Ubezpieczenia społeczne Flashcards
Definicja zabezpieczenia społecznego - aspekt ryzyka
Koncentracja na ryzykach socjalnych, ich konsekwencjach i świadczeniach
Definicja zabezpieczenia społecznego - aspekt prawny
Mechanizmy prawne chroniące przed zdarzeniami losowymi
3 metody zabezpieczenia społecznego
Ubezpieczeniowa, zaopatrzeniowa, pomocowo-opiekuńcza
Główne cechy metody ubezpieczeniowej
Grupy ryzyka, przymus, składki, świadczenia zależne od wkładu
Główne cechy metody zaopatrzeniowej
Powszechność, finansowanie budżetowe, jednolite świadczenia
Główne cechy metody pomocowo-opiekuńczej
Kryterium dochodowe, minimum egzystencji, uznaniowość decyzji
Funkcje wg Piotrowskiego
Zaspokajanie potrzeb, podnoszenie poziomu życia, korekta dochodu
Funkcje wg Jackowiaka
Ekonomiczna, społeczna, motywacyjna
Funkcje wg Zielińskiego
Rozdzielcza, organizacyjna, wychowawcza
Główne ryzyka socjalne
Starość, niezdolność do pracy, śmierć żywiciela, choroba, wypadek, bezrobocie
Art. 67 ust. 1 Konstytucji
Prawo do zabezpieczenia przy niezdolności do pracy i emeryturze
Art. 67 ust. 2 Konstytucji
Prawo do zabezpieczenia przy niezawinionym bezrobociu
Art. 103a emerytury
Zawieszenie emerytury przy kontynuacji pracy u tego samego pracodawcy
Główne źródła międzynarodowe
PDPC, Pakt Praw Ekonomicznych, Konwencja 102 MOP, Karta Społeczna
Zasada solidaryzmu
Składka niezależna od indywidualnego ryzyka, młodsi płacą za starszych
Zasada lojalności
Zakaz zmian zaskakujących i nieuzasadnionych
Główne polskie ustawy
O emeryturach, o systemie ubezpieczeń, o wypadkach, o świadczeniach chorobowych
Funkcja ekonomiczna
Gwarancja zastąpienia utraconego dochodu
Funkcja społeczna
Niwelowanie różnic, stabilizacja, bezpieczeństwo socjalne
Funkcja motywacyjna
Kształtowanie pożądanych postaw społecznych i solidarności
Art. 34 Karty Praw Podstawowych UE
Uznanie prawa do świadczeń socjalnych w UE i swoboda przemieszczania
Konwencja 102 MOP - zakres
Opieka lekarska, zasiłki chorobowe, bezrobocie, starość, wypadki, rodzina, macierzyństwo, inwalidztwo, śmierć żywiciela
Zasada ochrony praw nabytych
Ochrona praw z decyzji i ustawy, dotyczy też maksymalnie ukształtowanych ekspektatyw
Art. 2 Konstytucji RP
Demokratyczne państwo prawne urzeczywistniające zasady sprawiedliwości społecznej
Sprawiedliwość dystrybutywna wg TK
Równy podział dóbr deficytowych, chyba że nierówność jest korzystna dla każdego
TFUE art. 151
Promowanie zatrudnienia, poprawa warunków życia i pracy, dialog społeczny, rozwój zasobów ludzkich
Przesłanki przyznawania świadczeń
Wyłącznie na podstawie zasady solidaryzmu społecznego lub zasady słuszności
Gwarancje konstytucyjne
Nie dają indywidualnego roszczenia, podstawą jest ustawa
Prawo do świadczeń
Ustawowe gwarancje rodzajów świadczeń, warunków nabycia i charakteru roszczeniowego
Podział Finansowania świadczeń (składki)
Podział składki między pracownika i pracodawcę, solidarne finansowanie systemu
Co to jest finansowanie metodą repartycyjną?
W ciągu roku należy zgromadzić tyle środków aby pokryć całoroczne wydatki. Źródłem finansowania jest bieżąca składka, a fundusz ma charakter konsumpcyjny.
Jakie są główne stopy procentowe składek na ubezpieczenia społeczne?
Emerytalne - 19,52%, rentowe - 8,00%, chorobowe - 2,45%, wypadkowe - od 0,40% do 8,12% podstawy wymiaru
Limit rocznej podstawy wymiaru składek?
