Werkcollege: Leon Battista Alberti Flashcards
Brunelleschi voert een experiment uit om het lineair perspectief te ontdekken. Hoe gaat dit experiment?
Hij voert dit uit via de wiskundige regels waarbij hij het wiskundige perspectief heeft opgesteld.
Via het verdwijnpunt (waar alle lijnen samenkomen) heeft hij een lijntje geboord, hij kijkt via het kijkgat, die houd hij met de reflecterende oppervlakte tegen het schilderij.
Welke kunstenaar gaat als een van eersten het lineair perspectief toepassen in zijn kunst?
Masaccio is een van de eersten die het lineair perspectief gaan gebruiken: in het schilderij ‘De Drie-Eenheid’ is een van de bekendste voorbeelden waar een lineair perspectief is te zien.
Door wie is het lineair perspectief beschreven?
Het lineair perspectief is beschreven door Leon Battista Alberti. Hij schreef dit in het Latijn en in het Italiaans. Het schrijven in het Italiaans was vrij nieuw.
Alberti schreef dit op in zijn boek ‘De Pictura’. Dit boek bestaat uit drie delen. Wat zijn deze drie delen?
- De regels van het (lineair) perspectief
- Belangrijkste aspecten van goede schilderkunst en ‘historia’
- De ideale kunstenaar
Wat is een zichtpiramide? Geef een korte uitleg:
Het oog is de top van de piramide, bestaande uit lichtstralen. Dit komt samen in het oog.
De piramide is een schematische weergave van de blik, wat je dus op een moment ziet.
Wat is een verkort perspectief?
Lijnen die (vanuit vooraanzicht recht) richting de horizon lopen, lijken (in extreme mate) kleiner te worden
Wat is een atmosferisch perspectief?
Het idee dat kleuren in de verte vervagen.
Hiermee wordt de illusie van diepte gecreëerd doordat kleuren de intensiteit verminderen.
Waar zie je het lineair perspectief het beste?
Tegelgalerijen, tegelvloeren en plafonds
Perspectief kan ook symbolisch gebruik worden. Hoe kan dat? Geef ook een voorbeeld:
Dit is duidelijk te zien in het schilderij ‘Het Laatste Avondmaal’ van Leonardo Da Vinci. Christus zit in het midden: vanuit hem begeven zich alle lijnen.
In het werkcollege is het werk van Behzad,
‘Yusuf vlucht voor Zuleikha’ behandeld. Alberti zou dit geen goed kunstwerk hebben gevonden. Waarom niet?
Er is geen perspectief gebruikt
Behzad, de kunstenaar van het werk ‘Yusuf vlucht voor Zuleikha’, zou ook bewust zijn keuzes hebben gemaakt, om geen perspectief te gebruiken. Waarom zou hij dit doen?
De kunstenaar wil iets anders dan Alberti doet, er spelen binnen de Islamitische kunst twee verschillende dingen:
- Je moet niet de perfecte weergave van de wereld weergeven = godslastering
- Islamitische filosofen: ‘de werkelijkheid is niet de tastbare materie’
Perspectief verspreidt zich over de wereld: het gaat mee via handelsnetwerken en kolonialisme. Bij Aziatische kunst is een perspectief van buiten te zien.
Daar raakten Westerse kunstenaars door geïnspireerd. Noem een aantal werken van Westerse kunstenaars die duidelijk hierdoor beïnvloed zijn:
Vincent van Gogh is geïnspireerd door het perspectief van buiten dat toegepast wordt in de Aziatische kunst. Hij past het ook toe in zijn eigen schilderkunst. Deze kunstenaars wilden losbreken en mede door de uitvinding van de fotografie.
Aziatische kunstenaars kwamen via die prenten in aanraking met Westerse kunst.
Waarom zagen de Westerse kunstenaars vooral prenten, en geen andere soorten kunst?
Prenten waren gemakkelijk mee te nemen, en te exporteren.
Waar Alberti en zijn mede-intellectuelen over dachten, is een soort emancipatieproject. Geef een korte uitleg hierover:
de schilderkunst is een ‘vrije kunst’ - een man die met zijn handen werkt, hij is ambachtelijk én intellectueel. Het is een creatief proces.
2e punt van Alberti: schilderkunst is een verhaal / poëzie. Het heeft een historia. Geef hier een korte uitleg over:
Het schilderij heeft een verhaal en een narratief element.
Er gebeurd heel veel in het schilderij; dit heeft allemaal een narratief element
3e punt van Alberti: schilderkunst is bedrog. Geef hier een korte uitleg over:
Er is altijd een plat vlak aanwezig, maar toch wordt er door middel van perspectief een driedimensionaal object gecreëerd. Het creëert een illusie van driedimensionaliteit op een tweedimensionaal vlak.
Goede schilderkunst bootst niet enkel na, maar verbetert de natuur.
Kunst kan iets wat niet echt is, het lichaam wat te zien is, is onmogelijk te bereiken, maar dat is ook niet nodig.
4e punt van Alberti: schilderkunst heeft een magische / goddelijke kracht. Geef hier een korte uitleg over:
Schilderkunst kan de doden tot leven wekken (de man op het schilderij is bijvoorbeeld al overleden).
Het kan mensen ook allerlei dingen laten voelen, het kan mensen verdrietig maken, laten lachen, laten verlangen.
5e punt van Alberti - Narcissus en de mythe. Geef hier een korte uitleg over:
Alberti: ‘Ik vertel mijn vrienden dat de uitvinder van de schilderkunst Narcissus was’. Waarom?
De schilderkunst is niet echt; het is bedrog: de reflectie van Narcissus is niet echt, net zoals de schilderkunst niet echt is. Het is ongrijpbaar, net zoals Narcissus zijn reflectie ook niet kan begrijpen.
Hoe gebruikt Alberti perspectief?
Hij gebruikt het lineaire perspectief om diepte en realisme te creëren.
Zijn werk is daarnaast een ideologisch document: perspectief is niet alleen om een technisch instrument, maar ook om macht uit te oefenen over de ruimte.
Hoe weerspiegelt in het werk Afbeelding van Dürer, een tekenaar tekent een liggende vrouw Alberti’s idee van perspectief en macht?
De man gebruikt zijn meetinstrument om de vrouw nauwkeurig vast te leggen, dit benadrukt de controle van de kunstenaar over het onderwerp.
De vrouw is passief, terwijl de man actief bezig is. Hij observeert en structureert, wat de machtsrelatie binnen kunst en genderidentiteit weerspiegelt.
