny), 2. Przy pozostawaniu bez pracy nie z własnej woli i braku środków utrzymania
30
Na jakich dwóch zasadach może być konstytucyjnie uzasadnione przyznawanie świadczeń społecznych?
1. Zasada solidaryzmu społecznego, 2. Zasada słuszności
31
Co rozumie TK przez sprawiedliwość społeczną w kontekście zabezpieczenia społecznego?
Sprawiedliwość dystrybutywna (rozdzielcza) - wartości deficytowe powinny być rozdzielane równo, chyba że nierówna dystrybucja jest korzystna dla każdego
32
Jak TK interpretuje zasadę ochrony praw nabytych w kontekście zabezpieczenia społecznego?
Ochroną objęte są zarówno prawa nabyte w drodze decyzji, jak i prawa nabyte in abstracto zgodnie z ustawą, oraz ekspektatywy maksymalnie ukształtowane
33
Czym jest ekspektatywa maksymalnie ukształtowana
Ekspektatywy maksymalnie ukształtowane, to znaczy sytuacje, w których ktoś spełnia już wszystkie wymagania dla uzyskania danego prawa, ale nie została jeszcze w tej sprawie wydana oficjalna decyzja (np. ktoś osiągnął wiek emerytalny, ale jeszcze nie otrzymał decyzji ustalającej emeryturę).
34
Jakie są główne zasady ograniczające swobodę ustawodawcy w kształtowaniu systemu zabezpieczenia społecznego?
1. Zasada sprawiedliwości społecznej, 2. Zasada lojalności państwa, 3. Zasada ochrony praw nabytych
35
Co według TK oznacza zakaz arbitralności państwa w kontekście zabezpieczenia społecznego?
Dopuszczalne jest różnicowanie jednostek, ale tylko w odpowiedniej relacji do różnic w ich sytuacji
36
Jakie zmiany prawa są niedopuszczalne według zasady lojalności państwa?
Zmiany zaskakujące, nieprzewidywalne, nieznajdujące usprawiedliwienia w zaistniałych okolicznościach (arbitralne)
37
Jakie prawa obejmuje zasada ochrony praw nabytych według TK?
1. Prawa nabyte w drodze decyzji, 2. Prawa nabyte in abstracto zgodnie z ustawą, 3. Maksymalnie ukształtowane ekspektatywy
38
Czy według TK zmiana warunków społecznych lub gospodarczych może uzasadniać zmianę systemu zabezpieczenia społecznego?
Tak, jednostka musi liczyć się z tym, że zmiana warunków może wymagać nie tylko zmiany prawa, ale również niezwłocznego wprowadzenia nowych regulacji
39
Co to jest ekspektatywa maksymalnie ukształtowana w prawie zabezpieczenia społecznego?
Sytuacja, w której zostały spełnione wszystkie zasadnicze przesłanki ustawowe nabycia praw pod rządami danej ustawy
40
Jak TK rozróżnia ekspektatywę prawną od innych oczekiwań?
Należy ściśle odróżniać ekspektatywę prawną od czysto faktycznej nadziei, szansy czy perspektywy nabycia prawa podmiotowego
41
Jakie formy praw są objęte ochroną według TK w kontekście ekspektatyw?
1. Prawa nabyte w drodze skonkretyzowanych decyzji, 2. Prawa nabyte in abstracto zgodnie z ustawą, 3. Ekspektatywy maksymalnie ukształtowane
42
Jak TK interpretuje ekspektatywy emerytalne w kontekście modelu finansowania?
Nie mogą być rozumiane jako oczekiwanie świadczenia według jednego, niezmiennego modelu finansowania
43
Jakie ograniczenie ekspektatyw dopuszcza TK w związku ze zmianami gospodarczymi?
Jednostka musi liczyć się z tym, że zmiana warunków społecznych lub gospodarczych może wymagać zmiany prawa i nowych regulacji
44
Jaka jest różnica między zdarzeniem losowym a ryzykiem socjalnym w ubezpieczeniu społecznym?
Zdarzenie losowe to samo wystąpienie zdarzenia (np. choroba), a ryzyko socjalne to jego skutki w zakresie zdolności do zdobywania środków utrzymania
45
Jakie są główne rodzaje ryzyka socjalnego w obecnym stanie prawnym? Lista
1. Czasowa niezdolność do pracy, 2. Zmniejszenie sprawności do pracy, 3. Trwała niezdolność do pracy, 4. Utrata żywiciela, 5. Utrata pracy w okresie ciąży, 6. Konieczność powrotu do zdrowia po porodzie, 7. Konieczność opieki nad niemowlęciem, 8. Konieczność opieki nad dzieckiem, 9. Zaprzestanie pracy po osiągnięciu wieku emerytalnego
46
Jaka jest cecha charakterystyczna katalogu ryzyk ubezpieczeniowych?
Jest otwarty i zmienny, zależy od woli ustawodawcy, w przeciwieństwie do zamkniętego katalogu zdarzeń losowych
47
Jakie różne ryzyka socjalne może wywołać choroba jako zdarzenie losowe?
1. Czasowa niezdolność do pracy, 2. Trwała niezdolność do pracy, 3. Zmniejszenie sprawności do pracy
48
Czy jedno świadczenie ubezpieczeniowe może chronić przed kilkoma ryzykami socjalnymi?
Tak, np. zasiłek chorobowy przysługuje w razie czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby, odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz badań dla kandydatów na dawców
49
Co stanowi ryzyko emerytalne w obecnym systemie zabezpieczenia społecznego?
Sytuacja, w której ubezpieczony w wyniku realizacji prawa do zaprzestania działalności zawodowej pozostaje bez środków do życia
50
Jakie są rodzaje wieku emerytalnego w polskim systemie emerytalnym?
1. Powszechny wiek emerytalny, 2. Niższy wiek emerytalny, 3. Obniżony wiek emerytalny
51
Na podstawie jakich kryteriów różnicuje się wiek emerytalny w Polsce?
1. Szczególne warunki pracy, 2. Szczególny charakter pracy, 3. Płeć ubezpieczonego
52
Kiedy następuje nabycie prawa do emerytury, a kiedy jego realizacja?
Nabycie następuje ex lege z dniem spełnienia warunków, realizacja możliwa po zajściu ryzyka (rozwiązaniu stosunku pracy)
53
Co jest warunkiem realizacji prawa do emerytury według art. 103a ustawy emerytalnej?
Rozwiązanie stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego praca była wykonywana bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury
54
Na czym polega ryzyko niezdolności do pracy w zabezpieczeniu społecznym?
Sytuacja życiowa polegająca na utracie zdolności do zarobkowania przed osiągnięciem wieku emerytalnego z powodu naruszenia sprawności organizmu
55
Jakie są dwa główne elementy konstrukcyjne ryzyka niezdolności do pracy?
1. Element biologiczny (stan zdrowia), 2. Element ekonomiczny (utrata zdolności do zarobkowania)
56
Jak definiuje się całkowitą niezdolność do pracy?
Utrata zdolności do wykonywania jakiejkolwiek pracy w warunkach normalnych
57
Jak definiuje się częściową niezdolność do pracy?
Utrata w znacznym stopniu zdolności do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji
58
Jakie są rodzaje niezdolności do pracy ze względu na czas trwania?
1. Trwała - orzekana na okres dłuższy niż 5 lat, 2. Okresowa - orzekana na okres nie dłuższy niż 5 lat
59
Co stanowi istotę ryzyka utraty żywiciela w zabezpieczeniu społecznym?
Ochrona sytuacji, w której wskazane osoby mogące pozostawać na utrzymaniu ubezpieczonego utraciły wskutek jego śmierci środki utrzymania
60
Do jakiego wieku dzieci mogą być uznane za osoby, które utraciły żywiciela?
1. Do 16 lat, 2. Do 25 lat jeśli się uczą, 3. Bez względu na wiek przy całkowitej niezdolności do pracy powstałej przed tymi terminami
61
Jakie warunki musi spełnić małżonek by uznano utratę żywiciela?
1. Osiągnięcie 50 lat w chwili śmierci małżonka lub przed upływem 5 lat od śmierci lub zaprzestania wychowania, lub 2. Uznanie za niezdolnego do pracy, przed upływem 5 lat od śmierci lub zaprzestania wychowania lub 3. Wychowywanie dzieci uprawnionych do renty rodzinnej,
62
Jaka jest różnica w uznaniu utraty żywiciela między dziećmi/małżonkiem a rodzicami?
Dla dzieci i małżonka domniemywa się pozostawanie na utrzymaniu, rodzice muszą udowodnić faktyczne pozostawanie na utrzymaniu zmarłego
63
Kto należy do kręgu uprawnionych dzieci w kontekście utraty żywiciela?
1. Dzieci własne, 2. Dzieci drugiego małżonka, 3. Dzieci przysposobione, 4. Przyjęte na wychowanie wnuki i rodzeństwo
64
Jaki jest charakter prawny prawa zabezpieczenia społecznego?
Stanowi odrębną gałąź prawa o charakterze publicznoprawnym
65
Co charakteryzuje stosunek prawny w prawie zabezpieczenia społecznego?
Brak równorzędności podmiotów, realizacja przez ZUS ustawowych kompetencji organu władzy publicznej
66
Jakie są główne różnice między stosunkiem zabezpieczenia społecznego a cywilnoprawnym?
1. Brak równorzędności podmiotów, 2. Brak wzajemności świadczeń, 3. Regulacja ustawowa zamiast umownej
67
Czy świadczenia z zabezpieczenia społecznego są świadczeniami cywilnoprawnymi?
Nie, świadczenia wynikające ze stosunku zabezpieczenia społecznego nie są świadczeniami cywilnoprawnymi
68
Definicja tytułu ubezpieczenia
Stosunek prawny lub określona sytuacja faktyczna, z którą ustawa łączy obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym lub stwarza taką możliwość
69
Kto podlega obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu?
pracownicy, członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych oraz osoby odbywające zastępczą służbę wojskową
70
Kto może przystąpić dobrowolnie do ubezpieczenia chorobowego?
osoby wykonujące pracę nakładczą, zleceniobiorcy lub równoznaczne z zleceniem, osoby prowadzące pozarolniczą działalność, osoby współpracujące z poprzednimi dwoma, osoba współpracująca z korzystającym z ulgi na start, osoby wykonujące odpłatnie pracę na podstawie skierowania do pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania oraz duchowni i doktoranci otrzymujący stypendium
71
Kto jest wyłączony z ubezpieczenia wypadkowego?
bezrobotni, osoby przebywające na urlopach macierzyńskich lub wychowawczych, posłowie do Parlamentu Europejskiego, osoby pobierające świadczenia socjalne, osoby wykonujące pracę nakładczą i żołnierze niezawodowi pełniący czynną służbę wojskową
72
Kiedy powstaje stosunek ubezpieczenia społecznego według zasady automatyzmu?
Powstaje ex lege jednocześnie z uzyskaniem tytułu do podlegania ubezpieczeniu społecznemu
73
Jaka jest różnica między przymusem ubezpieczenia a obowiązkiem ubezpieczenia?
Przy przymusie ubezpieczenia ochrona powstaje automatycznie z mocy prawa, przy obowiązku ubezpieczenia konieczne jest zawarcie umowy i opłacenie składki
74
Jaką rolę pełnią czynności rejestracyjne w systemie ubezpieczeń społecznych?
Mają charakter techniczny i służą do identyfikacji ubezpieczonego oraz oznaczenia miary udziału w systemie
75
Kogo uważa się za pracownika w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych?
Osobę pozostającą w stosunku pracy na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę
76
Jakie ubezpieczenia są obowiązkowe dla pracownika?
Emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe
77
Kto jest wyłączony z ubezpieczenia z tytułu bycia pracownikiem?
Prokuratorzy i sędziowie (w zakresie wykonywania tych funkcji), małżonek pracodawcy oraz członkowie rodziny
78
Jak finansowane są składki pracownika?
Emerytalne - po równo pracodawca i pracownik, Rentowe - pracodawca 6,5% i pracownik 1,5%, Chorobowe - w całości pracownik, Wypadkowe - w całości pracodawca
79
Kogo uznaje się za pracownika w rozumieniu ustawy systemowej poza osobami w stosunku pracy?
Osoby z umową agencyjną, zlecenia, o świadczenie usług lub o dzieło, jeśli zawarto je z własnym pracodawcą lub wykonuje się pracę na rzecz własnego pracodawcy
80
Jaki jest cel konstrukcji uznania za pracownika w ustawie systemowej?
Przeciwdziałanie unikaniu składek poprzez: zawieranie dodatkowych umów cywilnoprawnych z pracownikami oraz stosowanie umów krzyżowych
81
Kto jest wyłączony z uznania za pracownika mimo pozostawania w stosunku pracy?
Osoby spełniające kryteria dla osób współpracujących są traktowane jako osoby współpracujące, a nie jako pracownicy
82
Co to jest sytuacja trójkąta umów?
Istnienie trzech umów: o pracę między pracownikiem a pracodawcą, zlecenia między pracownikiem a osobą trzecią, oraz o podwykonawstwo między pracodawcą a zleceniodawcą
83
Czy ubezpieczenie chorobowe jest obowiązkowe przy umowie zlecenia?
Nie, jest dobrowolne
84
Kiedy umowa o pracę jest uznawana za pozorną?
Gdy przy jej zawieraniu obie strony mają świadomość, że pracownik nie będzie świadczyć pracy, a pracodawca nie będzie z niej korzystać
85
Co wyklucza pozorność umowy o pracę?
Faktyczne wykonywanie pracy przez pracownika i przyjmowanie tej pracy przez pracodawcę
86
Jakie są typowe przypadki pozorności umowy o pracę?
1. Zawarcie umowy bez świadczenia pracy, 2. Świadczenie pracy bez cech podporządkowania pracowniczego
87
Co jest podstawą uznania rzeczywistego tytułu ubezpieczenia w przypadku pracy?
Prawdziwe zatrudnienie i faktyczne wykonywanie pracy, a nie sam fakt zawarcia umowy
88
Jakie są obowiązkowe ubezpieczenia dla zleceniobiorców?
Emerytalne, rentowe i wypadkowe (jeśli osoba podlega ubezpieczeniom emerytalno-rentowym)
89
Od czego zależy obowiązek ubezpieczenia przy umowie zlecenia?
Powstaje niezależnie od wysokości wynagrodzenia i okresu trwania umowy
90
Kiedy umowa zlecenia nie stanowi odrębnego tytułu do ubezpieczenia?
Gdy dotyczy przedmiotu prowadzonej działalności gospodarczej
91
Jak finansowane są składki przy umowie zlecenia?
Tak samo jak przy umowie o pracę - emerytalne po równo zleceniobiorca i zleceniodawca, rentowe w proporcji 1,5% / 6,5%, chorobowe w całości zleceniobiorca, wypadkowe w całości zleceniodawca
92
Jaka jest zasada przy zbiegu umowy zlecenia z działalnością gospodarczą?
Obowiązuje zasada pierwszeństwa w czasie, chyba że podstawa wymiaru składki z tytułu zlecenia jest niższa od minimalnej podstawy dla działalności gospodarczej
93
Kto jest wyłączony z obowiązku ubezpieczeń przy umowie zlecenia?
Uczniowie szkół ponadpodstawowych i studenci do ukończenia 26 lat
94
Na czym polega zbiorczy charakter tytułu "działalność pozarolnicza"?
Obejmuje różne formy działalności: gospodarczą, twórczą, wolne zawody, wspólników spółek, działalność oświatową. Gdy ustawa używa pojęcia 'pozarolnicza działalność' odnosi się do wszystkich form, a 'pozarolnicza działalność gospodarcza' tylko do pierwszej grupy
95
Jakie są zasady ustalania momentu powstania obowiązku ubezpieczenia przy działalności pozarolniczej?
Zależy od formy działalności: dla działalności gospodarczej - od rejestracji, dla twórców - od decyzji komisji, dla wspólników - od wpisu spółki do KRS
96
Co decyduje o faktycznym prowadzeniu działalności gospodarczej dla celów ubezpieczeniowych?
Wykonywanie w sposób stały, zawodowy i zarobkowy czynności określonych we wpisie oraz czynności przygotowawczych. Działalność okresowa i sporadyczna nie jest uznawana za działalność gospodarczą
97
Jakie są konsekwencje zawieszenia działalności dla ubezpieczeń społecznych?
Powoduje ustanie obowiązku opłacania składek, ale sam tytuł do ubezpieczenia nadal istnieje. Wyłącza też możliwość dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego
98
Jak wygląda finansowanie składek przy działalności pozarolniczej?
Wszystkie składki (emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe) są w całości finansowane przez osobę prowadzącą działalność, w przeciwieństwie do innych tytułów ubezpieczenia
99
Od kiedy do kiedy jedyny wspólnik sp. z o.o. podlega ubezpieczeniom?
Od wpisania spółki do KRS lub nabycia wszystkich udziałów do wykreślenia spółki z KRS lub zbycia wszystkich udziałów, z wyłączeniem okresu zawieszenia
100
Czy faktyczne prowadzenie działalności przez spółkę ma znaczenie dla obowiązku ubezpieczenia wspólnika?
Nie, obowiązek wynika wyłącznie ze statusu prawnego wspólnika (posiadania 100% udziałów)
101
Czy wspólnik posiadający 99% udziałów podlega obowiązkowym ubezpieczeniom?
Nie, zgodnie z wyrokiem SN (II UZP 8/23) konieczne jest posiadanie 100% udziałów
102
Co przerywa obowiązek ubezpieczenia wspólnika?
Zawieszenie działalności spółki, zbycie wszystkich udziałów lub wykreślenie spółki z KRS
103
Jakie warunki muszą być spełnione łącznie aby uznać kogoś za osobę współpracującą?
1. Określony stopień pokrewieństwa, 2. Wspólne gospodarstwo domowe, 3. Faktyczna współpraca przy działalności
104
Co charakteryzuje współpracę w rozumieniu ustawy?
Istotny ciężar gatunkowy działań, bezpośredni związek z działalnością, stabilność i zorganizowanie, znaczący czas i częstotliwość
105
Jakie umowy można zawrzeć z osobą współpracującą?
Z zasady nie można zawrzeć ani umowy o pracę ani zlecenia, wyjątkiem jest umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego z małoletnim
106
Jak działa domniemanie współpracy?
Współpracę się domniemywa - to członek rodziny musi udowodnić jej brak poprzez wykazanie własnych źródeł utrzymania lub niezdolności do pracy
107
Jakie są główne skutki stwierdzenia pozorności umowy o pracę dla płatnika?
Obowiązek wyrejestrowania z ZUS, korekta dokumentów rozliczeniowych, utrata prawa do kosztów podatkowych z tytułu wynagrodzeń
108
Jakie są granice czasowe żądania zwrotu nienależnie pobranych świadczeń?
Można żądać zwrotu za okres nie dłuższy niż 3 lata, a decyzja musi być wydana w ciągu 5 lat od ostatniego dnia okresu, za który pobrano świadczenie
109
Kiedy organ rentowy może odstąpić od żądania zwrotu świadczeń?