Nie może przekroczyć kwoty odpowiadającej trzydziestokrotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego (w 2024 r. to kwota 234 720)
Co stanowi podstawę wymiaru składek dla większości ubezpieczonych?
Faktyczny przychód uzyskiwany przez ubezpieczonego z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy
Czego nie uwzględnia się w podstawie wymiaru składek?
Wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków
Jakie są główne środki realizacji przymusowości opłacenia składki?
Odsetki za zwłokę, dodatkowa opłata do 100% nieopłaconych składek, odpowiedzialność wykroczeniowa i karna płatnika
Kiedy następuje przedawnienie należności z tytułu składek?
Po upływie 5 lat licząc od dnia, w którym stały się wymagalne
Jakie są mechanizmy prawne ułatwiające zapłatę składki?
Odroczenie terminu płatności lub rozłożenie na raty (art. 29 USUS) oraz umorzenie należności z tytułu składek (art. 28 USUS)
Co oznacza system repartycyjny w ubezpieczeniach społecznych?
Jest narzędziem redystrybucji międzypokoleniowej i przeważa w bazowych systemach emerytalnych
Jakie są cechy składki na ubezpieczenia społeczne?
Jest świadczeniem pieniężnym o charakterze przymusowym, celowym, odpłatnym i bezzwrotnym
Co zawiera najnowsza uchwała SN z 29 listopada 2023 r. (III UZP 3/23)?
Organ rentowy jest uprawniony do weryfikacji podstawy wymiaru składek gdy w początkowym okresie działalności wysokość nie ma odzwierciedlenia w przychodach
Jakie podmioty są odpowiedzialne za zobowiązania według Ordynacji podatkowej?
M.in. rozwiedziony małżonek, członek rodziny, nabywca przedsiębiorstwa, członkowie zarządu spółek kapitałowych, firmant
Kiedy następuje odpowiedzialność członków zarządu spółki z o.o.?
Gdy egzekucja z majątku spółki jest bezskuteczna, a nie zgłoszono wniosku o upadłość lub nie wskazano majątku na zaspokojenie zaległości
Co to jest finansowanie metodą repartycyjną?
W ciągu roku należy zgromadzić tyle środków aby pokryć całoroczne wydatki. Źródłem finansowania jest bieżąca składka, a fundusz ma charakter konsumpcyjny. System służy redystrybucji międzypokoleniowej.
Jakie są główne stopy procentowe składek na ubezpieczenia społeczne?
Emerytalne - 19,52%, rentowe - 8,00%, chorobowe - 2,45%, wypadkowe - od 0,40% do 8,12% podstawy wymiaru
Co określa roczna podstawa wymiaru składek?
Nie może przekroczyć kwoty odpowiadającej trzydziestokrotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego (w 2024 r. to kwota 234 720)
Jakie są kategorie podstawy wymiaru składek?
1) faktyczny przychód, 2) przychód w kwocie zadeklarowanej, 3) kwota minimalnego wynagrodzenia, 4) kwota kryterium dochodowego na osobę w rodzinie
Czego nie uwzględnia się w podstawie wymiaru składek?
1) Nagrody jubileuszowe (nie częściej niż co 5 lat), 2) odprawy emerytalno-rentowe, 3) świadczenia BHP, 4) ekwiwalenty za narzędzia, 5) diety i inne należności z tytułu podróży służbowych
Co stanowi podstawę wymiaru składek dla osób prowadzących działalność?
Kwota zadeklarowana, nie niższa niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego
Kiedy ZUS może zakwestionować wysokość wynagrodzenia?
Gdy zostało wypłacone na podstawie umowy sprzecznej z prawem, zasadami współżycia społecznego lub zmierzającej do obejścia prawa
Kiedy i jak następuje przedawnienie należności z tytułu składek?
Po 5 latach od wymagalności. Nie przedawniają się należności zabezpieczone hipoteką/zastawem. Bieg przedawnienia zawiesza się od pierwszej czynności egzekucyjnej
Co przerywa bieg przedawnienia?
Ogłoszenie upadłości - po przerwaniu bieg rozpoczyna się od nowa od uprawomocnienia postanowienia o ukończeniu/umorzeniu postępowania upadłościowego
Jakie są konsekwencje nieopłacenia składek?
