Week 3 Flashcards
De 4 manieren van cel-communicatie
A. Endocrien: afgeven hormonen die via bloedbaan bij receptor komen
B. Paracrien: afgeven mediator, meestal in lokale omgeving. Systeem is veel lokaler dan
endocrien. Meestal in tumorcel of gewoon weefsel
Groeifactor en repressor kan zichzelf stimuleren met proliferatie (autocrien).
C. Neuronal: direct effect m.b.v. neurotransmitter. Worden ook wel synaptische signalen genoemd -> versturen neurologische signalen over een axon.
D. Contact-dependent: twee cellen moeten direct contact hebben, bijv. immuuncel.
Factoren van invloed op signalering
- Aanwezigheid van receptoren
- Intracellulaire systeem voor doorgeven signalen (varieert per cel type)
- Effector eiwitten (varieert per cel type)
Combinaties van signalen
• Elke cel bevat een set aan receptor eiwitten
• Signaalmoleculen werken in combinaties om het gedrag van
cellen te reguleren
Invloed van reactietijd op signalering
• Snelle reactie (millisec): signalen beïnvloeden de activiteit van eiwitten die al aanwezig zijn.
• Langzame reactie (uren): signalen leiden tot verandering van gen-expressie en de productie van eiwitten
(Transcriptie, translatie, nieuwe eiwitten)
De twee groepen extracellulaire signaal moleculen
- Binden aan cel-oppervlakte receptoren (Te groot of te hydrofiel om door het plasma membraan te gaan)
- Binden aan intracellulaire receptoren. (Klein of hydrofoob genoeg om door het plasma membraan te gaan. In de cel: activatie van intracellulaire enzymen of binding aan
intracellulaire receptor eiwitten die gen expressie reguleren)
In stand houden van weefsel structuur (4)
- Juiste opmaak celtypen in weefsel
- Vervanging van cellen
- Opruimen van ongewenste cellen
- Celcommunicatie is essentieel en gebeurt via Groeifactoren
Groeifactoren
• Cellen geïsoleerd uit weefsel prolifereren in kweekflesjes alleen bij toevoeging van serum (=
groeifactoren). Om precies te zijn gaat het hierbij vaak om foetaal kalfsserum.
• Groeifactoren zijn eiwitten
• Groeifactoren als PDGF worden ook wel mitogenen genoemd
• PDGF > kan fibroblasten activeren
Wat is een kinase
Een kinase zet ergens een fosfaatgroep aan = fosforylatie
De mitogene signaaltransductie vindt voornamelijk plaats via tyrosine forforylatie!!
Src enzym
is een tyrosine kinase
Tyrosine kinasen zetten mitogene signaaltransductie routes aan.
Akt/PKB enzym
serine/threonine kinase
bouwt de fosfaatgroep niet aan de tyrosine, maar aan serine of threonine.
1 kinase voor fosforyleringen op verschillende eiwitten kan zorgen.
EGF
Epidermal growth factor
Mitogeen voor verschillende typen epitheel cellen
Werkt alleen bij binding EGF aan de cel
tyrosine kinase receptor (RTK)
PDGF
platelet derived growth factor.
Deze groeifactor regelt de celgroei en -deling.
PDGF stimuleert mesenchymale cellen, fibroblasten, gladde spiercellen.
De receptor die hierbij een rol speelt is PDGF-R.
VEGF
vascular endothelial growth factor.
Vier soorten: VEGF- A en -B zijn betrokken bij angiogenese en VEGF-C en -D zijn voornamelijk betrokken bij de vorming van lymfevaten.
De receptor die hierbij een rol speelt is VEGF-R.
bFGF
basic fibroblast growth factor. bFGF is een lid van de familie van FGF. Hij is betrokkene bij mitogenese en cel overlevingsactiviteiten. Hij is ook betrokken bij een aantal biologische processen zoals: embryo-ontwikkeling, celgroei, morfogenese, weefselherstel, tumorgroei en invasie.
De receptor die hierbij een rol speelt is bFGF-R.
Deregulatie van receptor activatie
Mutatie op de receptor waardoor hij niet meer uit gaat: cel kan ongeremd gaan delen, omdat deze telkens het signaal krijgt om te gaan delen.
Overexpressie van de receptor. Hierdoor komen er ook meer signalen om te groeien binnen.
Cel maakt zelf een ligand voor op de receptor. Dan zendt de cel het ligand telkens uit en kan het zelf ook deze ligand opmerken met zijn receptor: receptor staat continu aan en de cel kan continu gaan delen.