W szczególnie uzasadnionych przypadkach, kierując się zasadami współżycia społecznego lub kwota należności nie przekracza kosztów upominenia, po uprzednim wydaniu decyzji o obowiązku zwrotu
110
Co grozi osobie która pobrała nienależne świadczenia?
Obowiązek zwrotu świadczeń wraz z odsetkami, egzekucja w trybie administracyjnym, możliwość rozłożenia należności na raty
111
Co to jest składka na ubezpieczenia społeczne?
Świadczenie pieniężne o charakterze przymusowym, celowym, odpłatnym i bezzwrotnym
112
Jaka jest wysokość składki na ubezpieczenie emerytalne?
19,52% podstawy wymiaru
113
Jaka jest wysokość składki na ubezpieczenia rentowe?
8,00% podstawy wymiaru
114
Jaka jest wysokość składki na ubezpieczenie chorobowe?
2,45% podstawy wymiaru
115
Jaka jest wysokość składki na ubezpieczenie wypadkowe?
od 0,40% do 8,12% podstawy wymiaru
116
Jaka jest roczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w 2024 roku?
234 720 zł
117
Wymień rodzaje funduszy w ramach ubezpieczeń społecznych
Fundusz emerytalny, Fundusz Rentowy, Fundusz Chorobowy i Fundusz Wypadkowy
118
Po jakim czasie następuje przedawnienie należności z tytułu składek?
Po upływie 5 lat, licząc od dnia, w którym stały się wymagalne
119
Co oznacza przymusowość składki?
Należności z tytułu składek mogą być dochodzone w trybie właściwym do ściągania opłat publicznych i podatków
120
Co oznacza celowość składki?
Obowiązek przeznaczenia funduszy pochodzących ze składek wyłącznie na wypłatę świadczeń
121
Co oznacza odpłatność składki?
Związek między obowiązkiem uiszczenia składek a prawem od świadczeń, którego realizacja następuje w razie zajścia przewidywanych prawem zdarzeń
122
Jakie są trzy główne formy podstawy wymiaru składek?
1. Faktyczny przychód, 2. Przychód zadeklarowany, 3. Kwota ustawowa
123
Co wchodzi w zakres faktycznego przychodu jako podstawy wymiaru składek?
Wszelkie wypłaty pieniężne oraz wartość świadczeń w naturze: wynagrodzenia zasadnicze, nadgodziny, dodatki, nagrody, ekwiwalenty
124
Kto może zadeklarować podstawę wymiaru składek?
1. Zleceniobiorcy bez określonego wynagrodzenia, 2. Osoby prowadzące działalność gospodarczą, 3. Osoby dobrowolnie ubezpieczone, 4. Osoby kontynuujące ubezpieczenia po ustaniu tytułu obowiązkowego
125
Jaka jest minimalna podstawa wymiaru składek dla zleceniobiorców?
100% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę
126
Jaka jest podstawa wymiaru składek dla osób na urlopie wychowawczym?
Nie więcej niż przeciętne miesięczne wynagrodzenie z 12 miesięcy przed urlopem i nie mniej niż 75% minimalnego wynagrodzenia
127
Co się dzieje z nadpłaconymi składkami?
Są zaliczane na poczet zaległych składek, a w razie ich braku na poczet przyszłych składek lub podlegają zwrotowi na wniosek
128
Po jakim czasie przedawnia się roszczenie o zwrot nienależnie opłaconych składek?
Po upływie 5 lat
129
Jaki jest limit rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe?
Trzydziestokrotność prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego (w 2024 r. - 234 720 zł)
130
Co się dzieje w przypadku nieopłacenia składki przy ubezpieczeniu dobrowolnym?
Następuje ustanie ubezpieczenia
131
Jakie są przesłanki kwestionowania podstawy wymiaru składek przez ZUS?
1. Sprzeczność umowy z prawem, 2. Sprzeczność z zasadami współżycia społecznego, 3. Działanie zmierzające do obejścia prawa, 4. Brak odzwierciedlenia jakości, ilości i rodzaju pracy w wynagrodzeniu
132
Czy ZUS może kwestionować podstawę wymiaru składek osoby prowadzącej działalność gospodarczą?
Nie może, jeśli mieści się w ustawowych granicach (uchwała SN z 2010 r.), ale może w początkowym okresie działalności, gdy wysokość nie ma odzwierciedlenia w przychodach (uchwała SN z 2023 r.)
133
Na jakim etapie możliwa jest weryfikacja podstawy wymiaru składek?
Dopiero w ramach postępowania wyjaśniającego, nie jest możliwa na etapie inkasowania składki
134
Czy samo opłacenie składki daje prawo do świadczeń w określonej wysokości?
Nie, samo opłacenie składki nie tworzy automatycznie prawa do świadczeń w określonej wysokości
135
Na jakiej podstawie prawnej ZUS może kwestionować wysokość podstawy wymiaru składek?
Art. 41 ust. 12 i 13 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych
136
Co dzieje się z nadpłaconymi składkami w pierwszej kolejności?
Są zaliczane z urzędu na poczet zaległych składek, a w razie ich braku na poczet przyszłych składek
137
Kiedy możliwy jest zwrot nadpłaconych składek?
Po otrzymaniu odpowiedniego zawiadomienia od ZUS i złożeniu wniosku przez płatnika
138
W jakim terminie ZUS powinien dokonać zwrotu nadpłaty?
W terminie 30 dni od daty wpływu wniosku
139
Po jakim czasie następuje przedawnienie nadpłaty składek?
Po upływie 5 lat
140
Od kiedy liczy się termin przedawnienia nadpłaty powstałej po 31.12.2011 r.?
Od otrzymania zawiadomienia od ZUS lub od faktycznego opłacenia składek (gdy nie było zawiadomienia)
141
Od kiedy liczy się termin przedawnienia nadpłaty powstałej przed 1.01.2012 r.?
Od 1 stycznia 2012 r., chyba że nadpłata przedawniła się wcześniej
142
Jak traktowany jest okres nieopłacania składek z powodu przekroczenia rocznej podstawy wymiaru?
Jak okres ubezpieczenia w rozumieniu ustawy o emeryturach i rentach
143
Jakie są główne środki zabezpieczenia przymusowego składek na ubezpieczenia społeczne?
Odsetki za zwłokę, dodatkowa opłata ZUS, hipoteka przymusowa, zastaw, odpowiedzialność wykroczeniowa i karna oraz odpowiedzialność osób trzecich
144
Jaką dodatkową opłatę może nałożyć ZUS za nieopłacenie składek na ubezpieczenia społeczne?
Do 100% nieopłaconych składek
145
Jaka jest maksymalna grzywna za wykroczenie nieopłacenia składek na ubezpieczenia społeczne?
Do 5000 złotych
146
Co jest podstawą ustanowienia hipoteki przymusowej przez ZUS?
Doręczona decyzja określająca wysokość należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne
147
Od jakiej wartości ZUS może ustanowić zastaw na majątku dłużnika składek?
Od 18 200 zł
148
Jakie są konsekwencje karne nieopłacenia przez pracodawcę potrąconych pracownikom składek na ubezpieczenia społeczne?
Odpowiedzialność karna z tytułu przewłaszczenia mienia lub kradzieży
149
Kto może być osobą trzecią odpowiedzialną za zaległości składkowe?
Członkowie zarządu spółek, wspólnicy, nabywcy przedsiębiorstwa
150
W jakich okolicznościach członkowie zarządu odpowiadają za zaległości składkowe spółki wobec ZUS?
Gdy egzekucja składek na ubezpieczenia społeczne z majątku spółki okaże się bezskuteczna
151
Jaki jest zakres odpowiedzialności członków zarządu za zaległości składkowe wobec ZUS?
Odpowiedzialność solidarna całym swoim majątkiem za składki na ubezpieczenia społeczne
152
Za jakie zaległości składkowe wobec ZUS odpowiada członek zarządu?
Za składki na ubezpieczenia społeczne, których termin płatności przypadał w czasie pełnienia przez niego funkcji członka zarządu
153
Jakie są przesłanki zwalniające członka zarządu z odpowiedzialności za zaległości składkowe?
1. Złożenie w odpowiednim czasie wniosku o upadłość, 2. Otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego, 3. Wykazanie braku winy w niezgłoszeniu wniosku o upadłość, 4. Wskazanie majątku spółki wystarczającego na zaspokojenie znacznej części zaległości składkowych
154
Kto musi udowodnić okoliczności zwalniające z odpowiedzialności za zaległości składkowe wobec ZUS? (Sytuacja z odp zarządu)
Członek zarządu spółki
155
Po jakim czasie przedawniają się należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne?
Po 5 latach od dnia, w którym stały się wymagalne
156
Co dzieje się z należnościami zabezpieczonymi hipoteką lub zastawem po przedawnieniu?
Nie przedawniają się, ale mogą być egzekwowane tylko z przedmiotu hipoteki lub zastawu
157
Kiedy następuje zawieszenie biegu przedawnienia składek ZUS?
Przy pierwszej czynności egzekucyjnej, rozłożeniu na raty, wydawaniu decyzji przez ZUS, śmierci spadkodawcy
158
Co przerywa bieg przedawnienia składek na ubezpieczenia społeczne?
Ogłoszenie upadłości
159
Od kiedy liczy się przedawnienie należności wobec osób trzecich za zaległości składkowe?
Od końca roku kalendarzowego, w którym wydano decyzję
160
Na jak długo maksymalnie może być zawieszone przedawnienie w przypadku śmierci płatnika składek?
Na 2 lata od śmierci spadkodawcy
161
W jakich przypadkach ZUS może umorzyć zaległości składkowe?
Głównie w przypadku całkowitej nieściągalności należności lub ZUS uzna istnienie trudnej sytuacji finansowej i rodzinnej
162
Kiedy zachodzi całkowita nieściągalność składek ZUS?
Przy śmierci dłużnika bez majątku, oddaleniu wniosku o upadłość lub umorzeniu postępowania z powodu braku majątku, zaprzestaniu działalności bez majątku, braku zaspokojenia w postępowaniu likwidacyjnym, stwierdzeniu braku majątku do egzekucji przez komornika lub naczelnika, wysokość nieopłaconej skaleni jest niższa niż koszty upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym, jest oczywiste że w postępowaniu egzekucyjnym nie uzyska się kwot wyższych niż koszty,
163
Co się dzieje z odsetkami i dodatkowymi opłatami przy umorzeniu składek ZUS?
Zostają również umorzone wraz ze składkami
164
Kiedy następuje umorzenie składek ZUS z mocy prawa po wyrejestrowaniu płatnika?
Gdy zaległość nie przekracza 10-krotności kosztów upomnienia
165
Kiedy następuje umorzenie składek ZUS z mocy prawa po śmierci dłużnika?
Gdy zaległość nie przekracza 10% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale
166
Czy od decyzji odmawiającej umorzenia składek ZUS przysługuje odwołanie do sądu?
Nie, ale można złożyć wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy do Prezesa ZUS
167
W jakiej formie następuje odroczenie lub rozłożenie na raty składek ZUS?
W formie umowy
168
Od kiedy przestają być naliczane odsetki przy rozłożeniu składek ZUS na raty?
Od następnego dnia po dniu wpływu wniosku o rozłożenie na raty
169
Co się dzieje w przypadku niespłacenia rat składek ZUS w terminie?
Cała pozostała kwota staje się natychmiast wymagalna wraz z odsetkami
170
Kiedy płatnik korzystający z ulg w spłacie nie jest traktowany jako posiadający zadłużenie w ZUS?
Gdy płaci raty zgodnie z umową i nie ma innych zaległości nieobjętych umową
171
W jakich przypadkach ZUS nie ustala opłaty prolongacyjnej?
W przypadku klęski żywiołowej lub wypadku losowego
172
Inwalidztwo (def. MOP)
Stan ogólnej niezdolności do zarobkowania uniemożliwiający uzyskanie odpowiedniego wynagrodzenia za pracę
173
Inwalidztwo (def. historyczna polska)
Stan całkowitej lub częściowej niezdolności do wykonywania zatrudnienia z powodu stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu
174
Całkowita niezdolność do pracy
Utrata zdolności do wykonywania jakiejkolwiek pracy w warunkach normalnych
175
Częściowa niezdolność do pracy
Utrata w znacznym stopniu zdolności do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji
176
Okres orzekania niezdolności
Standardowo do 5 lat (niezdolność okresowa), powyżej 5 lat przy braku rokowań poprawy (niezdolność trwała)
177
Elementy niezdolności do pracy
Element ekonomiczny (utrata zdolności zarobkowania) oraz element biologiczny (naruszenie sprawności organizmu)
178
Co jest przedmiotem orzeczenia lekarza orzecznika ZUS w sprawie niezdolności do pracy?
Data powstania niezdolności, okres trwania, stopień niezdolności, związek przyczynowy, potrzeba przekwalifikowania i ew. niezdolność do samodzielnej egzystencji
179
W jakim terminie można wnieść sprzeciw od orzeczenia lekarza orzecznika ZUS?
14 dni od dnia doręczenia orzeczenia
180
Kiedy można wnieść odwołanie do sądu w sprawie niezdolności do pracy?
Dopiero po wyczerpaniu drogi orzecznictwa lekarskiego (po orzeczeniu komisji lekarskiej)
181
Na jakiej podstawie lekarz orzecznik ZUS może wydać orzeczenie?
Na podstawie bezpośredniego badania lub dokumentacji medycznej, jeśli jest wystarczająca
182
Jakie są konsekwencje niestawienia się na badanie przez lekarza orzecznika ZUS?
Nieusprawiedliwione niestawienie się lub odmowa badania skutkuje przerwaniem postępowania
183
Kto może zainicjować procedurę orzekania o niezdolności do pracy w ZUS?
Tylko jednostka organizacyjna ZUS, ubezpieczony nie może bezpośrednio wnioskować o badanie
184
W jakim terminie Prezes ZUS może zakwestionować orzeczenie lekarza orzecznika?
W terminie 14 dni od wydania orzeczenia poprzez zgłoszenie zarzutu wadliwości
185
Co jest podstawą wydania decyzji przez organ rentowy ZUS?
Orzeczenie lekarza orzecznika (od którego nie wniesiono sprzeciwu) lub orzeczenie komisji lekarskiej
186
Jaki minimalny staż ubezpieczeniowy musi posiadać osoba powyżej 30 roku życia, aby otrzymać rentę z tytułu niezdolności do pracy?
5 lat okresów składkowych i nieskładkowych w ostatnim dziesięcioleciu przed wnioskiem lub powstaniem niezdolności
187
W jakim czasie musi powstać niezdolność do pracy, aby możliwe było przyznanie renty?
W okresie ubezpieczenia lub w ciągu 18 miesięcy od jego ustania (wymóg nie dotyczy osób ze stażem 20 lat kobiety/25 lat mężczyźni)
188
Ile wynosi wysokość renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w stosunku do renty z tytułu całkowitej niezdolności?
75% renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy
189
Na jaki okres podstawowy przyznawana jest renta szkoleniowa i jak może być wydłużony?
Podstawowo na 6 miesięcy, z możliwością przedłużenia na wniosek starosty do 30 miesięcy
190
Jaka jest minimalna wysokość renty szkoleniowej?
75% podstawy wymiaru, nie mniej niż najniższa renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy
191
Jaka musi być proporcja okresów składkowych do nieskładkowych przy ustalaniu stażu do renty?
3:1 (trzy okresy składkowe na jeden nieskładkowy)
192
Które osoby są zwolnione z wymogu zachowania gęstości stażu przy ubieganiu się o rentę?
Osoby posiadające staż 25 lat (kobiety) lub 30 lat (mężczyźni)
193
Czy pobieranie emerytury wyklucza możliwość ubiegania się o rentę z tytułu niezdolności do pracy?
Co do zasady tak, wyjątkiem jest renta z funduszu wypadkowego
194
W jakim terminie należy złożyć odwołanie od decyzji ZUS w sprawie renty z tytułu niezdolności do pracy?
W ciągu 30 dni od dnia doręczenia decyzji
195
Jakie podstawowe elementy musi zawierać odwołanie od decyzji ZUS?
Dane wnioskodawcy, numer zaskarżonej decyzji, uzasadnienie i konkretne żądanie
196
W jakim terminie ZUS musi rozpatrzyć otrzymane odwołanie przed przekazaniem go do sądu?
W ciągu 30 dni od otrzymania odwołania
197
Co zrobi sąd, jeśli w odwołaniu pojawią się nowe okoliczności dotyczące stanu zdrowia powstałe po wydaniu decyzji?
Uchyli decyzję i przekaże sprawę do ponownego rozpatrzenia przez ZUS
198
Gdzie należy złożyć odwołanie od decyzji ZUS w sprawie renty?
Do ZUS, który następnie przekazuje je do właściwego sądu pracy i ubezpieczeń społecznych
199
Jakie rozstrzygnięcia może wydać sąd rozpatrujący odwołanie od decyzji rentowej?
Może utrzymać decyzję w mocy, uchylić i przekazać do ponownego rozpatrzenia lub zmienić decyzję
200
Jakie środki odwoławcze przysługują od wyroku sądu I instancji w sprawie rentowej?
Apelacja do sądu II instancji, a następnie ewentualnie skarga kasacyjna do Sądu Najwyższego
201
Co się dzieje gdy w odwołaniu pojawią się nowe okoliczności dotyczące niezdolności do pracy powstałe PO złożeniu odwołania?
Sąd uchyla decyzję, przekazuje sprawę organowi rentowemu i umarza postępowanie
202
Jakie są granice czasowe stosowania art. 477(14) § 4 k.p.c. w procesie odwoławczym? (Nie orzekanie przy nowych okolicznościach, a przekazanie do ponownego rozpoznania)
Dotyczy tylko postępowania przed sądem pierwszej instancji, nie stosuje się w postępowaniu apelacyjnym
203
Jaki jest główny cel postępowania sądowego w sprawach dotyczących ubezpieczenia rentowego?
Ocena zgodności z prawem (w aspekcie formalnym i materialnym) decyzji wydanej przez organ rentowy
204
Jaką dokładnie rolę pełnią biegli sądowi w sprawach rentowych w stosunku do orzeczeń lekarzy ZUS?
Oceniają merytorycznie trafność wydanego orzeczenia o zdolności do pracy, ale nie zastępują lekarza orzecznika ZUS
205
Co musi zrobić organ rentowy gdy w odwołaniu pojawią się nowe okoliczności powstałe po wydaniu orzeczenia przez lekarza orzecznika ZUS?
Nie przekazuje odwołania do sądu, kieruje do ponownego rozpatrzenia przez lekarza orzecznika, uchyla poprzednią decyzję i wydaje nową
206
Jakie nowe okoliczności można zgłaszać w postępowaniu apelacyjnym w sprawach rentowych?
Tylko te, które istniały w dacie wydania decyzji przez organ rentowy
207
Jakie są 4 podstawowe warunki nabycia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy?