1) Odsetki za zwłokę, 2) dodatkowa opłata do 100%, 3) odpowiedzialność wykroczeniowa, 4) odpowiedzialność karna za przywłaszczenie/kradzież potrąconych składek
Jaka jest odpowiedzialność członków zarządu spółek kapitałowych?
Odpowiadają całym majątkiem solidarnie gdy egzekucja ze spółki bezskuteczna i: 1) nie zgłosili wniosku o upadłość w terminie, 2) nie wskazali majątku na zaspokojenie
Kiedy można umorzyć należności z tytułu składek lub rozłożyć je na raty?
Na podstawie art. 28 i 29 USUS - w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem zobowiązanego
Jakie są przesłanki weryfikacji podstawy wymiaru składek przy działalności (III UZP 3/23)?
Organ rentowy może weryfikować podstawę gdy w początkowym okresie jej wysokość nie ma odzwierciedlenia w przychodach
Kto odpowiada za zobowiązania jako osoba trzecia?
1) Rozwiedziony małżonek, 2) członek rodziny, 3) nabywca przedsiębiorstwa, 4) firmant, 5) wspólnicy spółek osobowych, 6) członkowie zarządu, 7) osoby prawne po podziale
Co się dzieje z odpowiedzialnością za składki przy zbiegu postępowań?
Jeśli wszczęto postępowanie karne/wykroczeniowe, nie wszczyna się postępowania o opłatę dodatkową, a wszczęte zawiesza. Po skazaniu - umarza się postępowanie o opłatę
Kto według USUS jest ubezpieczonym?
Osoby fizyczne podlegające chociaż jednemu z ubezpieczeń społecznych (art. 4 pkt 1 USUS)
Co to jest tytuł ubezpieczenia?
Stosunek prawny lub określona sytuacja faktyczna z którą ustawa łączy obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym lub stwarza taką możliwość
Na czym polega zasada automatyzmu w ubezpieczeniach społecznych?
Osoba posiadająca tytuł do obowiązkowego ubezpieczenia społecznego przystępuje do tego ubezpieczenia automatycznie z chwilą uzyskania tytułu; dodatkowe obowiązki rejestracyjne nie wpływają na fakt podlegania ubezpieczeniu
Jakie są specyficzne cechy stosunku pracy według art. 22 KP?
Osobisty charakter pracy podporządkowanie pracownika ryzyko pracodawcy wykonywanie pracy określonego rodzaju pod kierownictwem w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę za wynagrodzeniem
Kogo uznaje się za osobę współpracującą?
Małżonka dzieci własne dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione rodziców macochę i ojczyma oraz osoby przysposabiające jeżeli pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu działalności
Kiedy umowa o pracę jest zawarta dla pozoru?
Gdy przy składaniu oświadczeń woli obie strony mają świadomość że osoba określona jako pracownik nie będzie świadczyć pracy a pracodawca nie będzie korzystać z jej pracy
Jakie są podstawowe różnice między umową o pracę umową zlecenia i umową o dzieło?
Umowa o pracę - należytego działania polecenia pracodawcy osobisty charakter; Umowa zlecenia - należytego działania wskazówki względnie wiążące możliwe zastępstwo; Umowa o dzieło - umowa rezultatu dzieło zgodnie z treścią umowy możliwość zastrzeżenia osobistego wykonania
Jakie ubezpieczenia obejmują osobę prowadzącą działalność gospodarczą?
Emerytalno-rentowe - obowiązkowo chorobowe - dobrowolnie wypadkowe - obowiązkowo; składka w całości opłacana przez ubezpieczonego
Co to jest pozorność tytułu ubezpieczenia społecznego?
Sytuacja gdy umowa stanowiąca tytuł ubezpieczenia została zawarta dla pozoru np. gdy strony z góry zakładają że nie będą realizowały swoich praw i obowiązków
Czy można stosować art. 5 KC (nadużycie prawa) w sprawach ubezpieczeń społecznych?
Nie przepisy ubezpieczeń społecznych mają charakter prawa publicznego i nie mogą być łagodzone konstrukcją nadużycia prawa podmiotowego
Jakie są typowe problemy związane z działalnością gospodarczą jako tytułem ubezpieczenia?
- Nierealizowanie działalności gospodarczej mimo zarejestrowania i zgłoszenia do ZUS
- Zatrudnienie na podstawie umowy o pracę we własnej spółce
Jak rozumiana jest współpraca przy prowadzeniu działalności gospodarczej według SN?
