W6 HC.4 Stress en ondervoeding Flashcards
Wat is intermediair metabolisme?
Alle reacties die betrokken zijn bij het opslaan van energie en het gebruik van deze energie bij cellulaire processen. Hierbij spelen hormonen een hele belangrijke rol.
Waar gaat glucose heen wanneer het vanuit de darm opgenomen wordt?
- hersenen
- spieren (als glycogeen)
- lever (als glycogeen)
- vetweefsel
Waar gaan aminozuren heen wanneer het vanuit de darm opgenomen wordt?
aminozuren kunnen niet worden opgeslagen en worden direct gebruikt bij de eiwitsynthese
Waar gaan vetten (met name vrije vetzuren) heen wanneer het vanuit de darm opgenomen wordt?
- spieren (als brandstof)
- opgeslagen in vetweefsel als triglyceriden
Wat is anabolisme?
metabolische reactie dat leidt tot opslag van energie -> lean body mass en vetweefsel gaat toenemen
Welke anabolische reacties zijn er?
aminozuren -> eiwitten (eiwit synthese)
koolhydraten -> glycogeen (glycogeen synthese)
vetzuren -> triglyceriden (vet synthese)
koolhydraten -> triglyceriden (liponeogenese)
Wat is katabolisme?
metabolische reactie, ook wel biochemische reactie dat leidt tot vrijmaken van energie -> lean body mass en vetweefsel nemen af
Welke katabolische reacties zijn er?
eiwitten -> aminozuren (proteolyse)
aminozuren -> glucose (gluconeogenese)
glycogeen -> glucose (glycogenolyse)
triglyceriden -> vetzuren (lipolyse)
Welk hormoon is de belangrijkste factor in regulatie anabolisme en welke processen stimuleert en remt het?
Insuline
Stimuleert:
- glucose opname in spiercellen en vetweefsel
- glycolyse (voor ATP vorming)
- glycogeen synthese
- eiwitsynthese
- lipogenese (vetopslag)
- opname van ionen (vooral kalium en fosfaat)
Remt:
- proteolyse
- ketogenese
- lipolyse
- glucogenolyse
- gluconeogenese
Wat is een belangrijk katabolistisch hormoon?
glucagon -> werkt tegengesteld aan insuline in veel opzichten
Wanneer je een tijd niet gegeten hebt gaat insuline spiegel omlaag en glucagon spiegel omhoog.
Hoog glucagon gehalte stimuleert:
- glycogenolyse
- lipolyse
- proteolyse
- ketogenese
Welke hormonen spelen naast glucagon nog meer een rol bij stimulering katabolisme?
- (nor)adrenaline
- cortisol
- groei hormoon
- schildklierhormoon
-> deze hormonen heten tegen-regulerende hormonen
Heb je voor glucose opname in de hersenen insuline nodig? En voor glucose opname in de spieren?
hersenen: geen insuline nodig
spieren: wel insuline nodig
Wat zijn catecholaminen?
adrenaline en noradrenaline
Wat zijn cortisol en catecholaminen?
- contra-regulerende hormonen
- stress hormonen
Wat maken de cortex en medulla van de bijnier?
van buiten naar binnen:
cortex:
- zona glomerulosa -> mineraalcorticoiden bv. aldosteron
- zona fasciculata -> glucocorticoiden bv. cortisol
- zona reticularis -> sekshormonen bv. testosteron (androgenen)
medulla:
- catecholaminen bv. (nor)adrenaline
Hoe ontstaat productie van cortisol?
- hypothalamus stimuleert corticotrope releasing hormoon (CRH)
- voorkwab van de hypofyse wordt gestimuleerd en stimuleert adrenocorticotrope hormoon (ACTH)
- via bloed komt ACTH aan bij bijnierschors
- in zona fasciculata wordt cortisol aangemaakt
Waarom is cortisol belangrijk?
- glucose regulatie
- bloeddruk regulatie
- vrijmaken van aminozuren agv proteolyse
Hoe wordt cortisol afgifte geremd?
- via negatieve feedback richting hypothalamus
Wanneer is cortisol gehalte het hoogst?
8u in de ochtend, wanneer je bij iemand wil checken of diegene een cortisol tekort heeft check je dit dus ook door om 8u bloed te prikken. (Een teveel meet je om 12 in de nacht)
Waarom is cortisol een glucocorticoïd, en wat houdt dat in?
- Cortisol breekt triglyceriden af in glycerol en breekt in de spieren eiwitten af in aminozuren
- zowel glycerol als aminozuren werken in de lever als bouwsteen voor de gluconeogenese, waardoor de lever glucose gaat produceren
- dus als je meer cortisol hebt, gaat je lever meer glucose produceren
Welke stress-prikkels kunnen het sympatische zenuwstelsel activeren? En waar zorgen de dan voor?
- angst
- pijn
- trauma
- hypovolemie
- hypoglycemie
- hypothermie
-> hierdoor ga je vanuit de bijnier adrenaline afgeven en vanuit de zenuwuiteinden noradrenaline
Hoe zorgt het sympatisch zenuwstelsel voor stimulatie (nor)adrenaline en waar zorgt (nor)adrenaline voor?
- zorgt voor stimulering bijnier en bijniermerg, waardoor adrenaline afgegeven wordt
- op andere levels wordt tegelijkertijd noradrenaline afgegeven
- adrenaline en noradrenaline stimuleren glucose afgifte uit de lever door glycogeen af te breken
- adrenaline en noradrenaline maken glycerol en vetzuren vrij
- adrenaline en noradrenaline blokkeren de glucoseopname in de spieren
-> in de bijnier wordt noradrenaline omgezet in adrenaline
Wat is medische stress? En wat kunnen uitlokkende factoren hiervoor zijn?
Elke lichamelijke verandering die de homeostase van het lichaam dreigt te verstoren (bijv. verwondingen, infecties, septische shock, hartinfarct of chirurgische ingreep)
