Week 5 Flashcards

1
Q

Betekenissen van schuld

A
  1. Schuld als ‘het gedaan hebben’
  2. Schuld als overkoepelende aanduiding van opzet en schuld
  3. Schuld als element: verwijtbaarheid (ongeschreven voorwaarden)
  4. Schuld als bestanddeel: culpa
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Opzet: willens en wetens (bijv 287 Sr.)

A

Opzettelijk; hij wilt iemand van het leven beroven en weet dat dit door schieten gebeurd.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Culpa: verwijtbare aanmerkelijke onvoorzichtigheid (bijv 307 sr.)

A

Stel je hangt een bloembak aan een veter op, en die valt op iemand. Komt het wel door mijn schuld, maar heb ik dit niet gewild. (geen sprake van opzet)§

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Wettelijke schuldvormen, als deze in art staan bestanddeel culpa

A

Aan schuld te wijten (art. 307 Sr.)

Redelijkerwijs moet vermoeden

Ernstige reden heeft om te vermoeden

Roekeloosheid

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Feitelijke schuldvormen

A

Bewuste schuld
Onbewuste schuld

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Bewuste schuld:

A

ben je je bewust van een mogelijk gevolg van jou gedrag maar je gaat er te lichtvaardig vanuit het niet intreedt. HR Porsche

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Onbewuste schuld

A

soms ben je je er niet van bewust dat je gedrag een bepaald gevolg kan hebben. De verdachte lette vaak niet goed op. Verpleegster-arrest.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Uitwerking van Culpa | voor het aannemen van culpa moeten de volgende cumulatieve voorwaarden worden bewezen:

A
  1. Onvoorzichtigheid
    a. Wederrechtelijkheid
    i. Schending van een (rechts)norm of zorgplicht
    ii. Ongeoorloofde schending
    b. Voorzienbaarheid
  2. Aanmerkelijke mate (objectieve culpa) HR Hoogevuur Castricum
  3. Verwijtbaarheid (subjectieve culpa)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Schuld

A
  • Voor de wetgever was culpa: aanmerkelijk ernstig tekortschieten > subjectief
  • Objectiveren > gedraging, o.a. (kijken als buitenstander naar een bepaalde gedraging)
    • Wijkt af van de norm
    • Rechtsplicht om anders te handelen
    • Gevaarzetting
    • Afwijking veiligheidsprotocollen
  • Culpa lata: criteriumfiguur/gemiddelde mens
    • Stel de vraag: was het voorzienbaar voor de gemiddelde mens dat het gevolg zou intreden?
  • Verwijtbaarheid: de verdachte had anders moeten handelen (bij verpleegster; het betrachten van oplettendheid) en had redelijkerwijs anders kunnen handelen (vermijdbaarheid) > als geen schulduitsluitingsgrond aanwezig is, kan schuld bewezen worden verklaard in geval van aanmerkelijke onvoorzichtigheid in objectieve zin.
  • WR: culpa omvat wederrechtelijkheid
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Stappenplan uitwerking culpa:

A

Stap 1. Benoem waarom het in de casus om een culpoos delict gaat en dat de culpa als bestanddeel bewezen dient te worden.

Stap 2. Benoem wat culpa is: een verwijtbare aanmerkelijk onvoorzichtige handeling waarbij de dader anders moest en kon handelen.

Stap 3. Werk uit of sprake is vanonvoorzichtig gedrag (normatief):

Stap 3.1. Wederrechtelijkheid:

  • Stap 3.1.1.

Schending van een (rechts)norm of zorgplicht:

  • Ongeschreven norm: maatschappelijke betamelijkheid. Bijv. een bloembak aan een veel te dun touwtje die op iemand valt, dan is in strijd gehandeld met de norm dat eenieder zich betamelijk dient te gedragen in het maatschappelijk verkeer.
  • Geschreven norm: een norm die is neergelegd in een protocol voor de specifieke sociale omgeving waarin verdachte zich tijdens uitvoering bevond. Bijv. een regel in een intern regelement in het ziekenhuis.
  • Rechtsnorm: bepaalde geschreven wettelijke regel. Bijv. dood door schuld.
  • Zorgplicht: algemeen geldende maatschappelijke of functionele plicht om voldoende zorg te dragen. Bijv. dat een basisschool docent voldoende zorg draagt over zijn leerlingen.
  • Garantenstellung: een beroep dat een verhoogde zorgplicht meebrengt, vooral als de gedraging geschiedt in de uitoefening van het beroep (HR Verpleegster). Bijv. een buschauffeur die een verhoogde zorgplicht heeft t.o.v. de gemiddelde automobilist.
  • Stap 3.1.2.Ongeoorloofde schending:
    • Staat vast dat er een (rechts)norm of zorgplicht is geschonden, moet worden vastgesteld of de rechtsplicht er was anders te handelen: is de schending ongeoorloofd?
    • Ongeoorloofd risico: het risico dient naar omstandigheden van het geval ongeoorloofd te zijn (HR Leestafel Zooien)
    • Is er een rechtvaardigingsgrond van toepassing welke de wederrechtelijkheid ontneemt, wat de schending geoorloofd maakt?