Musi mieć charakter stały generować stałe dodatkowe dochody mieć istotny ciężar gatunkowy bezpośredni związek z działalnością stabilność i zorganizowanie oraz znaczący czas i częstotliwość
Jaki jest zakres ubezpieczenia zleceniobiorcy?
Emerytalno-rentowe - obowiązkowo (z wyjątkiem studentów do 26 lat) chorobowe - dobrowolnie wypadkowe - obowiązkowo jeśli obowiązkowe jest ubezpieczenie emerytalno-rentowe
Co to jest zbieg tytułów ubezpieczenia i jak jest rozstrzygany?
Gdy osoba ma kilka tytułów ubezpieczenia obowiązkowo oskładkowaniu podlega umowa zawarta najwcześniej (pierwsza w czasie)
Kiedy można uznać zaprzestanie prowadzenia działalności gospodarczej?
Możliwe jest ustalenie zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej mimo niewykreślenia jej z ewidencji - skutkuje to uchyleniem obowiązku ubezpieczenia (SN)
Co nie stanowi działalności gospodarczej?
Działalność wykonywana okresowo i sporadycznie oraz działalność nieprowadzona w celu osiągnięcia dochodu (zarobku)
Jakie są zasady ubezpieczenia przy urlopie wychowawczym i macierzyńskim?
Osoby na tych urlopach podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalno-rentowym jeśli nie mają prawa do emerytury/renty i innych tytułów; składki opłaca Budżet Państwa
Kiedy umowa o pracę może być uznana za nieważną z powodu sprzeczności z zasadami współżycia społecznego?
Gdy zawarta jest z rażąco wygórowanym wynagrodzeniem niemającym przymiotu wynagrodzenia godziwego narusza zasadę równego traktowania wszystkich ubezpieczonych i solidaryzmu ubezpieczeń społecznych
Co oznacza art. 9 ust. 2c USUS? (Zaniżone zlecenie)
Jeśli podstawa wymiaru składek zleceniobiorcy jest niższa od minimalnego wynagrodzenia osoba ta podlega obowiązkowo ubezpieczeniom z innych tytułów
Jak wygląda sytuacja osób współpracujących po wprowadzeniu ulgi na start?
Osoby współpracujące z przedsiębiorcą korzystającym z ulgi na start podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu
Co w przypadku zatrudnienia jako członek zarządu we własnej spółce?
Przepis wymienia tylko jednoosobową spółkę z o.o. jako wyjątek w formach prowadzenia działalności pozarolniczej co ma znaczenie dla tytułu ubezpieczenia
Co wchodzi w zakres wykonywania działalności gospodarczej?
Faktyczne wykonywanie czynności zarobkowych oraz czynności przygotowawcze (załatwianie spraw urzędowych poszukiwanie klientów posiadanie lokalu i narzędzi)
Jakie są główne źródła prawa dla świadczeń odszkodowawczych?
Ustawa z 30.10.2002 o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych Kodeks pracy oraz Kodeks cywilny
Jakie są rodzaje świadczeń odszkodowawczych z ubezpieczenia wypadkowego?
Jednorazowe odszkodowanie dla ubezpieczonego oraz jednorazowe odszkodowanie dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty
W jakiej wysokości przysługuje jednorazowe odszkodowanie?
20% przeciętnego wynagrodzenia za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu
Jakie są warunki przyznania jednorazowego odszkodowania?
Musi zajść wypadek przy pracy wypadek musi być stwierdzony protokołem ubezpieczony musi zakończyć leczenie lekarz orzecznik ZUS musi stwierdzić uszczerbek na zdrowiu
Czy ZUS jest związany treścią protokołu powypadkowego?
Nie ZUS nie jest związany treścią protokołu może odmówić świadczenia jeśli protokół zawiera stwierdzenia bezpodstawne
Jakie są przesłanki negatywne nabycia prawa do świadczeń?
Naruszenie przepisów BHP umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa stan nietrzeźwości lub wpływ środków odurzających niedochowanie wymogów formalnych dla osób prowadzących działalność - zadłużenie w składkach
Czym charakteryzuje się choroba zawodowa?
Musi być wymieniona w wykazie chorób zawodowych oraz być spowodowana warunkami pracy lub sposobem jej wykonywania z wysokim prawdopodobieństwem
Jaki jest termin przedawnienia roszczeń o wypłatę zasiłku chorobowego?
