Week 3

Question 1

Marktmanipulatie: het gedrag

• 2 ‘soorten’
• Onderscheid

Answer 1

Bericht dat bananen bij AH in de aanbieding zijn, maar is niet het geval, dat heeft geen invloed op de koers. Geen info die betrekking heeft op financiële instrumenten.

2 soorten:
1. Informatiemanipulatie:
Het verspreiden van onjuiste en/of misleidende informatie
Er wordt een bericht verspreid waarvan je kunt zeggen: bericht is onjuist of misleidend, mensen worden op verkeerd been gezet. Heeft invloed op de koers.
Dat laatste hoeft niet het geval te zijn! Maar gaat wel over informatie die betrekking heeft op financiële instrumenten op financiële markten.

2. Transactiemanipulatie: Manipulatieve transacties verrichten of bewerkstelligen.
   Geen verspreiding van onjuist of misleidend bericht, maar dan ga je handelen in aandelen of andere financiële instrumenten en dat doe je op een bepaalde manier. Transacties of handelsorders die worden ingelegd die manipulatief zijn.

Onderscheid:
Neem het onderscheid tussen informatiemanipulatie: verspreiden van onjuiste of misleidende signalen mbt financiële instrumenten. Transactiemanipulatie is gericht op het bewerkstelligen van manipulatieve transacties of inleggen van manipulatieve orders.

Question 2

Waarom is marktmanipulatie verboden?

Answer 2

1. Schept informatie-asymmetrieen: jij weet dat dit niet de normale prijs is, markt weet dit niet. Jij weet dus weer dan de rest.
   HIJ weet dat het niet waar is, de andere, de rest van de markt, DENKT dat het waar is of heeft TWIJFEL.
2. Frustreert de prijsvorming: er wordt meer betaald dan dat aandeel waard is. je krijgt een verschuiving van welvaart zeggen ze dan.
   De koers is HOGER of LAGER dan hij zou moeten zijn. Bijv. Tesla, bericht komt naar buiten, koers gaat omhoog.
3. Impact op het vertrouwen in de markt (van beleggers): Dan weten beleggers niet meer of de prijzen nog wel vertrouwd kunnen worden, dus zij verliezen vertrouwen en trekken weg van de markt.
4. Manipulatoren kunnen een oneigenlijk voordeel behalen. Daarnaast is het ook strafrechtelijk niet ok: oneigenlijk voordeel is diefstal.

Voorbeeld Tesla:
Short-sellers. Speculeren over prijsdaling van aandelen. Zij hebben baad bij negatieve info de wereld in helpen. Slecht nieuws kan ook helpen met voordeel behalen.

Question 3

Het verschil tussen marktmanipulatie en voorwetenschap?

Answer 3

Marktmanipulatie: “kunstmatige” invloed op de koers en rebound

• Marktmanipulatie is gebakken lucht
• Lucht wordt er weer uitgeduwd. Kunstmatige koers. Als de koers €10 is en je brengt de koers naar €12 met informatie of transacties, wat is de waarde van het aandeel? Heel lang op €10 gestaan, gemanipuleerd naar €12. Waarde van aandeel is lastig te bepalen. In meest simpele vorm: koers staat op €10, markt is niet gemanipuleerd. Waarde is ook €10, ervan uitgaande dat prijs naar waarde toe trekt. Als je manipuleert naar €12 verandert de waarde van het aandeel niet. Ruimte tussen wat eigenlijk onderliggende waarde van bedrijf is en prijs die op markt tot stand is gekomen. Als manipulatie uitkomt, gaat de koers van €12 weer terug naar €10. In theorie: koers kruipt even tegen waarde van aandeel (waarde bedrijf) aan.
• Rebound

Gebruik van voorwetenschap: “natuurlijke” invloed op de koers (al dan niet door
derden) zonder rebound
- Langzaam verdwijnend goud klompje
- Anders dan marktmanipulatie, want je hebt informatie, echt iets gebeurd. Waarde van
bedrijf neemt toe of af (waarde aandeel toegenomen/afgenomen) en dat is in de
koers verwerkt en blijft erin zitten.
- Geen rebound, informatie wordt gewoon in koers verwerkt en blijft daar

Question 4

Verbod op informatiemanipulatie (art. 12 lid 1 sub c MAR)

Answer 4

‘Het verspreiden van onjuiste of misleidende informatie’

Het is verboden om (art. 15 jo 12 lid 1 sub c MAR)

1. Informatie te verspreiden
2. Waardoor daadwerkelijk of waarschijnlijk onjuiste of misleidende signalen worden afgegeven met betrekking tot het aanbod van, de vraag naar de koers van het financieel instrument

(eerste twee bullets nagenoeg samennemen: je mag gewoon geen onjuiste of misleidende info verspreiden als het gaat over een financieel instrument)

3. Wanneer de verspreider weet of had moeten weten dat de informatie onjuist of misleidend was + invloed op de koers is geen vereiste
   - je hebt een zekere kennis nodig
   - je had moeten weten = ondergrens; je had moeten weten dat info onjuist/misleidend was. Kennisvereiste = zware eis, hoge drempel? Nee, ‘had moeten weten’. Makkelijk om te zeggen: dit is wat je hebt verspreid, dit is de werkelijkheid; dat had je zelf toch ook kunnen inzien? Wat is dan je verweer? ‘ik had een slechte dag’?
4. Geen invloed op koers vereist
   Er is geen vereiste dat er invloed op de koers is, het enkele verspreiden is al voldoende.
5. Geen expliciete eis van materialiteit
   Geen expliciete eis van materialiteit: een persbericht met onjuiste info, dat is een overschrijving. bijv. een verkeerde naam van een CEO noemen, dit is onjuist, maar is dit dan ook een overtreding? Het gebrek moet wel voldoende relevant zijn. Dit staat niet zo vermeld in de wetsbepaling maar in de praktijk wordt daar wel zo mee omgegaan.

