Week 1 Flashcards
Wat zijn de functies van de circulatiesysteem?
Transport van bloed ten behoeve van:
1. de stofwisseling
2. communicatie tussen delen van het lichaam (hormonen)
3. bij ontsteking
Hoe is de vaatwand opgebouwd?
Tunica intima
Tunica media
Tunica adventitia
Uit welke drie lagen is tunica intima opgebouwd?
Endotheelcellen (endotheel)
Subendotheliale laag (gladde spiercellen + vezels)
Lamina elastica interna
Uit welke lagen is tunica media opgebouwd?
Gladde spiercellen
Elastische vezels
Lamina elastica externa
Waar zijn de extracellulaire vezels in tunica media afkomstig van?
Van gladde spiercellen en dus niet van fibroblasten
Waaruit is tunica adventitia opgebouwd?
Bindweefsel, vooral collagene vezels
In welk laag van het hart beginnen de coronaire arterien?
In epicard
Hoe worden de grote bloedvaten voorzien van bloed?
Door vasa vasorum
Door welke zenuwen worden de vaten geinnerveerd?
Nervi vascularis
Hoe verschillen de capillairen van de andere soorten bloedvaten?
Capillairen hebben alleen de endotheellaag en geen drielagige structuur als de andere bloedvaten.
Welke drie soorten capillairen zijn er? Waar zijn ze te vinden?
Continue (impermeable) - hersenen
Gefenestreerd -darm, nieren, galblaas
Sinusoide- lever, milt, beenmerg
Hoe groot is de lumen van venulen in relatie tot vaatwanddikte?
Relatief groot
Wat is arteriosclerose?
Verharding van de vaatwand
Welke twee vormen arteriosclerose zijn er?
Excentrisch
Concentrisch (rondom de hele vaatwand)
Welke soorten concentrische arteriosclerose zijn er?
Monckebergse media sclerose
Arteriosclerose
-hyperplastisch
-hyaline
Wat is aneurysma?
Verwijding van de vaatwand
Wat zijn de risicofactoren voor aneurysma?
- atherosclerose
- hypertensie
- bindweefselziekten
Wat is dissectie van aorta?
Scheur in tunica intima waardoor bloed in de tunica media komt
Wat zijn de risicofactoren voor dissectie?
- Hypertensie
- Bindweefselziekten
- Tijdens zwangerschap (zeldzaam)
Hoe gaat het verloop van de vaten vanuit het hart?
Vanuit het hart
1. Elastische arterien
2. Musculeuze arterien
3. Kleine arterien
4. Arteriolen
5. Capillairen
6.. Postcapillaire venulen
7. Musculeuse venulen
8. Middelgrote en grote venen
Terug bij het hart
Waarvoor zijn musculeuze arterien vooral belangrijk?
Voor de regulatie van de bloeddruk
Waar zorgt de elasticiteit van de arterien voor?
Voor opslag van energie tijdens de systole, waardoor het bloeddrukverval tussen systole en diastole wordt verkleind.
Waarvoor dienen de elastische en collagene vezels in de tunica media?
Om druk op te vangen
Welke drie typen arterien zijn er?
Elastische arterien
Musculeuze arterien
Arteriolen
Welke drie typen arterien zijn er?
Elastische arterien
Musculeuze arterien
Arteriolen
Welke ionen zitten vooral binnen de cel en welke vooral buiten in rust?
Vooral binnen: K
Vooral buiten: Na, Ca, Cl
Wat is de pH binnen en buiten de cel tijdens de rustpotentiaal?
pH binnen: 7,2
pH buiten: 7,4
Wat is rust-membraanpotentiaal?
-50 tot -90 mV
Welke soorten passief transport zijn er?
Porien
Ionkanalen
Carriers
Hoe wordt actief transport mogelijk gemaakt?
Door energie-gekoppelde carriers/ionpompen
Hoe wordt actief transport direct en indirect gedreven?
