Aneks - Prawo wyborcze

Question 1

Czym jest prawo wyborcze w szerokim znaczeniu?

Answer 1

Zespołem norm prawnych regulujących wszystkie aspekty procesu wyborczego od organizacji, do weryfikacji wyników
- prawo przedmiotowe

Question 2

Czym jest prawo wyborcze w wąskim znaczeniu?

Answer 2

Zespołem uprawnień przysługujących obywatelowi w procesie dokonywania wyboru kandydatów do organów państwowych i samorządowych
- prawo podmiotowe

Question 3

Jak definiujemy wybory?

Answer 3

Jako zespół różnorodnych działań i czynności mających na celu powołanie odpowiednich kandydatów do wypełnienia określonych funkcji, oznaczających zazwyczaj odnawiania składu organów wybieralnych w państwie

Question 4

Jakie akty prawne regulują prawo wyborcze? [2]

Answer 4

• Konstytucja
• Kodeks wyborczy

Question 5

Jakie grupy zagadnień normuje kodeks wyborczy w zakresie przedmiotowym? [3]

Answer 5

• zasady i tryb zgłaszania kandydatów
• zasady i tryb przeprowadzania wyborów
• warunki ważności wyborów

Question 6

Со reguluje kodeks wyborczy w zakresie podmiotowym?[5]

Answer 6

• do Sejmu i Senatu
• na prezydenta
• do Parlamentu Europejskiego w RP
• od organów stanowiących jednostki samorządu terytorialnego
• na wójtów, burmistrzów i prezydentów miast

Question 7

Jakie są podstawowe zasady (cechy) prawa wyborczego? [7]

Answer 7

• powszechne
• proporcjonalne
• równe
• wolne
• większościowe
• bezpośrednie
• tajne głosowanie

Question 8

Jakie rodzaje prawa wyborczego wyróżniamy?

Answer 8

• czynne - prawo do wybierania
• bierne - prawo do bycia wybieranym

Question 9

Jaki cenzus wyborczy obowiązuje w Polsce?

Answer 9

• posiadanie obywatelstwa polskiego
• odpowiedni wiek (18 lat czynne, w biernych inny)
• pełnia praw publicznych (nie ubezwłasnowolnienie_

Question 10

Jakie wyróżniamy funkcje wyborów? [4]

Answer 10

• kreacyjna - kształtowanie składu organów
• legitymizująca - udziela przedstawicielom legitymację do sprawowania władzy
• polityczno-programowa - wyborca wyraża poparcie i preferencje polityczne
• kontrolna - społeczeństwo potwierdza swą odpowiedzialność polityczną

Question 11

Jak przebiega organizacja i tryb przeprowadzania wyborów? [8]

Answer 11

• zarządzanie wyborów - 100-75 dni przed zakończeniem kadencji sejmu
• podział na okręgi wyborcze i obwody głosowania
• organy wyborcze - powołanie Państwowej Komisji Wyborczej, Komisarzy, Okręgowych Komisji i tworzenie się komitetów wyborczych
• zgłaszanie kandydatów
• kampania wyborcza
• termin wyborów i głosowanie
• ustalenie wyników głosowania i wyników wyborów
• weryfikacja ważności wyborów

Question 12

Kto może zgłosić kandydata na prezydenta?

Answer 12

Grupa co najmniej 100 tys. obywateli posiadających czynne prawo wyborcze

Question 13

Na jaką kadencję jest wybierany Prezydent i ile maksymalnie razy może zostać wybrany?

Answer 13

Na 5 lat i max 2 kadencje

Question 14

Kto może zostać wybrany na prezydenta? [3]

Answer 14

• obywatel polski
• w dniu wyborów kończy 35 lat
• korzysta z pełni praw wyborczych do Sejmu

Question 15

Jak przebiegają wybory na Prezydenta RP?

Answer 15

Marszałek Sejmu 7-6 miesięcy przed upływem kadencji urzędującego prezydenta
- zgłaszanie kandydatów
- kampania wyborcza
- pierwsza tura wyborów
- 14 dni i druga tura wyborów

Question 16

Co dzieje się, kiedy kandydat na Prezydenta zrezygnuje, umrze, lub straci prawo wyborcze?

Answer 16

Na jego miejsce wstępuje kandydat z drugą największą liczbą głosów, a druga tura zostaje odroczona o 14 dni

Question 17

Na czym polega zastępstwo?

Answer 17

• w przypadku przejściowej niemożności sprawowania urzędu Marszałek Sejmu przejmuje obowiązki
• powiadamia sam prezydent albo Trybunał Konstytucyjny rozstrzyga

Question 18

Co dzieje się w przypadku opróżnienia urzędu prezydenta RP?

Answer 18

• obowiązki wykonuje Marszałek Sejmu, po nim Marszałek Senatu
• wszystkie obowiązki z wyłączeniem skrócenia kadencji Sejmu
• 14 dni na zarządzenie nowych wyborów prezydenckich i 60 dni do wyborów od zarządzenia

Question 19

Jakie cenzusy obowiązują w wyborach parlamentarnych? Prawo wyborcze bierne

Answer 19

• wieku 18 - głosowanie, 21 - Sejm, 30 - Senat
• bez osób skazanych prawomocnym wyrokiem na karę pozbawienia wolności za umyślne przestępstwo, lub osoby którym wydano prawomocne orzeczenie sądu stwierdzające utratę prawa bycia wybranym
• nie mogą kandydować osoby pełniące ważne funkcje pańswtowe, np. prezes NBP, NIK

Question 20

Ile trwa kadencja Sejmu i Senatu?

