Week 8 anti-witwas Flashcards
De mogelijkheden die het commune strafrecht ter beschikking staan om ‘de buit’ af te pakken van criminele activiteiten. Wat gaat er aan crimineel geld om in NL? Waarom is het belangrijk om de buit af te pakken?
Er gaat voor 14 miljard euro aan crimineel geld in NL om (FAT). Voor hetzelfde bedrag is NL daarnaast doorvoerland voor criminele opbrengsten.
> Handel in (synthetische) drugs, prostitutie/mensenhandel, beleggingsfraude. Niet alleen opschorting van verdachten, maar ook van de buit: tref ze in hun portemonnee. Van deze repressieve kant zou een preventieve werking vanuit moeten gaan, de crimineel zal het dan wel uit zijn hoofd laten.
Wat zijn beperkingen aan helingbepalingen?
Helingbepalingen (art. 416 e.v. Sv): deze strafbepalingen hebben niet voor een vermindering van criminaliteit gezorgd, want beperkingen:
- Heler-steler-regel. Zo zijn autoradiodiefstallen in de jaren 80 afgenomen door deze regel. Heling kan ook zijn het voorhanden hebben van een door diefstal verkregen goed, of het overdragen. Maar de heler-steler-regel stelt dat de dief van de door hem gestolen voorwerpen geen heler kan zijn. Je kunt alleen voor het gronddelict diefstal vervolgen.
- Onder een door misdrijf verkregen goed ex art416 e.v. Sr valt NIET het indirect verkregene: dus als je geld hebt gekregen uit een gepleegde overval en je koopt daar bijv. juwelen van. Bij witwasbepalingen valt het indirect verkregene er ook onder.
- Wetenschap/vermoeden van illegale herkomst reeds ten tijde van verwerven. Dus als je er pas na verkrijging achterkomt, dan geen sprake van heling.
- Onderliggende misdrijf moet concreet bbekend zijn.. Dit moet ook in het vonnis blijken. Stel: je wil vanuit R’ dam de EU uitvliegen, je mag een bepaald bedrag bij je hebben: max. €10K. Indien meer dan moet je aangifte bij de autoriteiten doen. Stel dat iemand 125K op zijn lichaam heeft verborgen en geen aangifte doet. ALs hij vervolgens zwijgt over de herkomst ervan dan jan het concrete misdrijf niet worden aangetoond. Dan 3kan een veroordeling wegens heling niet rondgemaakt worden. Achter deze achtergrond zijn de witwasbepalingen in werking getreden.
Welk doel beoogt witwassen?
Waar bij heling het begunstigende karakter voorop staat, staat bij witwassen de bescherming van aantasting van het financieel-economisch verkeer voorop, de openbare orde. Witwas-regeling was oorspronkelijk bedacht tegen de georganiseerde criminaliteit.
Gedachte is: jij pleegt een delict en dat levert jou en voordeel op. Dat geld ga jij in het economische circuit brengen.
Welke drie fasen bestaan er?
- Placement: je gaat het geld in de financiële wereld onderbrengen: op een bankrekening storten.
- Layering: complexe financiële acties om de herkomst te verhullen. Van de ene naar de volgende rekening overmaken, dat een aantal keer.
- Integration: vervolgens ga je het integreren in het normale (internationale) economische verkeer.
Witwassen: je gaat het geld een ander aanzien geven dan het eerst had. Het gaat om het verhullen van de illegale herkomst van gelden of voorwerpen om de opbrengsten aan het zicht van de politie en justitie te onttrekken.
Wat is witwassen?
art. 420 (opzetwitwassen)
Art. 420 (opzetwitwassen)
Dit is een uitwerking van de internationale bepaling, bijna een letterlijke vertaling:
a. Verbergen/verhullen. M.n. het woord ‘location’ is letterlijk overgezet naar vindplaats
b. voorwerp verwerven, voorhanden hebben, overdragen, omzetten of ervan gebruik maken, wetende dat ….
> voorwerp kan worden verbeurdverklaard (art. 33a Sr) en aldus worden afgepakt. Dus witwasbepalingen zijn makkelijke instrumenten om buit af te pakken.