Stap 3.2. (Soorten) voorzienbaarheid (was het te voorzien dat het onvoorzichtig gedrag was?):

  • Objectieve voorzienbaarheid: wat naar algemene ervaringsregels redelijkerwijze te voorzien was (aan de hand van het criteriumfiguur): meest voorkomende. Voorzienbaar voor een objectieve, gemiddelde derde.
  • Subjectieve voorzienbaarheid: wat de verdachte wist ten tijde van het plegen van een delict. Voorzienbaar voor de verdachte.
  • Garantenstellung: verhoogde zorgplicht, verdachten kunnen en behoren meer te voorzien dan anderen, kan een nadere aanvulling geven aan het criteriumfiguur.
  • Bewuste schuld: dader voorziet het mogelijk gevolg van zijn handelen maar gaat er te lichtzinnig mee om.

Stap 4. Aanmerkelijke mate (objectieve culpa, normatief):

  • Culpa lata (grove schuld): dit is vereist; zou de normale, gemiddelde, voorzichtige mens op deze manier handelen? Criteriumfiguur is dus de normale mens. Oftewel: een substantieel afwijken. Is de onvoorzichtigheid dus aanmerkelijk?
  • Culpa levis (lichte schuld): dit is onvoldoende, het moet gaan om een aanmerkelijke mate van onvoorzichtigheid.
  • Garantenstellung (HR Verpleegster)*: het moet gaan om een verwijtbare ‘aanmerkelijke’ onvoorzichtig handelen.

Stap 5 Verwijtbaarheid (subjectief):

  • Vermijdbaar dus verwijtbaar: als er geen redenen zijn om aan te nemen dat verdachte redelijkerwijs het culpoze gedrag niet heeft kunnen vermijden, is sprake van voldoende verwijtbaarheid (voorzienbaarheid). In beginsel is dit aangenomen, tenzij: uitzonderlijke omstandigheden (HR Black-out)
  • Is er een schulduitsluitingsgrond van toepassing, welke de verwijtbaarheid van de gedraging ontneemt?*
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Ongeschreven norm

A

maatschappelijke betamelijkheid. Bijv. een bloembak aan een veel te dun touwtje die op iemand valt, dan is in strijd gehandeld met de norm dat eenieder zich betamelijk dient te gedragen in het maatschappelijk verkeer.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Geschreven norm

A

een norm die is neergelegd in een protocol voor de specifieke sociale omgeving waarin verdachte zich tijdens uitvoering bevond. Bijv. een regel in een intern regelement in het ziekenhuis.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Rechtsnorm

A

bepaalde geschreven wettelijke regel. Bijv. dood door schuld.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Garantenstellung

A

een beroep dat een verhoogde zorgplicht meebrengt, vooral als de gedraging geschiedt in de uitoefening van het beroep (HR Verpleegster). Bijv. een buschauffeur die een verhoogde zorgplicht heeft t.o.v. de gemiddelde automobilist.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

is de schending ongeoorloofd?

A

het risico dient naar omstandigheden van het geval ongeoorloofd te zijn (HR Leestafel Zooien)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

(Soorten) voorzienbaarheid (was het te voorzien dat het onvoorzichtig gedrag was?):

A

Objectieve voorzienbaarheid
Subjectieve voorzienbaarheid
Garantenstellung
Bewuste schuld

17
Q

Aanmerkelijke mate (objectieve culpa, normatief)

A

Culpa lata (grove schuld): dit is vereist: zou de normale gemiddelde, voorzichtige mensen op deze manier handelen?
Culpa levis (lichte schuld): onvoldoende
Garantenstellung (HR Verpleegster)

18
Q

Verwijtbaarheid (subjectief)

A

Vermijdbaar dus verwijtbaar: als er geen redenen zijn om aan te nemen dat verdachte redelijkerwijs het culpoze gedrag niet heeft kunnen vermijden, is sprake van voldoende verwijtbaarheid (voorzienbaarheid). In beginsel is dit aangenomen, tenzij: uitzonderlijke omstandigheden (HR Black-out)

19
Q

Is Nederlands strafrecht alleen sprake van daadstrafrecht?

A

Nee we hebben ook schuldstrafrecht.

Anders gezegd, het Nederlandse strafrecht kent het algemene strafrechtelijke beginsel: geen strafrechtelijke aansprakelijkheid zonder schuld. De verwijtbaarheid als één van de voorwaarden voor strafbaarheid noemen we schuld als element. Schuld als element moet goed worden onderscheiden van het bestanddeel schuld dat in sommige delictsomschrijvingen voorkomt.

20
Q

juist of onjuist: ‘Culpoze delicten kennen – in tegenstelling tot doleuze delicten – geen ‘wilscomponent’ (volitief component). Voor strafbaarheid voor een culpoos delict is het daarom niet vereist dat de dader een strafrechtelijk relevant gevolg of strafrechtelijk relevante omstandigheid wilde Kenmerkend voor culpoze delicten is dat de dader dit gevolg of deze omstandigheid ongewild veroorzaakt.’