Prof. vindt tweede bullet niet helemaal goed: een bericht is daadwerkelijk of niet ‘onjuist/misleidend’. Dat blijkt dan door wat er gebeurt. Het is een feitelijke analyse. Dus ‘waarschijnlijk’ is niet terecht in de wet opgenomen.

Question 5

Verbod op transactiemanipulatie (trade-based marketmanipulation)

Answer 5

Art. 12 lid 1 sub a MAR + art. 15 MAR

Art. 12 MAR als marktmanipulatie wordt aangemerkt: (lid 1 sub a) het aangaan van een transactie, het plaatsen van een handelsorder of elke andere gedraging:

i. Die daadwerkelijk of waarschijnlijk onjuiste of misleidende signalen afgeeft met betrekking tot het aanbod van, de vraag naar of de koers van een financieel instrument…. of
(aanvullende bepaling, is secundair. Transacties verrichten of orders inleggen waarvan een onjuist of misleidend signaal uitgaat)

ii. Die de koers van een of meer financiële instrumenten (…) daadwerkelijk of waarschijnlijk op een abnormaal of kunstmatig niveau brengt = HOOFDBEPALING
Wordt krachtens art. 12 gezien als marktmanipulatie, meer in het bijzonder transactiemanipulatie en dat is verboden krachtens art. 15 MAR.
(Belangrijkste is: je mag niet met transacties of orders de koers naar een kunstmatig of abnormaal brengen. Ten tweede: je mag met je transacties of orders geen onjuiste of misleidende signalen teweegbrengen.)

iii. Tenzij: de persoon die de transactie aangaat, of de handelsorder plaatst of andere gedragingen verricht, aantoont dat zij beweegredenen voor de transactie gerechtvaardigd waren en in overeenstemming waren met de gebruikelijke marktpraktijken als in art. 13 MAR.
(uitzondering: als er een gebruikelijke marktpraktijk is en je beweegredenen die gerechtvaardigd waren, dan geldt de uitzondering en zou het niet tot een overtreding van het bod leiden. Ten tweede: je mag met je transacties of orders geen onjuiste of misleidende signalen teweegbrengen.)

Kortom: transactiemanipulatie;
Het is verboden om transacties te verrichten of orders in te leggen die:
- De koers op een kunstmatig niveau brengen
- (waarschijnlijk) onjuiste misleidende signalen afgeven (niet in overeenstemming met de werkelijkheid)

Question 6

Koers op kunstmatig niveau brengen

Leg ‘kunstmatig’ uit

Answer 6

Kunstmatig = koersimpact + intentie

1. Koersimpact:
   Dus er is een partij die heeft transacties verricht/handelsorders ingelegd. Hebben die ervoor gezorgd dat er impact was op de koers?
   - Kun je dat feitelijk vaststellen?Kun je die causaliteit vaststellen?Nelemans:als je de enige bent, met wie handel je dan? Niemand. Dus kun je alleen een handelsorder inleggen, geen transactie. Voor transactie 2 handelaren nodig. Student: als jij de enige partij bent die op dat moment koopt, kun je feitelijk vaststellen hoe veel invloed die partij heeft gehad. Als partij A, B en C kopen zal het feitelijk niet mogelijk zijn om het specifiek voor die persoon vast te stellen. Nelemans: dan wordt het iets complexer inderdaad. Je kunt in principe gewoon afleiden wat de impact is geweest van bepaalde transacties. Als meerdere partijen handelen kun je nog steeds afleiden: wat is de bijdrage geweest van de een of van de ander; statistische foutmarge.
   - Wat is koersimpact, betekent dat een koersverandering? Om koersimpact te hebben, moet de koers dan veranderen? Kun je de koers manipuleren zonder dat de koers verandert? Kun je een kunstmatige koers creëren zonder dat de koers hoger of lager wordt? Student: als je niet manipuleert, zou stijgen of dalen of blijft gelijk (…) Nelemans: dan stabiliseer je. Eigenlijk zou de koers gaan stijgen of dalen, maar door jouw manipulatieve transacties blijft de koers op dezelfde €10. Als je niks had gedaan, was de koers naar €8 gezakt, maar door jouw kooptransacties op €10 gebleven. Of de koers was naar €12 gegaan, maar door jouw verkooptransacties is de koers op €10 gebleven. Gestabiliseerd op €10 = kunstmatige koers terwijl er geen verandering is geweest.