Als een plausibele verklaring voor herkomst van geld uitblijft, ookal heb je het recht om te zwijgen, dan mag de rechter concluderen dat het niet anders kan zijn dan dat je het voorwerp (on)middellijk afkomstig is uit misdrijf. EHRM heeft hier ook oog voor: dat onder bepaalde belastende omstandigheden van joue en verklaring mag worden verlangd. Art. 6 EVRM wordt hier niet als doorslaggevend beschouwd.
Welke twee hoofdlijnen?
- Er is geld onder bijzondere omstandigheden aangetroffen.
Door die omstandigheden bestaat vermoeden dat geld middellijk of onmiddellijk uit misdrijf afkomstig is: witwasgeld. De eis geldt hier NIET dat uit bewijsmiddelen moet worden afgeleid dat geld afkomstig is uit aangeduid misdrijf. Het moet dus gaan om ‘enig misdrijf’. Bewijs d.m.v. feitelijke vaststellingen en feiten van algemene bekendheid/ervaringsregels (laatste zijn witwastypologieen). Verdachte geen plausibele verklaring speelt ook mee. - Iemand wordt verdacht van een concreet delict (drugsgerelateerd, diefstal). Ter gelegenheid van dat grondmisdrijf wordt er doorzocht en er wordt geld gevonden. Waar komt dit geld vandaan en wordt dit misschien witgewassen?
‘Of, hoe en in welke mate die buit is witgewassen?’ Vooral in 2e hoofdlijn wordt gezocht naar begrenzingen. Vooral in gevallen waarin, naar letter van de wet, verdachte met het voltooien van vermogensdelict zich ook schuldig maakt aan het witwassen, omdat hij de opbrengsten van vermogensdelict voorhanden heeft (kan ook worden afgepakt door verbeurdverklaring/ontnemingsmaatregel ingevolge gronddelict, witwassen kwalificeren onnodig?)
Bij hoofdlijn 1, er is geld onder bijzondere omstandigheden aangetroffen, moet bewijs geleverd worden.
Hoe wordt bewijs geleverd?
Dat kan door manier waarop geld bij persoon gehouden wordt, bijvoorbeeld op het lichaam geplakt. Dat is bijzonder. Het is vermoeden dat sprake is van witwassen. Waar komt het geld vandaan? Waar gaat het geld naar toe?
De OvJ verlaat zich op bewijsmiddelen: voorbeeld geldkoerier Schiphol-Bonaire:
- Algemene ervaringsregels (zijn ook goed)
- BM hoeft niet te kunnen afleiden door wie, wanneer en waar het misdrijf is begaan.
- Misdrijf hoeft dus niet nauwkeurig te worden aangeduid, als het maar duidelijk is dat we geld kunnen afpakken, onderliggend misdrijf niet geconcretiseerd.
Formulering: ‘het kan niet anders zijn dan dat…’
Typologieën
- Grote hoeveelheden geld
- Wijze waarop opgeborgen
- Wijze waarop vervoerd
- Bitcoinmixer
Als een geloofwaardige verklaring over de legale herkomst van dat geld/voorwerp ontbreekt, dan kan het niet anders zijn dan dat het voorwerp (on)middellijk afkomstig is uit enig misdrijf.
Twijfel of dit strookt met art. 6 EVRM?
Dit lijkt niet te stroken met art. 6 EVRM. Je wordt verondersteld schuldig te zijn en moet je onschuld bewijzen i.p.v. dat OM jouw schuld moet bewijzen. EHRM en HR hebben oog voor het feit dat onder bepaalde belastende omstandigheden van jou een verklaring mag worden verlangd die het belastende kunnen ontkrachten. Het uitblijven van een verklaring mag tegen je gebruikt worden. Er is dus een meerwaarde van de witwasbepalingen t.o.v., helingbepalingen.
Redelijke wetstoepassing
Wetenschap/vermoeden van witwassen kan ook na verwerven ontstaan
Politie vertelt in geuren en kleuren aan erfgenaam over criminele handel en wandel van de erflater. De erfgenaam hoort dat daarmee voor het eerst. Daardoor ontstaat (formeelrechtelijk) verdenking /(materieelrechtelijk) daderschap ter zake van witwassen.
De erfgenaam - als nieuwbakken verdachte - ook maar meteen aanhouden bij heterdaad?
Naar letter van de wet levert deze situatie witwassen op. Maar is het redelijk om de erfgenaam meteen te onderwerpen aan de procedure voor een verdachte?
Wat als je die erfenis nog steeds op je bankrekening hebt staan en je gaat snel overboeken naar het buitenland? Dan wel.