1. Niezdolność do pracy, 2. Wymagany staż ubezpieczeniowy, 3. Powstanie niezdolności w okresie ubezpieczenia lub w ciągu 18 miesięcy od jego ustania, 4. Brak prawa do emerytury
208
Co to jest warunek 'gęstości ubezpieczenia' i kogo dotyczy?
Wymóg posiadania 5-letniego stażu w ostatnim 10-leciu przed wnioskiem/niezdolnością, dotyczy osób po 30. roku życia
209
Kto jest zwolniony z warunku 'gęstości ubezpieczenia'?
Osoby ze stażem 25 lat (kobiety) lub 30 lat (mężczyźni)
210
Kto jest zwolniony z warunku powstania niezdolności w okresie ubezpieczenia lub 18 miesięcy po jego ustaniu?
Osoby całkowicie niezdolne do pracy ze stażem co najmniej 20 lat (kobiety) lub 25 lat (mężczyźni)
211
Jaka jest proporcja okresów składkowych do nieskładkowych w stażu ubezpieczeniowym?
3:1
212
Co to jest okres ochronny przy rencie z tytułu niezdolności do pracy?
18 miesięcy od ustania okresu ubezpieczenia, w którym może powstać niezdolność do pracy
213
W jakich sytuacjach za datę powstania niezdolności przyjmuje się datę złożenia wniosku?
Gdy nie można ustalić ani daty, ani okresu powstania niezdolności do pracy
214
Co przyjmujemy za datę powstania niezdolności, jeśli znamy tylko okres jej powstania?
Datę końcową tego okresu
215
Jak długi jest okres ochronny po ustaniu ubezpieczenia? (Rentowe)
18 miesięcy
216
Kto jest zwolniony z warunku powstania niezdolności w okresie ubezpieczenia lub okresu ochronnego?
Osoby całkowicie niezdolne do pracy ze stażem: kobiety - 20 lat, mężczyźni - 25 lat
217
Kiedy powstaje prawo do renty?
W dniu spełnienia wszystkich wymaganych warunków
218
Co jest niezbędne do przyznania renty oprócz spełnienia warunków?
Złożenie wniosku
219
Ile wynosi kwota stała (socjalna) w rencie z tytułu niezdolności do pracy?
24% kwoty bazowej
220
Jaki procent podstawy wymiaru przysługuje za każdy rok okresów składkowych?
1,3%
221
Jaki procent podstawy wymiaru przysługuje za każdy rok okresów nieskładkowych i hipotetycznych?
0,7%
222
Do jakiego wieku liczy się okres hipotetyczny przy obliczaniu renty?
60 lat
223
Ile wynosi renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy w stosunku do renty z tytułu całkowitej niezdolności?
75%
224
Do ilu lat stażu uzupełnia się okresy hipotetyczne?
25 lat
225
Kto dokonuje oceny niezdolności do pracy przy weryfikacji prawa do renty?
Lekarz orzecznik ZUS
226
Co oznacza całkowita niezdolność do pracy?
Utrata zdolności do wykonywania jakiejkolwiek pracy
227
Co oznacza częściowa niezdolność do pracy?
Utrata zdolności do pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami
228
Jakie są dwa rodzaje rent ze względu na trwałość niezdolności do pracy?
Renta stała (przy niezdolności trwałej) i renta okresowa (przy niezdolności okresowej)
229
Jaki warunek dotyczący emerytury musi być spełniony przy weryfikacji prawa do renty?
Brak prawa do emerytury i niespełnianie warunków do jej uzyskania
230
Co się weryfikuje przy sprawdzaniu gęstości stażu dla osób po 30. roku życia?
Posiadanie 5 lat stażu w ostatnim 10-leciu
231
Co to jest niepełnosprawność w rozumieniu przepisów?
Trwała lub okresowa niezdolność do wypełniania ról społecznych z powodu naruszenia sprawności organizmu, w szczególności powodująca niezdolność do pracy
232
Jakie są stopnie niepełnosprawności?
Lekki, umiarkowany, znaczny
233
Kto wydaje orzeczenia o niepełnosprawności?
Powiatowe lub wojewódzkie zespoły ds. orzekania o niepełnosprawności
234
Kto wydaje orzeczenia o niezdolności do pracy?
Lekarze orzecznicy ZUS
235
Z jakim stopniem niepełnosprawności zrównana jest całkowita niezdolność do pracy?
Z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności
236
Z jakim stopniem niepełnosprawności zrównana jest częściowa niezdolność do pracy?
Z lekkim stopniem niepełnosprawności
237
Z jakim stopniem niepełnosprawności zrównana jest niezdolność do samodzielnej egzystencji?
Ze znacznym stopniem niepełnosprawności
238
Jaka jest główna różnica między niezdolnością do pracy w ubezpieczeniu rentowym a chorobowym?
W rentowym ma charakter długotrwały/trwały, w chorobowym - przejściowy/krótkoterminowy
239
Na jaki maksymalny okres orzeka się niezdolność do pracy w celach rentowych?
Na okres nie dłuższy niż 5 lat (chyba że brak rokowań poprawy)
240
Ile dni przysługuje wynagrodzenie chorobowe pracownikowi do 50. roku życia?
33 dni w roku kalendarzowym
241
Ile dni przysługuje wynagrodzenie chorobowe pracownikowi po 50. roku życia?
14 dni w roku kalendarzowym
242
W jakiej wysokości przysługuje wynagrodzenie chorobowe?
80% wynagrodzenia (chyba że przepisy zakładowe przewidują więcej) plus wyjątki ustawowe (ciąża, badania dawcy, z ubezp wypadkowego)
243
Na jak długi okres może być przyznane świadczenie rehabilitacyjne?
12 miesięcy
244
Wymień szczegółowo wszystkie kategorie dzieci uprawnionych do renty rodzinnej
1) dzieci własne 2) dzieci drugiego małżonka 3) dzieci przysposobione 4) przyjęte przed pełnoletnością na wychowanie: wnuki, rodzeństwo i inne dzieci (z wyłączeniem dzieci z rodzin zastępczych i rodzinnych domów dziecka)
245
Jakie dokładnie sytuacje wykluczają prawo do renty rodzinnej dla małżonka?
1) brak faktycznej wspólności małżeńskiej do dnia śmierci 2) separacja formalna 3) pozbawienie życia współmałżonka
246
Wymień wszystkie możliwe daty uznawane za zakończenie nauki przy rencie rodzinnej
1) pozytywne zdanie wszystkich egzaminów w roku 2) uzyskanie wszystkich zaliczeń 3) obrona pracy magisterskiej 4) zakończenie udziału w zajęciach 5) koniec roku akademickiego 6) data określona w art. 167 ust. 2 Prawa o szkolnictwie wyższym
247
Jakie warunki muszą spełnić rodzice by otrzymać rentę rodzinną?
1) muszą być rodzicami, ojczymem/macochą lub osobami przysposabiającymi 2) muszą faktycznie pozostawać na co najmniej częściowym utrzymaniu zmarłego (wystarczy że zmarły przyczyniał się do ich utrzymania). Plus warunki jak dla wdowy: wiek, wychowanie dzieci lub niezdolność do pracy
248
Na jakich zasadach były małżonek może otrzymać rentę rodzinną?
1) musi mieć ustalone prawo do alimentów 2) alimenty muszą być ustalone wyrokiem sądowym lub ugodą sądową 3) dotyczy to również należności z tytułu zadośćuczynienia obowiązkowi przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny (art. 27 k.r.o.)
249
Kto ponosi ciężar dowodu w sprawie wspólności małżeńskiej przy rencie rodzinnej?
Organ rentowy musi udowodnić brak pozostawania we wspólności małżeńskiej (Uchwała 7 SN z 26 października 2006 r. III UZP 3/06)
250
Na czym polega wtórny charakter renty rodzinnej?
Nie jest to samodzielne prawo - wynika z uprawnień emerytalnych lub rentowych zmarłego. Bez spełnienia przez zmarłego warunków do emerytury/renty, prawo do renty rodzinnej nie powstanie
251
W jakich 3 przypadkach przysługuje renta rodzinna? W kontekście statusu trupa
1) gdy zmarły miał ustalone prawo do emerytury/renty 2) gdy spełniał warunki do ich uzyskania 3) gdy pobierał zasiłek przedemerytalny, świadczenie przedemerytalne lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne
252
Jakie domniemania przyjmuje się przy ustalaniu prawa do renty rodzinnej?
1) zmarły był całkowicie niezdolny do pracy w chwili śmierci 2) śmierć nastąpiła w odpowiednich okresach lub 18 miesięcy po ich ustaniu 3) posiadał wymagany staż (z wyjątkiem wypadku w drodze do/z pracy)
253
Wymień wszystkie warunki dla wnuków, rodzeństwa i innych przyjętych dzieci (dodatek dla sierot zup)
1) przyjęcie minimum rok przed śmiercią (nie dotyczy wypadku) 2) brak prawa do renty po zmarłych rodzicach 3) gdy rodzice żyją: nie mogą zapewnić utrzymania LUB zmarły/małżonek był opiekunem sądowym
254
Czy dla dzieci własnych, małżonka i rodziców są dodatkowe warunki nabycia renty rodzinnej?
Tak
255
Co się dzieje z rentą wypadkową przy zamianie na rentę rodzinną?
Nie ma rozróżnienia - renta rodzinna będzie przysługiwać bez podziału na renty z ogólnego stanu zdrowia i z wypadków w drodze do/z pracy
256
Wymień wszystkie warunki uzyskania renty rodzinnej w chwili śmierci współmałżonka
1) osiągnięcie 50 lat LUB 2) niezdolność do pracy LUB 3) wychowywanie uprawnionych dzieci/wnuków/rodzeństwa do 16/18 lat lub całkowicie niezdolnych do pracy
257
W jakim terminie można nabyć prawo do renty po śmierci współmałżonka?
Do 5 lat od śmierci współmałżonka lub zaprzestania wychowywania osób uprawnionych, jeśli osiągnie się 50 lat lub stanie się niezdolnym do pracy
258
Na jakich zasadach przysługuje renta okresowa dla wdowy?
1) na 1 rok od śmierci męża LUB 2) na okres szkolenia zawodowego (max 2 lata) 3) warunek: brak niezbędnych źródeł utrzymania
259
Do jakiego wieku wychowywane dzieci uprawniają do renty rodzinnej?
1) do 16 lat standardowo 2) do 18 lat jeśli się kształcą 3) bez limitu wieku jeśli są całkowicie niezdolne do pracy/samodzielnej egzystencji
260
Co jest specyficznym warunkiem przyznania renty rodzinnej dla rozwiedzionego małżonka?
Prawo do alimentów w dniu śmierci byłego małżonka (po wyroku TK z 2014 r. nie muszą być ustalone wyrokiem ani ugodą sądową)
261
Jakie osoby może wychowywać rozwiedziony małżonek by otrzymać rentę rodzinną?
1) dzieci 2) wnuki 3) rodzeństwo - uprawnione do renty po zmarłym, które nie ukończyły 16 lat (18 przy nauce) lub są całkowicie niezdolne do pracy
262
Od kiedy liczy się 5-letni termin na nabycie prawa do renty rodzinnej?
Od dnia śmierci byłego małżonka LUB od dnia zaprzestania wychowywania uprawnionych do renty dzieci/wnuków/rodzeństwa
263
Kiedy przysługuje renta okresowa dla wdowy niespełniającej warunków i na jak długo?
Gdy brak środków utrzymania: 1) na rok od śmierci lub 2) na czas szkolenia zawodowego (max 2 lata)
264
Do kiedy wychowywanie dzieci daje prawo do renty rodzinnej?
Do 16 lat, a jeśli dziecko się uczy - do 18 lat. Bez limitu wieku przy dzieciach całkowicie niezdolnych do pracy lub do pracy i samodzielnej egzystencji
265
Jaką część świadczenia zmarłego stanowi renta rodzinna w zależności od liczby uprawnionych?
Dla 1 osoby - 85%, dla 2 osób - 90%, dla 3 lub więcej osób - 95% świadczenia zmarłego
266
Co jest podstawą do wyliczenia renty rodzinnej?
Najkorzystniejsze świadczenie, które przysługiwałoby zmarłemu (emerytura lub renta). Przy rencie zawsze bierze się kwotę za całkowitą niezdolność do pracy
267
Jak wygląda podział renty rodzinnej?
Wszystkim uprawnionym przysługuje jedna renta, dzielona pomiędzy nich po równo
268
Co się dzieje z dodatkami przy rencie rodzinnej?
Dodatki zmarłego nie wchodzą w podstawę renty, ale uprawnieni mogą otrzymać własne dodatki jeśli spełniają warunki (np. pielęgnacyjny po 75 roku życia)
269
Co się dzieje z wysokością renty gdy zmienia się liczba uprawnionych?
Przelicza się ją od dnia zmiany - przy większej liczbie osób procent renty rośnie ale indywidualne części maleją, i odwrotnie
270
Jakie są dwa rodzaje dodatków do rent?
1) dodatek pielęgnacyjny 2) dodatek dla sieroty zupełnej
271
Komu przysługuje dodatek pielęgnacyjny?
1) osobie całkowicie niezdolnej do pracy i samodzielnej egzystencji LUB 2) osobie po ukończeniu 75 lat
272
Kiedy nie przysługuje dodatek pielęgnacyjny mimo spełnienia warunków?
Podczas pobytu w zakładzie opiekuńczo-leczniczym lub pielęgnacyjno-opiekuńczym (chyba że pobyt poza placówką trwa ponad 2 tygodnie w miesiącu)
273
Co oznacza charakter akcesoryjny dodatków?
Są nierozerwalnie związane ze świadczeniem głównym - ich przyznanie zależy od głównej renty/emerytury, a zawieszenie świadczenia głównego powoduje zawieszenie dodatku
274
Kiedy przysługuje dodatek dla sieroty zupełnej?
Gdy nie żyje oboje rodziców biologicznych (sieroctwo biologiczne, nie społeczne czy duchowe)
275
Co to jest niezdolność do samodzielnej egzystencji?
Naruszenie sprawności organizmu wymagające stałej lub długotrwałej opieki innej osoby przy zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych
276
Co zalicza się do podstawowych potrzeb życiowych?
Przede wszystkim: 1) samoobsługa 2) poruszanie się 3) komunikowanie się
277
Jakie warunki trzeba spełnić by dostać dodatek pielęgnacyjny przed 75 rokiem życia?
Musi być orzeczona jednocześnie: 1) niezdolność do samodzielnej egzystencji 2) całkowita niezdolność do pracy
278
Dlaczego rozdział niezdolności do samodzielnej egzystencji od niezdolności do pracy nie jest pełny?
Bo dodatek pielęgnacyjny (przed 75 r.ż.) wymaga obu niezdolności jednocześnie, mimo że są to oddzielne ryzyka ubezpieczeniowe
279
Kiedy dodatek pielęgnacyjny przysługuje bez orzekania niezdolności?
Po ukończeniu 75 roku życia - przysługuje zawsze, nawet gdy nie ma faktycznej potrzeby opieki
280
Wymień wszystkie grupy podlegające obowiązkowemu ubezpieczeniu chorobowemu
1. Pracownicy (z wyłączeniem prokuratorów) 2. Członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych 3. Osoby odbywające służbę zastępczą 4. Małżonek Prezydenta RP
281
Wymień wszystkie grupy mogące przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego
1. Osoby wykonujące pracę nakładczą 2. Zleceniobiorcy i osoby współpracujące 3. Osoby prowadzące pozarolniczą działalność i osoby współpracujące 4. Osoby współpracujące z osobami fizycznymi prowadzącymi działalność gospodarczą 5. Doktoranci ze stypendium 6. Osoby wykonujące odpłatnie pracę w czasie odbywania kary 7. Duchowni
282
Wymień główne ryzyka chronione przez ubezpieczenie chorobowe
1. Czasowa niezdolność do pracy 2. Sytuacje zrównane z niezdolnością do pracy 3. Zmniejszona sprawność do pracy 4. Niemożność pracy z powodu macierzyństwa 5. Niemożność pracy z powodu opieki nad członkiem rodziny
283
Jakie świadczenia przysługują z ubezpieczenia chorobowego?
1. Zasiłek chorobowy 2. Świadczenie rehabilitacyjne 3. Zasiłek wyrównawczy 4. Zasiłek macierzyński 5. Zasiłek opiekuńczy
284
Co to jest choroba w znaczeniu prawnym ubezpieczenia chorobowego?
Stan zdrowia wpływający na zdolność do pracy, który rozpoczyna się gdy stan zdrowia wpłynie na zdolność do pracy, a kończy po odzyskaniu tej zdolności lub stwierdzeniu trwałej niezdolności
285
Jakie sytuacje są zrównane z niezdolnością do pracy z powodu choroby?
1. Niemożność pracy w wyniku decyzji o kwarantannie/izolacji 2. Przebywanie w zakładzie lecznictwa odwykowego 3. Poddanie się badaniom dla kandydatów na dawców
286
Czym różni się wypadek w drodze do pracy od wypadku przy pracy? W kwestii typuubezpieczenia
Wypadek w drodze do/z pracy jest objęty ubezpieczeniem chorobowym, natomiast wypadek przy pracy jest objęty odrębnym ubezpieczeniem wypadkowym
287
Co to jest czasowa niezdolność do pracy?
Przemijająca przeszkoda w świadczeniu pracy dotychczasowej, przy czym czasowość oznacza jej przemijalność (cecha jakościowa), a nie długość trwania (cecha ilościowa)
288
Jakie są standardowe okresy wyczekiwania w ubezpieczeniu chorobowym?
Ubezpieczenie obowiązkowe: 30 dni, Ubezpieczenie dobrowolne: 90 dni
289
Wymień wszystkie grupy zwolnione z okresu wyczekiwania
1. Absolwenci (do 90 dni po ukończeniu) 2. Poszkodowani w wypadku w drodze do/z pracy 3. Osoby z 10-letnim stażem obowiązkowego ubezpieczenia 4. Posłowie/senatorowie (do 90 dni po kadencji) 5. Byli funkcjonariusze SC przechodzący do KAS
290
Jakie przerwy w ubezpieczeniu nie powodują utraty okresu wyczekiwania?
1. Przerwy do 30 dni 2. Urlop wychowawczy 3. Urlop bezpłatny 4. Odbywanie czynnej służby wojskowej
291
Kiedy następuje utrata okresu wyczekiwania?
Przy przerwie w ubezpieczeniu dłuższej niż 30 dni, o ile nie jest to przerwa spowodowana urlopem wychowawczym, bezpłatnym lub służbą wojskową
292
Przy jakich świadczeniach nie wymaga się okresu wyczekiwania?
Przy świadczeniach z tytułu urodzenia i wychowania dziecka (Macierzyński i opiekuńczy)
293
Co się wlicza do okresu wyczekiwania?
Poprzednie okresy ubezpieczenia chorobowego (zarówno obowiązkowego jak i dobrowolnego) jeśli przerwa między nimi nie przekroczyła 30 dni lub była usprawiedliwiona
294
Kiedy rozpoczyna i kończy się obowiązkowe ubezpieczenie chorobowe?
