Spangaráverkar -ÞSt, 13. apríl

Question 1

Stundum þarf að gera EBBU, hvað er það?

Answer 1

Epiphisiotomia = klippt á spangarsvæðið, svo vaginal-op stækki.

Question 2

Hvar er algengast að gera ebbu? Á hvaða svæði?

Answer 2

Hægri medio-lateral epiphisiotomiu.

FYrir nokkrum árum var það nýjasta að gera miðlínu ebbu, átti að vera svo gott að vera í miðlínu og þá anatómískt rétt en það hefur alveg dottið upp fyrir, þótti verra.

Question 3

Hvaða tveir vöðvar á spönginni eru þetta sem helst verða fyrir skaða við spangaráverka?

Answer 3

Bulbocavernosus og transverse perineal muscle

Question 4

Hvernig lýsir 1° rifa sér?

Answer 4

vaginal slímhúð og húð verða fyrir áverka (nær ekki dýpra en það)

Question 5

Við spangaráverka og rifur, hvað viljum við helst ekki að gerist, hvað viljum við vernda ef mögulegt er?

Answer 5

Anal sphincterinn!

Þóra segir “. Jú jú 4°er viðbót við 3°en það eru spinchterinn sem eru aðal málið”

Question 6

Hvernig lýsir 2° rifa sér?

Answer 6

Skaði á spangarvöðvum.

Question 7

HVerskonar rifur er ekki hægt að stiga?

Answer 7

• Vulva rifur

- Episiotomia (en jafngildir 2°gráðu).

Question 8

Hve stór hluti kvenna fæðir algjörlega “sprungulaust”?

Answer 8

Um 30%

Question 9

Hvernig lýsir 3°rifa sér?

Answer 9

Þá er komin rifa í anal sphincter.

Question 10

3° rifa er svo frekar flokkuð í 3 undirflokka hverjir eru þeir?

Answer 10

3a: minna en 50% vöðvans í sundur
3b: meira en 50% vöðvans í sundur
3c: allur vöðvinn, ytri og innri

Question 11

Hvernig er þá 4° rifa á spangarsvæði?

Answer 11

Analsphincter rifa(3°) + rektal slímhúð í sundur

Question 12

Hver er tíðni gráðu 1 til 4, hverrar fyrir sig?

Answer 12

1. gr 25%
2. gr 25%
3. gr 3%
4. gr 0,5 %

Prósenta af öllum leggangafæðingum.

Question 13

Nefndu a.m.k 4 áhrifaþætti fyrir spangaráverka

Answer 13

• Anatómía og vefjagerð (teygjanleiki) (ertu með gott collagen ;) ?
• Áhaldafæðingar
• Hraði fæðingar (Húðin og vöðvarnir hafa ekki tíma til að teygjast)
• Stærð barns (skiptir samt ekki öllu máli)
• Deyfing (sársaukinn hægir á)
• Stelling konunnar (Etv best að vera á 4 fótum)
• Medial episiotomia

Þóra sagði samt að þessi listi væri ekki absolut frekar pælingar.

Question 14

Rifna fjölbyrjur jafnt á við frumbyrjur?

Answer 14

Nei frumbyrjurnar rifja frekar en fjölbyrjur.

Fjölbyrja getur rifnað í gamalt ör.

Question 15

Hver var tíðni 3°og 4°spangarrifa árið 2014 hér á landi?

Answer 15

Tíðni 2014: 3,2%

Var 4,9% 2011 og 5-6% 2008-10. Hefur farið lækkandi vegna innleiðingar á “spangarvörn”.
Enn hægt að gera betur.
Norðmenn eru með 1-2% tíðni.

Question 16

Hvað er spangarvörn?

Answer 16

Sérstök handtök sem styðja við spöngina.

Halda við perineum
Halda við/hægja á kolli
Stýra rembingi – ná sambandi við konuna

Svo getur þurft að taka ákvörðun um episiotomiu – kannski erfiðast.

Question 17

Hvað er gert við 3°og 4° rifu?

Answer 17

Slíkt þarf að gera við á skurðstofu.

Mikilvægt að stiga rétt, er innri og ytri anal sphincter rifin? stinga fingri inn í endaþarm og meta slímhúðina þar.

Question 18

Hvernig er viðgerðin á anal sphincter?

Answer 18

s.k. end-to-end aðferð var og er ríkjandi tækni meðal fæðingalækna

en frekar

skörunartækni notuð af endaþarmsskurðlæknum við sekunder aðgerðir.

Question 19

Hvað eru sekúnder aðgerðir á anal sphincter?

Answer 19

Ef fyrri aðgerðin hefur ekki heppnast nógu vel og til staðar er hægðarleki eða verkir. Þá vísað til colo-rectal kirurga sem gerir þá enduraðgerð.
(Lítill hluti kvenna!)

Question 20

Hvað er mjög mikilvægt eftir viðgerðaraðgerð á analsphincter?

Answer 20

Mjúkar og linar hægðir! Sorbitól í am.k. 10 daga!

Til að draga úr líkum á því að viðgerðin brotni niður.