Ýmislegt Flashcards
Ef total occlusion á naflastreng hve hratt lækkar pH hjá barninu?
0,04 /min
Hvað er eðlilegt pH hjá fóstri?
7,33-7,38
Hvað er eðlilegt pO2 hjá fóstri?
pO2 = 20-25.
Fullorðinn einstaklingur væri með 80-100
En pCO2 hjá fóstri, hvað er eðlilegt?
PCO2 = 40-45
Er 30-35 hjá fullorðnum einstaklingi.
Hvað er hlutþrýstingur súrefnis í naflastrengsBLÁæðinni?
En í naflastrengsslagæðinni?
Í naflastrengsbláæðinni er pO2 = 20-30
en á leiðinni út í naflastrengsslagæðinni er PO2 = 15.
Hvað þrennt gera fóstur til að lifa með þessum lága hlutþrýstingi súrefnis?
Þau hafa aukna súrefnisbindingu á hemoglobini
Þau hafa hátt cardiac output
Þau hafa hærra magn hemoglobins
“Mount Everest in-utero!
Ef pO2 í alveoli okkar væri 40mmHg þá væri það líkt og við stæðum á tindi Mt.Everest -án súrefnis!
Physiologísk hypoxia sem fóstrin þola vel
Út frá hvaða þrennu skilgreinum við asphyxiu hjá fóstri?
út frá Apgar
út frá blóðgösum við fæðingu
Út frá “end organ” skemmdum hjá barni
blóðgös úr naflastreng er besta matið á ástandi fósturs við fæðingu (apgar er subjectivt)
ef engin acidemia er til staðar þá er ekki um asphyxíu að ræða!
Skilgreining á asphyxiu út frá apgar?
5 min apgar undir 7.
Hvaða þarf að hafa í huga varðandi hversu vel barn þolir hypoxiu?
- er það stutt gengið (fyrirburi)? => hafa ekki eins gott resereve
- Er það of langt gengið(42vikur) => komin fylgjuþurrð? => þola ekki stress jafn vel.
4 atriði sem geta valdið skyndilegri truflun á blóðflæði frá móður til fósturs?
- BÞ fall móður (t.d. epidural eða spinal deyfing)
- framfallinn naflastrengur
- fylgjulos
- samdrættir í legi/hríðir
Orsakir oligohydramnion?
- Gallar á nýrum /þvagvegum barns
- Fylgjuskerðing
- PROM
- Ofþurrkur móður, preeclampsia, HTN, sykursýki(ATH pre-existing diabetes)
Hvernig er gangurinn áður en asphyxia verður, hvaða stig koma á undan?
Hypoexmia
Hypoxia
Asphyxia
Hvnær förum við að hafa áhyggjur af pH hjá fóstri/barni?
pH undir 7,25
7,21-24. Íhuga að hraða fæðingu eða mæla aftur eftir 20-30 min.
Ef 7,20 eða minna þá “prompt delivery”.
Hvernig presenterast blönduð acidosa (respiratorisk og metabolisk) í gildum?
Hátt pCO2 og lágt bíkarbónat.
Hvenær tökum við naflastregns pH?
öllum börnum fæddum með bráðakeisaraskurði
öllum börnum fæddum með sogklukku/töng
öllum fyrirburum
ef 5 min Apgar er undir 7
Ef hjartsláttarrit fósturs hefur verið óeðlilegt
Hvað er eðlilegt fetal laktat?
Undir 4,2
Akút fæðing ef yfir 4,8
Hver er algengasta undirtýpan af eggjastokksæxlum?
Epithelial æxli, yfir 90% eggjastokksæxla.
Epithelial eggjastokksæxlum er skipt í..?
Invasive (rúmlega 2/3) og borderline
Afhverju er erfitt að skilja lífhimnukrabbamein frá eggjastokkskrabbameini?
- Erfitt að skilja frá eggjastokkakrabbameininu
- Sömu horfur
- Meðferð sú sama
Hvað er verndandi fyrir eggjastokkskrabbameini?
Færri egglos!
=> fleiri fæðingar
=> p-pillan
Hver er gallinn við að nota Ca125 í eggjastokkakrabbameini?
Er eðlilegt hjá yfir 50% á stigi I og II
Finnur ekki eggjastokkakrabbameinið snemma.
Eru geislar notaðir í eggjastokkakrabbameini?
