Week 1 Flashcards
Wat is incidentie?
Het aantal nieuwe gevallen per jaar
Wat is de Sluis?
Als een nieuw middel voor Nederland in een jaar meer dan 20 miljoen kost of als de behandelkosten per patient hoger zijn da 50.000 euro per jaar dan gaat de overheid in overleg met de farmaceuten over de prijs.
Dus niet in het basispakket maar alleen voor mensen die ze echt nodig hebben.
Waar duidt het vinden van voorlopercellen in het bloed op en welke voorlopercellen zijn het?
Aanwezigheid van onrijpe myeloide cellen (blasten, promyelocyten), lymfoide cellen (lymfoblasten) in bloed is een sterke aanwijzing voor leukemie
Wat zijn eigenschappen van bloedvormende stamcellen?
-Zelfvermeerdering
-Pluripotent
-Hoge delingspotentie, lage delingsfrequentie
-Relatief ongevoelig voor genotoxische invloeden (bestraling, chemotherapie, reactieve zuurstof in de cel
-Verantwoordelijk voor het lange termijn herstel van beenmerg en bloedcelvorming bij stamceltransplantatie
Wat zijn eigenschappen van voorlopercellen (progenitors, transit amplifying cells)?
-Geen (of beperkt) vermogen tot zelfvermeerdering
-Beperkt in ontwikkeling tot 1 (unipotent) of enkele (multipotent) bloedceldifferentiatielijnen
-Hoge delingsfreqentie (veel dochtercellen), beperkte delingspotentie
-Gevoelig voor genotoxische invloeden (straling, chemotherapie, reactieve zuurstof in de cel)
-Verantwoordelijk voor het korte termijn herstel van bloedcelvorming bij stamceltransplantatie
Welke groeifactoren stimuleren welke differentatie bij stamcellen in het bloed?
-EPO zorgt dat er erythrocyten gemaakt worden
-G-CSF zorgt dat er granulocyten gemaakt worden
-TPO zorgt dat er bloedplaatjes gemaakt worden
Wat is chronische leukemie?
Chronische, aanvankelijk minder levensbedreigende symptomen, veroorzaakt door ophoping van (gedeeltelijk) uitgerijpte en (deels) functionele leukemiecellen, die de normale bloedcelvorming in minder ernstige mate remmen
Defect in groeiregulatie
Kan overgaan in acute leukemie
Wat is acute leukemie?
Acute symptomen, veroorzaakt door ophoping van niet functionele cellen (meestal blasten), die de normale bloedcelvorming ernstig onderdrukken
Defecten in groeiregulatie en uitrijping (differentiatie)
Wat zijn de hallmarks of cancer?
-Groeifactor -> tumor maakt zelf groeifactor of heeft het niet nodig (bv receptor die aanstaat zonder binding ligand)
-Remming -> tumor schakelt groeiremmers uit
-Apoptose -> tumor zet apoptose uit
-Celdeling -> tumor schakelt telomeer verlenging weer in
-Angiogenese -> tumor zal vorming nieuwe bloedvaten stimuleren (via groeifactoren) om groter te worden dan 2mm
-Invasie en metastase -> tumor breekt basaalmembraan door (invasie), tumorcellen kunnen over grote afstand worden getransporteerd en daar groeien (metastase)
Niet elke tumor voldoet aan alle hallmarks
Wat is stroma?
-Stroma is ondersteunend weefsel met bloedvaten en ontstekingscellen, deze zijn de tumor ingegroeid
-Stromacellen ‘ondersteunen ‘ de tumor.
-Stromacellen: endotheel. fibroblasten en ontstekingscellen
-Stroma ‘zorgt’ voor zuurstof aanvoer
Wat is locomotion?
Een cel die gaat ‘lopen’ door de basaalmembraan om een bloedvat te bereiken
Hoe metastaseert een tumor?
-Eerst is invasie nodig
-Na de invasie ondergaan veel epitheliale tumoren een EMT (epitheliale mesenchymale transitie) -> plasticiteit
-Metastasering kan ook via lymfebanen
-Voor uitgroei op een metastase plek is MET (mesenchymale epitheliale transitie) nodig.
Wat zijn enabling characteristics?
2 eigenschappen die toegevoegd zijn aan de hallmark of cancer, betekend dat ze kankercellen die opweg zijn om kankercel te worden die kunnen versterken of ondersteunen.
-Genoom instabiliteit en mutaties -> DNA schade reparatie werkt minder goed, door bijvoorbeeld genetische dispositie
-Tumor bevorderende ontsteking -> macrofagen en granulocyten kunnen bevorderend zijn voor invasie EN metastasering
Wat is de hallmark deregulatie van de energievoorziening?
Tumorcellen leven vooral van glycolyse, omdat dit meer bouwstenen oplevert. Gebeurt ook in normale weefsels, bv tijdens embryonale ontwikkeling
Wat is de hallmark ontsnapping aan het imuunsysteem?
Normaal kan het immuunsysteem mutaties en overexpressie herkennen en cellen elimineren: immunosurveillance.
Tumoren activeren daarom vaak mechanismen die het immuunsysteem minder actief maken: immune evasion.