Direct: door ATP hydrolyse (primair actief)
Indirect: (secundair actief) door:
- symport, antiport of uniport
Welke drie soorten van primair actief transport door ionpompen zijn er?
- NA/K -ATP-ase in PM (antiport 3Na/2K)
- Ca- ATP-ase in PM (antiport 1 Ca/ 1,2 of 3 H)
- Ca- ATP-ase in ER (antiport 2 Ca/2 H) van spier (SERCA)
Op welke drie manieren kan secundair actief transport verlopen?
Uniport
Symport
Antiport
Welke soorten van secundair actief transport zijn er?
Antiport:
- NCX: 3 Na/1Ca over PM
- NHE: 1 Na/1 H over PM
- ANT: 1 ADP/ 1 ATP over mitochondriale binnenmembraan
Symport:
- SGTL-2: 1 Na/ 1 glucose over PM
Wat is de evenwichtspotentiaal?
De potentiaal waarbij er netto geen transport van een bepaald ion plaatsvindt.
Wat is de evenwichtspotentiaal van Na, K, Ca en Cl?
Na: +67 mV
K: - 88 mV
Ca: + 123 mV
Cl: - 89 mV
Welke ionen willen graag de cel in en waarom?
Na en Ca, omdat ze ver uit evenwicht zijn (liggen ver van de rustpotentiaal)
Hoe wordt de potentiële energie bepaald?
Door de concentratiegradient en potentiaalverschil
Wat gebeurt er met een ion wanneer potentiële energie gelijk aan 0 is?
Dan is er evenwicht, geen netto transport van een ion
Wat gebeurt er met een ion wanneer potentiële energie groter dan 0 is?
Dan wil een ion naar buiten
Wat gebeurt er met een ion wanneer potentiële energie kleiner dan 0 is?
Dan wil een ion naar binnen
Hoe wordt de hoeveelheid energie in een iongradient bepaald?
Door de afstand tussen de membraanpotentiaal en de evenwichtspotentiaal
Waar ontstaat een actiepotentiaal bij de opening van Na-kanalen?
In zenuw- en spiercel
Waar ontstaat een actiepotentiaal bij de opening van Ca-kanalen?
In de pacemakercel
Leg de twee conformaties van de Na/K pomp uit.
- E1
- toegang tot het cytosol
- K wordt afgegeven
- natrium wordt gebonden
- fosforylatie van ATP → fosfaatgroep wordt gebonden aan de pomp → conformatie naar E2
- E2
- toegang tot de extracellulaire ruimte
- natrium wordt afgegeven
- K wordt gebonden
- deforsforylering → conformatie naar E1
Door welke iongradient wordt de rustmembraanpotentiaal voornamelijk bepaald?
Kalium
Wat is het effect van sluiting van K-kanalen?
Depolarisatie
Waarvan is de evenwichtspotentiaal afhankelijk?
De ionconcentratie gradiënt
Wanneer stromen ionen door een open kanaal de cel in? (welke delta mu?)
Delta mu < 0
Hoe is Ca-transport door NCX in rust en in een gedepolariseerde cel?
In rust de cel uit, anders de cel in
Wat gebeurt er tijdens de PQRST-onderdelen van een ECG?
P-top: depolarisatie atria
QRS-complex: depolarisatie septum en ventrikels
T-top: repolarisatie ventrikels
Hoe loopt een actiepotentiaal beginnend bij SA-knoop?
SA-knoop -> atrium -> AV-knoop -> purkinje vezels -> ventrikels
Tussen welke 3 actiepotentialen wordt er onderscheid gemaakt?
Actiepotentiaal in zenuwcel of skeletspiercel
Actiepotentiaal in ventriculaire en atriale hartspiercel
Actiepotentiaal in een pacemaker cel
Waar hangt de vorm van actiepotentiaal van af?
Van de eigenschappen van ionkanalen die verantwoordelijk zijn voor het doorgeven van de ionen
Wat is het verschil tussen de Ca- en Na-kanalen en wat voor invloed heeft dit op de depolarisatie?