Nei sjaldan því þetta er svo dreifður sjúkdómur.
Hvernig staðfestir maður egglos?
T.d. með því að mæla prógesterón 7 dögum fyrir blæðingar.
Hvað er AMH?
Anti-Mullerian hormone. Segir til um ovarian reserve. Einhver sem væri komin á breytingarskeiði væri með lágt AMH gildi.
Hvað er hysterosalpingography?
Gömul leið til að skoða eggjaleiðarana. Skuggaefni inn í leg og út um eggjaleiðarana. Sjáum hvort einhver stífla eða skemmdir.
En hvað er pertubation?
“eggjaleiðaraspúlun”.
Ástæður fyrir blæðingu á seinni hluta meðgöngu? (5 ástæður)
Teiknblæðing
Placenta praevia - fyrirsæt fylgja
Placental abruption - fylgjulos
Vasa praevia - æðar í belgjum
Rupture uteri - legrof
Ástæður blæðingar frá leghálsi? (5)
Teiknblæðing (algeng við upphaf fæðingar) Cervicitis (oftast vegna sýkingar) Cervical ectropion Sepi á leghálsi Leghálskrabbamein
Hversu algengt er placenta previa?
0,5-1% allra meðganga
Hverjir eru áhættuþættir placenta previa?
Fyrri keisaraskurður Fyrri aðgerðir á legi Fjöldi fyrri fæðinga Hækkandi aldur móður Reykingar Fjölburameðganga
Hvert er algengasta einkenni fyrirsætrar fylgju?
Verkjalaus blæðing
Hvað er placenta accreta?
Þá er fylgjan gróin við legveginn (getur verið increta og accreta)
En fylgjulos, hve algengt er það?
1% meðganga
Hverjir eru áhætturnir fyrir fylgjulos?
Meðgönguháþrýstingur Reykingar / kókaínneysla Legáverki Ofþensla (polyhydramnion / fjölburar) Fyrri saga um fylgjulos eða -þurrð
Hvað er vasa previa?
Þegar æðar frá barninu (naflastrengsæðar sem liggja í belgnum) liggja fyrir leghálsopinu. Þær geta rofnað
og barni getur blætt hratt út.
Hvaða próf má nota til að greina hvort blóð komi frá barni eða móður?
Apt test.
Notað NaoH og blandað saman við blóðið. Ef rautt þá kemur það frá barninu en verður grænt ef það kemur frá móður.
Hversu algengt er legrof?
0,05% allra fæðinga
Hver er orsök PID (pelvic inflammatory disease)?
85% af völdum kynsjúkdóma
Klamydía - C. trachomatis
Lekanda - N. gonorrhoeae
Mycoplasma genitalium
Með PID þá er átt við að bólga geti verið í..?
Efri hluta kynfæra
- endometritis
- salphingitis
- Oophoritis
- parametritis
- peritonitis
Hvernig er meinmyndunin í PID?
Maður sýkist af kynsjúkdómi t.d. klamydíu sem eyðileggur barrirerinn sem leghálsinn er, svo vaginal flóra á greiðan aðgang upp í leg og ofar.
Strept, staph, klebsiella, e.coli, proteus
Ef rosalega hátt gildi af beta-hcG, hvað grunar mann þá?
T.d. blöðruþungun. hCG yfir 100.000 mIU/ml
Hvernig greinum við IUGR?
Með einfaldri symphisis fundus mælingu.
Ef bregður útaf henni þá gera ómun.
Vaxtarómun ef undir 10th percentile.
Triad fyrir utanlegsþykkt? (extra-uterine pregnancy)
Kviðverkir
Amenorrhea
Blæðing frá vagina
50% með allan triadinn!
Hvenær nær beta-hCG hámarki?
Í kringum 10-12 viku er toppurinn (100.000 mIU/ml). Fer svo lækkandi og nær stöðugleika um 15. viku.
HVernig er beta-hCG magn í extra uterine pregnancy?
Í utanlegsþykkt verður þessi hækkun hægari.
Það er vegna þess að það er minna blóðflæði til fylgjuvefs á afbrigðilegum stað og frumuvöxtur og proliferation í fylgjuvef verður hægari.
Hver er gallinn við að gefa metrotrexate við X-þungun?
Bíða þarf með frekari þungunartilraunir í 3 mánuði.
