week 9 Flashcards
Wat is de trias psychica?
- cognitieve functies (gedachten: informatie waarnemen, opnemen, vasthouden, begrijpen etc.)
- affectieve functies (gevoelens: stemming, emoties, vegetatieve verschijnselen etc.)
- conatieve functies (gedrag: motoriek, motivatie, impulsen etc.)
Welke 3 aspecten zijn er van bewustzijn?
- attentie-niveau
- kenmerk: vlotte en adequate reacties op prikkels van buiten
- voorwaarden: intacte zintuigen, hersenstam
- storing: kan verlaagd of verhoogd zijn
- inhoud
- kenmerk: ervaren van het zelf en de omgeving
- voorwaarden: intacte zintuigen, grote hersenen
- storing: onjuiste afgrenzing van het eigen ik ten opzichte van de omgeving
- reflectie op het eigen zijn
- kenmerk: de mogelijkheid om te reflecteren over htt eigen zijn (cogito, ergo sum!)
- voorwaarden: vermogen tot abstraheren en redeneren
- storing: vaak onopgemerkt
Wat is coma?
- een toestand van gedaald bewustzijn, zonder willekeurige of gerichte reactie op prikkels van buiten
- geen interactie met omgeving
- beweging op pijn prikkels, geen lokaliseren (M4 of minder)
Wat is niet-responsief waaksyndroom (vegetatieve toestand)?
- patient heeft de ogen open
- voert geen opdrachten uit
- geen ‘contact’
- heeft waak/slaap ritme
- reageert op licht, geluid
- slikreflex, grijpreflex
- E4M5V1
- hersentstam meestal niet betrokken
Wat is minimally conscious state?
- lijkt op niet-responsief waaksyndroom, maar er zijn aanwijzingen voor ‘awareness’
- simiele commando’s worden uitgevoerd of
- ja/nee responses gegeven
- adequate woorden geuit
- relevant gedrag
- huilen/lachen
- reactie op spraak van anderen
- objecten pakken en juist vasthouden
- ‘visual fixation or tracking’
Wat is mimic: akinetic mutism?
- is geen coma !
- rigiditeit
- geen spontane bewegingen
- maken alerte indruk (oogbewegingen)
- geen spraak
- laesies: hydrocephalus, laag frontale bloedingen
Wat is het locked in sydnrome?
- is geen coma !
- typische coma score E1 of E4, M1, V1 of Vt (Vtube)
- tetraparese
- alleen verticale oogbewegingen
- patient is alert
- psychische/emotionele belasting
Welk deel van de hersenen is vnml betrokken bij de herkenning van objecten?
temporale cortex
Wat is prosopagnosia?
gezichtsblindheid, de fusiforme gyrus in de temporaalkwab is aangedaan
Wat is hemi-neglect?
Een deel van lichaam/omgeving wordt compleet genegeerd
Waarom is er een verschil in neglect bij een bloeding rechts in vergelijking met een bloeding links
- bloeding rechts: ernstige neglect links (unilaterale aansturing)
- bloeding links: rechts neemt het gedeeltelijk over, minder neglect rechts (bilaterale aansturing
Wat is een delier?
- Stoornis in het bewustzijn en de aandacht
- Ontwikkelt zich in korte tijd, fluctueert
- Verandering in cognitieve functies
- Niet beter verklaard door neurocognitieve stoornis of coma
- Aanwijzing voor somatische oorzaak
Wat zijn de symptomen van een delier?
- verminderd vermogen de aandacht te richten, vast te houden en te verplaatsen
- Geheugenstoornissen
- Stoornis van de executieve functies en taal
- Stoornis van de intellectuele functies
- oordeels- en kritiekstoornissen realiteitsbesef ↓
- Waarneemstoornissen (vaak visueel)
- Denkstoornissen
- Emotionele stoornissen
- Neurologische symptomen
- Slaap-waak stoornissen
- Psychomotore ontregeling
- waanstemming: gevoel van naderend onheil
Wat zijn de acute oorzaken van een delirium (WHHHHIMPs)?
- Wernicke’s encephalopathy or Withdrawal
- Hypoxemia
- Hypertensive encephalopathy
- Hypoglycemia
- Hypoperfusion
- Intracranial bleeding
- Meningitis or encephalitis
- Poisons or medications
- Seizures
→ als je deze mist dan gaat de patient wss binnen 24u dood
Welke medicatie kan een delirium veroorzaken?