Ca-kanalen blijven langer openstaan dan de Na-kanalen
Daarom duurt depolarisatie langer in de hartspiercellen dan in de zenuw- of skeletspiercel
Hoe is een ionkanaal opgebouwd?
Uit 24 transmembraanhelices
Vier keer de 5 helices rondom een S4-helix (voltage-sensor) in het midden
Hoe is het S4-helix richten in rust en hoe tijdens depolarisatie? En waarom?
In rust richtig de intracellulaire zijde
Tijdens depolarisatie richting extracellulaire zijde
S4-helix is positief geladen en zal zich naar het negatief geladen gedeelte richten.
In welke richting staan de S4-helices wanneer het kanaal zich opent?
Richting extracellulaire zijde
Hoe wordt het ionkanaal gesloten?
Door een los segment dat zich in het kanaal vastzet en de doorgang verhindert
Hoe gaat de Na en Ca stroom in de NCX tijdens de depolarisatie en repolarisatie in de ventriculaire hartspiercel?
Depolarisatie:
- Na naar buiten
- Ca naar binnen
Repolarisatie:
- Na naar binnen
- Ca naar buiten
Welke drie soorten pacemaker cellen zijn er?
SA-knoop, AV-knoop en purkinjecellen
Wat voor ritme hebben de drie soorten pacemakercellen?
SA-knoop heeft het hoogste ritme
Purkinjecellen hebben het laagste ritme
Welke soort pacemaker cellen bepaalt de frequentie van de hartslag?
De SA-knoop
Hoe ontstaat de automatische activatie van actiepotentialen van de pacemaker cellen?
Door de funny-current (If): Na-kanalen en T-type Ca-kanalen
Waar zorgt de parasympaticus (acetylcholine) voor met betrekking tot If, Ik en Ica?
Stimuleert Ik, remt If en Ica
Hartfrequentie neemt af
Waar zorgt de sympaticus voor met betrekking tot If, Ik en Ica?
Stimuleert If en Ica, remt Ik
Hartfrequentie neemt toe
Wat gebeurt er met K-concentratie bij hyperkaliemie en hypokaliemie en wat zijn de gevolgen?
Hyperkaliemie
- verhoging extracellulair K
- spiertetanus/hartritmestoornis/hartstilstand
Hypokaliemie
- verlaging extracellulair K
- spierzwakte/hartritmestoornis
Wat gebeurt er met K-concentratie bij hyperkaliemie en hypokaliemie en wat zijn de gevolgen?
Hyperkaliemie
- verhoging extracellulair K
- spiertetanus/hartritmestoornis/hartstilstand
Hypokaliemie
- verlaging extracellulair K
- spierzwakte/hartritmestoornis
Waar zorgt het sluiten van K-kanalen in de beta-cellen in de pancreas voor?
Voor een glucose-gemedieerde insuline afgifte waardoor de Ca-influx stijgt
Waar zorgt het openen van K-kanalen in de vasculaire gladde spiercel voor?
EDHF-gemedieerde vasodilatatie, waardoor de Ca-influx daalt
Welke instroom is verantwoordelijk voor de langdurige depolarisatie van hartspiercellen?
Calcium instroom
Wat is effect van digoxine op de membraanpotentiaal?
Depolarisatie
Waarom heeft digoxine nauwelijks effect op Ca-instroom via Ca-kanaal?
Potentiële energie voor Ca-influx blijft groot
Wat is het effect van de parasympaticus op de pacemaker actiepotentiaal?
Lagere maximale depolarisatie
Minder vaak depolarisatie
Minder steile depolarisatie
Wat is het effect van de parasympaticus op de pacemaker actiepotentiaal?
Lagere maximale depolarisatie
Minder vaak depolarisatie
Minder steile depolarisatie
Hoe verschillen de actiepotentialen van myocard en geleidingsweefsel?
- Fase 0 (depolarisatie) is sneller/steiler bij geleidingsweefsel
- Rustpotentiaal bij geleidingsweefsel is niet stabiel; depolariseert automatisch
Wat is de belangrijkste functie van de purkinje vezels?