Rozpoczyna się automatycznie z początkiem tytułu ubezpieczenia, kończy się z ustaniem tytułu
295
Kiedy rozpoczyna i kończy się dobrowolne ubezpieczenie chorobowe?
Rozpoczyna się od zgłoszenia, kończy się z wyrejestrowaniem, niezapłaceniem składki lub ustaniem tytułu
296
Jakie przerwy nie przerywają ciągłości ubezpieczenia chorobowego?
1. Przerwy do 30 dni 2. Urlop wychowawczy 3. Urlop bezpłatny 4. Czynna służba wojskowa (żołnierz niezawodowy)
297
Co to jest 'dobrowolność związana' w ubezpieczeniu chorobowym?
Oznacza to, że wejście do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego jest uzależnione od opłacania obowiązkowej składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe
298
Jak długo trwa okres ochronny po ustaniu ubezpieczenia chorobowego?
Standardowo 14 dni, a przy chorobach zakaźnych o długim okresie wylęgania do 3 miesięcy
299
Jakie są sposoby zakończenia dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego?
1. Wyrejestrowanie 2. Niezapłacenie składki 3. Ustanie tytułu ubezpieczenia
300
Jaka jest standardowa długość okresu zasiłkowego?
182 dni
301
W jakich przypadkach okres zasiłkowy wynosi 270 dni?
1. Gdy niezdolność spowodowana jest gruźlicą 2. Gdy niezdolność występuje w trakcie ciąży
302
Jaki jest maksymalny okres zasiłkowy po ustaniu ubezpieczenia?
91 dni, z wyjątkiem niezdolności spowodowanej gruźlicą lub występującej w trakcie ciąży
303
Kiedy następuje sumowanie okresów niezdolności do pracy?
Gdy przerwa między okresami niezdolności z powodu tej samej choroby nie przekracza 60 dni
304
Czego nie wlicza się do okresu zasiłkowego?
1. Okresu wyczekiwania 2. Urlopu bezpłatnego 3. Urlopu wychowawczego 4. Okresu tymczasowego aresztowania lub odbywania kary
305
Co się dzieje z okresem zasiłkowym gdy przerwa w niezdolności przekracza 60 dni?
Rozpoczyna się nowy okres zasiłkowy, nawet jeśli przyczyną jest ta sama choroba
306
Co wlicza się do okresu zasiłkowego?
1. Okresy nieprzerwanej niezdolności do pracy 2. Okresy pobierania wynagrodzenia chorobowego 3. Okresy pobierania zasiłku chorobowego 4. Okresy poprzedniej niezdolności jeśli przerwa nie przekroczyła 60 dni
307
Wymień wszystkie przyczyny utraty prawa do zasiłku chorobowego
1. Umyślne przestępstwo/wykroczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem jest powodem niezdolności 2. Nadużycie alkoholu powodem niezdolności (tylko pierwsze 5 dni) 3. Praca zarobkowa 4. Niezgodne z celem wykorzystanie zwolnienia 5. Sfałszowanie zaświadczenia lekarskiego 6. Niepodjęcie zaproponowanej pracy przez nosiciela choroby zakaźnej
308
Za jaki okres traci się zasiłek przy wykonywaniu pracy zarobkowej?
Za cały okres danego zwolnienia lekarskiego
309
Za jaki okres traci się zasiłek przy nadużyciu alkoholu?
Za pierwsze 5 dni niezdolności do pracy
310
Co jest uznawane za niezgodne wykorzystanie zwolnienia?
1. Czynności mogące przedłużyć niezdolność 2. Zachowania utrudniające leczenie 3. Wyjazdy turystyczne 4. Działania sprzeczne z celem zwolnienia 5. Działania niezgodne z zaleceniami lekarza
311
Czy praca nieodpłatna zawsze powoduje utratę zasiłku?
Nie, tylko jeśli wpływa negatywnie na proces leczenia lub przedłuża okres niezdolności do pracy
312
Co jest konieczne do pozbawienia zasiłku przy przestępstwie/wykroczeniu?
Prawomocny wyrok sądu stwierdzający popełnienie umyślnego przestępstwa/wykroczenia i jego bezpośredni związek z niezdolnością do pracy
313
Jaką sankcję przewiduje ustawa za wykonywanie pracy zarobkowej podczas zwolnienia?
Utrata prawa do zasiłku za cały okres zwolnienia
314
Co musi zrobić przedsiębiorca na zwolnieniu by nie utracić zasiłku?
1. Powstrzymać się od wszelkich czynności związanych z działalnością 2. Nie wykonywać nawet prostych czynności administracyjnych 3. Wyznaczyć osobę zastępującą w niezbędnych czynnościach
315
Kiedy wykonywanie pracy nie powoduje utraty zasiłku?
1. Przy uzyskaniu zaświadczenia o odzyskaniu zdolności do pracy 2. Po poinformowaniu organu rentowego 3. Przy rezygnacji ze zwolnienia i powrocie do pracy
316
Czy ma znaczenie wymiar lub rodzaj wykonywanej pracy dla utraty zasiłku?
Nie, każda praca zarobkowa, niezależnie od wymiaru i rodzaju, powoduje utratę zasiłku za cały okres zwolnienia
317
Na czym opiera się sankcja utraty zasiłku przy pracy zarobkowej?
Na domniemaniu nadużycia prawa do zasiłku - przyjmuje się, że osoba wykonująca pracę nie jest niezdolna do pracy
318
Jakie czynności może wykonywać przedsiębiorca na zwolnieniu?
Żadnych - musi powstrzymać się od wszystkich czynności związanych z prowadzoną działalnością, nawet najprostszych jak wystawianie faktur
319
Co jest celem zwolnienia lekarskiego?
Odzyskanie przez ubezpieczonego zdolności do pracy
320
Jakie zachowania są dozwolone podczas zwolnienia lekarskiego?
Zwykłe czynności życia codziennego jak zakupy czy wizyty lekarskie, ograniczone do najbliższego sąsiedztwa
321
Kiedy można wykonywać pracę u innego pracodawcy podczas zwolnienia?
Tylko gdy praca nie jest sprzeczna z zaleceniami lekarskimi i zwolnienie dotyczy niezdolności do konkretnej pracy
322
Jakie są konsekwencje niezgodnego wykorzystania zwolnienia?
1. Utrata zasiłku za cały okres 2. Możliwość uznania za ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych 3. Ryzyko zwolnienia bez wypowiedzenia
323
Co uznaje się za nienależnie pobrane świadczenia?
1) świadczenia wypłacone mimo ustania prawa gdy osoba była pouczona 2) świadczenia przyznane na podstawie nieprawdziwych dokumentów 3) świadczenia z tytułu niezdolności do pracy gdy wykonywano pracę
324
Jakie są okresy zwrotu nienależnie pobranych świadczeń?
12 miesięcy - gdy osoba zawiadomiła organ o ustaniu prawa; 3 lata - w pozostałych przypadkach
325
Jaki jest termin przedawnienia należności z tytułu nienależnie pobranych świadczeń?
10 lat od uprawomocnienia się decyzji
326
Od kiedy naliczane są odsetki od nienależnie pobranych świadczeń?
Od dnia następującego po dniu wypłaty świadczenia do dnia spłaty
327
Kogo obciąża obowiązek zwrotu świadczenia?
Tylko osobę która przyjęła świadczenie w złej wierze mając świadomość jego nienależności"
328
Wymień przypadki kiedy zasiłek nie przysługuje w czasie niezdolności do pracy?
1) urlop bezpłatny 2) urlop wychowawczy 3) urlop opiekuńczy 4) tymczasowe aresztowanie/kara pozbawienia wolności
329
Jakie są negatywne warunki przyznania zasiłku chorobowego po ustaniu tytułu ubezpieczenia?
1) prawo do emerytury/renty 2) kontynuacja działalności zarobkowej 3) prawo do zasiłku dla bezrobotnych
330
Czy okresy niezdolności podczas urlopu bezpłatnego wlicza się do okresu zasiłkowego?
Nie wlicza się
331
Czy okresy pobierania wynagrodzenia za czas choroby wlicza się do okresu zasiłkowego?
Tak wlicza się
332
W jakim przypadku przysługuje zasiłek podczas odbywania kary pozbawienia wolności?
Tylko gdy praca wykonywana jest na podstawie skierowania w czasie odbywania kary"
333
Przez jaki okres przysługuje wynagrodzenie chorobowe?
33 dni w roku kalendarzowym (14 dni dla pracowników 50+)
334
Od kiedy pracownik 50+ nabywa prawo do krótszego okresu wynagrodzenia chorobowego?
Od następnego roku kalendarzowego po roku w którym ukończył 50 lat
335
Kto wypłaca wynagrodzenie chorobowe?
Pracodawca ze swoich środków
336
Za jaki okres bierze się podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego?
Przeciętne wynagrodzenie z ostatnich 12 miesięcy kalendarzowych
337
Jakie są główne różnice między wynagrodzeniem chorobowym a zasiłkiem?
1) wypłaca pracodawca nie ZUS 2) przedawnienie wg Kodeksu pracy 3) można ustalić korzystniejsze warunki 4) gwarantem jest fundusz świadczeń pracowniczych"
338
Z jakiego okresu bierze się podstawę wymiaru zasiłku chorobowego?
Z ostatnich 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc niezdolności
339
Jakie są stopy procentowe zasiłku chorobowego?
Podstawowa 80% Podwyższona 100% (ciąża wypadek w drodze)
340
Kiedy nie uwzględnia się wynagrodzenia do podstawy wymiaru?
Gdy pracownik uzyskał wynagrodzenie za okres krótszy niż połowa obowiązującego czasu pracy
341
Co stanowi podstawę wymiaru dla osób niebędących pracownikami?
Przeciętny miesięczny przychód za okres 12 miesięcy kalendarzowych przed niezdolnością
342
Jakie są warunki przyznania świadczenia rehabilitacyjnego?
1) wyczerpanie zasiłku chorobowego 2) dalsza niezdolność do pracy 3) rokowanie odzyskania zdolności do pracy 4) pozytywna opinia lekarza orzecznika ZUS
343
Jakie są stawki świadczenia rehabilitacyjnego?
90% podstawy wymiaru za pierwsze 3 miesiące 75% za pozostały okres 100% w przypadku ciąży
344
Jaki jest maksymalny okres pobierania świadczenia rehabilitacyjnego?
12 miesięcy nieprzerwanie
345
Komu nie przysługuje świadczenie rehabilitacyjne?
Osobom pobierającym emeryturę rentę zasiłek przedemerytalny zasiłek dla bezrobotnych nauczycielskie świadczenie kompensacyjne
346
W jaki sposób świadczenie rehabilitacyjne wlicza się do stażu pracy?
Jako okres nieskładkowy w stażu ubezpieczeniowym"
347
Kto ma prawo do zasiłku wyrównawczego?
Pracownik ze zmniejszoną sprawnością do pracy wykonujący pracę w ośrodku rehabilitacji lub na wyodrębnionym stanowisku (w skutek poddania się rehabilitacji w celu adaptacji lub przyuczenia do określonej pracy)
348
Jaka jest wysokość zasiłku wyrównawczego?
Różnica między przeciętnym miesięcznym wynagrodzeniem z ostatnich 12 miesięcy a wynagrodzeniem osiąganym podczas rehabilitacji
349
Jak długo można pobierać zasiłek wyrównawczy?
Maksymalnie 24 miesiące od podjęcia rehabilitacji
350
Kto orzeka o potrzebie rehabilitacji zawodowej?
Wojewódzki ośrodek medycyny pracy lub lekarz orzecznik ZUS
351
W jakich przypadkach ustaje prawo do zasiłku wyrównawczego?
1) zakończenie rehabilitacji 2) gdy rehabilitacja stała się niecelowa 3) po 24 miesiącach od podjęcia rehabilitacji"
352
Kto jest uprawniony do zasiłku macierzyńskiego?
1) ubezpieczona matka 2) ubezpieczony ojciec 3) osoby przysposabiające dziecko 4) rodzina zastępcza (z wyjątkiem zawodowej)
353
W jakich sytuacjach zasiłek przysługuje ojcu lub innemu członkowi rodziny?
1) śmierć matki 2) porzucenie dziecka 3) niemożność opieki przez matkę 4) pobyt matki w szpitalu 5) rezygnacja matki po 14 tygodniach
354
Kiedy matka może zrezygnować z zasiłku na rzecz ojca?
Po wykorzystaniu co najmniej 14 tygodni zasiłku
355
Do jakiego wieku dziecka można je przysposobić z prawem do zasiłku?
Do 14 roku życia
356
Jaki jest minimalny okres zasiłku w przypadku urodzenia martwego dziecka?
8 tygodni po porodzie nie krócej niż 7 dni od zgonu dziecka"
357
W jakich sytuacjach przysługuje zasiłek macierzyński po ustaniu ubezpieczenia?
1) śmierć pracodawcy 2) upadłość pracodawcy 3) likwidacja pracodawcy 4) naruszenie przepisów prawa
358
Co dzieje się z umową na czas określony kobiety w ciąży?
Jest przedłużana do dnia porodu na podstawie art. 177 § 3 KP
359
Do kiedy przysługuje zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego przy likwidacji pracodawcy?
Do dnia porodu
360
Jaki jest główny warunek nabycia prawa do zasiłku po ustaniu ubezpieczenia?
Ustanie ubezpieczenia musiało nastąpić w okresie ciąży
361
Co się dzieje z pracownicą na umowie na czas określony po porodzie?
Traci status pracownicy ale zachowuje prawo do zasiłku macierzyńskiego"
362
Przez jakie okresy przysługuje zasiłek macierzyński? (Urlopy)
1) urlop macierzyński 2) urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego 3) urlop rodzicielski 4) urlop ojcowski
363
Jaki jest całkowity wymiar urlopu rodzicielskiego?
41 lub 43 tygodnie
364
Ile wynosi niezbywalna część urlopu rodzicielskiego dla każdego rodzica?
9 tygodni
365
Do kiedy najpóźniej można wykorzystać urlop rodzicielski?
Do końca roku kalendarzowego w którym dziecko kończy 6 lat
366
Na ile maksymalnie części można podzielić urlop rodzicielski?
Na 5 części"
367
Jaka jest główna różnica między zasiłkiem macierzyńskim a świadczeniem rodzicielskim?
Zasiłek jest z ubezpieczenia społecznego i zależy od zarobków świadczenie to stała kwota 1000 zł niezależna od ubezpieczenia
368
Kto może otrzymać świadczenie rodzicielskie?
1) matka/ojciec 2) opiekun faktyczny 3) rodzina zastępcza 4) osoba która przysposobiła dziecko (do 14 lat) 5) ojcu jeżeli śmierć matki lub porzucenie oraz w przypadku skrócenia okresu pobierania na wniosek matki
369
Jaka jest wysokość świadczenia rodzicielskiego?
1000 zł miesięcznie
370
Czy można pobierać jednocześnie zasiłek macierzyński i świadczenie rodzicielskie?
Nie świadczenia się wzajemnie wykluczają
371
Przez jaki okres wypłacane jest świadczenie rodzicielskie?
52 tygodnie gdy 1 bachor 65 tygodni gdy 2 bachory 67 tygodni gdy 3 bachory 69 tygodni gdy 4 bachory 71 tygodni gdy 5 bachorów
372
Jaka jest wysokość zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu macierzyńskiego, na warunkach urlopu macierzyńskiego i ojcowskiego?
100% podstawy wymiaru zasiłku
373
Jaka jest wysokość zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego?
70% podstawy wymiaru zasiłku
374
Jaka jest wysokość zasiłku macierzyńskiego przy złożeniu wniosku o wypłatę za cały okres (urlop macierzyński + rodzicielski)?
81,5% podstawy wymiaru zasiłku
375
W jakim terminie matka musi złożyć wniosek o wypłatę zasiłku za cały okres urlopu?
Nie później niż 21 dni po porodzie
376
Ile tygodni urlopu rodzicielskiego jest niezbywalnych dla drugiego rodzica?
9 tygodni
377
Jaka jest wysokość zasiłku za okres nieprzenoszalnej części urlopu rodzicielskiego dla drugiego rodzica?
70% podstawy wymiaru zasiłku
378
Ile wynosi podstawa wymiaru zasiłku opiekuńczego?
80% podstawy wymiaru zasiłku
379
Jaki jest maksymalny okres wypłaty zasiłku opiekuńczego na dzieci w roku kalendarzowym?
60 dni
380
Jaki jest maksymalny okres wypłaty zasiłku opiekuńczego na innych członków rodziny w roku kalendarzowym?
14 dni
381
Ile wynosi dodatkowy zasiłek opiekuńczy dla ojca w przypadku pobytu matki w szpitalu po porodzie?
Do 8 tygodni
382
Do jakiego wieku dziecka przysługuje zasiłek opiekuńczy w przypadku jego choroby?
Do ukończenia 14 lat
383
Do jakiego wieku zdrowego dziecka przysługuje zasiłek opiekuńczy w przypadku nieprzewidzianego zamknięcia placówki i reszty powodów?
Do ukończenia 8 lat
384
Czy wymagany jest okres wyczekiwania przy zasiłku opiekuńczym?
Nie, zasiłek przysługuje bez okresu wyczekiwania
385
Czy niewykorzystany limit dni zasiłku opiekuńczego przechodzi na następny rok?
Nie, limit nie przechodzi na następny rok
386
Jakie cztery warunki muszą być spełnione łącznie, aby zdarzenie uznać za wypadek przy pracy?
1) Nagłość zdarzenia, 2) Przyczyna zewnętrzna, 3) Związek z pracą, 4) Skutek w postaci urazu lub śmierci
387
Co rozumie się przez nagłość zdarzenia w wypadku przy pracy?
Zdarzenie występujące w czasie nieprzekraczającym jednej dniówki roboczej
388
Co oznacza przyczyna zewnętrzna w wypadku przy pracy?
Impuls pochodzący spoza organizmu pracownika wywołujący uraz lub śmierć
389
Jakie są trzy typy związku wypadku z pracą?
Związek czasowy, miejscowy lub funkcjonalny
390
Co uznaje się za wypadek śmiertelny przy pracy?
Zdarzenie, w wyniku którego nastąpiła śmierć w okresie nieprzekraczającym 6 miesięcy od dnia wypadku
391
Co to jest ciężki wypadek przy pracy?
Zdarzenie wywołujące ciężkie uszkodzenie ciała (np. utrata wzroku, słuchu, mowy) lub inny rozstrój zdrowia naruszający podstawowe funkcje organizmu
392
W jakich trzech okolicznościach zdarzenie uznaje się za powstałe w związku z pracą?
1) Podczas wykonywania zwykłych czynności lub poleceń przełożonych, 2) Podczas wykonywania czynności na rzecz pracodawcy nawet bez polecenia, 3) W czasie pozostawania w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą a miejscem pracy
393
W jakim terminie zespół powypadkowy powinien sporządzić protokół?
Nie później niż w ciągu 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku
394
Co stanowi przyczynę zewnętrzną wypadku przy pracy?
