Week 1 Flashcards
Goedaardige tumor
benign: meerderheid van tumoren die ontstaan. Is ingekapseld en kan meestal verwijderd worden door operatie. Nog geen metastase. Is wel schadelijk als ze drukken op vitale organen of hormonen produceren.
Kwaadaardige tumor
malignant: is invasief, komt in bloed- en lymfevaten -> zorgt voor secondaire tumoren en metastase (=uitzaaiingen).
De vier stappen van progressie
hyperplasie, metaplasie, dysplasie, neoplasie
hyperplasie
verhoogd aantal celdelingen, maar normale morfologie. Fase is nog omkeerbaar.
Groei tumor in lumen, meer cellen, chaos.
metaplasie
verandering van type epitheelweefsel. Vaak in epitheel transitie zones.
Kan precursor zijn van carcinoomvorming.
dysplasie
meer cellen, abnormale cellen, bijv. variatie in grootte, vergrote kern en veel
mitoses.
o Overgang tussen benigne en maligne tumoren. Dit is niet meer omkeerbaar.
o Poliepen, adenomen, wratten en papillomen zijn displastisch weefsel, maar
doorbreken de basaalmembraan niet, dus zijn benign.
neoplasie
invasieve groei. Cellen doorbreken de basaalmembraan, komen in de stroma en
vormen metastasen = kanker.
De 6 hallmarks/kenmerken van kanker
o Resisting cell death: apoptose tegengaan/blokkeren.
o Sustaining proliferate signaling: ongeremd delen
o Evading growth suppressors: ongevoelig voor (anti-groei) suppressors
o Inducing angiogenesis: aftakking bloedvat naar tumor voor glucose en zuurstof.
o Enabling replicative immortality: immortaliteit, cellen gaan niet dood.
o Activating invasion and metastasis: invasie en metastase (=uitzaaiingen)
Genetische ziekte
niet besmettelijk. Ze kan niet overgedragen worden door contact of via de lucht zoals griep. Enkel overerving is mogelijk, via de gameten (eicellen of zaadcellen) van het individu. Vaak door mutatie van genetische materiaal.
Solide tumor
kanker die ontstaat in orgaan. Uitzaaiing.
Niet-solide tumor
kanker uit kwaadaardige, losse cellen ook wel
hematologische kankers. De cellen zitten in het bloed, lymfestelsel of beenmerg.
Verspreiding.
Kanker
- Genetische ziekte (stapeling genetische mutaties), bestaat uit normale cellen
- Metastasen zijn terug te traceren tot weefsel/orgaan van ontstaan van de primaire tumor
- Classificatie van tumoren gebaseerd op weefsel van origine of weefsel organisatie
- Malignant (kwaadaardig)
Carcinoom
(adeno-/plaveiselcel)
Tumor uit epitheelweefsel
- Afkomstig van alle drie de embryonale lagen (ecto-, endo- en mesoderm).
- Maag-darmkanaal, huid, borst, lever, pancreas, long, prostaat etc.
- Verantwoordelijk voor meer dan 80% van de kanker gerelateerde sterfte
Sacroom
tumor uit bindweefsel
Deze kankervormen kunnen bijvoorbeeld voorkomen in spieren, zenuwen, vet, bloedvaten, kraakbeen, bot en het weefsel tussen organen. Er zijn sarcomen die snel en agressief uitzaaien en soorten die langzaam groeien en niet of nauwelijks uitzaaien.
Mixed cancer
tumoren uit epitheel- en bindweefsel