Intentie:
- Met welk doel heb je nu eigenlijk de koers beïnvloed?
i) Het is niet verboden om invloed te hebben op de koers
ii) Je wilt eigenlijk geen invloed hebben op koers; leidt in principe tot verlies
- Er moet een andere aanleiding zijn; er moet een intentie zijn waarom je die koers toch naar boven hebt gebracht of naar beneden geduwd. Die intentie is meestal af te leiden uit dat je met koersimpact een bepaald voordeel kon behalen.
• Onderhandse koopovk gesloten. Volgende week vrijdag 15:30 beginnen met kopen op beurs om die onderhandse transactie te beïnvloeden, is het heel makkelijk voor de AFM te zeggen: jij hebt impact gehad, koers is gestegen. Kun je vaststellen. Wat was jouw intentie? Niet legitiem, want je had een ovk en waarde daarvan is beïnvloed.
• Op basis daarvan vaststellen: transacties en koersimpact waren gericht met intentie om gunstigere onderhandse deal te kunnen sluiten.

Question 7

Vaak 2 soorten kunstmatige koerswijziging

Answer 7

1. Wash trade (aandelen kopen van jezelf)
   Transacties die je eigenlijk met jezelf doet. Je hebt 2 effectenrekeningen. Rekening 1 heeft 100 stukken Ahold en in rekening 2 geen. Je gaat met jezelf handelen. Je koopt en verkoopt die 100 stuks, maar geen economische overgang. Stukken blijven nog steeds van jou. In het orderboek komen er steeds orders in te liggen, er komen transacties. Er komt beweging in dat aandeel. Dat kan anderen aantrekken en kunnen ook gaan handelen; denken dat er iets gaande is. Er vinden veel transacties plaats terwijl dat helemaal niet het geval is, want je bent met jezelf aan het handelen. Dat is niet transparant. Van wash trades kun je makkelijk zeggen dat het onjuiste/misleidende signalen geeft. Markt denkt dat er iets gebeurt, maar is helemaal niet zo. Je behoudt het economisch eigendom, weet de rest niet.
2. Matched orders (afspraken met een ander, koop verkoop):
   Eigenlijk hetzelfde, maar niet met jezelf maar met een vriend. Beiden effectenrekening, van de een naar de ander. Die orders leg je zo in dat ze worden uitgevoerd en de stukken weer bij de ander terecht komen.

Question 8

Bewijs van transactiemanipulatie

Kunstmatig

• Zaak Qurius

Answer 8

• Tapes of ander bewijs
  Intentie kan worden afgeleid dat transacties waren gericht om impact te hebben.
• Koersimpact + intentie
  Intentie moet je afleiden uit het feit dat iemand met transacties voordeel kon behalen. Als iemand invloed heeft op de koersen, hij kon geen voordeel behalen, kan je dan nog wel aantonen dat sprake is van manipulatie?
• Exceptioneel handelsgedrag plus sensitieve situatie
• Fictieve transacties

Qurius:
Ambtenaar, altijd om 17u laatste transactie in aandeel Qurius. Orderboek is zo opgebouwd:
Prijs waarvoor aandeel wordt verkocht: 10,10 euro.
Prijs waarvoor verkoop mogelijk: 10 euro.
Verschil hiertussen.

Als de laatste transactie kooptransactie is van die ambtenaar, hoe eindigt die koers die dag, dan springt hij van 10 naar 10,1. Hij kon daar niet aannemelijk voordeel uit behalen. Kennelijk vond hij het gewoon leuk om die invloed te hebben. Hij vond het kennelijk gewoon leuk om een beetje macht en invloed te hebben. Hij is uiteindelijk wel beboet, want hij ging stelselmatig de koers omhoog zetten. Dat wijkt af van wat je normaal gesproken als handelaar zou doen. Dus ondanks dat hij geen voordeel hiermee kon behalen, toch manipulatie.

Question 9

Poging (tot manipulatie)

Answer 9

‘Pogen’ te manipuleren is krachtens 15 MAR eveneens verboden > poging.

• Preambule overweging 41: pogingen kunnen bv bestaan uit situaties waarin de activiteit is begonnen maar niet afgerond, bijv. ten gevolge van een technisch probleem of niet uitgevoerde transactie-instructie.
• Komt in de praktijk niet veel voor (subsidiaire tll?)

Question 10

Uitzondering verbod op transactiemanipulatie

Answer 10

Geaccepteerde marktpraktijken als in art. 13 MAR

• Stabilisatie of inkoop van eigen aandelen, mits in overeenstemming met de voorwaarden, art. 5 MAR en gedelegeerde verordening EU 2015/1052
• Transacties in het kader van monetair beleid art. 6 MAR
• Voor uitgevende instellingen
• ESMA geaccepteerde marktpraktijken

Uitzondering stabilisatie:
Toegestaan in secundaire uitgifte van aandelen: je mag een bodem leggen zodat de koers niet onder 9,5 gaat zakken. Dus als de koers dreigt weg te zakken op de beurs, zorg je dat die koers niet onder de 9,5 zakt. Dan wordt het stopgezet, dan daalt de koers als nog, want het was kunstmatig. Het is toegestaan. Als je aan voorwaarden voldoet, met name transparantievoorwaarden. Waarom? Het is belangrijk om emissies te faciliteren. Maar wie betaalt uiteindelijk hiervoor? Minder slimme beleggers. Die snappen dit niet. Amateurs.