Każdy czynnik pochodzący spoza organizmu pracownika, zdolny wywołać szkodliwe skutki, wypływający ze sfery zagrożenia związanego z pracą
395
Jakie są przykłady przyczyn zewnętrznych wypadku przy pracy?
Narzędzia pracy, maszyny, siły przyrody, potknięcie się pracownika, działania osób trzecich, nadmierny wysiłek w nietypowych warunkach
396
Co stanowi przyczynę wewnętrzną i wyklucza uznanie zdarzenia za wypadek przy pracy?
Schorzenia samoistne, normalny wysiłek przy codziennych zadaniach, zwykłe przeżycia psychiczne w pracy
397
Kiedy nadmierny wysiłek może być uznany za przyczynę zewnętrzną?
Gdy przekracza normalne warunki pracy i jest oceniany z uwzględnieniem indywidualnych właściwości pracownika (stan zdrowia, sprawność)
398
Jak ocenia się nadmierność wysiłku pracownika?
Przy uwzględnieniu jego indywidualnych właściwości - aktualnego stanu zdrowia, sprawności ustroju i okoliczności wykonywania pracy
399
Jakie są trzy główne przypadki związku wypadku z pracą?
1) Podczas wykonywania zwykłych czynności/poleceń, 2) Podczas wykonywania czynności na rzecz pracodawcy bez polecenia, 3) W drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązków
400
Czy droga z domu do pracy może być uznana za wypadek przy pracy?
Nie, wypadek w drodze z domu do pracy nie jest wypadkiem przy pracy, nawet przy zadaniowym czasie pracy
401
Jakie warunki muszą być spełnione przy wykonywaniu czynności bez polecenia?
Działanie musi być podjęte w interesie pracodawcy, może dotyczyć interesów ekonomicznych lub ochrony dóbr osobistych, nie wymaga wcześniejszego uzgodnienia
402
Kiedy transport do pracy może być uznany za okoliczność wypadku przy pracy?
Gdy pracodawca zapewnia transport firmowy i wiąże się to z obowiązkiem stawienia się w zakładzie (np. rozliczenie sprzętu, zdanie relacji)
403
Co oznacza związek czasowy i miejscowy wypadku z pracą?
Oznacza powiązanie przyczyny zewnętrznej doznanego uszczerbku z wykonywaniem czynności pracowniczych w czasie i miejscu pozostawania w sferze interesów pracodawcy
404
Kiedy następuje zerwanie związku z pracą?
Gdy pracownik bez usprawiedliwienia nie wykonuje pracy w ustalonym czasie i miejscu lub przenosi się ze sfery spraw służbowych do prywatnych
405
Czy wykonywanie pracy podczas urlopu zawsze oznacza zerwanie związku z pracą?
Nie, jeśli praca jest wykonywana w interesie zakładu, związek z pracą zostaje zachowany
406
Co jest istotne przy określaniu miejsca i czasu pracy?
Treść wiążącego strony stosunku prawnego - miejsce pracy może być poza zakładem, a czas pracy może nie pokrywać się z czasem funkcjonowania zakładu
407
Jakie są konsekwencje zerwania związku z pracą?
Zdarzenie nie może być uznane za wypadek przy pracy, pracownik i jego rodzina tracą prawo do świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego
408
Czy krótka przerwa w pracy zawsze oznacza zerwanie związku z pracą?
Nie, krótkotrwałe, uzasadnione przerwy w pracy nie powodują zerwania związku z pracą
409
Co różni wypadek w podróży służbowej od zwykłego wypadku przy pracy?
Szerszy zakres ochrony obejmujący również czynności ze sfery prywatnej wykonywane podczas podróży służbowej
410
Jakie czynności prywatne są chronione podczas podróży służbowej?
Przygotowywanie i spożywanie posiłków, pobyt w hotelu, robienie codziennych zakupów, spacer
411
Kiedy wypadek w podróży służbowej nie zostanie uznany za wypadek przy pracy?
Gdy został spowodowany postępowaniem pracownika, które nie pozostaje w związku z wykonywaniem powierzonych mu zadań
412
Co oznacza domniemanie związku z pracą w podróży służbowej?
Zakłada się, że wszystkie czynności w czasie podróży służbowej pozostają w związku z pracą, chyba że pracownik swoim nagannym zachowaniem ten związek zerwie
413
Czy ochrona w podróży służbowej obejmuje tylko czas wykonywania obowiązków?
Nie, ochrona obejmuje cały okres podróży służbowej, również czas wykonywania czynności prywatnych
414
Kiedy świadczenia nie przysługują ze względu na naruszenie przepisów BHP?
Gdy jest to wyłączna przyczyna wypadku, spowodowana umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa
415
Co to jest rażące niedbalstwo w kontekście wypadku przy pracy?
Sytuacja gdy człowiek o przeciętnej przezorności ocenia działanie jako ewidentnie niebezpieczne, a mimo to ignoruje następstwa własnego zachowania
416
Kiedy stan nietrzeźwości powoduje utratę prawa do świadczeń?
Gdy przyczynił się w znacznym stopniu do spowodowania wypadku (nie musi być jedyną przyczyną)
417
Kto ponosi koszty badania na zawartość alkoholu?
Zakład zwraca koszty kierującemu na badanie, ale jeśli potwierdzi się stan nietrzeźwości - koszty ponosi ubezpieczony
418
Co się dzieje w przypadku odmowy poddania się badaniu na zawartość alkoholu?
Następuje pozbawienie prawa do świadczeń, chyba że ubezpieczony udowodni, że miały miejsce przyczyny uniemożliwiające badanie
419
Kto wchodzi w skład zespołu powypadkowego?
Pracownik służby bezpieczeństwa i higieny pracy oraz społeczny inspektor pracy
420
W jakim terminie należy sporządzić protokół powypadkowy?
Nie później niż w ciągu 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku
421
Jakie trzy główne ustalenia musi zawierać protokół powypadkowy?
1) Czy nastąpił uraz/śmierć, 2) Czy była przyczyna zewnętrzna, 3) Czy istniał związek z pracą
422
Kto zatwierdza protokół powypadkowy?
Pracodawca
423
Kto ma prawo zgłaszać uwagi do protokołu powypadkowego?
Poszkodowany pracownik, a w razie wypadku śmiertelnego - pozostała po nim rodzina
424
Jakie są trzy podstawowe przyczyny odmowy świadczeń przez ZUS z przyczyn formalnych?
1) Brak protokołu/karty wypadku, 2) Nieuznanie zdarzenia za wypadek przy pracy w dokumentacji, 3) Bezpodstawność stwierdzeń w dokumentacji Niedostarczenie lub braki w dokumentacji
425
W jakiej formie następuje odmowa przyznania świadczeń przez ZUS?
W drodze decyzji Zakładu
426
Co robi ZUS w przypadku braków formalnych w protokole lub karcie wypadku?
Niezwłocznie zwraca dokumenty do uzupełnienia
427
Jakie dokumenty są niezbędne do przyznania świadczeń wypadkowych?
Protokół powypadkowy lub karta wypadku
428
Czy ZUS może odmówić świadczeń mimo uznania zdarzenia za wypadek przy pracy w protokole?
Tak, jeśli stwierdzi, że ustalenia w protokole są bezpodstawne
429
Jaki jest termin na odwołanie od decyzji ZUS do sądu?
Miesiąc od dnia doręczenia decyzji
430
Gdzie należy złożyć odwołanie od decyzji ZUS?
Do jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję (na piśmie lub do protokołu)
431
Jaka jest wysokość zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego?
100% podstawy wymiaru
432
Jak długo można pobierać zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego?
182 dni
433
Od którego dnia niezdolności do pracy przysługuje zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego?
Od pierwszego dnia niezdolności do pracy
434
Co stanowi podstawę wymiaru zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego?
Kwota będąca podstawą wymiaru składek na ubezpieczenie wypadkowe
435
W jakich przypadkach nie przysługuje zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego?
1) Gdy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia 2) Gdy wypadek był spowodowany umyślnym naruszeniem przepisów BHP 3) Gdy do wypadku przyczynił się stan nietrzeźwości poszkodowanego
436
Jaka jest minimalna wysokość renty wypadkowej dla osoby całkowicie niezdolnej do pracy?
80% podstawy wymiaru
437
Jaka jest minimalna wysokość renty wypadkowej dla osoby częściowo niezdolnej do pracy?
60% podstawy wymiaru
438
Ile wynosi minimalna wysokość renty wypadkowej w stosunku do najniższej renty z FUS?
120% kwoty najniższej odpowiedniej renty z FUS
439
Czy do otrzymania renty wypadkowej wymagany jest określony staż ubezpieczeniowy?
Nie, renta wypadkowa przysługuje niezależnie od długości stażu ubezpieczeniowego
440
Jaka jest wysokość renty dla osoby częściowo niezdolnej do pracy w stosunku do renty dla osoby całkowicie niezdolnej?
75% renty dla osoby całkowicie niezdolnej do pracy
441
Jakie świadczenie przysługuje przy zbiegu zasiłku chorobowego z ubezpieczenia chorobowego i wypadkowego?
Świadczenie z ubezpieczenia wypadkowego
442
Jakie są możliwości przy zbiegu renty wypadkowej z emeryturą?
1) Renta powiększona o połowę emerytury lub 2) Emerytura powiększona o połowę renty
443
Co się dzieje w przypadku zbiegu dwóch rent wypadkowych?
Wypłacana jest renta wyższa lub wybrana przez zainteresowanego
444
Kiedy nie można łączyć renty wypadkowej z emeryturą?
Gdy osiągany jest przychód powodujący zawieszenie prawa do świadczeń lub zmniejszenie ich wysokości
445
Co się dzieje w przypadku zbiegu renty wypadkowej z rentą z innych systemów?
Wypłacane jest świadczenie wyższe lub wybrane przez zainteresowanego
446
Ile wynosi podstawowa wysokość jednorazowego odszkodowania za 1% uszczerbku na zdrowiu?
20% przeciętnego wynagrodzenia
447
Co to jest stały uszczerbek na zdrowiu?
Naruszenie sprawności organizmu powodujące upośledzenie czynności organizmu nierokujące poprawy
448
Co to jest długotrwały uszczerbek na zdrowiu?
Naruszenie sprawności organizmu powodujące upośledzenie czynności organizmu na okres przekraczający 6 miesięcy, mogące ulec poprawie
449
O jaką kwotę zwiększa się odszkodowanie przy całkowitej niezdolności do pracy i samodzielnej egzystencji?
O 3,5-krotność przeciętnego wynagrodzenia
450
Przy jakim pogorszeniu stanu zdrowia można ubiegać się o zwiększenie jednorazowego odszkodowania?
Przy zwiększeniu uszczerbku co najmniej o 10 punktów procentowych
451
Kiedy dokonuje się oceny stopnia uszczerbku na zdrowiu?
Po zakończeniu leczenia i rehabilitacji
452
Jakie są warunki konieczne do przyznania jednorazowego odszkodowania?
1) Wypadek przy pracy potwierdzony protokołem 2) Zakończone leczenie i rehabilitacja 3) Stwierdzony uszczerbek na zdrowiu przez lekarza orzecznika 4) Związek uszczerbku z wypadkiem
453
Czy jednorazowe odszkodowanie podlega miarkowaniu?
Nie, albo przysługuje w pełnej wysokości, albo nie przysługuje wcale
454
Jak wylicza się kwotę zwiększenia odszkodowania przy pogorszeniu stanu zdrowia?
20% przeciętnego wynagrodzenia za każdy procent uszczerbku przewyższający poprzedni wymiar
455
Na jakiej podstawie ustala się wysokość jednorazowego odszkodowania?
Na podstawie przeciętnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu wydania decyzji
456
Jakie odszkodowanie przysługuje małżonkowi lub dziecku jako jedynemu uprawnionemu?
18-krotność przeciętnego wynagrodzenia
457
Jakie odszkodowanie przysługuje innemu członkowi rodziny jako jedynemu uprawnionemu?
9-krotność przeciętnego wynagrodzenia
458
O jaką kwotę zwiększa się odszkodowanie na każde kolejne dziecko?
3,5-krotność przeciętnego wynagrodzenia
459
Jakie warunki muszą spełniać rodzice aby otrzymać odszkodowanie?
Prowadzenie wspólnego gospodarstwa domowego ze zmarłym lub otrzymywanie od niego znaczącego wsparcia finansowego lub ustalone prawo do alimentów
460
Czy małżonkowi w separacji przysługuje odszkodowanie?
Nie
461
Jak oblicza się odszkodowanie gdy są uprawnieni z obu grup?
Pierwsza grupa otrzymuje swoją kwotę podstawową i zwiększenia, a każdy członek drugiej grupy otrzymuje 3,5-krotność przeciętnego wynagrodzenia
462
W jaki sposób dzieli się odszkodowanie między uprawnionych w danej grupie?
W równych częściach
463
O co pomniejsza się odszkodowanie dla rodziny?
O kwotę jednorazowego odszkodowania wypłaconego zmarłemu za życia
464
Kto należy do pierwszej grupy uprawnionych?
Małżonek i dzieci
465
Kto należy do drugiej grupy uprawnionych?
Rodzice, osoby przysposabiające, macocha, ojczym oraz inne osoby spełniające warunki do renty rodzinnej
466
Jakie są podstawy odpowiedzialności uzupełniającej pracodawcy?
1) Odpowiedzialność na zasadzie winy (art. 415 k.c.) 2) Odpowiedzialność na zasadzie ryzyka (art. 435 k.c.)
467
Co musi udowodnić pracownik żądający świadczeń uzupełniających?
1) Odpowiedzialność pracodawcy 2) Poniesioną szkodę 3) Związek przyczynowy między wypadkiem a szkodą
468
Jakie świadczenia uzupełniające może otrzymać poszkodowany?
1) Jednorazowe odszkodowanie za uszczerbek majątkowy 2) Zadośćuczynienie za krzywdę 3) Renta
469
Co wyłącza odpowiedzialność pracodawcy na zasadzie ryzyka?
1) Siła wyższa 2) Wyłączna wina poszkodowanego 3) Wyłączna wina osoby trzeciej
470
Jaki jest termin przedawnienia roszczeń uzupełniających?
3 lata od dowiedzenia się o szkodzie i osobie zobowiązanej do jej naprawienia
471
Czym jest odpowiedzialność na zasadzie winy?
Odpowiedzialność gdy pracodawca nie dopełnił obowiązków związanych z zapewnieniem bezpiecznych i higienicznych warunków pracy
472
Czym jest odpowiedzialność na zasadzie ryzyka?
Odpowiedzialność zakładu wprawianego w ruch za pomocą sił przyrody, niezależna od winy prowadzącego
473
Co jest warunkiem uzyskania świadczeń uzupełniających?
Wyczerpanie świadczeń z ustawy wypadkowej
474
Co to jest choroba zawodowa?
Choroba wymieniona w wykazie chorób zawodowych, spowodowana narażeniem zawodowym (czynnikami szkodliwymi w środowisku pracy lub sposobem wykonywania pracy)
475
Jakie są dwa etapy stwierdzania choroby zawodowej?
1) Rozpoznanie przez lekarza 2) Decyzja państwowego inspektora sanitarnego
476
Na czym polega domniemanie związku przyczynowego przy chorobie zawodowej?
Jeśli choroba jest w wykazie i występowało narażenie zawodowe, przyjmuje się że choroba została spowodowana pracą, chyba że udowodni się inną przyczynę
477
Czym różni się choroba zawodowa od wypadku przy pracy w kontekście przyczyny zewnętrznej?
Przy chorobie zawodowej przyczyna zewnętrzna i praca są tożsame, przy wypadku przyczyna zewnętrzna może być niezależna od pracy
478
Jakie dokumenty są podstawą wydania orzeczenia lekarskiego o chorobie zawodowej?
1) Wyniki badań lekarskich i pomocniczych 2) Dokumentacja medyczna 3) Dokumentacja przebiegu zatrudnienia 4) Ocena narażenia zawodowego
479
Kto może odwołać się od orzeczenia lekarskiego o chorobie zawodowej i w jakim terminie?
Ubezpieczony może odwołać się w terminie 14 dni od otrzymania orzeczenia
480
Jakie są drogi odwoławcze od decyzji inspektora sanitarnego?
1) Odwołanie do wojewódzkiego inspektora sanitarnego 2) Skarga do wojewódzkiego sądu administracyjnego
481
Jakie są konsekwencje prawne umieszczenia choroby w wykazie chorób zawodowych?
1) Domniemanie związku z pracą 2) Tylko choroby z wykazu mogą być uznane za zawodowe
482
Na czym polega dwutorowość postępowania w sprawie choroby zawodowej?
1) Postępowanie administracyjne przed inspektorem sanitarnym 2) Postępowanie przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych w sprawie świadczeń
483
Co to jest choroba pracownicza (niezawodowa)?
Schorzenie spowodowane warunkami pracy, które nie znajduje się w wykazie chorób zawodowych
484
Jakie są podstawy prawne odpowiedzialności pracodawcy za chorobę pracowniczą?
Art. 444 i 445 Kodeksu cywilnego
485
Jakie świadczenia przysługują z tytułu choroby pracowniczej? (Niezawodowej)
1) Koszty leczenia 2) Renta przy utracie zdolności do pracy 3) Zadośćuczynienie za krzywdę 4) Koszty przekwalifikowania zawodowego
486
Czym różni się choroba pracownicza od choroby zawodowej?
1) Brak w wykazie chorób zawodowych 2) Brak domniemania związku przyczynowego 3) Inna podstawa prawna roszczeń 4) Inny tryb dochodzenia roszczeń
487
Kto wypłaca świadczenia z tytułu choroby pracowniczej?
Pracodawca (nie ZUS)
488
Co musi udowodnić pracownik w przypadku choroby pracowniczej?
Związek przyczynowy między chorobą a warunkami pracy
489
W jakim trybie dochodzi się roszczeń z tytułu choroby pracowniczej?
W trybie cywilnym (przed sądem cywilnym)
490
Co stanowi ryzyko emerytalne?
Chroniona świadczeniem sytuacja, w której ubezpieczony po zaprzestaniu działalności zawodowej pozostaje bez środków do życia
491
Jakie są dwa kluczowe elementy konstrukcji prawa do emerytury?
1. Zajście ryzyka (zaprzestanie pracy), 2. Spełnienie warunków nabycia prawa (wiek i staż)
492
Wymień trzy rodzaje wieku emerytalnego
1. Powszechny wiek emerytalny, 2. Niższy wiek emerytalny, 3. Obniżony wiek emerytalny
493
Jaka jest minimalna długość stażu ubezpieczeniowego wymagana dla minimalnej emerytury?
20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn (okresy składkowe i nieskładkowe)
494
Co jest treścią ryzyka emerytalnego?
Prawo do zaprzestania pracy po osiągnięciu wieku emerytalnego
495
Jakie są główne przesłanki ustalania wieku emerytalnego?