6 miesięcy od ostatniego dnia okresu za który zasiłek przysługuje; 3 lata gdy przedawnienie wynikło z błędu płatnika lub ZUS
Czy jednorazowe odszkodowanie podlega przedawnieniu?
Nie prawo do jednorazowego odszkodowania nie ulega przedawnieniu
Jakie są zasady odpowiedzialności uzupełniającej pracodawcy?
Pracownik może dochodzić dodatkowego odszkodowania od pracodawcy na podstawie przepisów KC jeśli szkoda nie została w pełni pokryta z ubezpieczenia wypadkowego
Kto może wnieść uwagi do protokołu powypadkowego?
Pracownik poszkodowany (lub rodzina w przypadku wypadku śmiertelnego) ma prawo wnieść uwagi i zastrzeżenia do ustaleń zawartych w protokole przed jego zatwierdzeniem
Co to jest choroba “niezawodowa” (pracownicza)?
Choroba spowodowana warunkami pracy ale niewymieniona w wykazie chorób zawodowych; pracodawca może ponosić odpowiedzialność na podstawie przepisów KC
Jakie jest znaczenie wyroku karnego dla roszczeń cywilnych?
Sąd cywilny może samodzielnie ustalić czy doszło do przestępstwa nie jest wymagane wcześniejsze skazanie sprawcy wyrokiem karnym
Jak wygląda procedura ustalania okoliczności wypadku?
Lekarz stwierdza uraz/śmierć zespół powypadkowy ustala okoliczności i przyczyny sporządza protokół w ciągu 14 dni od zawiadomienia o wypadku
W jakim terminie należy wnieść odwołanie od decyzji ZUS?
W terminie miesiąca od doręczenia decyzji do jednostki ZUS która wydała decyzję lub do protokołu
Czym różni się jednorazowe odszkodowanie od klasycznego odszkodowania?
Jednorazowe odszkodowanie wg art. 11 ustawy wypadkowej nie jest odszkodowaniem sensu stricto - nie rekompensuje w pełni poniesionej szkody jest wypłacane tylko raz i stanowi jedynie częściową kompensację
Kto ponosi pierwotnie ryzyko szkody związanej z wypadkiem przy pracy?
Ryzyko szkody w pierwszej kolejności ponosi organ ubezpieczający (ZUS); fakt objęcia ubezpieczeniem wypadkowym zwalnia pracodawcę z pierwotnej odpowiedzialności
Co musi udowodnić pracownik występując przeciwko pracodawcy z roszczeniem odszkodowawczym?
Sam fakt wypadku nie wystarczy - musi wykazać odpowiedzialność pracodawcy z tytułu czynu niedozwolonego poniesioną szkodę oraz związek przyczynowy między zdarzeniem a szkodą
Jak oceniana jest bezprawność zachowania pracodawcy?
W świetle jego obowiązków wynikających z art. 207 Kodeksu pracy - pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan BHP w zakładzie pracy
Jakie jest znaczenie art. 220 Kodeksu karnego?
Określa odpowiedzialność karną osoby odpowiedzialnej za BHP która nie dopełnia obowiązków i naraża pracownika na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężkiego uszczerbku
Kiedy stosuje się przedłużony 20-letni okres przedawnienia roszczeń?
Gdy szkoda wynikła ze zbrodni lub występku roszczenie o naprawienie szkody przedawnia się z upływem 20 lat od popełnienia przestępstwa
Co oznacza zasada automatyzmu w ubezpieczeniach społecznych?
Osoba uzyskująca tytuł do obowiązkowego ubezpieczenia przystępuje do niego automatycznie a dodatkowe obowiązki rejestracyjne nie wpływają na fakt podlegania ubezpieczeniu
Jakie są źródła prawa dotyczące ubezpieczenia rentowego?
- Ustawa o emeryturach i rentach z FUS (17.12.1998) 2. Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych (13.10.1998) 3. Kodeks postępowania cywilnego (17.11.1964)
Co mówi art. 54 Konwencji Nr 102 MOP o niezdolności?
Uznaje za standardowy przedmiot ochrony niezdolność do wykonywania jakiejkolwiek działalności zawodowej w ustalonym stopniu jeżeli jest trwała lub istnieje po wykorzystaniu zasiłku chorobowego
Jak przebiega procedura orzekania o niezdolności do pracy?
