Week 2 | inleiding tot het natuurrecht denken en rechtspositivisme Flashcards
Wat zijn de 3 grootste filosofen uit de Griekse oudheid?
Socrates
Plato
Aristoteles
Waar stond Socrates bekend om?
Dialectiek
Vroedvrouwtechniek: hij ondervroeg zijn gesprekspartner en gaf tegenargumenten. Hij overtuigde zijn gesprekspartner dat hij niet zoveel wist als hij dacht te weten door altijd een tegenargument te stellen. Een eindeloos proces.
Hij was het meest kritisch, hierdoor is hij uiteindelijk ter dood veroordeeld.
Waar stond Plato bekend om?
Plato was de grondlegger van de ideeënleer.
Analyseren van zuivere ideeën. Ideeën hebben volgens hem een eigen afzonderlijke werkelijkheid, die losstaat van de fysieke wereld die we waarnemen.
Waar stond Aristoteles bekend om?
Aristoteles was het niet eens met Plato, hij was kritisch tov hem.
Hij vond niet dat ideeën een eigen afzonderlijke werkelijkheid hadden. Volgens hem moest de werkelijkheid bestudeerd worden en onderzocht worden waar de gemeenschappelijke elementen zitten. Dit is het synthetiseren van de werkelijkheid.
De waarneming staat bij Aristoteles centraal
Waar gaat de Tragedie van Antigone over?
Het gaat over een burgeroorlog in Thebe waar 2 zonen van Oikos, de voormalige koning, in conflict met elkaar staan. Het conflict eindigt in een duel tussen de 2 broers waar de elkaar doden. Creon, de nieuwe koning, beveelt het lijk van de ene broer, die landverrader was, onbegraven te laten. Het niet begraven van het lijk dient als schrikbeeld. Antigone, de zus van de onbegravene, bevindt zich in een dilemma: accepteren of haar broer wel begraven. Ofwel: het positief geldende recht van koning Creon laten gelden of anderzijds het natuurrecht volgen en haar broer begraven.
Ze kiest om haar broer te begraven. Ze beweert dat wanneer de wetten van de koning niet in overeenstemming staan met de wil van de goden (het natuurrecht), dat ze de wetten niet hoeft te gehoorzamen. Antigone vertegenwoordigt hierbij dus het natuurrecht.
Wat is de definitie van natuurrecht?
Een universeel recht, gegeven door een hogere (goddelijke) macht. Dit recht ontleent zijn werking aan de morele status. Wat in overeenstemming met de moraal is, wordt als juist, goed of rechtvaardig beschouwd. Het geldt altijd en overal, ongeacht wat lokale wetten voorschrijven en is toepasbaar op het menselijk gedrag. Daarnaast geldt er een kenbaarheidsvereiste: men moet de regels van het natuurrecht kennen om zich eraan te kunnen houden.
Wat zijn de 2 filosofische stromingen die in het verhaal van Antigone terugkomen?
Rechtspositivisme
Natuurrecht
Wat is het rechtspositivisme?
Het geldende recht bestaat uit de wetgeving die uitgevaardigd is door de aangewezen autoriteit. Deze stroming staat voor een strikte scheiding tussen recht en moraal. Al het recht ingesteld door de soeverein, rechtvaardig of niet, is recht. Rechtspositivisme stelt geen eisen aan de inhoud van de wet, maar slechts aan de vorm van de wet. Recht is geldend wanneer het door een legitieme overheid is ingesteld.
Conceptuele vraag: wat zijn regels? wat is autoriteit? etc
Normatieve vraag: moeten we recht en moraal wel zo strikt gescheiden houden?
Wat is een ander kenmerk van het natuurrecht?
Natuurrechtsdenkers nemen een conceptuele positie in, terwijl de wet zelf van normatieve aard is.
Wat zijn natuurwetten?
Deze wetten beschrijven de wereld zoals deze is, bijv: water kookt bij 100 graden.
Deze kunnen ook niet worden geschonden, want je kan niet tegenhouden dat water kookt op 100 graden. Natuurwetten zijn geen natuurrecht, want je kan niet veranderen wanneer water kookt
Wat is natuurrecht?
Behoort tot de rechtvaardigheid, kan geschonden worden. Maar dan is er sprake van onrechtvaardig gedrag. Natuurrecht gaat sterk over verplichtingen, zoals een fatsoenlijke begrafenis in het verhaal van Antigone. In het natuurrecht is er een hiërarchische orde boven ons die bepaalt wat we moeten doen
Wat zijn natuurlijke rechten?
Zijn afgeleid uit het natuurrecht, maar het natuurrecht gaat over verplichtingen. In principe dus voor eenieder geldend. Uit natuurlijke rechten kunnen ook rechten voortvloeien, zoals het recht op een begrafenis, recht op leven etc.
Wat is het uitgangspunt bij conceptueel vs normatief bij morele en normatieve voorschriften?
Alle morele voorschriften zijn normatieve voorschriften, maar niet alle normatieve voorschriften zijn morele voorschriften.
Wat houdt het rechtspositivisme in volgens Creon?
Creon stelt een strikte scheiding tussen recht en moraal (rechtvaardigheid). Als wetten volgens de regels gesteld zijn (die door Creon zelf worden gemaakt), dan zijn ze rechtsgeldig.
Rechtspositivisten zouden zeggen: er zijn wel onrechtvaardige wetten die rechtsgeldig kunnen zijn (zolang ze maar volgens de regels zijn vastgesteld).
Wat is de climax van Antigone en moraal van het verhaal?
Creon vertegenwoordigt het positieve recht en staat, net als Antigone, voor een dilemma. Hij kan het zich niet veroorloven dat een landverrader hetzelfde wordt behandeld als een verdediger van de staat. Als beide broers op dezelfde manier begraven zouden worden, zou dat afbreuk doen aan zijn gedrag. Creon voelt zich genoodzaakt om Antigone te veroordelen; hij moet immers zijn eigen regels volgen. Hij veroordeeld haar tot de dood.
Moraal van het verhaal is: Creon heeft onrechtvaardig gehandeld door de wil van de goden te negeren. De goden eisen een gepaste begrafenis; anders kan het hiernamaals niet worden bereist. Creon heeft dit verboden en moet daarvoor de prijs betalen.