Snel de prikkels doorgeven
Wat gebeurt er met de uitslag als de vector richting de positieve elektrode loopt?
Uitslag wordt positief
Wat gebeurt er met de uitslag als de vector loodrecht loopt op de lijn van anode naar kathode (- naar +)?
Geen uitslag
Wat gebeurt er met de uitslag als de vector de loodlijn passeert?
De lijn gaat over van positief naar negatief of andersom
Wat zijn de eerste drie afleidingen van het ECG?
- rechter arm - ; linker arm +
- rechter arm -; linker been +
- linker arm -; linker been +
Wat zijn de drie methoden om de hartas te bepalen?
- grootste en laagste uitslag
- geometrische methoden (te moeilijk voor de praktijk)
- 2 haakse afleidingen
Wat houdt utilisme in?
Je handelt juist als je het grootst mogelijke goed voor de grootste groep mensen realiseert.
Hoe is utiliteit vertaalbaar? Wat houdt dat in?
In kosteneffectiviteit.
Zoveel mogelijk gezondheidswinst voor zoveel mogelijk patiënten tegen een zo laag mogelijk prijs.
Wat is het probleem met utilisme?
De zeldzame ziektes of ziektes die duur zijn worden in principe niet behandeld
Bij welke ziektes/behandelingen is utilisme niet rechtvaardig?
Ziekte van Pompe
IVF
Palliative zorg
Langdurige zorg
Hoe kun je preventie op basis van utilisme verdedigen?
Met preventie kan je met weinig middelen veel gezondheidswinst realiseren
Wat houdt egalitarisme in?
Schaarse middelen moeten ingezet worden om de gelijkheid te bevorderen. Als dit niet haalbaar is dan is ongelijkheid toelaatbaar alleen als deze verdeling in het voordeel van de minst bedeelden werkt.
Waaruit bestaan de spiervezels?
myosine en actinefilamenten → sacromeer → myofibril → spiervezel
Waaruit bestaan de spiervezels?
myosine en actinefilaamenten → sacromeer → myofibril → spiervezel
Hoe zijn hartspiercellen met elkaar verbonden?
Door desmosomen en gap junctions, te zien als intercalair lijnen
Waaraan binden Troponine T, C en I?
Troponine T: bindt aan tropomyosine
Troponine C: bindt Calcium
Troponine I: bindt actine
Wat is de functie van nebuline?
Nebuline houdt elk actinefilament vast aan de z-lijn.
Wat doet telethonine?
Zorgt ervoor dat titine goed aan de z-schijf zit.
Wat is de functie van titine?
Titine maakt een verbinding tussen de z-schijf en de myosine. Die zorgt ervoor dat de spiervezel niet teveel uitrekt; dat er overlapping blijft tussen myosine en actine tijdens relaxatie.
Wat is cardiomyopathie?
Ziekte van de hartcytoskelet of van de sarcomeer
Waar zitten myosinefilamenten aan vast?
Aan de M-band en de Z-lijn
Hoe zijn de spiercellen aan het skelet verbonden?
Via de extracellulaire matrix; sacromeren maken verbinding met de ecm via transmembraaneiwitten (integrines of dystroglycan-complex)
Hoe zijn de spiercellen aan het skelet verbonden?
Via de extracellulaire matrix; sacromeren maken verbinding met de ecm via transmembraaneiwitten (integrines of dystroglycan-complex)
Hoe zijn de myofibrillen aan de celcortex verbonden?
Via desmines en plectines
Waar is celcortex nog aan verbonden?
Aan de transmembraaneiwitten zoals dystrophine
Wat gebeurt er bij hypertrofe en gedilateerde cardiomyopathie met de hartwand en de volume?
Hypertrofe cardiomyopathie
- hartwand verdikt
- volume verkleint
Gedilateerde cardiomyopathie
- hartwand verdund
- volume vergroot
Hoe komt de crossbridge cycle tot stand?