- Dwuinstancyjność procedury 2. Orzeczenie wydawane przez lekarza orzecznika lub komisję lekarską 3. 14 dni na sprzeciw od orzeczenia 4. Orzeczenie stanowi podstawę do wydania decyzji przez organ rentowy
Jakie są warunki orzekania niezdolności do pracy przez lekarza?
- Na podstawie dokumentacji i bezpośredniego badania 2. Możliwe wydanie orzeczenia bez badania jeśli dokumentacja jest wystarczająca 3. Może uzupełnić dokumentację o opinie konsultanta lub wyniki badań
Co to jest renta szkoleniowa i kto może ją otrzymać?
Przysługuje osobie spełniającej warunki do renty która otrzymała orzeczenie o celowości przekwalifikowania zawodowego Organ rentowy kieruje do powiatowego urzędu pracy Wynosi 75% podstawy wymiaru nie mniej niż najniższa renta częściowa
Jakie są warunki przyznania renty rodzinnej dla wdowy/wdowca?
- Spełnienie przesłanek z art. 70 ust. 1 i 2 UER 2. Pozostawanie w faktycznej wspólności małżeńskiej do dnia śmierci 3. Ciężar dowodu niepozostawania we wspólności spoczywa na organie rentowym
Co wyklucza prawo do renty rodzinnej?
- Rozwód 2. Brak wspólności małżeńskiej 3. Separacja formalna 4. Pozbawienie życia współmałżonka
Jakie są przesłanki dotyczące stażu i jego gęstości?
Okres minimalny stażu wynosi 5 lat obniżany dla osób przed 30 rokiem życia Wymagany okres musi przypadać w ostatnim 10-leciu przed wnioskiem lub powstaniem niezdolności
Jak wygląda kontrola sądowa ustaleń niezdolności do pracy?
- Odwołanie do sądu powszechnego w terminie miesiąca 2. Konieczność wyczerpania toku instancji (sprzeciw do komisji) 3. Sąd bada legalność decyzji według stanu z chwili jej wydania
Co to jest niezdolność do samodzielnej egzystencji?
Stan powodujący konieczność stałej lub długotrwałej opieki innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych (samoobsługa poruszanie się komunikacja)
Czym różni się niepełnosprawność od niezdolności do pracy?
Niepełnosprawność to trwała lub okresowa niezdolność do wypełniania ról społecznych z powodu naruszenia sprawności organizmu Orzekają o niej powiatowe lub wojewódzkie zespoły ds. orzekania o niepełnosprawności w trzech stopniach
Jakie są dodatki do rent?
- Dodatek dla sieroty zupełnej 2. Dodatek pielęgnacyjny (dla całkowicie niezdolnych do pracy i samodzielnej egzystencji lub po 75 roku życia)
Co jest podstawowym aktem prawnym regulującym ubezpieczenia rentowe?
Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (UER)
Jak definiuje inwalidztwo Konwencja Nr 37 i 38 MOP?
Stan ogólnej niezdolności do zarobkowania który sprawia że osoba ubezpieczona nie może uzyskać odpowiedniego wynagrodzenia za wykonywaną pracę
Jakie są główne rodzaje ryzyka socjalnego w ubezpieczeniu rentowym?
Niezdolność do pracy (całkowita i częściowa) utrata żywiciela niezdolność do samodzielnej egzystencji
Jakie są rodzaje świadczeń z ubezpieczenia rentowego?
Renty (z tytułu niezdolności do pracy renta szkoleniowa renta rodzinna) dodatki do rent (pielęgnacyjny i dla sieroty zupełnej) zasiłek pogrzebowy
Co to jest niezdolność do pracy w rozumieniu ustawy rentowej?
Osoba która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu
Jakie są rodzaje niezdolności do pracy na cele rentowe?
Niezdolność okresowa i trwała; całkowita (utrata zdolności do jakiejkolwiek pracy) i częściowa (utrata w znacznym stopniu zdolności do pracy zgodnej z kwalifikacjami)
Co się bierze pod uwagę przy ocenie niezdolności do pracy?
Stopień naruszenia sprawności organizmu możliwości rehabilitacji możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub przekwalifikowania zawodowego wiek i predyspozycje psychofizyczne
Jakie są przesłanki nabycia prawa do renty?
