vogelvlucht tp Flashcards
theoretische pedagogiek
benoemen en beschrijven van (fundamentele) aspecten van opvoeding en onderwijs;
(op samenhangende) uitleggen hoe die zich tot elkaar verhouden
waarden en normen
Ethische uitgangspunten (waarden)
- zelfbeschikking en zelfbepaling
vrijheid van denken en kiezen
vrijheid gaat hand in hand met verantwoordelijkheid
Morele richtlijn (norm)
anderen de ruimte laten om hun eigen keuzes te kunnen maken (dus: de ander niet tot object van mijn wensen maken)
vrijheid van denken en kiezen, verschil tussen kind en volwassen? praktische en prinicpieel
enige kennis en ervaring is nodig om te kúnnen kiezen (ook bv. inzicht in consequenties van keuzes)
taak van opvoeders is ook: beschermen van het kind
opvoeders zijn plaatsvervangend verantwoordelijk voor wat een kind doet (“weet immers niet beter”)
Tegelijkertijd: kind leert geleidelijk aan om zélf verantwoordelijkheid te dragen (vrijheid)
conceptuele analyse= begrips analyse
streven naar zo helder mogelijke afbakening en gebruik van concepten. wat zijn noodzakelijke en voldoende voorwaarden om van…… te kunnen spreken?
bv verschil tussen bouwstenen opvoeding en opvoeden
en tussen teaching en re derlatie tussen leraar een leerling
opvoeden en teaching zijn gericht op
het overdragen van kennis, vaardigheden en houdingen die gezien worden als wenselijk en waardevol*
uiteindelijke zelfstandigheid en zelf-verantwoordelijkheid van het kind/de leerling met het oog op de sociale context waarin die leeft
*risico: het willen overdragen van een (sterke) overtuiging staat op gespannen voet met de vrijheid van denken van het kind/de leerling
fenomenologie
gericht op begrijpen van sociale verschijnselen vanuit gedeelde ervaringen
niet feitelijk gedrag, maar de betekenis (en intentie) ervan vormt de basis voor denken over opvoeding
voorbeeld: de pedagogische relatie hoe kun je die zien of aanwijzen?
antinomisch karakter
wederzijds vertrouwen (balans: sturen – laten ontwikkelen)
op eigen opheffing gericht
kritische theorie stroming
maatschappelijke (politieke, culturele etc.) context kleurt de manier waarop sociale verschijnselen zichtbaar zijn dus niet ‘neutraal’
- boek Ramaekers & Suissa: analyse van en kritiek op de manier waarop opvoeden/opvoeding geframed wordt in de huidige (westerse) samenleving
taalgebruik en bijkomende verwachtingen t.a.v. de rol van ouders
- boek Biesta: analyse van en kritiek op de manier waarop onderwijs geframed wordt in de huidige (westerse) samenleving
taalgebruik en bijkomende verwachtingen t.a.v. de rol van leraren en leerlingen
paralellen tussen boeken, kritiek op maakbaarheidsdenken
“onderwijs draagt bij aan de vorming
van betrokken en kritische burgers”
“quality time in de opvoeding versterkt het gevoel van eigenwaarde van het kind”
impliciet-normatieve uitspraak: zo hóórt het; dit zou je moeten willen
Maar: principiële onzekerheid!
beide: kinderen zijn geen wezens die we kunnen maken tot wat wij willen dat ze zijn (ethisch uitgangspunt)
R&S: ‘eerste-persoonsperspectief’ opvoedingsrelatie én opvoedingssituatie hangen af van mij en mijn kind
Biesta: leerling moet uiteindelijk zelf stelling nemen, zelf kiezen eigen verantwoordelijkheid nemen (vgl. subjectificatie)
- framing van opvoeding en onderwijs
R&S: psychologisering van opvoeding, dwz spreken over opvoeding met behulp van een specifieke set begrippen (vooral: ontwikkeling, hechting, zelfbeeld)
reductie van opvoeding tot een checklist van taken voor de opvoeder
suggestie: dit maakt je tot een goede opvoeder; volg deze aanpak om je kind gelukkig te maken
ouders worden er juist onzeker van…
opvoeding lijkt vooral gericht te zijn op het aanleren van gewenst gedrag / afleren van ongewenst gedrag
geen aandacht voor wat het betekent om ‘gewoon’ ouder te zijn
opvoeden is geen (serie van) doelgerichte, geïsoleerde activiteit(en) veel meer en veel breder!
Ook: veel moeilijker? In elk geval: veel onzekerder!
Framing van onderwijs in termen van ‘leren’
Biesta: learnification versmalling van waar het om gaat in onderwijs, want:
leren = proces ….. maar waar leidt het toe? Of leren waardevol is, hangt af van de inhoud en/of het doel
leren = term die verandering in het individu beschrijft maar wat is dan de taak en verantwoordelijkheid van de leraar?
dubbele pedagogische verantwoordelijkheid
kind inleiden in de wereld zoals we die nu kennen (taal, kennis, socialisatie, opvattingen etc.)
voortbestaan van de wereld
kind moet ook ruimte krijgen om op z’n eigen manier in die wereld te ‘handelen en spreken’ (Arendt)
eigenheid van het kind vernieuwing van de wereld
(ook hierin zie je de onvoorspelbaarheid, onzekerheid)
(voorbeeld: grappige uitspraken van kinderen)
de zwakke kracht van onderwijs
Biesta over de zwakke kracht van onderwijs:
leerlingen toerusten en uitdagen om mens te zijn, maar het onderwijs bepaalt niet hoe leerlingen worden als mens
parallel met opvoeding: ook hier toerusting en uitdaging om (zelf) ‘mens’ te zijn maar de uitkomst van opvoeding staat nooit vast
= normatieve richtlijn: voor ogen houden dat het kind zelf moet kunnen denken, zelf verantwoordelijkheid moet kunnen nemen
grenzen aan opvoeding
Als opvoeding gaat om socialisatie, de overdracht van kennis, om het aanleren van bepaalde houdingen, om het leven volgens een overtuiging, om het uitnodigen tot het nemen van verantwoordelijkheden enz…..
…. kunnen alle kinderen dan opgevoed worden?
bv. (ernstige) verstandelijke beperkingen, taal- en communicatiestoornissen
…. kunnen alle volwassenen dan opvoeder zijn?