- Calcium bindt aan troponine C
- troponine C gaat een conformatie aan
- troponine C trekt de tropomyosine complex omhoog
- er komen bindingsplekje vrij voor myosinekopjes
Op welke manieren wordt calcium afgegeven?
- Door depolarisatie
- depolarisatie -> calcium kanalen gaan open
- calcium stroomt vanuit de T-tubuli de cel in
- calcium bindt aan ryanodinereceptor
- calcium stroomt vanuit het SR
- Door NCX
- calcium komt vrij vanuit de T-tubuli
Op welke manieren wordt calcium weer de cel ingepompt?
- Door pompen
- Door NCX
Wat is elektromechanische koppeling?
Dit is het proces waarbij elektrische activatie van de membraan een toename in Ca-concentratie induceert die contractie induceert.
Dus:
elektrische activatie van de membraan -> toename Ca-concentratie -> contractie
Wat is het verschil tussen de T-tubuli in skeletspiercellen en hartspiercellen?
T-tubuli in skeletspiercellen zit fysiek verbonden aan ryanodinereceptoren en in hartspiercellen niet.
Daarom wordt calcium sneller vrijgemaakt vanuit het SR in skeletspiercellen dan in de hartspiercellen.
Wat zijn de verschillen tussen de skeletspier en hartspier?
Skeletspier
- RyR1 receptor
- directe LCC-RyR koppeling
- weinig Ca-transport door LCC
- bulk Ca komt uit SR
- geen rol NCX
Hartspier
- RyR2 receptor
- geen fysieke LCC-RyR koppeling
- veel Ca-transport door LCC
- deel Ca komt van extracellulair
- versterkende rol NCX
Wat doet dobutamine?
Remt cAMP afbraak (beta adrenerge agonist, PDE remmers)
Wat zijn de gevolgen van een hoger cAMP bij de hartspier?
Zowel contractie als relaxatie, omdat die met elkaar in balans zijn
Welk invloed heeft digitalis op de Na/K pomp?
Digitalis remt Na/K pomp.
NCX gestimuleerd voor influx van calcium.
NCX geremd voor de efflux van calcium.
Waarom werkt digitalis op hartspier en niet op skeletspier?
Digitalis heeft invloed op NCX, maar NCX heeft weinig invloed op skeletspier.
Welk receptor regelt de contractiekracht en relaxatiesnelheid in de hartspier?
Beta-adrenerge receptor
Wat is de uitgangspunt van fysiologie?
Constant milieu interieur
Wat houdt de humorenleer in?
Er zijn 4 sappen die het lichaam in stand houden: slijm, bloed, zwarte gal en gele gal.
Welke factoren hebben invloed op de lichaamstoestand volgens de humorenleer?
Lichaamsvocht
Elementen (lucht, vuur, aarde, water)
Seizoenen
Kwaliteiten (vochtig/droog; warm/koud)
Wat houdt de Galeense fysiologie van het bloed in?
Bloed werd:
- in lever geproduceerd
- in schommelende beweging door het lichaam
- gaat in de periferie te gronde
Door welke 3 levenskrachten is bloed verrijkt volgens vitalisme?
Lever - spiritus Naturalis (pneuma physicon)
Hart - spiritus vitalis (pneuma zoticon)
Hersenen - spiritus animaties (pneuma psychicon)
Welke invloeden zijn er op de lichaamstoestand volgens de humoraal-pathologie?
- Res naturales: natuurlijke zaken (lichaamsvochten, elementen, lichaamsdelen, lichaamsfuncties)
- Res contra-naturales: tegennatuurlijke zaken (pathologische, afwijkende verschijnselen)
- Res non-naturales: niet-natuurlijke zaken (lucht, beweging, uitscheiding, eten, drinken)
Wat valt onder res non-naturales?
- luchten, wateren, plaatsen
- beweging/rust
- slapen/waken
- uitscheiding/afscheiding
- gemoedsaandoeningen (passies)
- eten en drinken
Wat is het idee van res non-naturales?