Niezdolność do pracy
czas zajścia zdarzenia
staż
gęstość stażu
Na jaki okres przyznawana jest renta szkoleniowa?
Na okres 6 miesięcy z możliwością przedłużenia do 30 miesięcy na wniosek starosty
Kto jest uprawniony do renty rodzinnej?
Dzieci własne i przysposobione wnuki i rodzeństwo przyjęte na wychowanie małżonek (wdowa wdowiec) rodzice (w tym ojczym i macocha)
Jaka jest wysokość renty rodzinnej?
85% świadczenia zmarłego dla jednej osoby 90% dla dwóch osób 95% dla trzech lub więcej osób uprawnionych
Co jest przedmiotem ochrony ubezpieczenia chorobowego?
Zdarzenie ubezpieczeniowe (ryzyko socjalne); chroni zdolności zarobkowe ubezpieczonego, a nie jego osobę lub majątek
Jakie są główne źródła prawa ubezpieczenia chorobowego?
- Ustawa z 25.06.1999 o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa 2. Ustawa z 13.10.1998 o systemie ubezpieczeń społecznych 3. Kodeks pracy
Kto podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu chorobowemu?
- Pracownicy 2. Członkowie rolniczych spółdzielni kółek rolniczych 3. Osoby odbywające służbę zastępczą
Kto może przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego?
- Zleceniobiorcy
- Osoby prowadzące pozarolniczą działalność i osoby z nimi współpracujące
Jaki jest okres wyczekiwania na zasiłek chorobowy?
30 dni dla ubezpieczenia obowiązkowego, 90 dni dla ubezpieczenia dobrowolnego
Jaki jest maksymalny okres zasiłkowy?
182 dni lub 270 dni w przypadku gruźlicy lub ciąży
Co to jest wypadek w drodze do pracy lub z pracy?
Nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną w drodze do/z miejsca pracy, jeżeli droga była najkrótsza i nie została przerwana (z wyjątkami)
Jakie są główne przesłanki utraty prawa do zasiłku?
- Wykonywanie pracy zarobkowej w czasie zwolnienia 2. Wykorzystywanie zwolnienia niezgodnie z celem 3. Sfałszowanie zaświadczenia lekarskiego 4. Spowodowanie niezdolności do pracy w wyniku umyślnego przestępstwa
Co jest dowodem niezdolności do pracy?
ZUS ZLA (zaświadczenie lekarskie) wystawione po przeprowadzeniu bezpośredniego badania stanu zdrowia
Kiedy przysługuje zasiłek macierzyński?
W okresie urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego
Jakie są warunki nabycia zasiłku opiekuńczego?
- Status ubezpieczonego 2. Konieczność opieki nad dzieckiem do 8 lat lub chorym dzieckiem do 14 lat 3. Niemożność zapewnienia opieki przez innego członka rodziny
Co to jest świadczenie rehabilitacyjne?
Świadczenie przysługujące po wyczerpaniu zasiłku chorobowego, gdy jest rokowanie odzyskania zdolności do pracy
Jakie są warunki nabycia zasiłku wyrównawczego?
- Status pracownika 2. Zmniejszona sprawność do pracy 3. Podjęcie rehabilitacji zawodowej 4. Obniżenie wynagrodzenia
Co to jest świadczenie rodzicielskie?
Świadczenie z ustawy o świadczeniach rodzinnych w wysokości 1000 zł, przysługujące osobom nieuprawnionym do zasiłku macierzyńskiego
Kto wypłaca zasiłki?
Płatnicy składek zgłaszający powyżej 20 ubezpieczonych oraz ZUS w pozostałych przypadkach
Jaki jest termin przedawnienia roszczeń o wypłatę zasiłku?
6 miesięcy od ostatniego dnia okresu, za który zasiłek przysługuje
Jakie są skutki wykonywania pracy podczas zwolnienia?
Utrata prawa do zasiłku za cały okres tego zwolnienia oraz obowiązek zwrotu nienależnie pobranych świadczeń
Co to jest okres wyczekiwania?
Okres ubezpieczenia wymagany do nabycia prawa do zasiłku: 30 dni przy ubezpieczeniu obowiązkowym, 90 dni przy dobrowolnym
Jaka jest różnica między ubezpieczeniem chorobowym a zdrowotnym?
Ubezpieczenie chorobowe kompensuje utratę zarobków, zdrowotne zapewnia świadczenia opieki zdrowotnej