Biologiczne uwarunkowania starzenia, rozwój medycyny, postęp techniczny, kwestie ekonomiczno-demograficzne, koszty systemu
496
Co było głównym celem reformy emerytalnej 1998?
Stworzenie zrównoważonego systemu, gdzie wysokość emerytury zależy od wkładu ubezpieczonego, oraz wprowadzenie systemu trzyfilarowego
497
Jak reforma podzieliła ubezpieczonych i dlaczego?
Podział według daty urodzenia: przed 1949 - stary system, 1949-1968 - możliwość wyboru, po 1968 - nowy system. Miało to zapewnić płynne przejście między systemami
498
Na czym polegała trzyfilarowość nowego systemu?
I filar: ZUS (obowiązkowy, repartycyjny), II filar: OFE (początkowo obowiązkowy, kapitałowy), III filar: dobrowolne programy emerytalne
499
Jakie były najważniejsze zmiany w funkcjonowaniu systemu?
Wprowadzenie kont indywidualnych, podział składki na część repartycyjną i kapitałową, utworzenie OFE, nowy system wyliczania świadczeń
500
Co zmieniły reformy z 2011 i 2014 roku?
2011: wprowadzono subkonta w ZUS; 2014: uczestnictwo w OFE stało się dobrowolne, ale zachowano podział składki
501
Jak wyglądał system emerytalny przed reformą?
Oparty na modelu bismarckowskim, z łatwym dostępem do świadczeń, wysoką stopą zastąpienia (60-80%) i licznymi przywilejami dla grup zawodowych. Był to0 system zdefiniowanego świadczenia
502
Jakie są dwie główne opcje emerytury dla urodzonych przed 1949?
1) Emerytura podstawowa (dłuższy staż, z gwarancją minimalnej), 2) Emerytura ze skróconym stażem (krótszy staż, bez gwarancji) 3) emerytura w niższym wieku, przy spełnieniu odpowiednich warunków
503
Jakie są wymogi stażu do emerytury podstawowej?
20 lat dla kobiet, 25 lat dla mężczyzn; daje gwarancję emerytury minimalnej
504
Z czego składa się staż ubezpieczeniowy?
1) Okresy składkowe (praca), 2) Okresy nieskładkowe (np. choroba, studia), 3) Okresy uzupełniające (np. praca w rolnictwie)
505
Jak działa limit okresów nieskładkowych?
Mogą wynosić maksymalnie 1/3 okresów składkowych; np. przy 24 latach składkowych można doliczyć max. 8 lat nieskładkowych
506
Jaki jest minimalny wiek emerytalny dla kobiet i mężczyzn urodzonych po 1948 r.?
Kobiety: 60 lat, Mężczyźni: 65 lat
507
Jaki jest wymagany minimalny staż pracy aby otrzymać emeryturę minimalną?
Kobiety: 20 lat, Mężczyźni: 25 lat
508
Jakie są główne rodzaje wcześniejszych emerytur dla osób urodzonych po 1948?
1. Z tytułu pracy w szczególnych warunkach, 2. Górnicza, 3. Nauczycielska, 4. Pomostowa
509
Jakie są warunki emerytury nauczycielskiej?
30 lat składkowych (w tym 20 lat pracy nauczycielskiej) lub 25 lat (w tym 20 lat w szkolnictwie specjalnym)
510
Jaki jest wymagany wiek dla emerytury pomostowej?
Kobiety: min. 55 lat, Mężczyźni: min. 60 lat
511
Jakie są warunki otrzymania okresowej emerytury kapitałowej?
1. Członkostwo w OFE, 2. Ukończone 60 lat (K), 3. Prawo do emerytury powszechnej, 4. Odpowiednia wysokość środków na subkoncie ZUS (20 X wysokości dodatku pielęgnacyjnego)
512
Ile lat pracy górniczej pod ziemią uprawnia do emerytury bez względu na wiek?
25 lat pracy górniczej pod ziemią stale i w pełnym wymiarze
513
Ile lat pracy w szczególnych warunkach jest wymagane do emerytury pomostowej?
15 lat
514
Jakie są minimalne okresy składkowe i nieskładkowe dla emerytury z gwarancją najniższej wysokości (urodzeni przed 1949)?
Kobiety: 20 lat, Mężczyźni: 25 lat
515
Jakie są minimalne okresy składkowe i nieskładkowe dla emerytury powszechnej bez gwarancji najniższej (urodzeni przed 1949)?
Kobiety: 15 lat, Mężczyźni: 20 lat
516
Jakie są warunki przejścia na wcześniejszą emeryturę, czyli przy nie posiadaniu wymaganego wieku, dla osób urodzonych przed 1949r.?
KOBIETY - 55 lat i 30 lat składkowych lub 20 lat + niezdolność do pracy; MĘŻCZYŹNI - 60 lat i 35 lat składkowych lub 25 lat + niezdolność do pracy Ostatnio przed wnioskiem był pracownikiem oraz w ostatnich 24 miesiącach ubezpieczenia pozostawał w stosunku pracy przez min. 6 miesięcy (chyba że ma prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy) Osoby, które przez cały wymagany okres składkowy i nieskładkowy podlegały ubezpieczeniu z tytułu pozostawania w stosunku pracy, nie muszą spełniać powyższego warunku.
517
Ile lat pracy górniczej pod ziemią uprawnia do emerytury bez względu na wiek (urodzeni przed 1949)?
25 lat pracy górniczej pod ziemią (stale i w pełnym wymiarze)
518
Jakie są warunki emerytury górniczej w wieku 50 lat?
Staż: 20/25 lat (K/M), w tym minimum 15 lat pracy górniczej
519
Jakie są warunki emerytury górniczej w wieku 55 lat?
Staż: 20/25 lat (K/M), w tym minimum 5 lat pracy górniczej
520
Jaki jest podstawowy wiek emerytalny dla urodzonych przed 1949?
Kobiety: 60 lat, Mężczyźni: 65 lat
521
Jak wylicza się podstawową emeryturę repartycyjną?
Suma składek i kapitału początkowego podzielona przez średnie dalsze trwanie życia
522
Jakie są warunki przyznania okresowej emerytury kapitałowej dla kobiet?
1. Wiek 60-65 lat, 2. Środki na subkoncie min. 20-krotność dodatku pielęgnacyjnego
523
Co składa się na podstawę emerytury 'ostatecznej'?
Zwaloryzowane składki + kapitał początkowy + środki z subkonta
524
Po jakim czasie można wnioskować o przeliczenie okresowej emerytury kapitałowej?
Po roku kalendarzowym dalszego podlegania ubezpieczeniu
525
Kiedy przysługuje wypłata gwarantowana?
W przypadku śmierci emeryta przed upływem 3 lat od nabycia prawa do emerytury
526
Jak wylicza się wypłatę gwarantowaną?
WG = S – (liczba miesięcy pobierania emerytury × S/37), gdzie S to suma środków na subkoncie
527
Co dzieje się ze świadczeniem w przypadku dalszej pracy na emeryturze?
Zwiększa się o iloraz nowych składek i średniego dalszego trwania życia
528
Kiedy można zastosować korzystniejsze tablice trwania życia?
Gdy tablice z dnia osiągnięcia wieku emerytalnego są korzystniejsze niż obecne
529
Co to jest kapitał początkowy i jaki jest jego cel?
Przeliczenie okresów składkowych sprzed 1999 r. na nowy system emerytalny, zapisywane na koncie i wpływające na wysokość emerytury
530
Z jakiego okresu wybiera się podstawę wymiaru do kapitału początkowego?
Z lat 1980-1998 (najlepsze 10 lat)
531
Jakie są limity okresów nieskładkowych przy wyliczaniu kapitału początkowego?
Maksymalnie 1/3 okresów składkowych (wyjątek: urlop wychowawczy - do 6 lat)
532
Kto z urodzonych przed 1949 może mieć wyliczony kapitał początkowy?
Osoba która: 1) osiągnęła wiek emerytalny po 1998, 2) złożyła wniosek po 2008, 3) ma wymagany staż, 4) kontynuowała pracę po wieku emerytalnym
533
Jak liczy się okresy studiów przy kapitale początkowym?
Jako 1/3 sumy wszystkich okresów składkowych (przed i po 1999)
534
Jaka jest wartość kwoty stałej w wyliczeniu emerytury hipotetycznej?
24% kwoty bazowej (100% przeciętnego wynagrodzenia z II kwartału 1998)
535
Na jakie części dzieli się składka emerytalna?
Część repartycyjna (12,22%) i kapitałowa (7,3%)
536
Jaką zmianę w systemie OFE wprowadzono w 2014 roku?
Wprowadzono zasadę dobrowolności członkostwa w OFE - wszyscy ubezpieczeni musieli podjąć decyzję o wyborze OFE na nowo
537
Co ile lat można zmieniać decyzję o przekazywaniu składek do OFE?
Co 4 lata w tzw. okienku transferowym
538
Kiedy jest najbliższe okienko transferowe?
Od 1 kwietnia do 31 lipca 2024 roku
539
Co się dzieje w przypadku braku decyzji o wyborze OFE?
Cała składka kapitałowa (7,3%) trafia na subkonto w ZUS
540
Na jakie części dzieli się składka emerytalna?
Część repartycyjna (12,22%) i kapitałowa (7,3%)
541
Jaka jest wysokość składki na subkoncie dla osoby nienależącej do OFE?
7,3% podstawy wymiaru składki emerytalnej
542
Jaka jest wysokość składki na subkoncie dla członka OFE?
4,38% podstawy wymiaru składki emerytalnej
543
Ile wynosi składka przekazywana do OFE?
2,92% podstawy wymiaru składki emerytalnej
544
Jak dzielone są środki z subkonta w przypadku śmierci ubezpieczonego?
Połowa środków trafia do współmałżonka (przy wspólności majątkowej), pozostała część do osób uprawnionych lub spadkobierców
545
Co to jest wypłata gwarantowana?
Jednorazowe świadczenie dla osób uposażonych wypłacane w przypadku śmierci emeryta w ciągu 3 lat od pierwszej wypłaty emerytury (po osiągnięciu wieku 65 lat)
546
Jaki jest wzór na obliczenie wypłaty gwarantowanej?
WG = S – (l.m. × S/37), gdzie: WG – wypłata gwarantowana; S – środki zgromadzone; l.m. – liczba miesięcy pobierania emerytury
547
Co się dzieje z wypłatą gwarantowaną gdy emeryt nie wskaże osoby uposażonej?
Prawo do wypłaty ma współmałżonek (przy wspólności majątkowej) lub wchodzi ona w skład spadku
548
Komu przysługuje 13. emerytura?
Osobom mającym prawo do świadczeń emerytalno-rentowych na dzień 31 marca danego roku
549
Jak wysoka jest 13. emerytura?
Równa kwocie najniższej emerytury
550
Jakie jest kryterium dochodowe przy 14. emeryturze?
Pełna kwota do 2900 zł brutto, powyżej - zmniejszana na zasadzie złotówka za złotówkę
551
Kiedy wypłacana jest 13. emerytura?
W kwietniu, dla świadczeń przedemerytalnych w maju
552
Kiedy wypłacana jest 14. emerytura?
W terminie określonym przez Radę Ministrów w rozporządzeniu
553
Co się dzieje w przypadku zbiegu prawa do różnych świadczeń przy 14. emeryturze?
Bierze się pod uwagę sumę wszystkich przysługujących świadczeń
554
Jaka jest minimalna kwota 14. emerytury?
Świadczenie nie jest wypłacane, jeśli wyliczona kwota jest niższa niż 50 zł
555
Czy 13. i 14. emerytura podlegają potrąceniom i egzekucjom?
Nie, są z tego wyłączone
556
Z jakiego źródła finansowane są 13. i 14. emerytura?
Z budżetu państwa
557
Jak przyznawane są 13. i 14. emerytura?
Z urzędu, nie trzeba składać wniosku
558
Na czym polega waloryzacja cenowa i jakie są jej konsekwencje?
Opiera się na wskaźniku wzrostu cen, jest tańsza dla budżetu ale prowadzi do wolniejszego wzrostu świadczeń niż płac i powstania 'starych portfeli'
559
Czym różni się waloryzacja płacowa od cenowej?
Waloryzacja płacowa bazuje na wzroście płac, zapewnia udział we wzroście poziomu życia, jest najkorzystniejsza dla świadczeniobiorców ale najdroższa dla budżetu
560
Co to jest waloryzacja mieszana i jakie są jej zalety?
Łączy elementy waloryzacji cenowej i płacowej, stanowi kompromis między ochroną wartości świadczeń a możliwościami finansowymi państwa
561
Jakie są główne elementy wskaźnika waloryzacji składek?
Wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych oraz wzrost realny sumy przypisu składek
562
Jak wygląda mechanizm ustalania wskaźnika waloryzacji świadczeń?
Jest przedmiotem negocjacji w Radzie Dialogu Społecznego, musi uwzględniać minimum 20% realnego wzrostu płac, przy braku porozumienia decyduje Rada Ministrów
563
Dlaczego wprowadzono waloryzację kwartalną składek?
Dla bieżącej aktualizacji wartości składek zewidencjonowanych po ostatniej waloryzacji rocznej, przy ustalaniu wysokości emerytury
564
Jakie są zalety i wady waloryzacji kwotowej?
Zaleta: wspiera osoby z najniższymi świadczeniami; Wada: narusza zasadę zachowania proporcji między świadczeniami
565
Co to jest waloryzacja kwotowo-procentowa i dlaczego jest stosowana?
Łączy podwyżkę procentową z gwarantowaną minimalną kwotą, stanowi kompromis między zachowaniem proporcji świadczeń a ochroną najniższych świadczeń
566
Co to jest średnie dalsze trwanie życia w kontekście emerytur?
Parametr wyrażany w miesiącach, ustalany wspólnie dla kobiet i mężczyzn, używany do obliczania wysokości emerytury
567
Jaka jest podstawowa formuła obliczania emerytury?
Suma zwaloryzowanych składek i kapitału początkowego oraz środków z subkonta dzielona przez średnie dalsze trwanie życia
568
Dlaczego wspólne tablice dalszego trwania życia są korzystne dla kobiet?
Ponieważ kobiety żyją statystycznie dłużej, więc przyjęcie uśrednionej wartości zaniża ich rzeczywisty okres pobierania świadczenia
569
Jakie są dwa główne czynniki powodujące wzrost emerytury przy późniejszym przejściu na emeryturę?
1. Dłuższy okres gromadzenia składek 2. Krótsze średnie dalsze trwanie życia w momencie przejścia na emeryturę
570
Od jakich czynników zależy wysokość emerytury w systemie zdefiniowanej składki?
Od sumy zgromadzonych składek, długości okresu składkowego, wieku przejścia na emeryturę i wysokości zarobków
571
Dlaczego system zdefiniowanej składki zachęca do późniejszego przechodzenia na emeryturę?
Ponieważ łączy dwa korzystne efekty: więcej zgromadzonych składek i krótsze średnie dalsze trwanie życia
572
Kiedy nabywa się prawo do emerytury?
Z mocy prawa (ex lege) w momencie spełnienia wszystkich wymaganych warunków
573
Od kiedy wypłacane jest świadczenie emerytalne?
Od miesiąca złożenia wniosku, nie wcześniej
574
Jakie są warunki konieczne do rozpoczęcia wypłaty emerytury?
1. Złożenie wniosku 2. Rozwiązanie stosunku pracy 3. Zaprzestanie pobierania zasiłków chorobowych/rehabilitacyjnych
575
W jakim terminie ZUS musi wydać decyzję emerytalną?
W ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji
576
Czy prawo do emerytury się przedawnia?
Nie, wniosek można złożyć w dowolnym momencie
577
Co się dzieje z niewypłaconym świadczeniem po śmierci uprawnionego?
Może być wypłacone wskazanym osobom lub wchodzi do spadku
578
Czy można zrzec się prawa do emerytury?
Nie, jest to prawo osobiste, którego nie można się zrzec ani przenieść na inną osobę
579
Co ma charakter deklaratoryjny w procesie przyznawania emerytury?
Decyzja ZUS - potwierdza istnienie prawa, a nie je ustanawia
580
Jakie są progi zarobkowe dla wcześniejszych emerytów?
Pierwszy próg: 70% przeciętnego wynagrodzenia (zmniejszenie świadczenia), drugi próg: 130% (zawieszenie świadczenia)
581
Kogo nie dotyczą limity zarobkowe?
Emerytów w wieku powszechnym (60K/65M), emerytów częściowych, inwalidów wojennych i wojskowych
582
Jakie przychody są brane pod uwagę przy limitach?
Przychody z działalności podlegającej ubezpieczeniom społecznym: praca na etacie, zlecenia, działalność gospodarcza, zasiłki
583
Od kiedy następuje wstrzymanie wypłaty świadczenia?
Od miesiąca wydania decyzji lub następnego miesiąca, jeśli wcześniejsze wstrzymanie nie było możliwe
584
Co powoduje zmniejszenie świadczenia?
Przekroczenie 70% przeciętnego wynagrodzenia, ale nie więcej niż 130%
585
Co powoduje zawieszenie świadczenia?
Przekroczenie 130% przeciętnego wynagrodzenia lub kontynuowanie zatrudnienia bez rozwiązania umowy
586
Kiedy ZUS może wstrzymać wypłatę świadczenia?
Gdy świadczeniobiorca nie przedłoży wymaganych dokumentów, nie podda się badaniom lekarskim lub gdy powstają okoliczności uzasadniające zawieszenie
587
Jaka jest kwota najniższej emerytury?
1588.44 zł miesięcznie
588
Jaki jest wymagany staż ubezpieczeniowy dla kobiet do otrzymania minimalnej emerytury?
20 lat
589
Jaki jest wymagany staż ubezpieczeniowy dla mężczyzn do otrzymania minimalnej emerytury?
25 lat
590
Jaki jest wiek emerytalny dla kobiet?
60 lat
591
Jaki jest wiek emerytalny dla mężczyzn?
65 lat
592
Jakie są warunki otrzymania emerytury z urzędu?
Pobieranie renty z tytułu niezdolności do pracy oraz osiągnięcie powszechnego wieku emerytalnego
593
W jakich przypadkach nie przysługuje podwyższenie do emerytury minimalnej?
Przy zbyt wysokim przychodzie z działalności zarobkowej, przy zbiegu z emeryturą wojskową, policyjną lub rolniczą
594
Jaki warunek musi spełniać wskaźnik przy jednorazowym podwyższeniu podstawy?
Musi być wyższy niż 250%
595
Jakie są dwie podstawowe przyczyny ustania prawa do emerytury?
1) ustanie któregokolwiek z warunków wymaganych do uzyskania prawa, 2) śmierć osoby uprawnionej
596
Za jaki maksymalny okres wstecz można otrzymać świadczenia z depozytu po wznowieniu wypłaty?
Za okres nie dłuższy niż 3 lata wstecz
597
Kto może odebrać świadczenie w przypadku nieobecności uprawnionego?
Małżonek, domownik lub inna upoważniona osoba
598
Co to jest poświadczenie życia?
