Week 7 | formele en substantiële theorieën van de rechtsstaat

Question 1

Wat is legaliteit?

Answer 1

Ook wel rechtsgeldigheid, verwijst naar de naleving van de wetten en regels zoals vastgelegd in het juridische kader van de samenleving. Het betekent dat een handeling, beslissing of beleid in overeenstemming is met de bestaande wetgeving.

Question 2

Wat is legitimiteit?

Answer 2

Ook rechtmatigheid, gaat verder dan alleen juridische geldigheid. Het impliceert een bredere acceptatie en goedkeuring van de wetten en regels door de burgers, gebaseerd op redenen die buiten het juridisch domein liggen. De democratische rechtstaat geeft legitimiteit aan de wet.

Question 3

Wat houdt een dunne (of formele) theorie over de rechtsstaat in die wordt onderscheiden in ‘On the Rule of Law 2004’?

Answer 3

deze theorie stelt dat een rechtsstaat primair wordt gekenmerkt door de aanwezigheid van formele juridische structuren en procedures.

Deze benaderingen zijn minimalistischer van aard en leggen de focus op de institutionele aspecten van een rechtsstaat, waarbij ze minder nadruk leggen op de kwaliteit of rechtvaardigheid van de wetten zelf

Question 4

Wat houdt een dikke (of substantiële) theorie over de rechtsstaat in die wordt onderscheiden in ‘On the Rule of Law 2004’?

Answer 4

Betogen dat een rechtsstaat niet alleen moet voldoen aan formele procedures, maar ook aan bepaalde inhoudelijke criteria. Deze benadrukken de kwaliteit van wetgeving, waarbij wetten moeten worden beoordeeld op hun rechtvaardigheid, gelijkheid en bescherming van fundamentele rechten. We gaan dus van formeel (er wordt voornamelijk naar de vorm gekeken) naar substantieel (er wordt voornamelijk naar de inhoud gekeken)

Question 5

Wat zijn de 2 formele theorieën?

Answer 5

1. Rule by law (dunste theorie)
2. Formal legality meer substantiële benadering (minder dun meer voorwaarden)

Question 6

Wat houdt de eerste formele theorie Rule by law in?

Answer 6

Bij deze theorie geldt er slechts één vereiste: dat de overheid via de wet moet optreden. Volgens deze opvatting krijgt alles wat de overheid doet het etiket ‘wet’, ongeacht de kwaliteit, rechtvaardigheid of legitimiteit ervan. Kortom: zolang een handeling of beslissing van de overheid wordt gedaan via een formele juridische procedure wordt het beschouwd als wettelijk en bindend.

Question 7

Wat zijn de nadelen van de eerste formele theorie Rule by law?

Answer 7

Allereerst wijkt deze theorie af van de rechtsstaat: het beschermt ons niet tegen overheidsoptreden.
Verder is de theorie leeg: het maakt het onderscheid niet tussen rechtsstatelijke en niet-rechtsstatelijke staten. Iedere staat is dan een rechtsstaat, want overal zijn immers wetten.
Het ontbreken van formele en inhoudelijke criteria voor wetgeving maakt het moeilijk om de legitimiteit en rechtvaardigheid van de wetten te waarborgen, wat kan leiden tot willekeurige machtsuitoefening en schending van individuele rechten.

Question 8

Wat houdt de tweede formele theorie ‘Formal legality’ in?

Answer 8

Bij deze theorie functioneert de rechtsstaat als een formele beperking van de staatsmacht. De overheid moet handelen in overeenstemming met de wet. Wetten moeten duidelijk, algemeen en kenbaar zijn. Er worden dus formele vereisten aan de wetten gesteld. Deze theorie is gebaseerd op het verhaal van ‘De allegorie van Koning Rex’ en ‘The morality of Law’ van Lon Fuller.

Question 9

Wat zijn de voordelen van de tweede formele theorie ‘Formal legality’?

Answer 9

Het vergoot de autonomie van de burgers. We kunnen als burger ons leven indelen binnen de kaders van de wet, wat ons legale vrijheid oplevert.

Question 10

Wat zijn de nadelen van de tweede formele theorie ‘Formal legality’?