- Opioïden
- Sedativa
- Corticosteroïden
- Immunosuppressiva
- Anticholinerge medicatie
- Veel longmedicatie
- Veel cytostatica
- Veel psychofarmaca / drugs
en diverse andere medicijnen dus opzoeken !
Wat is de behandeling van een delier?
Antipsychotica (evidence uit RCT’s):
- Haloperidol (0,5 - 10 mg) (intraveneus ≈ 2 x oraal)
- Risperidon (0,5 - 4 mg)
- Olanzapine (2,5 - 20 mg)
- Quetiapine (12,5 - 25 mg) additie aan Haloperidol
M. Parkinson / Lewy body dementie GEEN 1e generatie antipsychotica :
- Clozapine (6¼ -150 mg)
- Quetiapine (12,5 – 200 mg)
- Cholinesteraseremmer ? (Rivastigmine)
Wat zijn risiofactoren voor het ontstaan van een delier?
- fractuur bij opname
- blaaskatheter
- hogere leeftijd
- al aanwezige cognitieve stoornis (bv. dementie)
- polyfarmacie
- comorbiditeit
- infectie
- visusstoornis
- vaatchirurgie in de vg
- elektrolytstoornis
In welke soorten kan je het geheugen opdelen?
declaratief:
- episodisch → hippocampus (temporaal)
- feitenlijk (semantisch) → hippocampus (temporaal)
niet declaratief:
- priming → neo cortex
- procedureel → striatum
- associatief → cerebellum (skeletspier) en amygdala (emotioneel)
- non-associatief → reflexen
Hoe werkt het geheugen (welke stappen)?
acquisitie
immediate geheugen (seconden) → prefrontaal
werk geheugen (seconden - minuten) → prefrontaal
encoding (eiwitmodificatie)
inkomend geheugen (minuten - uren)
consolidatie en eiwitsynthese (slaap voor nodig)
lange termijn geheugen (dagen)
proces blijven herhalen
remote geheugen (week - maanden - jaren)
geen herhaling
forgetting
Welke rol speel CAMK2 bij het geheugen?
- belangrijk, kan kortdurend calcium signaal omzetten in een langdurig signaal
- het eiwit autofosforyleren (eiwit modificatie)
- = eiwit inactief
- |_ actief (doordat calcium bindt)
- |i blijft actief (autofosforyleren)
- hierdoor aantal AMPA receptoren in zenuwcel omhoog. bij volgende x dat hippocampus actief wordt, gaat dezelfde cel meer depolariseren (Na+ influx hoger door meer AMPA receptoren)»_space; lange-termijn potentiate (LTP), dit is de basis voor leren van de hippocampus
Hoe kan dementie worden ingedeeld?
Corticaal:
- Stoornissen in corticale domeinen:
- frontaal: gedrag, sociale cognitie, executieve functies
- temporaal: geheugen, oriëntatie
- Subtypes: ziekte van Alzheimer, frontotemporale dementie
Subcorticaal:
- Werktempo, aandacht, concentratie, traagheid, executieve functies
- Subtypes: vasculaire dementie, hydrocephalus, Parkinson dementie
Mengbeeld:
- Dementie met Lewy Bodies
Welke criteria voor diagnose ziekte van Alzheimer?
Criteria: twee-staps diagnostisch proces
- Dementie syndroom: uitval in 2 cognitieve domeinen (geheugen),
interfereert met dagelijkse activiteiten
- specifiek voor Ziekte van Alzheimer:
- Sluipend begin, geleidelijk progressief
- Progressief uitval geheugen, taal, visueel-ruimtelijke functies, praxis, uitvoerende functies
- Geen systemische of andere hersenaandoening
Welke bevindingen bij AO kunnen ondersteunend zijn voor de ziekte van Alzheimer?
- MRI scan hersenen
- Atrofie mediotemporaal – hippocampus (MTA)
- PET/SPECT
- Hypometabolisme / hypoperfusie temporoparietaal
- Positieve corticale PiB binding (amyloid tracer)
- Liquor
- Verhoogd phospho-tau, verlaagd beta-amyloid
- DNA diagnostiek: mutatie in Preseniline of APP gen
Wat is de behandeling van de ziekte van alzheimer?
- Geen etiologische therapie beschikbaar
- Therapie op neurotransmitters
- Choline-esterase remmers : Reminyl, Exelon
- Memantine (Ebixa)
- Antipsychotica bij gedragsveranderingen
- valuatie zorgbelasting partners, ketenzorg
- Dagbehandeling, opname verpleeghuis