Answer 20

4 lata

Question 21

Czy można jednocześnie kandydować do Sejmu i Senatu?

Answer 21

Nie

Question 22

Jak przebiega głosowanie?

Answer 22

Wybiera się 100 senatorów i 460 posłów w ciągu jednego dnia

Question 23

Kto może zgłaszać kandydatów do wyborów parlamentarnych?

Answer 23

Komitety wyborcze, które również prowadzą kampanię na rzecz kandydatów

Question 24

Kto może tworzyć komitety wyborcze?

Answer 24

Partie polityczne, koalicje lub wyborcy

Question 25

Kim jest pełnomocnik wyborczy?

Answer 25

Osoba występująca w imieniu komitetu wyborczego. Ma obowiązek zawiadomienia właściwego organu wyborczego o utworzeniu komitetu wyborczego

Question 26

Jakie są cechy wyborów do sejmu? [5]

Answer 26

- równe - proporcjonalne - bezpośrednie - tajne - powszechne

Question 27

Jakie są cechy wyborów do Senatu? [5]

Answer 27

- bezpośrednie - większościowe - tajne - powszechne - równe

Question 28

Jak wybierani są senatorzy? [4]

Answer 28

- 100 w 100 jednomandatowych okręgach. - 1 kandydat z komitetu na 1 okrąg - wyborca głosuje na 1 - większość głosów

Question 29

Kim jest mąż zaufania?

Answer 29

Osoba reprezentująca konkretny komitet wyborczy, która obserwuje prawidłowość przebiegu głosowania w konkretnej komisji, do której jest oddelegowana. Może wnosić uwagi do protokołu i być obecny podczas jego przewożenia

Question 30

Kim jest obserwator społeczny?

Answer 30

Osoba reprezentująca organizacje społeczne, która w ich imieniu obserwuje przebieg wyborów konkretnej komisji

Question 31

Czym jest demokracja bezpośrednia?

Answer 31

Forma sprawowania władzy przez suwerena. Polega na praktycznym wykorzystaniu demokratycznych instytucji oraz procedur umożliwiających obywatelom czynny i bezpośredni udział w procesach kształtowania i podejmowania różnego rodzaju rozstrzygnięć publicznych.

Question 32

Jakie wyróżniamy instytucje demokraci bezpośredniej? [5]

Answer 32

- referendum ogólnokrajowe - referendum lokalne - obywatelska inicjatywa ustawodawcza - petycje - prawa dostępu do informacji

Question 33

Kiedy referendum jest ważne?

Answer 33

Kiedy wzięła udział więcej niż połowa uprawnionych do głosowania

Question 34

Jakie są pozakonstytucyjne instytucje demokracji pośredniej? [4]

Answer 34

- wysłuchanie publiczne - zgromadzenie obywatelskie - konsultacje - budżety obywatelskie

Question 35

Jakie są cechy wyboru prezydenta w Konstytucji? [5]

Answer 35

- wybierany przez Naród - powszechne - równe - bezpośrednie - głosowanie tajne

Question 36

Jakie są cechy wyborów do organów stanowiących zawarte w Konstytucji? [4]

Answer 36

- równe - bezpośrednie - powszechne - głosowanie tajne

Question 37

Czym jest wolny zawód prawniczy?

Answer 37

Wolny zawód prawniczy to zawód wykonywany w ramach działalności bez zatrudnianie na umowę o pracę, umowy zlecenia, umowy o dzieło oraz innych umów o podobnym charakterze. W przypadku zawodów prawniczych wymagane jest specjalistyczne wykształcenie prawne. Taka osoba musi świadczyć usługi osobiście.

Question 38

Jakie wyróżniamy rodzaje wolnych zawodów prawniczych?

Answer 38

- adwokaci - radcowie prawni - notariusze (łączą elementy funkcji publicznej i cechy wolnego zawodu)

Question 39

Jakie są regulacje odnośnie referendum ogólnokrajowego w Konstytucji RP? [3]

Answer 39

- Sejm bezwzględną większością głosów przy co najmniej 50% posłów, lub prezydent z Senatem z większością bezwzględną przy obecności co najmniej 50% senatorów - wynik referendum jest wiążący jeśli wzięła w nim udział co najmniej połowa osób uprawnionych do głosowania - ważność referendum stwierdza Sąd Najwyższy

Question 40

Jakie są regulacje odnośnie referendum lokalnego w Konstytucji RP? [2]

Answer 40

Członkowie wspólnoty samorządowej mogą decydować, w drodze referendum, o sprawach dotyczących tej wspólnoty, w tym o odwołaniu pochodzącego z wyborów bezpośrednich organu samorządu terytorialnego. Zasady i tryb przeprowadzania referendum lokalnego określa ustawa.

Question 41

Jakie mogą być przyczyny opróżnienia urzędu Prezydenta RP? [4]

Answer 41

- śmierć lub choroba trwale uniemożliwiająca sprawowanie urzędu (uznaje Zgromadzenie Narodowe 2/3 głosów) - zrzeczenie się urzędu - stwierdzenie nieważności wyborów - złożenie prezydenta z urzędu orzeczeniem Trybunału Stanu