Waarom uitzondering inkoop eigen aandelen?
Eigen aandelen weer inkopen. Als ze zelf inkopen, wat kan er dan gebeuren, koers stijgen. Dat willen we niet. Waarom niet? Dan kopen we tegen ongunstige koers. Dus als je aan allerlei voorwaarden voldoet.
Bedrijven willen soms geld teruggeven, dat kan door middel van:
- Dividend uitkeren
- Eigen aandelen inkopen
o Op beurs via investment bank aandelen inkopen en zo geven ze eigenlijk geld uit de vnp terug aan de aandeelhouders.
o Als ze zelf inkopen kan het gebeuren dat ze de koers opdrijven. Als een beursvnp veel aandelen op de markt inkoopt, dan kan dat een impact hebben. Dat willen ze niet. We weten waarom ze dat niet willen, want dan kopen ze tegen een ongunstige koers.
o Hier is een uitzondering voor; aan voorwaarden voldoen (transparantie), dan kun je niet het verbod op transactiemanipulatie overtreden.
- Daarvan zou je volgens Nelemans ook kunnen zeggen: waarom zou je die uitzondering eigenlijk willen hebben? Als een beursvnp die aandelen inkoopt, moet je dat maar op een manier doen waarbij je geen impact hebt op de koers.
- Met deze uitzondering toch een beetje comfort gegeven aan zakelijke belangen van de beursvnp, investment bank etc.

Question 11

Benchmarktmanipulatie, art. 12 lid 1 onder d MAR

Libor Scandal - grootste financiele schandaal afgelopen 10 jaar.

Answer 11

‘Verspreiding van onjuiste of misleidende informatie of de verspreiding van onjuiste of misleidende input in verband met een benchmark wanneer de persoon die de informatie of input verspreidde, wist of had moeten weten dat de informatie onjuist of misleidend was, of enigerlei andere gedraging waardoor de berekening van een benchmark wordt gemanipuleerd’

• Organisaties binnen eenzelfde branche doen vergelijkend onderzoek naar de prestaties; daaruit volgt een benchmark
• Dit kan helpen om een organisatie beter in de branche te positioneren, afhankelijk van de resultaten > gevolg voor de koers.

Libor:
Groep pendalbanken, iedere dag om 11u moeten zij zeggen tegen hoeveel geld zij geld kunnen inlenen van andere banken. Dat gaven zij door. Die percentages werden opgeteld, bovenkant en onderkant werden weggestreept, die LIbor rate werd dan gebruikt door alle banken om rente tegen andere banken te bepalen. Belangrijke rate dus.

Wat gebeurde er nou? Banken die dat doorgaven waren individuen of kleine afdelingen, gaven soms rente door waarvoor zij dachten te kunnen lenen. Toen bleek er dat zij dachten aan bepaalde positie van medewerker bank. Kan je hem hoger doorgeven? Of lager? Er werden andere overwegingen doorgegeven dus. Omdat die Libar zo belangrijk was, kwam er een heel groot onderzoek. Echt in de miljarden. Dit is een vorm van benschmarkmanipulatie. Het is dus informatiemanipulatie, maar dan helemaal van toepassing op Benschmark.

Forex voorbeeld
Forex foreign exchange. Handel in vreemde valuta. Iedere dag wordt uiteindelijk prijs vastgesteld van een valuta. In laatste minuut gehandeld en gemiddelde genomen van prijzen waartegen wordt gehandeld in laatste minuut, voor het sluiten van de markt. Handelaren in buitenlandse valuta kregen orders binnen maar hielden ze vast om ze pas in de laatste minuut te gebruiken. Konden massa opbouwen om uiteindelijk de prijs hoger vast te zetten. Dit is een vorm van transactiemanipulatie. Ook hielden ze grote orders van klanten even vast, bijvoorbeeld buitenlandse valuta aankopen. Dat is dan
voor eigen rekening of bijvoorbeeld voor de bank -> eerst kleine transactie, kochten ze eerst in tegen lage prijs. Vervolgens deden ze de grote transactie, hierdoor steeg de prijs. Eigen positie werd vervolgens tegen hogere prijs verkocht. Dit is front running (voorwetenschap). Belangrijkste is hier: manipulatie.

Question 12

GRAFIEK, MARKTMANIPULATIE:

_____————_______

T 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7

Answer 12

T=0
Ik ben een manipulator en neem een besluit om te manipuleren.

T=1
Ik bouw eerst een positie door 1000 aandelen Snapchat te kopen.

T=2
Ik verspreid het gerucht dat FB een openbaar bod gaat uitbrengen op Snapchat. De buitenwereld denkt, wie ben jij nou helemaal, kleine belegger in NL dat jij dat weet. Maar een beursgoeroe wordt wel geloofd.

T=3
De markt aast op die aandelen want wil straks aan FB verkopen dus de koers stijgt.

T=4
Ik ga tegen die hogere prijs verkopen.

T=5
Additional shorting: jij hebt ook aandelen gekocht met geleend geld en gaat die nu verkopen. Je maakt winst omdat de prijs is opgeblazen door het gerucht.

T=6
Daarna wordt duidelijk dat de prijs te hoog is. Het is nep.

T=7
De prijs van het aandeel zakt in. Terug naar oud niveau.
Hier kan je ook weer winst behalen, met short nog wat.

Maar inmiddels heb jij als manipulator je winst al behaald.

Question 13

GRAFIEK: TRANSACTIEMANIPULATIE

_____———-____

T. 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7

Leg uit.

Answer 13

Dit speelt vooral bij kleine fondsen. Daar kan je makkelijker manipuleren dan bij grote fondsen, daar verdwijnen jouw transacties in de grote vijver.

T=2: agressief aankopen: grote en snelle transacties uitvoeren. In het orderboek staan allemaal prijzen van mensen die willen kopen, daar staan ook aantallen bij.