A

juist

21
Q

Roekeloosheid is de zwaarste, aan opzet grenzende schuldvorm. De rechtspraak hanteert als maatstaf voor het aannemen van roekeloosheid dat sprake moet zijn van:

A

‘een buitengewoon onvoorzichtige gedraging van de verdachte die een zeer ernstig gevaar in het leven heeft geroepen, alsmede dat de verdachte zich daarvan bewust was, althans had moeten zijn’

22
Q

Bij roekeloosheid gelden drie cumulatieve, materiële eisen volgens Kooijmans:

A
  1. Buitengewoon onvoorzichtige gedraging;
  2. Gedraging moet zeer ernstig gevaar in het leven hebben geroepen
  3. Verdachte moet zich ervan bewust zijn geweest, of had zich daarvan bewust moeten zijn, dat de gedraging een zeer ernstig gevaar in het leven zou roepen (roekeloosheid kan ook ontstaan in onbewuste schuld)
23
Q

juist of onjuist: ‘Bij schuld in het verkeer (art. 6 WVW 1994) kan sprake van zijn roekeloosheid wanneer de rechter het gedrag van de dader ook als een overtreding van art. 5a, eerste lid, WVW 1994 kan aanmerken. Art. 5a WVW 1994 stelt strafbaar het in ernstige mate schenden van verkeersregels waardoor levensgevaar of gevaar voor zwaar lichamelijk letsel voor een ander te duchten is. Indien de rechter de verkeersgedraging(en) van de dader ook kan aanmerken als een overtreding van art. 5a WVW 1994 en er is sprake van een overtreding van art. 6 WVW 1994 (let op: de dood of het (zwaar) lichamelijk letsel verwezenlijkt zich en er is sprake van culpa), dan levert het vervuld zijn van het opzetdelict van artikel 5a WVW 1994 roekeloosheid op in de zin van artikel 6 WVW 1994 jo. artikel 175 lid 2 WVW 1994 en is, met andere woorden, sprake van de hoogste vorm van schuld aan de dood of het letsel van een ander.’

A

juist

24
Q

HR Black out | Schuld ex art. 6 WVW

A
  • Rijdt buiten bebouwde kom; bij zeer flauw bocht naar links stuurt ze mee naar links; krijgt een black out; stuurt niet naar rechts en komt op weggedeelte tegemoetkomende verkeer; botsing tegenliggers (gevolg; lichamelijk letsel)
  • V overtrad: Art. 3 lid 1 RVV: bestuurders zijn verplicht zoveel mogelijk rechts te houden
  • Overtreding van art. 3 RVV
  • Levert enkele verkeersovertreding met ernstig gevolg reeds culpa in de zin van art. 6 WVW op?
  • CAG: verzwarende omstandigheden vereist (bijv alcohol drinken achter stuur, of te snel te rijden, of door met slecht weer gevaarlijk te rijden) om grond van zulke dingen kan de overtreding een misdrijf worden.
  • HR: cassatietoets: kan culpa uit gebezigde bewijsmiddelen worden afgeleid? Daarbij komt het aan op geheel van verdachte ’s gedragingen, de aard en ernst daarvan en overige omstandigheden van het geval ( Als er ernstig letsel is ingetreden door 1 handeling dan kan dat voldoende zijn om als misdrijf te kwalificeren.)
  • HR: algemeen: niet in zijn algemeenheid valt aan te geven of één omstandigheden waaronder die overtreding is begaan; niet reeds uit ernst gevolgen van verkeersgedrag dat i.s.m. een of meer wettelijke gedragsregels in het verkeer is, kan worden afgeleid dat sprake is van schuld ( maar is die ook verwijtbaar? (Onder bepaalde omstandigheden vervalt deze, zoals de black-out, dan is er geen culpa)
25
Q

HR overstekend kind: | In het verkeer moet je je bewust zijn van bepaalde risico’s

A
  • Verdachte bestuurt taxibus en wacht bij rechtsaf slaan op hem tegemoetkomende fietsen (moeder en kind); na handgebaar moeder (die de chauf verkeerd had begrepen) trekt hij op en overrijdt hij het kind.
  • Verdachte had, voordat hij optrok, zich er zelf van op de hoogte moeten stellen of hij dit kon doen zonder gevaar voor het overstekende kind en had in dat opzicht niet had mogen afgaan op enig gebaar van de moeder.
26
Q

HR 19 februari 1963, ECLI:NL:HR:1963:2 (Verpleegster).

A

.

27
Q

HR 2 februari 2021, ECLI:NL:HR:2021:129, NJ 2021, 90, m.nt. W.H. Vellinga (Handrem).

A

.

28
Q

HR 29 juni 2010, ECLI:NL:HR:2010:BL5630, NJ 2010, 674, m.nt. P.A.M. Mevis (Kampvuur te Castricum).

A

.