Week 3 Flashcards
Wat is het Philadelphia chromosoom?
Een chromosomale translocatie = t(9;22) die wordt gevonden bij 95% van de mensen met chronische myeloide leukemie
Welke genen zijn betrokken bij het Philadelphia chromosoom?
Op chromosoom 22 het BCR en op 9 het ABL. De breekpunten liggen in intronen, na de translocatie heb je dus een fusie gen -> fusie mRNA -> fusie eiwit
Wat doet het Bcr-Abl eiwit?
Het fosforyleert transcriptiefactoren (andere enzymen) die zorgen voor celdeling. Het heeft een pocket voor ATP, en mbv de ATP wordt er gefosforyleerd
Wat is imatinib en wat doet het?
Een medicijn tegen CML. Het gaat in het Bcr-Abl eiwit in de pocket voor de ATP zitten. Hierdoor kan er niet meer gefosforyleerd worden.
Wat kan je zien bij CML patienten die overgaan naar een acute fase?
Daar kan je vaak additionele chromosoom afwijkingen tegen komen, bijvoorbeeld een trisomie 8 (3e 8 chromosoom)
Wat is een dicentrisch chromosoom?
Een chromosoom met 2 centromeren, dit gaat in de metafase bij 50% van de gevallen fout.
Wat is een numerieke chromosoom afwijking?
Een afwijking in aantallen, bijvoorbeeld chromosoomverlies en chromosoomduplicatie.
Gebeurd bijvoorbeeld door een fout in de anafase checkpoint, waardoor maar 1 kant van het centromeer vast zit en dat naar 1 kant getrokken wordt (non-disjunctie)
Wat is chromothripsis?
Chromosomen worden in kleine stukjes gebroken en weer aan elkaar gezet, hierbij gaan vaak stukken verloren. Dit kan gebeuren met 1 chromosoom of meerdere. Laat stadium tumoren.
Wat is genamplificatie?
Het hele chromosoom moet normaliter 1 keer per celcyclus verdubbeld worden. Als dat niet gebeurt, komen er meerdere kopieen van een deel van het chromosoom (1 of enkele genen).
Dit kan je zien als homogeen kleurende gebieden of dubbel minute chromosomen (R-banding).
Hoe wordt een telomeer beschermd voor afbraak?
Door een T-loop te vormen met zichzelf wordt het beschermd. Als dit niet goed werkt ziet het reparatie mechanisme dit als een breuk en wordt door NHEJ de strengen aan elkaar gezet. Je krijgt een dicentrisch chromosoom
Wat is telomerase en wat gebeurd ermee in tumoren?
Als een cel deelt verliest het telkens stukjes telomeer totdat het telomeer op is en de cel dood gaat.
Stamcellen hebben telomerase wat de telomeren elke keer weer langer maakt.
Een tumorcel maakt gebruik van telomerase om te kunnen blijven delen.
Wat is de G1-fase in de celcyclus?
Fysieke groei van de cel
In de G1 fase is er een restrictiepunt: besluit om replicatie te starten
Wat is de S-fase in de celcyclus?
Duplicatie van chromosomen
Wat is de G2-fase van de celcyclus?
Voorbereiding op de celdeling
Wat is de M-fase in de celcylcus?
De celdeling (mitose)
Wat zijn cyclines en welke zijn er?
Genen/eiwitten die betrokken zijn bij de celcyclus en binden aan cyclin-dependent kinase (CDKs).
-Cycline D: activatie van de celcyclus in G1 (na groeisignaal)
-Cycline E: overgang van G1 naar S, en voortgang van S-fase
-Cycline A: progressie door S-fase
-Cycline B: overgang naar M-fase
Wat zijn Cyclin-dependent kinases (CDKs)?
Stoffen die continue aanwezig zijn en alleen actief zijn in een complex met cyclines.
-Fosforyleren eiwitten nodig voor celcyclus progressie
-Cycline D = CDK4
-Cycline E en A = CDK2
-Cycline B = CDK1
Wat zijn cyclin-dependent kinase inhibitors (CKIs)?
Stoffen die de kinase activiteit remmen door te binden aan het CDK-Cycline complex. Voornamelijk in G1-fase of na signalen van buitencel of na DNA schade.
-CKI: p16 = Cycline D-CDK4
-CKI: p21 = Cycline E-CDK2
Wat is het restrictiepunt en wat gebeurt er?
Hier bepaald de cel of er wel of niet meer gedeeld wordt en of de cel moet specialiseren.
-Krijgt een groeifactor van buitenaf die via signaaltransductie genen activeerd die nodig zijn voor celdeling.
-Groeisignaal (EGF) -> RAS -> verhoging niveau Cycline D -> Cycline D / CDK4 wordt actief
Wat is E2F voor een stof?
Transcriptiefactor die de expressie van genen reguleert die nodig zijn in de S-fase.
E2F ligt in een complex met pRB wat inactief is. Het pRB wordt door Cycline D/CDK4 gefosforyleerd, en het E2F wordt actief.
Zorgt voor Cycline E -> overgang S-fase
Zorgt voor p16 (CKI) -> remt Cycline D/CDK4
Wat is de rol van p53 bij de celcyclus in het geval van DNA schade?
Als er DNA-schade is gaat het p53 eiwit niveau omhoog -> p21 (CKI) wordt gemaakt -> Cycline E/CDK2 wordt geremd -> G1/S overgang arrest.
Zo kan de DNA-schade gerepareerd worden.
Als er mutatie is van p53 wordt dus beschadigd DNA gerepliceerd, wat leidt tot mutaties.
Wat is de rol van ATM bij de intra-S fase?
Er ontstaan dubbelstrengs DNA breuken door ioniserende straling -> ATM kinase -> CHK2 activatie -> Cycline A/CDK2 wordt geinactiveerd -> remming DNA synthese.
Nu is er de tijd om de DNA-schade te herstellen.
Mutatie hiervan leidt tot replicatie van DNA-schade en dus mutaties.
Ziektebeeld ataxia telangiectasia (AT)
Wat doen MAD1 en BUB1?
Zijn stoffen die kunnen meten of de microtubuli die vastzitten aan de kinetochore op het centromeer onder genoeg spanning staan. Zij geven dan signaal dat er getrokken kan worden.
Wat is een inversie en welke soorten zijn er?
Een gedeelte van het chromosoom draait 180 graden.
-Paracentrische inversie: binnen een chromosoom arm
-Pericentrische inversie: het centromeer is betrokken en komt ergens anders te zitten.