De prijs loopt door deze snelle transacties snel op, daarmee kun je de koers manipuleren. Als de koers eenmaal gestegen is, dan ga je jouw aandelen langzaam verkopen/ Waarom niet snel: dan zal de prijs snel zakken. Dus je wil met je verkopen geen impact op de koers uitoefenen. Op een gegeven moment heeft de markt door dat de prijs te hoog ligt, niet de reële marktwaarde is, dan gaat de prijs weer zakken (=rebound), maar dan heb jij je winst al behaald.

__
Dus wat doe je in het begin: KOPEN. Bijv. 10K. tegen 10 euro.
Als je blijft kopen, dan gaat de koers omhoog, op een hoog punt ga je alles langzaam verkopen.

Als jij heel veel gaat kopen, liquiditeit is niet zo groot, dan gaat de prijs stijgen. Met zelfde snelheid verkopen, dan gaat de prijs snel dalen. Dus ga in een markt zitten waar weinig vraag- en aanbod is, prijs gaat oplopen. Daarna in kleine stukjes langzaam verkopen. Je moet dus een symmetrische reactie veroorzaken. Verkoop tegen 12, 11, 10, 10,5. Dan heb je 0 opbrengst, en transactiekosten. Dus als je eerst snel koopt, langzaam verkoopt, dan verkoop je voor 11, 10,98, 10,95, 10,92 etc.

Er zit wel veel risico in.

__
Je kunt ook afspreken dat je ze gaat verkopen. Je kan de koers manipuleren, om 17u wordt hij vastgeklikt. Zo zijn er nog heel veel andere mogelijkheden om met transactiemanipulatie op de koers winst te behalen.

Question 14

Shorten

Answer 14

Als je geen aandelen hebt in Tesla, je denkt: het gaat niet zo goed met Tesla. Hoe ga je voordeel behalen?

Stel je hebt geweldige informatie, gisteren, S.E.C. gooit misschien topman eruit. Wat kan je doen?
Verkopen, maar je hebt geen aandelen. Je hebt wel belangrijke informatie. Je zegt dus tegen iemand: ‘mag ik jou 10K aandelen lenen?’ Je hebt de afspraak dat je die aandelen volgende maand terug levert.
Morgen daalt de koers, je verkoopt ze en koopt ze terug voor minder.

Question 15

Harry mens

Answer 15

Harry Mens ontvangt in zijn programma mensen die praten over hun bedrijf. Zo ook directeur van Homburg en vroeg hem: wanneer gaat er nou weer eens dividend uitgekeerd worden? Waarop de directeur zei: wacht maar ff af morgen komt een persbericht uit. dit wekte verwachtingen, iedereen probeerde als een gek nog aandelen te kopen. Persbericht: er wordt voorlopig geen dividend uitgekeerd. Dit was dus een negatief bericht terwijl de andere verwachting was gewekt. Informatiemanipulatie.

AFM legde boete op: het leek op positief nieuws, maar er kwam uiteindelijk negatief nieuws naar buiten.

Question 16

Transacties en koersen

• Relatie transacties en koeren
• De rationale voor koersinvloed

Als je 10K stuks op de beurs koopt van ASML, wil je dan invloed hebben op de markt?

Answer 16

1. Relatie transactie en koersen:
   - Normaal gesproken geen effect (95%)
   Transactie heeft normaal gesproken geen effect op de koers. 95% van de transacties en dat gaat heel de dag door, 10.000’en stuks per minuut, geven geen reactie op de koers;

• Soms invloed op de liquiditeit (5%)
  Sommigen hebben wat invloed op de liquiditeit omdat het een grote transactie is ten opzichte van weinig aanbod of weinig vraag; kunnen dan impact hebben. Is tijdelijk, want als die transactie is uitgevoerd, komt er weer liquiditeit. Dan kan men tegen een iets gunstigere prijs verkopen.

Bottomline: meeste van de transacties hebben helemaal geen invloed op de koers.

2. De rationale voor koersinvloed:
   - Dan kun je de vraag stellen: wat is nu de ratio achter toch invloed op de koers willen
   hebben? Anders geformuleerd: als jij een transactie verricht op de beurs, wil je dan doorgaans invloed hebben op de koers? Als je mag kiezen: 10.000 stuks kopen, ik wil invloed hebben/ik wil geen invloed hebben.
   - Bijvoorbeeld ASML €10, ervan uitgaande dat de waarde van het aandeel/bedrijf ook €10; koers gelijk aan waarde stuk. Je koopt een aantal tegen €10, daarna nog een pluk tegen €10, nogmaals. Best wel wat aanbod uit markt gehaald, niet zoveel stukken meer. Bij volgende tranche kopen, maar mensen willen niet tegen €10 verkopen maar tegen €10,01. Dus kopen tegen €10,01, € 10,01, € 10,01 etc. Nog minder in markt op dat moment, heel veel stukken uit markt gehaald. Volgende tranche: €10,02 etc. Zo loopt de koers op naar €11. Wat heb je gemiddeld betaald voor het aandeel (grofweg)? €10,50. Wat is de waarde van het aandeel/bedrijf? €10. Blij? Nee, €0,50 per aandeel weggegooid.
   - Student: die ga je dan toch weer verkopen? Nelemans: meeste beleggers kopen en houden tijd vast. Daghandelaren kopen/verkopen. Meeste grote partijen kopen en zitten daar een half jaar/jaar of soms 5 tot 10 jaar in.
   - Basis aanname, premisse is: je (…) geen invloed hebben op koers als je stukken koopt, je wilt dat heel voorzichtig doen anders koop je tegen ongunstige koers.

Question 17

IMC

Answer 17

• IMC is volgens Nelemans een mooi voorbeeld om kunstmatigheid en brengen/houden toe te lichten. IMC-zaak. Aandeel Wereldhave werd verhandeld en ABN AMRO (trading desk) handelde hierin en had een stop-loss order ingelegd in het handelsboek.
  » Stop-loss order: als de koers daalt, stel koers was €50 en daalt naar €40, hebben ze op €40 een stop-loss order ingelegd. Als ie die kraakt, worden automatisch aandelen Wereldhave van ABN AMRO verkocht, dan verkoopt ABN AMRO: €40, koers is te laag dus -> automatisch verkopen.
• IMC wist dat die stop-loss order in het handelsboek lag. Fictief: koers was €50, stop-loss order €40. Wat deed IMC? Kooporder ingelegd op €30. Vervolgens agressief stukken verkopen, van €50 naar €45 naar €40. Wat gebeurt er bij €40? Stop-loss order ABN AMRO. Koers daalt verder van €40 naar €35 naar €30. Wat gebeurt er bij €30? Goedkoop teruggekocht door IMC.
• In deze zaak kon de intentie worden afgeleid van het feit dat er informatie was bij IMC. Normaal gesproken zou IMC die informatie hebben over die stop-loss order. Het idee daarvan was bij de rechtbank dat de verkooptransacties erop waren gericht om die stop-loss order te triggeren en vervolgens tegen lager niveau die stukken te kunnen kopen.
  » Drukken van de koers van €50 naar €40 kunnen we feitelijk vaststellen.
  » Intentie kunnen we afleiden uit feit dat er informatie was over de stop- loss order en dat er naartoe werd gewerkt en tegen lagere koers werd
  ingekocht.
• Student: als er een onafhankelijke derde partij bij koers van €35 zegt van dit
  ziet er wel goed uit en gaat inkopen, evenzo aansprakelijk? Nelemans: nee. Die denkt: marktkans. Geen kennis over de stop-loss order, die is dan al getriggerd. Hij zag de koers van €50 nu op €35 staan. Denkt: €35 is veel te lage prijs voor dit aandeel, nu kopen. De rest van de markt zijn ‘gekke Henkies’ dat ze verkopen voor €35, dus nu kopen.
• Aansprakelijkheid zit in van €50 naar €40. Dat is de fase waarin transacties werden gebruikt om die koers naar €40 te brengen, daar actief bij betrokken. €30 is de consequentie van de stop-loss order. Zou je ook aansprakelijkheid voor kunnen hebben, iets verder van verwijderd (niet direct maar indirect).

Question 18

Handelsorder of transactie

Answer 18

Handelsorder = ik wil 40 stuks kopen tegen 10 euro en 10 cent. Of ik wil verkopen 80 stuks tegen 9,80 euro. Er gebeurt niets, er gebeurt pas iets wanneer er een match is tussen koper/verkoper, dat = transactie.

Deel blijft dus vaak openstaan omdat iemand teveel vraagt, of iemand heeft het er niet voor over.

Question 19

Geaccepteerde marktpraktijken (ESMA)

Answer 19

Als je goede beweegredenen hebt, kan je beroep doen op uitzonderingen.

Question 20

Interessante films om te kijken hierover:

• Wallstreet
• Money never sleeps
• Margin call

Answer 20

Wallstreet:
Welk gedrag? Voorwetenschap, mededelen van voorwetenschap. Corporate secrets aan het scannen, belangrijke informatie bij directeuren ophalen. Verkocht/geleverd en vervolgens voordeel behalen door daarin te handelen. Combinatie van:
- Overtreding mededelingsverbod
- Overtreding verbod handelen voorwetenschap.

Money never sleeps:
- Bretton James Rumors; false rumors kunnen positief/negatief zijn

• Aandeel aan het shorten en tegelijkertijd publiceerden ze negatieve/valse informatie over het bedrijf. Met shorten speculeren op prijsdaling. Je leent stukken in, verkoopt ze en je verplicht je om ze even later terug te kopen en te leveren. Verkoop je ze hoog,
  koop je ze weer laag terug in.

a. Short gaan. Je hebt geen aandelen in Tesla, maar je denkt het gaat niet zo
goed, ik wil voordeel behalen. Je hebt de informatie: het gaat niet zo goed of je
hebt een hele sterke overtuiging. Hoe ga je dan het voordeel behalen?
b. Stel je hebt geweldige informatie; je hoorde gisteren dat Musk er misschien uit wordt gegooid (SEC onderzoek) en je neemt het niet zo nauw met wet- en regelgeving. Wat te doen? Niet kopen, want gaat dalen. Wat ga je wel doen?
Verkopen, maar je hebt geen aandelen.
• Sparren tijdens college, ook te verwachten als TENTAMENVRAGEN!

c. Je kunt niet verkopen, want je hebt geen aandelen maar je hebt wel heel belangrijke informatie. A heeft wel aandelen en is op lange termijn aandeelhouder. B vraagt aan A: mag ik van jou 10.000 aandelen lenen? Aandelen van A gaan naar B toe en B verkoopt aandelen op de markt. Afspraak dat B de aandelen over bepaalde tijd weer terug levert aan A. B verkoopt ze tegen € 100, koers daalt naar € 90. B koopt aandelen in voor € 90 op beurs en levert ze terug aan A: B heeft voordeel van €10 per aandeel x 10.000 is €100.000.
d. Short gaan = speculeren op koersdaling; verkoop van aandelen die je eigenlijk niet hebt, ingeleend van een ander.