Potwierdzenie własnoręcznym podpisem dalszego istnienia prawa do pobierania świadczeń
599
Kto może potwierdzić własnoręczność podpisu emeryta lub osoby upoważnionej?
Właściwe organy administracji rządowej lub jednostek samorządu terytorialnego
600
W jakim przypadku świadczenie trafia do depozytu?
Gdy nie może zostać doręczone z przyczyn niezależnych od organu rentowego
601
Co dzieje się ze świadczeniem w przypadku niemożności jego doręczenia?
Zostaje wstrzymana jego wypłata i trafia do depozytu, do czasu ustania przeszkód w doręczaniu
602
Jakie są dwa systemy emerytur za pracę w warunkach szczególnych dla osób po 1948 r.?
System przejściowy (do 31.12.2008) i system emerytur pomostowych (po 31.12.2008)
603
Jaki jest wiek emerytalny dla tancerzy i akrobatów w systemie przejściowym?
40 lat dla kobiet, 45 lat dla mężczyzn
604
Jaki jest wiek emerytalny dla artystów chóru w systemie przejściowym?
50 lat dla kobiet, 55 lat dla mężczyzn
605
Jakie okresy nie wliczają się do stażu pracy w warunkach szczególnych?
Zasiłki chorobowe, macierzyńskie, opiekuńcze, urlopy bezpłatne, wychowawcze, służba wojskowa
606
Jakie warunki musi spełniać okres pracy w warunkach szczególnych?
Musi być wykonywana w ramach stosunku pracy, w pełnym wymiarze czasu pracy i stale
607
Jakie grupy zawodowe zaliczają się do pracy w szczególnym charakterze?
Pracownicy kontroli państwowej, administracji celnej, nauczyciele, artyści, dziennikarze, służby mundurowe
608
Co jest wymagane od członka OFE chcącego otrzymać wcześniejszą emeryturę na starych zasadach?
Złożenie wniosku o przekazanie środków do budżetu państwa
609
Jaki staż pracy w warunkach szczególnych jest wymagany w obu systemach przejścia na wcześniejszą emeryturę?
Minimum 15 lat
610
Jakie warunki trzeba spełnić w systemie emerytur pomostowych?
Wiek 55/60 lat, 15 lat pracy w warunkach szczególnych, 20/25 lat stażu ogólnego, praca po 2008 r. wymieniona w nowych wykazach
611
Jakie są ogólne warunki wieku do emerytury pomostowej?
55 lat dla kobiet, 60 lat dla mężczyzn
612
Jaki jest wymagany staż ubezpieczeniowy do emerytury pomostowej?
20 lat dla kobiet, 25 lat dla mężczyzn
613
Od jakiej daty musi być urodzony ubezpieczony aby nabyć prawo do emerytury pomostowej?
Po 31 grudnia 1948 r.
614
Jaki jest wymagany okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze do emerytury pomostowej?
Co najmniej 15 lat
615
Po jakiej dacie wymagane jest wykonywanie pracy w szczególnych warunkach przy emeryturze pomostowej?
Po 31 grudnia 2008 r.
616
Jaki jest wymagany staż pracy dla ratowników górskich przy emeryturze pomostowej?
Co najmniej 10 lat
617
Jaki jest wiek emerytalny dla pracowników portów morskich do emerytury pomostowej?
55 lat (jednakowy dla kobiet i mężczyzn)
618
Które grupy zawodowe wymagają orzeczenia o niezdolności do pracy przy emeryturze pomostowej?
Pracownicy lotnictwa, hutnicy, maszyniści pojazdów trakcyjnych
619
Jaki okres pracy w warunkach szczególnych jest wymagany do otrzymania rekompensaty?
Co najmniej 15 lat przed 1 stycznia 2009 r.
620
Kiedy składa się wniosek o rekompensatę?
Wraz z wnioskiem o emeryturę w powszechnym wieku emerytalnym
621
Komu nie przysługuje rekompensata?
Osobom mającym ustalone prawo do wcześniejszej emerytury lub emerytury pomostowej
622
W jakiej formie wypłacana jest rekompensata?
W formie dodatku do kapitału początkowego podlegającego waloryzacji
623
Jakie dokumenty należy dołączyć do wniosku o rekompensatę?
Świadectwo pracy lub zaświadczenie potwierdzające wykonywanie pracy w szczególnych warunkach
624
Co uwzględnia współczynnik X we wzorze na rekompensatę?
Stosunek posiadanego stażu do wymaganego, okresu pracy w warunkach szczególnych do 15 lat oraz wieku ubezpieczonego do wieku uprawniającego
625
Wymień wszystkie kategorie spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych
1) odwołania od decyzji w sprawach ubezpieczeń społecznych, 2) odwołania w sprawach emerytur i rent, 3) odwołania w sprawach świadczeń ZUS, 4) świadczenia odszkodowawcze służb mundurowych, 5) sprawy z niewydania decyzji, 6) odwołania od orzeczeń ws. niepełnosprawności, 7) sprawy OFE, 8) sprawy emerytów z ZUS
626
Jakie są terminy proceduralne w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych?
1) miesiąc na wniesienie odwołania od decyzji, 2) 30 dni dla ZUS na przekazanie odwołania do sądu, 3) 2 tygodnie maksymalnie od czynności wyjaśniających do rozprawy, 4) 2 miesiące dla organu rentowego na wydanie decyzji
627
Co należy do właściwości sądów rejonowych w sprawach ubezpieczeniowych?
1) zasiłki (chorobowy, wyrównawczy, opiekuńczy, macierzyński, pogrzebowy), 2) świadczenie rehabilitacyjne, 3) odszkodowania wypadkowe, 4) sprawy o niepełnosprawność, 5) ustalenie poziomu wsparcia
628
Co należy do właściwości sądów okręgowych w sprawach ubezpieczeniowych?
Wszystkie sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych z wyjątkiem spraw zastrzeżonych dla sądów rejonowych, w szczególności sprawy o renty, emerytury i składki
629
Jakie są uprawnienia organizacji pozarządowych w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych?
1) wytaczanie powództw na rzecz ubezpieczonego, 2) wnoszenie odwołań od decyzji organów rentowych, 3) przystępowanie do toczącego się postępowania - wszystko za pisemną zgodą ubezpieczonego
630
Kto może być pełnomocnikiem ubezpieczonego?
1) adwokat lub radca prawny, 2) przedstawiciel związku zawodowego, 3) inspektor pracy, 4) pracownik zakładu pracy obecnego lub byłego, 5) przedstawiciel organizacji emerytów i rencistów
631
Jaka jest ogólna zasada podziału właściwości rzeczowej w sprawach ubezpieczeniowych?
Do właściwości sądów okręgowych należą wszystkie sprawy z wyjątkiem tych zastrzeżonych dla sądów rejonowych
632
sprawy o Jakie zasiłki należą do właściwości sądów rejonowych?
Zasiłek chorobowy, wyrównawczy, opiekuńczy, macierzyński, pogrzebowy
633
Wymień wszystkie rodzaje spraw o odszkodowania należące do właściwości sądów rejonowych
1) z tytułu wypadku przy pracy rolniczej, 2) wypadku w drodze do/z pracy, 3) wypadku przy pracy, 4) choroby zawodowej, 5) wypadku/choroby związanej ze służbą mundurową
634
Jakie sprawy dotyczące niepełnosprawności rozpoznają sądy rejonowe?
1) ustalenie niepełnosprawności lub jej stopnia, 2) ustalenie poziomu potrzeby wsparcia
635
Które sprawy związane ze składkami rozpoznają sądy rejonowe?
Sprawy o zwolnienie z opłacenia składek według ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych
636
Które sprawy emerytalno-rentowe należą do właściwości sądów okręgowych?
Wszystkie sprawy dotyczące emerytur i rent, z wyjątkiem spraw wyraźnie przypisanych sądom rejonowym
637
Co wyznacza przedmiot sporu w sprawach ubezpieczeniowych?
1) zakres zaskarżonej decyzji organu rentowego, 2) granice wniesionego odwołania
638
Jakie są główne ograniczenia przedmiotu sporu w sprawach ubezpieczeniowych?
1) można rozpatrywać tylko okoliczności z decyzji organu rentowego, 2) tylko kwestie sporne między stronami, 3) nie można podnosić kwestii nierozstrzygniętych przez organ rentowy
639
Kiedy możliwe jest ponowne rozpoznanie sprawy mimo prawomocnego wyroku?
1) gdy organ rentowy wyda nową decyzję, 2) gdy pojawią się nowe okoliczności po uprawomocnieniu wyroku, 3) gdy nastąpi zmiana okoliczności wpływających na prawo do świadczenia
640
Według jakiego stanu sąd ocenia prawidłowość decyzji?
Według stanu istniejącego w dacie wydania decyzji przez organ rentowy
641
Co nie wiąże sądu przy rozpoznawaniu odwołania?
Materialnoprawna podstawa wskazana w decyzji organu rentowego
642
Czego nie można żądać przed sądem ubezpieczeń społecznych?
Nie można żądać rozstrzygnięcia kwestii, o których organ rentowy nie decydował w zaskarżonej decyzji
643
W jakich przypadkach pobiera się opłatę podstawową w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych?
Od apelacji, zażalenia, skargi kasacyjnej i skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia
644
Kto jest zwolniony z obowiązku uiszczania kosztów sądowych w sprawach ubezpieczeniowych?
1) strona wnosząca odwołanie, 2) inspektor pracy, 3) związki zawodowe
645
Kto ponosi tymczasowo wydatki za stronę zwolnioną od kosztów sądowych?
Skarb Państwa
646
Czy pobiera się opłaty od odwołania od decyzji organu rentowego?
Nie pobiera się opłat od odwołania od decyzji organu rentowego
647
Czy strona musi uiścić opłatę od odwołania do sądu ubezpieczeń społecznych?
Nie musi uiszczać opłaty od odwołania
648
Wymień podstawowe zasady koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego w UE
1) równego traktowania, 2) jedności stosowanego ustawodawstwa, 3) zachowania praw nabytych, 4) sumowania okresów
649
Jakie świadczenia podlegają koordynacji?
Emerytury, renty inwalidzkie i rodzinne, świadczenia wypadkowe, chorobowe, macierzyńskie, rodzinne, dla bezrobotnych, zdrowotne, pogrzebowe, przedemerytalne
650
Gdzie obowiązują zasady koordynacji?
Państwa UE, EOG (Islandia, Liechtenstein, Norwegia), Szwajcaria
651
Na czym polega zasada jedności stosowanego ustawodawstwa?
Osoba podlega ubezpieczeniu tylko w jednym państwie członkowskim, co zapobiega podwójnemu ubezpieczeniu lub jego brakowi
652
Co gwarantuje zasada sumowania okresów?
Możliwość łączenia okresów ubezpieczenia z różnych państw członkowskich przy ustalaniu prawa do świadczeń
653
Co to jest zbieg tytułów ubezpieczenia społecznego w UE?
Sytuacja gdy osoba wykonuje pracę, prowadzi działalność lub mieszka w różnych państwach członkowskich UE
654
Jakie jest kryterium znacznej części pracy w państwie zamieszkania?
Minimum 25% czasu pracy lub dochodu
655
Jak długo pracownik delegowany może pozostać w systemie państwa wysyłającego?
Maksymalnie 24 miesiące
656
Któremu ustawodawstwu podlega osoba wykonująca jednocześnie pracę najemną i działalność gospodarczą?
Ustawodawstwu państwa gdzie wykonuje pracę najemną
657
Co decyduje o właściwym ustawodawstwie przy pracy w kilku krajach?
1) miejsce zamieszkania i znaczna część pracy, 2) siedziba pracodawcy, 3) centrum zainteresowania działalności
658
Jakie są główne zasady ustalania właściwego ustawodawstwa przy zbiegu tytułów?
1) zasada lex loci laboris, (Osoba podlega ustawodawstwu kraju, w którym faktycznie wykonuje pracę) 2) miejsce wykonywania znacznej części pracy, 3) siedziba pracodawcy lub centrum działalności
659
Jakie są główne cele procedury współdziałania?
Zapewnienie podlegania jednemu ustawodawstwu, uniknięcie podwójnego ubezpieczenia, zapewnienie ochrony socjalnej
660
Na czym polega zasada wzajemnego zaufania w procedurze współdziałania?
Instytucje państw członkowskich uznają wzajemnie swoje ustalenia, o ile nie zgłoszą sprzeciwu w określonym terminie
661
Jakie są kluczowe elementy procedury współdziałania?
Wstępne ustalenie, komunikacja między instytucjami, możliwość sprzeciwu, ostateczne potwierdzenie
662
Co decyduje o ostateczności ustalenia właściwego ustawodawstwa?
Brak sprzeciwu innych państw członkowskich w terminie 2 miesięcy od otrzymania informacji
663
Jakie mechanizmy elastyczności przewiduje procedura?
Możliwość utrzymania dotychczasowego ustawodawstwa w okresie przejściowym, możliwość wyboru ustawodawstwa w określonych przypadkach
664
Jak długo może trwać okres przejściowy przy zmianie ustawodawstwa?
Maksymalnie 10 lat, pod warunkiem że sytuacja osoby zainteresowanej pozostaje niezmieniona
665
Na czym polega zasada pomocniczości w pomocy społecznej?
Wsparcie udzielane jest dopiero gdy osoba wykorzysta własne możliwości i zasoby, ale nadal nie może przezwyciężyć trudności
666
Jakie są główne obszary wsparcia w pomocy społecznej?
Potrzeby materialne, mieszkaniowe, zdrowotne oraz problemy emocjonalne i społeczne
667
Kim są partnerzy systemu pomocy społecznej?
Organizacje pozarządowe, kościoły, związki wyznaniowe oraz osoby fizyczne i prawne współpracujące z administracją
668
Kto może korzystać z pomocy społecznej w Polsce?
Obywatele polscy, cudzoziemcy oraz obywatele UE i EFTA mieszkający w Polsce
669
Co jest głównym celem pomocy społecznej?
Umożliwienie godnego życia poprzez wsparcie w przezwyciężaniu trudnych sytuacji życiowych
670
Dlaczego pomoc społeczna działa w partnerstwie?
Aby skuteczniej docierać do potrzebujących i lepiej odpowiadać na ich realne potrzeby
671
Wymień główne podmioty realizujące zadania z zakresu pomocy społecznej
1. Organy administracji rządowej i samorządowej 2. Organizacje społeczne i pozarządowe 3. Kościół Katolicki i inne związki wyznaniowe 4. Osoby fizyczne i prawne
672
Jakie jednostki organizacyjne działają na szczeblu województwa?
1. Wydziały polityki społecznej urzędów wojewódzkich (administracja rządowa) 2. Regionalne ośrodki polityki społecznej (administracja samorządowa)
673
Wymień wszystkie jednostki organizacyjne pomocy społecznej
1. Regionalne ośrodki polityki społecznej 2. Powiatowe centra pomocy rodzinie 3. Ośrodki pomocy społecznej 4. Centra usług społecznych 5. Domy pomocy społecznej 6. Placówki specjalistycznego poradnictwa 7. Ośrodki wsparcia 8. Ośrodki interwencji kryzysowej
674
Jakie placówki mogą być ośrodkiem wsparcia?
1. Ośrodek wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi 2. Dzienny dom pomocy 3. Dom dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży 4. Schronisko dla osób bezdomnych 5. Schronisko dla osób bezdomnych z usługami opiekuńczymi 6. Klub samopomocy
675
Co charakteryzuje poradnictwo specjalistyczne?
Jest świadczone bez względu na dochód, obejmuje poradnictwo prawne, psychologiczne i rodzinne, skierowane do osób i rodzin mających trudności lub potrzebujących wsparcia"
676
Jakie są dwa główne sposoby zlecania zadań organizacjom pozarządowym?
1. Udzielenie dotacji na finansowanie lub dofinansowanie realizacji zadania 2. Zlecanie zadań w ramach umowy o realizację zadania publicznego
677
Wymień etapy procesu zlecania zadań z zakresu pomocy społecznej
1. Określenie zadań i potrzeb społecznych 2. Publikacja ogłoszenia o konkursie 3. Składanie ofert 4. Wybór najlepszej oferty
678
Czego nie może obejmować zlecanie realizacji zadań z zakresu pomocy społecznej?
1. Ustalania uprawnień do świadczeń 2. Opłacania składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne 3. Wypłaty świadczeń pieniężnych
679
Jakie przykładowe zadania mogą realizować organizacje pozarządowe w ramach pomocy społecznej?
1. Prowadzenie świetlic środowiskowych 2. Wsparcie rodzin zastępczych 3. Organizowanie zajęć dla dzieci i młodzieży 4. Działania na rzecz osób starszych
680
Jaki jest główny cel zadań pomocy społecznej?
Zapobieganie trudnym sytuacjom życiowym poprzez wspieranie w osiągnięciu samodzielności i integracji ze środowiskiem
681
Wymień główne obszary zadań pomocy społecznej
1. Wsparcie bezpośrednie (świadczenia, praca socjalna) 2. Działania systemowe (infrastruktura, analiza potrzeb)
682
Na czym polega wsparcie bezpośrednie w pomocy społecznej?
Przyznawanie świadczeń, prowadzenie pracy socjalnej, świadczenie usług opiekuńczych
683
Jakie są działania systemowe pomocy społecznej?
Rozwój infrastruktury socjalnej, analiza zjawisk społecznych, identyfikacja potrzeb, rozwijanie nowych form pomocy
684
Kto odpowiada za realizację zadań pomocy społecznej?
Jednostki samorządu terytorialnego oraz organy administracji rządowej w zakresie ustalonym ustawą"
685
Wymień poziomy realizacji zadań pomocy społecznej
1. Gmina 2. Powiat 3. Województwo 4. Administracja rządowa
686
Jakie są dwa podstawowe rodzaje zadań na każdym poziomie?
1. Zadania własne (finansowane z własnych środków) 2. Zadania zlecone (finansowane z budżetu państwa)
687
Wymień główne zasady pomocy społecznej
1. Subsydiarności 2. Indywidualizacji 3. Godności człowieka 4. Uznaniowości 5. Współdziałania
688
Co oznacza zasada subsydiarności w pomocy społecznej?
Pomoc powinna być udzielana na najniższym możliwym, ale odpowiednim do problemu szczeblu administracji, gdy osoba nie może samodzielnie przezwyciężyć trudności
689
Na czym polega zasada indywidualizacji?
Każdy przypadek jest rozpatrywany indywidualnie poprzez wywiad środowiskowy i dostosowanie pomocy do konkretnej sytuacji życiowej
690
Jakie są skutki nieprzestrzegania zasady współdziałania?
Możliwość ograniczenia lub odmowy świadczeń przy braku aktywnego uczestnictwa w rozwiązywaniu problemów, np. odmowie realizacji kontraktu socjalnego
691
Dlaczego zasada uznaniowości nie oznacza dowolności decyzji?
Każda decyzja musi być szczegółowo uzasadniona i oparta na dokładnym rozpoznaniu stanu faktycznego, mimo pewnej swobody w podejmowaniu decyzji"
692
Jakie jest kryterium dochodowe dla osoby samotnie gospodarującej?