Answer 10

De theorie is neutraal. Het zegt niets over de inhoud van de wetten, waardoor het ook compatibel is met onrechtvaardige wetten. Tot slot wijkt deze theorie wederom af van de traditie van de rechtsstaat.

Question 11

Aan welke 8 voorwaarden moeten wetten voldoen om te spreken van een rechtstaat?

Answer 11

1. Algemeenheid
2. Kenbaarheid
3. Verbod op retroactiviteit
4. Duidelijkheid
5. Interne consistentie
6. Mogelijkheid om na te leven
7. Stabiliteit
8. Regelmatigheid in toepassing en naleving

Question 12

Waar dragen de 8 voorwaarden aan bij in de wetgeving?

Answer 12

Gelijkheid en voorspelbaarheid binnen de wetgeving van een rechtsstaat

Question 13

Wat maakt Fuller uniek?

Answer 13

Zijn nadruk op de intrinsieke moraliteit van de wet. Hij stelt dat de naleving van de formele kenmerken niet alleen bijdraagt aan een goed functionerende rechtsorde, maar ook aan de menselijke waardigheid en individuele autonomie. Fuller spreekt daarom van de interne moraliteit van het recht.

Question 14

Wat is een voordeel van de opvatting van formele legaliteit; dat de rechtsstaat primair dient als een voor de legitimiteit van het rechtssysteem. Deze visie erkent dat wetten niet noodzakelijkerwijs moreel juist hoeven te zijn om als recht te worden beschouwd.

Answer 14

Een van de voordelen van deze opvatting is dat het de rechtsstaat politiek neutraal maakt, waardoor het acceptabel is voor een breed scala aan regimes en politieke stromingen. Het idee dat de rechtsstaat geen inherente morele of politieke voorkeur heeft, kan leiden tot brede politieke steun, zowel binnen een regime als in bredere samenlevingen.

Question 15

Wat is een nadeel van de opvatting van formele legaliteit; dat de rechtsstaat primair dient als een voor de legitimiteit van het rechtssysteem. Deze visie erkent dat wetten niet noodzakelijkerwijs moreel juist hoeven te zijn om als recht te worden beschouwd.

Answer 15

Een belangrijk nadeel van deze benadering is dat het zich beperkt tot zuiver formele voorwaarden en daardoor de deur opent voor de mogelijkheid van een rechtsstaat die gecombineerd wordt met inhoudelijke immorele wetten

Question 16

In de rechtsstaat is het niet alleen belangrijk dat wetgeving voldoet aan formele criteria zoals algemeenheid, maar ook dat deze op een democratische manier tot stand komt. Wat wordt hiermee bedoeld?

Answer 16

Democratie wordt beschouwd als een formele of procedurele voorwaarde, waarbij het niet zozeer gaat om de inhoud van de wetten maar op de manier waarop ze worden vastgesteld.

Question 17

Wat is het voordeel van het combineren van formele legaliteit en democratie in een rechtsstaat?

Answer 17

Ze kunnen elkaar versterken.
- formele legaliteit versterkt democratie door ad-hoc beslissingen van de overheid te voorkomen en door te zorgen voor consistentie en voorspelbaarheid in het wetgevingsproces.
- democratie versterkt de formele legaliteit door extra legitimiteit te verlenen aan wetten die tot stand zijn gekomen via democratische procedures, omdat ze reflecteren op de wil van het volk.

Question 18

Wat zijn de voordelen van rule of law + formele legaliteit + democratie?
sv

Answer 18

Formele legaliteit en democratie versterken elkaar. Formele legaliteit versterkt democratie (tegen ad-hoc beslissingen van de overheid). Democratie versterkt formele legaliteit (geeft extra legitimiteit aan wetten).

Question 19

Wat zijn de nadelen van rule of law + formele legaliteit + democratie?
sv

Answer 19

Democratische totstandkoming is geen garantie voor morele wetten

Question 20

De substantiële opvatting van de rechtsstaat voegt een belangrijke inhoudelijke voorwaarde toe aan het concept, wat is dit?

Answer 20

Deze benadering benadrukt dat een rechtsstaat niet alleen de macht van de overheid beperkt en procedures volgt, maar ook de fundamentele rechten en vrijheden van individuen waarborgt.
Een uitdaging van deze benadering is dat de inhoud van deze individuele rechten vaak onderwerp van debat en verandering in de samenleving is. Het blijft moeilijk om de precieze inhoud van deze rechten te bepalen en dus ook welke moeten worden beschermd door de rechtsstaat.