Question 21

Transactiemanipulatie

Answer 21

Normaal gesproken hebben transacties dus geen invloed op koersen. Als aandelenkoper zit je niet per se om de koers op te drijven, je vindt het een interessante belegging, je wil de prijs reeel houden. Koersinvloed neem je toch wel op de koop toe als je denkt dat het aandeel ondergewaardeerd is. Je hebt onderzoek gedaan en je denkt dat het aandeel meer waard is, zonder dat dit voorwetenschap is.

Je hebt grote partijen met grote portefeuilles verschillende beleggingen. Soms willen ze de risico’s spreiden en dus verkopen en kopen ze aandelen. Als er te veel risico is, dan willen ze die aandelen afstoten, dat kan invloed op de koers hebben maar dat risico nemen ze op de koop toe omdat ze niet het risico willen lopen hun liquiditeit kwijt te raken.

Maar: bij manipulatie ben je dus wel bezig de koers bewust te beïnvloeden.

Question 22

Tesla’s koers ging op een gegeven moment redelijk hard omhoog omdat Musk tweet had geplaatst om Tesla private te maken.

Alle aandelen te kopen, aandelen niet meer publiek verhandelbaar en zodoende meer controle te krijgen over het bedrijf. Minder rapportageverplichtingen, minder last vanmoeilijke aandeelhouders. Je hebt wat minder last van short sellers, was Musk erg boos om. Elke keer aandeel verkopen, short gaan om tot uitdrukking te brengen dat ze niet zoveel vertrouwen hadden in toekomst van Tesla. Voordelen van het privaat maken van Tesla. In tweet stond heel kort: ik denk aan $ 420 om de aandelen te kopen, dat was op dat moment 20% boven de beurskoers. Er stond ook achter: funding secured.

Waarom stond dit laatste daar?

is dit marktmanipulatie of is dit een ongelukkige uitlating?

Answer 22

Waarom funding secured?

Omdat je niet zomaar even een bedrijf van X miljard eventjes terugkoopt. Markt dacht: moeten grote partijen achter zitten die dat gaan financieren (andere/toekomstige aandeelhouders). Gespreid aandeelhouderschap terugbrengen naar een paar aandeelhouders, groot aandeelhouders en zo weer controle terugkrijgen. Beurskoers ging omhoog toen tweet werd verstuurd. Waarom?
20% premie op de beurskoers. Dan denkt deel van de markt: ik geloof zijn bericht. Nu aankoop voor € 400 dan ik straks misschien verkopen voor € 420.

Deel twijfel, is het nu wel waar? Koers steeg wel behoorlijk, maar niet helemaal tot wat men in gedachte had.
Vervolgens onrust. Wat wordt bedoeld met funding secured?

Kwam niet echt een helder antwoord op. Vragen door SEC: meer toelichting geven aan markt. SEC is onderzoek gestart. Is de tweet nu wel juist of niet misleidend geweest? Ruim 50 dagen over gedaan om onderzoek af te ronden. 28/9/18 kwam naar buiten dat ze een procedure starten tegen Musk, in persoon als bestuurder om hem een boete te laten betalen. Ook mogelijk dat hij functie als bestuurder van genoteerde onderneming niet meer mag bekleden. Dat zou betekenen dat hij weg moet bij Tesla en niet meer voor beursvnp kan werken. Vergaand! Niet meteen gezegd dat dit uitkomst zal zijn. Wellicht deel van onderhandelingsstrategie van de SEC richting Tesla.

Vraag Nelemans:
is dit marktmanipulatie of is dit een ongelukkige uitlating?
Nelemans: Musk gaf aan: ‘ik ben van plan om…’ Dat is niet een gegeven, je mag dat gewoon zeggen toch, feit dat juist is dat je het echt van plan bent? Markt denkt: ongetwijfeld goed over nagedacht, supervisory board betrokken, banken ingeschakeld, advocatenkantoren, plan. Anders niet naar buiten brengen, grote gebeurtenis voor een bedrijf.

Funding secured werd best wel hard neergezet. Lijkt alsof er geen twijfel is. Later verzacht: gesprekken gaan goed, verschillende mogelijkheden.

Question 23

P
|
|
|.       ----------------
|-------                   ---------
|\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_ T

• Waar wordt besluit genomen om te manipuleren?
• Waar bouw je positie op?
• Waar komt het naar buiten: het klopt niet?
• Welk stuk behaal je voordeel?
• Wat kan je nog meer doen?

Answer 23

• Waar wordt besluit genomen om te manipuleren?
  T=1 hier ga je 10K stuks kopen.
• Waar bouw je positie op?
  T=2 - T=3 wordt onjuist bericht verspreid.
• Waar komt het naar buiten: het klopt niet?
  T = 7 (wanneer koers weer daalt). Het is nep, oud niveau.

- Welk stuk behaal je voordeel? 
Eerst kopen (T=1 - T=3) basis leggen van het voordeel. Verkopen tussen T=3 en T=7, relatief langzaam. 

