Vöðvar Flashcards
Beinagrindavöðvar eru undir stjórn?
Sómatíska / Sjálfráða taugakerfisinns.
Sléttir vöðvar eru undir stjórn?
Sympatíska / Ósjálfráða taugakerfisins.
Hvaða efni þarf að vera til staðar til þess að samdráttur í beinagrindavöðva geti átt sér stað?
Calsíum. Ef Calsíumstyrkur er lágur þá er vöðvinn slakur.
Hvernig er frymisnet beinagrindavöðva?
Bæði slétt og gróft frymisnet.
Hvernig eru frumur beinagrindavöðva? langar/stuttar?
Þær eru mjög langar, geta orðið allt að 4 cm.
Hvað eru þverrákóttir vöðvar (beinagrinda) mörg % af þyngd mannslíkamanns?
Þeir eru 40% af þyngd líkamanns. Eru stærsti einstaki vefjaflokkurinn.
Hvernig er beinagrindavöðvi uppbygður? (4)
Vöðvi => vöðvaknippi => Vöðvafruma => myofibril => sarcomera => myofilament => aktín + mýósín
Hvað er það sem gerir vöðvafrumu kelift að dragast saman og hverjar eru 2 megingerðir þess?
Samdráttarprótein gera vöðvafrumu kleift að dragast saman.
2 megin gerðir: aktín og mýosín örþræðir. - Mýosín þræðirnir eru mun þykkari og áberandi ef vöðvafruma er skoðuð.
Eykst fjöldi vöðvafrumna með aldri eða lyftingum?
Nei, hann er sá sami í smábarni og fullorðnum. en getur verið breytilegur á milli einstaklinga.
Þegar við lyftum lóðum stækkum við vöðvafrumur, fjölgum þeim ekki.
Hverjar eru 3 týpur vöðvafrumna?
Týpa 1 - Slow-oxidative = Myosin-ATPasi hægur - Loftháð öndun (hvatberar, myoglobin) - Rauðir vöðvar.
Týpa 2A - Fast-oxidative = Myosin -ATPasi hraður - Loftháð öndun (hvatberar, myoglobin) - Rauðir vöðvar.
Týpa 2B - Fast-glycolytic = Myosin-ATPasi hraður - Loftfirrð öndun. (Glycogen) -Hvítir vöðvar.
Sléttar vöðvafrumur (6)
- Eru litlar og spólulaga.
- kjarni er miðlægur.
- Samdráttarprótein = actin og myosin.
- Ekki t-tubuli, 5.Ekki endaplata, 6.Ekki sarkómerur.
Í sléttum vöðvum, hvort er meira af actin eða myosin?
Meira af actin samdráttarpróteini.
Dæmi um single-unit og multi-unit vöðva?
Single-unit = Smáþarmar, leg, þvagblaðra, æðar
- