Wykład 4 - Podstawy wiedzy o prawie cz. 2

Question 1

Jakie wyróżniamy źródła prawa podług znaczeń?

Answer 1

• formalnym - formy , w jakich wyrażone są normy prawne
• materialnym - czynniki wpływające na treść norm
• poznawczym - publikatory

Question 2

Z czego składa się system źródeł prawa w Polsce? [6]

Answer 2

• Konstytucja
• ustawy
• ratyfikowane umowy międzynarodowe
• rozporządzenia
• akty prawa miejscowego z ograniczeniem terytorialnym
• akty o charakterze wewnętrznym, uchwały Rady Ministrów, zarządzenia Premiera i ministrów

Question 3

Jak zbudowany jest system prawa?

Answer 3

Jest to uporządkowany zbiór wzajemnie powiązanych norm prawnych . Ma on strukturę hierarchiczną i dzieli się na gałęzie. Do systemu należą również normy wyinterpretowane w formie wykładni

Question 4

Co to gałąź prawa? Jak je wyróżniamy?

Answer 4

Kompleks norm prawnych regulujących określoną dziedzinę życia społecznego. Kryteria ich podziału to przedmiot regulacji prawnej i metoda regulacji prawnej. Podział nie musi być stały

Question 5

Jaki jest podział prawa według metody regulacji?

Answer 5

• cywilna - autonomia woli stron, strefa prywatna
• karna - określone czyny są zabronione przez ustawę pod groźbą kary
• metoda administracyjna - podporządkowanie, sfera publiczna

Question 6

Wymień podstawowe gałęzie prawa [6]

Answer 6

• konstytucyjne - reguluje podstawy ustroju politycznego, ekonomicznego i społecznego
  • administracyjne - władza działalność organów państwa
  • finansowe - zasady funkcjonowania finansów publicznych (budżet, banki, podatki)
  • cywilne - prawo rzeczowe (własność itd.), prawo zobowiązań, prawo spadkowe
  • karne - jakie czyny są przestępstwami i wykroczeniami, zasady odpowiedzialności karnej
  • pracy - w stosunku pracy pracownik jest z zasady stroną słabszą od pracodawcy, szczególna chrona

Question 7

Jakie są minimalne cechy systemu prawnego?

Answer 7

• koherentność - nie mogą się pojawić normy wykluczające się
• zupełność - dla każdej sprawy spornej podmiot może znaleźć normę pozwalającą na jej rozstrzygnięcie

Do tych cech należy dążyć, usuwając i dodając normy

Question 8

Jakie znasz systemy prawa?

Answer 8

• kontynentalny
• anglosaski
• prawa Dalekiego Wschodu
• prawa Islamu
• prawa hinduskiego itd..

Question 9

Opisz system kontynentalny

Answer 9

• Europa i Ameryka Południowa
• zasada prymatu ustawy tworzonej przez parlamenty
• oddzielenie tworzenia i stosowania prawa
• zakaz tworzenia prawa przez sądy
• recepcja prawa rzymskiego

Question 10

Opisz system anglosaski

Answer 10

• większość USA, UK i byłe kolonie brytyjskie
• prymat ustawy: ustawa może uchylić każdy precedens, ale precedens nie może uchylić ustawy
• system precendensów - sądy mogą tworzyć prawo
• brak recepcji prawa rzymskiego

Question 11

Prawo międzynarodowe publiczne a prywatne

Answer 11

Prywatne reguluje stosunki między podmiotami podlegającymi systemom prawnym różnych państw, a publiczne dotyczy stosunków międzynarodowych

Question 12

Jakie znasz koncepcje relacji między prawem wewnętrznym a międzynarodowym?

Answer 12

• koncepcja monistyczna - tworzą jeden porządek prawny (prymat prawa wewnętrznego, prymat prawa zewnętrznego, wariant pośredni)
• koncepcja dualistyczna -to dwa odrębne systemy prawne obowiązujące w różnych sferach

Question 13

Jakie są wymogi formalne obowiązywania prawa?

Answer 13

• prawidłowe ustanowienie
• właściwe ogłoszenie
• brak uchylenia przez kompetentny organ

Question 14

Jakie są zakresy obowiązywania prawa?

Answer 14

• czasowy - od kiedy do kiedy
• terytorialny - gdzie
• osobowy - kogo obowiązuje

Question 15

Na czym polega stosowanie prawa?

Answer 15

Sformalizowane działanie kompetentnych organów władzy publicznej, polegające na rozstrzyganiu konkretnych i indywidualnych spraw na podstawie norm prawnych

Question 16

Co to wykładnia prawa?

Answer 16

Czynności myślowe o charakterze poznawczym, zmierzające do ustalenia znaczenia i zakresu przepisu prawnego lub przepisów prawnych

Question 17

Jakie znasz rodzaje wykładni prawa?

Answer 17

• językowa
• systemowa
• funkcjonalna

Question 18

Na czym polega przestrzeganie prawa?

Answer 18

Jest to postępowanie adresatów zgodne z normami prawnymi.

Question 19

Nieprzestrzeganie prawa

Answer 19

Adresat pomimo świadomości normy prawnej zachowuje się w przeciwny sposób.

Question 20

Zachowanie przeciw prawu, a obok prawa

Answer 20

Działanie przeciw prawu polega na działaniu przeciwnym do normy. Działanie obok prawa jest niezgodne z duchem prawa, a nie z normą.

Question 21

Odpowiedzialność prawna

Answer 21

Poniesienie negatywnych konsekwencji związanych z zachowaniem przeciwnym do dyspozycji wyrażonej w normie prawnej w warunkach określonych w hipotezie

Question 22

Odpowiedzialność cywilna a odpowiedzialność karna

Answer 22

Cywilna dotyczy relacji między osobami, a karna odnosi się do naruszenia prawa wobec społeczeństwa. Pierwsza zazwyczaj wiąże się z zadośćuczynieniem, a druga z karą. Jeden czyn może pociągać za sobą obie odpowiedzialności