• Wat kan je nog meer doen?
  Daling op T=7! Die aandelen die je hebt gekocht kun je gaan verkopen maar je kunt ook extra gaan verkopen, inlenen, want je weet dat de koers gaat dalen. Dus shorten.

Question 24

P
|
|
|.       ----------------
|-------                   ---------
|\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_ T

Transactiemanipulatie, zelfde grafiek als bovenstaande. Leg uit.

Answer 24

Je koopt 10K stuks tegen €10,-. En dan? Student: als je steeds maar blijft kopen, dan gaat de koers ook omhoog. Nelemans: ja, student: aandeel gewild.

Nelemans: ja. Hoe ga je nu winst maken? Verkoop je dan in 1x alle 10.000 stuks? Student: koers stijgt, mensen denken dat de aandelen erg gewild zijn; op dat moment kun je tegen betere prijs verkopen. Nelemans: ja. Is het niet zo dat als je gaat kopen, met 10.000 kopen werk je prijs op toch? Die loopt op van € 10 naar € 12. Als je dan 10.000 stuks verkoopt, wat gebeurt er dan? Daalt tot originele waarde. Kun je dan een voordeel behalen of niet?

Eerste fase: snel kopen,

Tweede fase: langzaam verkopen.

Ervoor zorgen dat het a-symmetrisch gaat worden. Markt heeft een zekere liquiditeit: hoe veel vraag en aanbod is er nu? Hoe veel stukken kun je nu uit de markt halen tegen een bepaalde prijs? Als je heel veel gaat kopen en de liquiditeit is niet zo groot, dan gaat de prijs stijgen. Als je met dezelfde snelheid weer zou verkopen en de markt is nog steeds niet zo liquide, dan gaat de prijs snel dalen. Het is zaak dat je in een markt gaat zitten waar weinig vraag en aanbod is, dus waar weinig stukken worden verhandeld, daar heel hard kopen; dat je de liquiditeit echt uit de markt trekt, gaat prijs oplopen. Dat moet je ervoor zorgen dat je in kleine stukjes zachtjes gaat verkopen, anders zakt de prijs weer in. Als je dat niet doet, krijg je een symmetrische reactie.

Dan koop je tegen € 10, koop je tegen € 10,50, € 11, tegen € 11,50 en € 12 en ga je verkopen dan verkoop je tegen € 12, tegen € 11,50, € 11, € 10,50, € 10. Dan heb je € 0 opbrengst, maar wel transactiekosten. Dus eigenlijk is je resultaat negatief.

Als je eerst snel verkoopt en daarna langzaam verkoopt, dan kan je het zo zijn dat je koopt tegen € 10, € 10,50, € 11, € 11,50, € 12 en dat je gaat verkopen tegen € 12, € 11,98, € 11,96, € 11,94, €11,92, € 11,90. Dan behaal je voordeel, maar dat vergt wel wat. Het is niet makkelijk, want de markt kijkt ook mee: volgens mij is het een manipulator, ik ga snel mijn stukken verkopen op het moment dat ze € 12 zijn. Als zij hun stukken sneller verkopen dan jij, heb je wel tegen een hoge prijs gekocht maar kun je niet meer tegen hogere prijs verkopen. Daar zit risico in.

Question 25

Wat kan ratio zijn om koersinvloed te hebben?

Answer 25

1. Informatievoorsprong:
   Het kan zijn dat je een informatievoorsprong hebt. Het kan zijn dat de koers op €10 staat, je hebt voorwetenschap: je weet dat de koers morgen naar pak en beet naar €12 gaat. Wat ga je doen? Kopen. Nieuws komt morgen al uit. Wat ga je doen? Snel kopen. Dat kan invloed hebben op de koers, gaat koers oplopen van €10 naar bijvoorbeeld € 10,08 (intussen €10,02, €10,05). Is dat erg dat de koers naar €10,08 gaat? Nee, morgen naar €12. Nog steeds een voordeel. Informatievoorsprong zou een verklaring kunnen dat je toch die invloed op de koers voor lief neemt.
2. Beperkte liquiditeit
   Beperkte liquiditeit in de markt, dat je eigenlijk gedwongen wordt om te verkopen. Asset managers hebben portefeuilles met honderden verschillende aandelen. Soms uit balans, te veel risico hier en daar, aanpassen. Willen dan een pluk van stukken kwijt. Denken misschien: als ik ze verkoop kan het lichte koersdaling tot gevolg hebben. Voor lief nemen, liever dat dan grote portefeuille die uit balans is, te veel risico links/rechts. Financieel oogpunt; portefeuille. Of cash nodig, stukken verkopen. Je kunt iets niet betalen, je moet verkopen. Invloed op koers voor lief, liquide middelen nodig. Kan ook zijn dat je volgens regels moet verkopen. Veel fondsen hebben regels waar je wel/niet in mag handelen, welke stukken aanhouden. Bepaald aandeel niet meer in index, valt uit index. Volgens regels: stukken niet meer aanhouden, verkopen. Oorzaken waarom je toch wilt verkopen, lichte koersverandering voor lief nemen.
3. Manipulatie
   Je kunt ook de intentie hebben om die koers omhoog te brengen omdat je daarmee een voordeel kunt behalen. In geval van informatievoorsprong en beperkte liquiditeit neem je het voor lief, bij manipulatie zit er een intentie in; je wilt juist dat de koers omhoog gaat.