De erfenis betreft zwart geld, illegaal verkregen. Als je er dan afstand van doet en ter beschikking stelt aan de overheid? Dan is het enkele voorhanden hebben niet redelijk om te kwalificeren als witwassen. Dit heeft HR ook bepaald zo’n 11.5 jaar geleden.
Ook wij hebben geld in onze portemonnee dat wellicht ook afkomstig was uit misdrijf. Je moet tenminste redelijkerwijs vermoeden dat het uit misdrijf afkomstig zou kunnen zijn.
Witwasbepalingen zijn echte catch all bepalingen. Hoe wordt ervoor gezorgd dat het normale handelsverkeer niet platgeslagen wordt omdat iedereen de economische herkomst zou moeten kunnen verklaren?
De HR heeft een redelijke wetstoepassing ontwikkeld. Twee hoofdlijnen en een kwalificatieuitsluitingsgrond.
Je steelt een fiets en rijdt erop weg. Je verwerft een voorwerp, waarvan je weet dat het uit misdaad afkomstig is en je hebt het voorhanden, en je maakt er gebruik van. Dit kan worden gekwalificeerd als witwassen. Naar letter van de wet.
Wenselijk/kan dit?
Er komt dan een automatische verdubbeling van strafbaarheid, namelijk: gronddelict diefstal en daarnaast witwassen. Het is niet nodig, want de bescherming van de eigenaar van de fiets wordt al gedekt door de bepaling m.b.t. diefstal. Fiets kan o.g.v. gronddelict al worden afgenomen.
Waarom heeft de HR een begrenzing ontwikkeld op de witwasbepalingen?
Kwalificatie-uitsluitingsgrond:
Dus de HR heeft een begrenzing ontwikkeld. De handeling van het stelen is nog niet gericht op het veiligstellen van de opbrengst. Daarom kan het niet als witwassen worden gekwalificeerd. Kwalificatie-uitsluitingsgrond. De diefstal staat als delict bij de vervolging centraal. De handeling moet meer omvatten dan voorhanden hebben. De criminele herkomst moet daadwerkelijk worden verhuld.
De buit verstoppen in een oude sok. Is dat bedoeld om de criminele herkomst ervan te verbergen? Nee, je wil wel verstoppen, maar niet de criminele herkomst een ander aanzien geven. ‘Slechts verstoppen’ is dus onvoldoende. Geen ander aanschijn van criminele herkomst geven dus.
Maar: envelop met drugsgeld, waarop je schrijft: opbrengst vrijmarkt koningsdag, in een kluis, dan ben je het een en ander aanzien aan het geven en dan ben je daadwerkelijk aan het verhullen/verbergen van criminele herkomst.
Voorbeeldsituatie:
Geld aangetroffen onder bijzondere omstandigheden. Veel geld wordt aangetroffen bij een onlangs vrijgekomen harddrugshandelaar. Er wordt contrabande aangetroffen voor de drugsproductie en 200K euro. Er is geen legale inkomstenbron bekend, niet bij belastingdienst en verdachte wil ook niet zeggen hoe hij aan het geld komt.
Verdachte: erkent bij de rechter dat hij gehandeld heeft in drugs en daarvoor 2 ton heeft ontvangen.
Kan je verdachte nou voor witwassen vervolgen?
Als hij erkent bij de rechter dat hij gehandeld heeft in drugs en daarvoor 2 ton heeft ontvangen.
Het enkele voorhanden hebben kan dan niet als witwassen worden aangemerkt, want uitsluitingsgrond, dubbele strafbaarheid is niet mogelijk.
Voorbeeldsituatie:
Geld aangetroffen onder bijzondere omstandigheden. Veel geld wordt aangetroffen bij een onlangs vrijgekomen harddrugshandelaar. Er wordt contrabande aangetroffen voor de drugsproductie en 200K euro. Er is geen legale inkomstenbron bekend, niet bij belastingdienst en verdachte wil ook niet zeggen hoe hij aan het geld komt.
Nu verklaart verdachte: helemaal niets.
Kan je verdachte voor witwassen vervolgen?
HIj verklaart niets, dan heb je dus hoofdlijn 1: geld onder bijzondere omstandigheden aangetroffen, een verklaring blijft uit: dan kan het niet anders zijn dan dat hij de beschikking had over criminele geld en dit ook wist: witwassen.