Balans en dus gezondheid kan worden bevorderd/hersteld door de 6 zaken van res non-naturales op evenwichtige manier te reguleren of managen.
Hoe wordt het idee van res non-naturales in de praktijk toegepast?
Door allerlei vormen van leefstijladviezen en leefregels voor lang en gezond leven op te stellen
Wat is de kern van ‘airs, waters, places’-traditie?
Nadruk op het lichaam die altijd in proces is, altijd in omgang met de omgeving is die het onderhoudt en dreigt.
Door welke invloeden is mechanisme belangrijker geworden tijdens de wetenschappelijke revolutie?
- opleving van anatomie
- opkomst van empirische traditie
- opkomst van mechanistisch denken
- opkomst van specificiteitsdenken
- opkomst van de fysiologie
Door welke 2 pijlers is moderne natuurwetenschap belangrijk geworden?
- Empirisme en experiment
- Rationalisme en wiskunde
Welke twee veranderingen zijn de gevolg van de wetenschappelijke revolutie?
Nieuwe filosofische kennis onder geneeskunde
Nieuwe empirische methoden en mechanistische theorien, tegen Galenus
Wat houdt micro-determinisme in?
Uitgangspunt is constant milieu interieur
Materialistisch/mechanistisch denken
Specificiteitsdenken
Hoe zit de westerse medische traditie in elkaar?
- specificiteitsdenken
- dominantie van mechanistisch deken
- meten is weren
- dominantie voor behandelen (invasief behandelen)
- scheiding milieu interieur en exterieur (reductionistisch ipv holistisch)
Welke twee soorten fouten kent een diagnostische test?
Fout-negatieve: patiënt heeft de ziekte, maar de test geeft een negatieve uitslag
Fout-positieve: patiënt heeft de ziekte niet, maar de test geeft een positieve uitslag
Wat is sensitiviteit?
Sensitiviteit is het percentage terecht positieve testuitslagen onder de zieke personen.
De kans dat de test een positieve uitslag geeft bij de mensen die de aandoening wel hebben.
Wat is specificiteit?
Specificiteit is het percentage terecht negatieve testuitslagen onder de niet-zieke personen.
Wat voor specificiteit en sensitiviteit heeft een perfecte test?
100%
Wat is een Likelihood Ratio (LR)?
De verhouding van:
- een deel mensen met positieve uitslag die ziek zijn
- een deel mensen met positieve uitslag die niet ziek zijn
Bij welke LR is een test non-informatief en bij welke LR is een test informatief?
LR=1 - non-informatief
LR>1 - informatief
Hoe bereken je LR voor positieve test?
Sensitiviteit/(1-specificiteit)
Hoe bereken je LR voor negatieve test?
(1-sensitiviteit)/specificiteit
Welke drie termen zijn belangrijk bij preventieve medicatie?
- risk/benefit ratio
- harde uitkomstmaat
- number needed to treat
Welke instantie gaat over vergoeding van geneesmiddelen?
ZIN
Waar moet je bijwerkingen van een medicijn melden?
Bij LAREB
Waar moet je bijwerkingen van een medicijn melden?
Bij LAREB
Waarom zie je geen signaal van de depolarisatiegolf door de SA knoop, de AV knoop en de bundel van His?
Signaal is te klein, omdat er te weinig cellen die bijdragen aan de depolarisatie
Wat kan een afwijkende hartas veroorzaken?
Fysieke draaiing van het hart
Hypertrofie
Infarct
Geleidingsproblemen
Hoe zit een afleiding met de hoogste piek in vergelijking tot de hartas?
Parallel aan de hartas
Hoe zit een afleiding met de diepste dal in vergelijking tot de hartas?
Tegengesteld aan de hartas
Welk type ionkanalen is vooral verantwoordelijk voor de repolarisatie van de ventriculaire hartspiercel?
Spanningsgevoelige K-kanalen
Welke rol speelt adrenaline in hartfunctie?
- verhoogt hartfrequentie
- versterkt contractiekracht
- verkort relaxatietijd