1010 zł
693
Jakie jest kryterium dochodowe na osobę w rodzinie?
823 zł
694
Wymień wszystkie przesłanki trudnej sytuacji życiowej uprawniające do pomocy społecznej (15)
1. ubóstwo 2. sieroctwo 3. bezdomność 4. bezrobocie 5. niepełnosprawność 6. długotrwała lub ciężka choroba 7. przemoc domowa 8. potrzeba ochrony ofiar handlu ludźmi 9. potrzeba ochrony macierzyństwa lub wielodzietności 10. bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych 11. trudności w integracji cudzoziemców 12. trudności po opuszczeniu zakładu karnego 13. alkoholizm lub narkomania 14. zdarzenie losowe i sytuacja kryzysowa 15. klęska żywiołowa lub ekologiczna
695
Wymień wszystkie rodzaje świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej
1. zasiłek stały 2. zasiłek okresowy 3. zasiłek celowy i specjalny zasiłek celowy 4. zasiłek i pożyczka na ekonomiczne usamodzielnienie 5. pomoc na usamodzielnienie oraz kontynuowanie nauki
696
Jaka jest maksymalna wysokość zasiłku stałego?
1229 zł miesięcznie
697
W jakiej wysokości przysługuje pomoc osobie usamodzielnianej na kontynuowanie nauki?
30% podstawy miesięcznie
698
Do jakiego wieku może być przyznawana pomoc na kontynuowanie nauki?
Do ukończenia 25 lat
699
Wymień wszystkie elementy podstawowych usług opiekuńczych
1. pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych 2. opieka higieniczna 3. zalecona przez lekarza pielęgnacja 4. zapewnienie kontaktów z otoczeniem
700
Wymień wszystkie miejsca świadczenia usług opiekuńczych
1. miejsce zamieszkania 2. ośrodki wsparcia 3. rodzinne domy pomocy 4. mieszkania chronione 5. domy pomocy społecznej
701
Jakie warunki musi spełnić osoba świadcząca usługi sąsiedzkie?
1. pełnoletność 2. nie być członkiem rodziny osoby korzystającej 3. nie być małżonkiem/wstępnym/zstępnym 4. złożyć oświadczenie o zdolności psychofizycznej 5. zamieszkiwać w najbliższej okolicy 6. ukończyć szkolenie z pierwszej pomocy 7. uzyskać akceptację osoby korzystającej 8. uzyskać akceptację organizatora
702
W jakim terminie musi być wydana decyzja przy przyznaniu usług w trybie pilnym?
W terminie do 10 dni od rozpoczęcia świadczenia usług
703
Wymień rodzaje domów pomocy społecznej
1. dla osób w podeszłym wieku 2. dla osób przewlekle somatycznie chorych 3. dla osób przewlekle psychicznie chorych 4. dla dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie 5. dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie 6. dla osób niepełnosprawnych fizycznie"
704
Jakie są kwoty zasiłku rodzinnego w zależności od wieku dziecka?
1) 95 zł do 5 roku życia 2) 124 zł od 5 do 18 roku życia 3) 135 zł od 18 do 24 roku życia
705
Jakie jest kryterium dochodowe na osobę w rodzinie uprawniające do zasiłku rodzinnego?
674 zł
706
Jakie jest kryterium dochodowe gdy w rodzinie jest dziecko niepełnosprawne?
764 zł
707
Wymień wszystkie dodatki do zasiłku rodzinnego
1) urodzenia dziecka 2) opieki nad dzieckiem w okresie urlopu wychowawczego 3) samotnego wychowywania dziecka 4) wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej 5) kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego 6) rozpoczęcia roku szkolnego 7) podjęcia nauki poza miejscem zamieszkania
708
Do kiedy przysługuje zasiłek rodzinny?
1) do 18 roku życia 2) do 21 roku życia (przy nauce w szkole) 3) do 24 roku życia (przy niepełnosprawności i kontynuacji nauki)
709
Wymień osoby uprawnione do zasiłku rodzinnego
1) rodzice/jeden rodzic/opiekun prawny 2) opiekun faktyczny dziecka (osoba faktycznie opiekującą się dzieckiem, jeżeli wystąpiła z wnioskiem do sądu rodzinnego o przysposobienie dziecka); 3) osoba ucząca się (osoba pełnoletnia ucząca się, niepozostająca na utrzymaniu rodziców w związku z ich śmiercią lub w związku z ustaleniem wyrokiem sądowym lub ugodą sądową prawa do alimentów z ich strony).
710
Ile wynosi dodatek z tytułu urodzenia dziecka?
1000 zł jednorazowo
711
Jaki jest minimalny okres zatrudnienia przed uzyskaniem prawa do dodatku wychowawczego?
6 miesięcy
712
Jaki jest cel przyznawania zasiłku pielęgnacyjnego?
Częściowe pokrycie wydatków wynikających z konieczności zapewnienia opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji
713
Komu przysługuje zasiłek pielęgnacyjny?
1) niepełnosprawnemu dziecku 2) osobie niepełnosprawnej powyżej 16 lat ze znacznym stopniem niepełnosprawności 3) osobie po 75 roku życia 4) osobie powyżej 16 lat z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, jeśli powstała przed 21 rokiem życia
714
Jaka jest wysokość zasiłku pielęgnacyjnego?
215,84 zł miesięcznie
715
Komu nie przysługuje zasiłek pielęgnacyjny?
1) osobom w instytucji całodobowego utrzymania 2) osobom uprawnionym do dodatku pielęgnacyjnego 3) gdy członkom rodziny przysługują zagraniczne świadczenia pielęgnacyjne
716
Do jakiego wieku musi powstać niepełnosprawność przy umiarkowanym stopniu by otrzymać zasiłek pielęgnacyjny?
Do ukończenia 21 roku życia
717
Co się dzieje gdy osoba pobierająca zasiłek pielęgnacyjny otrzyma dodatek pielęgnacyjny?
ZUS pomniejsza emeryturę/rentę o kwotę odpowiadającą wysokości wypłaconego zasiłku pielęgnacyjnego i przekazuje ją na rachunek organu właściwego
718
Jaka jest wysokość świadczenia pielęgnacyjnego od stycznia 2024?
3287 zł miesięcznie
719
Do jakiego wieku dziecka można otrzymywać świadczenie pielęgnacyjne według nowych przepisów?
Do ukończenia 18 roku życia
720
Wymień wszystkie osoby uprawnione do pobierania świadczenia pielęgnacyjnego
1) matka albo ojciec 2) osoby z obowiązkiem alimentacyjnym i małżonkowie 3) opiekun faktyczny dziecka 4) rodzina zastępcza, prowadzący rodzinny dom dziecka, dyrektorzy placówek opiekuńczych
721
Jakie orzeczenie musi posiadać osoba wymagająca opieki?
Orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczenie o niepełnosprawności ze wskazaniami konieczności stałej opieki i współudziału opiekuna w procesie leczenia, rehabilitacji i edukacji
722
O ile procent podwyższane jest świadczenie na drugie i kolejne dziecko?
O 100% na każde kolejne dziecko
723
Jak długo przysługuje świadczenie po śmierci osoby wymagającej opieki?
Do ostatniego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpił zgon
724
Czy według nowych przepisów można łączyć świadczenie pielęgnacyjne z pracą zawodową?
Tak, bez żadnych ograniczeń
725
Czy według nowych przepisów można pobierać świadczenie pielęgnacyjne będąc na emeryturze/rencie?
Tak, świadczenie przysługuje również osobom pobierającym własne świadczenia emerytalno-rentowe
726
Jaka jest wysokość świadczenia rodzicielskiego?
1000 zł miesięcznie
727
Wymień wszystkie okresy pobierania świadczenia w zależności od liczby dzieci
1) 52 tygodnie - jedno dziecko 2) 65 tygodni - dwoje dzieci 3) 67 tygodni - troje dzieci 4) 69 tygodni - czworo dzieci 5) 71 tygodni - pięcioro i więcej dzieci
728
Do kiedy opiekun faktyczny może otrzymywać świadczenie rodzicielskie?
Do ukończenia przez dziecko 14 roku życia
729
W jakim terminie należy złożyć wniosek aby otrzymać świadczenie od dnia porodu/przysposobienia?
W ciągu 3 miesięcy
730
Kiedy ojciec może otrzymać świadczenie rodzicielskie?
1) po śmierci matki 2) gdy matka porzuci dziecko 3) gdy matka skróci okres pobierania świadczenia po wykorzystaniu min. 14 tygodni
731
Do kiedy rodzina zastępcza (nie zawodowa) może otrzymywać świadczenie?
Do ukończenia przez dziecko 7 roku życia lub 10 roku życia w przypadku odroczenia obowiązku szkolnego
732
Czy świadczenie rodzicielskie jest uzależnione od dochodu rodziny?
Nie, przysługuje niezależnie od dochodu
733
Ile świadczeń rodzicielskich można pobierać jednocześnie przy większej liczbie dzieci?
Jedno świadczenie, niezależnie od liczby wychowywanych dzieci
734
Jaka jest obecnie wysokość świadczenia wychowawczego?
800 zł miesięcznie na dziecko
735
Do kiedy przysługuje świadczenie wychowawcze?
Do ukończenia przez dziecko 18 roku życia
736
Wymień wszystkie osoby uprawnione do pobierania świadczenia wychowawczego
1) matka albo ojciec 2) opiekun faktyczny 3) opiekun prawny 4) dyrektor domu pomocy społecznej 5) rodzina zastępcza lub prowadzący rodzinny dom dziecka
737
W jakich przypadkach świadczenie wychowawcze nie przysługuje?
1) dziecko w związku małżeńskim 2) dziecko w instytucji całodobowej 3) pełnoletnie dziecko ma prawo do świadczenia na własne dziecko 4) rodzina ma prawo do podobnego świadczenia za granicą
738
Jak dzielone jest świadczenie w przypadku opieki naprzemiennej rodziców?
Po połowie kwoty dla każdego z rodziców
739
Co się dzieje w przypadku marnotrawienia świadczenia?
Świadczenie może być przekazywane w formie rzeczowej lub w formie opłacania usług
740
Jaki jest cel świadczenia wychowawczego?
Częściowe pokrycie wydatków związanych z wychowywaniem dziecka, opieką nad nim i zaspokojeniem jego potrzeb życiowych
741
Czy wysokość świadczenia zależy od dochodu rodziny?
Nie, świadczenie przysługuje niezależnie od dochodu
742
Wymień trzy rodzaje świadczeń w programie Aktywny Rodzic
1) Aktywni rodzice w pracy 2) Aktywnie w żłobku 3) Aktywnie w domu
743
Jaka jest wysokość świadczenia "Aktywni rodzice w pracy"?
1500 zł miesięcznie (1900 zł dla dziecka z niepełnosprawnością)
744
Jaka jest wysokość świadczenia "Aktywnie w żłobku"?
Do 1500 zł miesięcznie (do 1900 zł dla dziecka z niepełnosprawnością), nie więcej niż faktyczna opłata
745
Jaka jest wysokość świadczenia "Aktywnie w domu"?
500 zł miesięcznie
746
W jakim wieku dziecka przysługują świadczenia "Aktywni rodzice w pracy" i "Aktywnie w domu"?
Od 12 do 35 miesiąca życia dziecka
747
Do kiedy przysługuje świadczenie "Aktywnie w żłobku"?
Do końca roku szkolnego, w którym dziecko kończy 3 lata (lub 4 lata w szczególnych przypadkach)
748
Czy można pobierać więcej niż jedno świadczenie na to samo dziecko?
Nie, na jedno dziecko przysługuje tylko jedno świadczenie miesięcznie
749
Czym jest kwota bazowa pręży ustalaniu wysokości renty?
Ustalana corocznie kwota, uzależniona od przeciętnego wynagrodzenia
750
Długość urlopu macierzyńskiego
20 gdy jedno dziecko 31 gdy dwoje dzieci 33 gdy trójka dzieci 35 gdy czwórka dzieci 37 gdy piątka dzieci Przy jednym porodzie
751
Długość urlopu macierzyńskiego
20 gdy jedno dziecko 31 gdy dwoje dzieci 33 gdy trójka dzieci 35 gdy czwórka dzieci 37 gdy piątka dzieci Przy jednym porodzie
752
Powody opieki nad zdrowym dzieckiem do lat 8
1) nieprzewidziane zamknięcie żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których Twoje dziecko uczęszcza, 2) konieczność izolacji dziecka z powodu podejrzenia o nosicielstwo choroby zakaźnej, 3) choroba niani (z którą masz zawartą umowę uaktywniającą, lub dziennego opiekuna, którzy opiekują się dzieckiem, 4) poród lub choroba Twojego małżonka lub rodzica Twojego dziecka, którzy stale opiekują się dzieckiem, a poród lub choroba uniemożliwia tę opiekę, 5) pobyt w szpitalu albo innej placówce leczniczej Twojego małżonka lub rodzica Twojego dziecka, którzy stale opiekują się dzieckiem;
753
Powody opieki nad zdrowym dzieckiem do lat 8
1) nieprzewidziane zamknięcie żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których Twoje dziecko uczęszcza, 2) konieczność izolacji dziecka z powodu podejrzenia o nosicielstwo choroby zakaźnej, 3) choroba niani (z którą masz zawartą umowę uaktywniającą, lub dziennego opiekuna, którzy opiekują się dzieckiem, 4) poród lub choroba Twojego małżonka lub rodzica Twojego dziecka, którzy stale opiekują się dzieckiem, a poród lub choroba uniemożliwia tę opiekę, 5) pobyt w szpitalu albo innej placówce leczniczej Twojego małżonka lub rodzica Twojego dziecka, którzy stale opiekują się dzieckiem;
754
Składniki kapitału początkowego (od czego zależy wysokość)
1. Okresy składkowe i nieskładkowe przed 1.01.1999 2. Podstawa wymiaru 3. Współczynnik p (część socjalna)
755
Procenty za okresy przy liczeniu kapitału początkowego
- Składkowe: 1,3% podstawy wymiaru za rok - Nieskładkowe: 0,7% podstawy wymiaru za rok - Urlopy na dzieci: 1,3% podstawy wymiaru za rok
756
Część socjalna przy liczeniu kapitału początkowego
- 24% kwoty bazowej (1220,89 zł) - Kwota bazowa = przeciętne wynagrodzenie z II kwartału 1998 - Uwzględnia współczynnik p
757
Wzór na współczynnik p przy liczeniu kapitału początkowego
p = √[(wiek ubezpieczonego-18)/(wiek emerytalny-18)] × (staż ubezpieczeniowy/wymagany staż) - Nie może przekroczyć 100% - Zaokrąglany do setnych części procentu ___________________ / wb - 18 sb p = / ───── × ─── √ we - 18 ws gdzie: wb - wiek ubezpieczonego we - wymagany wiek emerytalny sb - staż ubezpieczonego ws - wymagany staż
758
Wiek emerytalny i staż przy liczeniu kapitału początkowego
Wiek emerytalny: - Kobiety: 60 lat - Mężczyźni: 65 lat Wymagany staż: - Kobiety: 20 lat - Mężczyźni: 25 lat
759
Obliczenie końcowe kapitału początkowego
1. Suma części socjalnej i kwot za okresy 2. Wynik × 209 miesięcy (209 = przeciętne dalsze trwanie życia dla wieku 62 lat)
760
Procedura ustalenia kapitału początkowego
1. ZUS wydaje decyzję o kapitale początkowym 2. Możliwość odwołania do sądu okręgowego 3. Termin odwołania: 1 miesiąc od otrzymania decyzji
761
czym jest podstawa wymiaru przy liczeniu kapitału początkowego
1. Podstawę wymiaru ustala się z 10 kolejnych lat kalendarzowych przed 1.01.1999 2. 10 lat wybiera się z ostatnich 20 lat przed 1999 r. 3. Do podstawy dolicza się: - wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy - zasiłki (chorobowy, macierzyński, opiekuńczy) - świadczenia rehabilitacyjne - zasiłki i dodatki wyrównawcze 4. Sposób obliczenia wskaźnika: - Dla każdego roku: (roczna podstawa wymiaru/przeciętne wynagrodzenie) × 100% - Średnia arytmetyczna wskaźników z 10 lat - Wskaźnik końcowy nie może przekroczyć 250% 5. Podstawa wymiaru = wskaźnik × kwota bazowa
762
komu przysługuje 13 emerytura?
Dodatkowe roczne świadczenie pieniężne przysługuje osobom, które do 31 marca danego roku uzyskały prawo do poniższych świadczeń: 1) emerytury 2) renty z tytułu niezdolności do pracy, renty socjalnej, renty rodzinnej, renty szkoleniowej 3) rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego 4) świadczenia pieniężnego przysługującego cywilnym niewidomym ofiarom działań wojennych 5) nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego 6) świadczenia i zasiłku przedemerytalnego nie przysługuje gdy prawo do świadczeń jest zawieszone.
763
Kiedy można złożyć wniosek o przeliczenie emerytury przyznanej według nowych zasad?
Po upływie roku kalendarzowego jeśli nadal się pracuje, lub bezpośrednio po zakończeniu zatrudnienia
764
Co się stanie jeśli po przeliczeniu emerytura będzie niższa?
Świadczenie będzie nadal wypłacane w dotychczasowej wysokości
765
Od kiedy obowiązuje nowa wysokość emerytury po przeliczeniu?
Od miesiąca złożenia wniosku o przeliczenie
766
Jaki procent podstawy wymiaru świadczenia dolicza się za każdy miesiąc okresu składkowego?
1,3% podstawy wymiaru świadczenia
767
Z jakiego okresu można wybrać zarobki do przeliczenia podstawy wymiaru emerytury?
Z dowolnie wybranych 20 lat kalendarzowych lub z 10 kolejnych lat z ostatnich 20 lat przed złożeniem wniosku
768
Co się zmieniło w przeliczaniu emerytur od 1 stycznia 2022 roku?
Zniesiono możliwość doliczania okresów nieskładkowych, można doliczać tylko okresy składkowe
769
Jak przelicza się emeryturę według nowych zasad przy dalszym zatrudnieniu?
Składki zapisane na koncie po przyznaniu emerytury dzieli się przez średnie dalsze trwanie życia ustalone na dzień złożenia wniosku o przeliczenie
770
Co jest potrzebne do przeliczenia kapitału początkowego?
Dokumenty potwierdzające aktywność zawodową sprzed 1999 roku
771
Czy przeliczenie emerytury następuje automatycznie?
Nie, zawsze wymagany jest wniosek osoby zainteresowanej
772
Kiedy wskazanie osoby uprawnionej do wypłaty gwarantowanej wymaga pisemnej zgody małżonka?
Gdy wskazujemy osobę nieuprawnioną do renty rodzinnej
773
Sytuacje zrównane z wypadkiem przy pracy
1) wypadek podczas podróży służbowej 2) wypadek podczas szkolenia w zakresie powszechnie m samoobrony 3) wypadek przy wykonywaniu zadań zleconych przez organizacje związkowe