Question 21

Wat is een kritiekpunt op het idee van individuele rechten binnen een democratische context?

Answer 21

Ze kunnen als antidemocratisch worden beschouwd, wanneer individuele rechten worden vastgelegd en beschermd vallen ze buiten het democratisch proces en zijn ze niet langer onderworpen aan de wil van de meerderheid wat kan leiden tot conflicten

Question 22

Welke verschillende mogelijkheden voor verzoening tussen individuele rechten en het democratisch proces zijn er?

Answer 22

1. rechters oordelen in overeenstemming met de oorspronkelijke betekenis van de inhoud die democratisch werd bepaald.
2. rechters oordelen in overeenstemming met de betekenis die de politieke gemeenschap geeft aan deze rechten.
3. rechters oordelen in eer en geweten, waarbij ze erkennen dat hoewel dit een afwijking kan zijn van het democratisch principe, het soms noodzakelijk is om de rechten en vrijheden van individuen te beschermen tegen mogelijke inbreuken van de meerderheid.

Question 23

Wat is het voordeel van het opnemen van sociaaleconomische rechten in de rechtsstaat?

Answer 23

Het plaatst de waarde van individuele vrijheden in een bredere context. Het opnemen van sociaaleconomische rechten in de rechtsstaat benadrukt het belang van het waarborgen van de basisbehoeften en kansen van alle individuen binnen de samenleving

Question 24

Wat is het nadeel van het opnemen van sociaaleconomische rechten in de rechtsstaat?

Answer 24

Het risico bestaat dat de rechtsstaat wordt overladen met verantwoordelijkheden die eigenlijk buiten zijn scope vallen.

Question 25

Wat zijn substantiële theorieën?

Answer 25

Theorieën dit niet alleen geïnteresseerd zijn in de vorm van de wet, maar stellen ook bepaalde eisen aan de inhoud van de wet. De substantiële opvatting van de rechtstaat voegt een belangrijke inhoudelijke voorwaarde toe aan het concept door te vereisen dat de wetten niet alleen aan formele criteria voldoen en democratisch tot stand komen, maar ook individuele rechten respecteren.

Question 26

Wat houdt de individual right theory in?

Answer 26

De rechtstaat eist dat de wetten en fundamentele morele rechten (mensenrechten) worden gerespecteerd, In deze specifieke theorie gaat het om de burger-en politieke rechten.

Question 27

Wat zijn de 2 problemen bij de individual right theory?

Answer 27

1. Antidemocratisch - niet alleen alles wat de meerderheid wil in een rechtsstaat kan worden aangenomen.
2. Heerschappij van rechters - geen rule of law, maar een rule by judges. De betekenis van fundamentele rechten is niet altijd duidelijk. De rechter zal dan moeten interpreteren of een democratisch tot stand gekomen wet wel of niet een fundamenteel recht schendt.

Question 28

Wat houdt de right of dignity and/or justice/Waardigheid-theorie rechtsstaat in?

Answer 28

Deze theorie is grotendeels hetzelfde als de individual right theory, het verschil is dat bij deze theorie de rechten zijn gebaseerd op het meer ongrijpbare concept van waardigheid ipv politieke of persoonlijke vrijheid

Question 29

Wat houdt de welfarist theory of sociaaldemocratische theorie van de rechtsstaat in?

Answer 29

Deze theorie voegt ook nog de sociaaleconomische fundamentele rechten toe. De gedachte is dat de verschillende rechten allemaal onderling afhankelijk zijn van elkaar.
Probleem: deze theorie probeert alle waarden in het concept van de rechtsstaat te proppen, waardoor het abstract wordt en daarmee betekenis verliest.

Question 30

Wat stelt Fuller mbt recht en moraal?

Answer 30

Fuller stelt dat er overlap is tussen recht en moraal en er dus geen sprake is van een strikte scheiding. Het gaat niet om de inhoud van de wet, maar stelt wel dat wanneer een voorschrift niet aan de criteria voldoet het eigenlijk geen wet is.