week 2 HC3 infectie- en immuunziekten - de geschiedenis Flashcards
wat zijn de 5 fasen in de geschiedenis?
- omgeving
- kiemtheorie
- sociale hygiëne
- epidemiologische transitie
- global health
wat is het configuratiemodel?
lokale omstandigheden (omgevingsfactoren) die de gezonde balans verstoren > multifactorieel proces. Er werd gekeken naar de oorzaken van verspreiding van de ziekte ipv factoren voor ontstaan van een ziekte
wat is het contaminatiemodel?
moment van besmetting staat centraal: een specifiek event of ‘agent’ zorgt vor een verstoring van de gezonde balans, het ontstaan is een monocausal proces
wat is (pre)dispositie?
verklaring van verschillen in vatbaarheid voor een bepaalde ziekte
waardoor ontstond het begrip predispositie?
ze kwamen erachter dat iedereen was besmet met tbc maar niet iedereen hier ziek voor was geworden
wat is de miasmatheorie bij cholera?
de oorzaak van de epidemie wordt gezocht in slechte lucht (configuratiemodel)
wat is de kiemtheorie?
er werd gedacht dat één ziektekiem een bepaalde ziekte veroorzaakt (past bij contaminatiemodel)
wat is het ‘airs, waters, places’-traditie?
het lichaam is in interactie met zijn omgeving (opbouw bodem, ligging, ongezochte lucht en slecht drinkwater)
wat is de hygiënistenbeweging?
zij pleitten voor sanitaire hervormingen omdat slechte hygiëne volgens hen de oorzaak was van de verspreiding van ziekte
noem twee belangrijke personen in de uitwerking van de kiemtheorie
Pasteur en Koch (postulaten van Koch > causaliteit tussen micro-organisme en gevonden bacterie)
wat zijn ‘magic bullets’?
een ziekte wordt volgens het contaminatiemodel veroorzaakt door één ziekteverwekker, dus ingrijpen op deze ziekteverwekker leidt tot het genezen van de ziekte (sleutel-slot principe)
waardoor zorgde de opkomst van laboratoria dat de ‘airs, waters, places’-traditie naar de achtergrond werd gedreven?
in laboratoria ontstond onder gecontroleerde omstandigheden (dus zonder invloed van omgevingsfactoren) ook ziekten
wat zijn voorbeelden van verschillen in vatbaarheid en de gevolgen van een besmetting?
- erfelijke aanleg
- mate van expositie
- verminderde weerstand
verklaringen voor de afname van de frequentie en schaal van epidemieën en afname virulentie van epidemische ziekten (4)
- afname virulentie door biologische revolutie
- verlaagde frequentie door sanitaire hervormingen
- verlaagde frequentie door beschrijving van de kiemtheorie, en ontdekking serums, vaccins en antibiotica
- verlaagde frequentie door een verhoogde levensstandaard, welvaart en verbeterde voeding
hoe kwam de verschuiving van infectie ziekten naar chronische ziekten?
- introductie concept (multifactoriële) risicofactoren
- zwaartepunt preventie verschoof van collectieve voorzieningen naar individueel gedrag
- verdwijnen van vanzelfsprekendheid van normen en waarden gekoppeld aan de publieke gezondheid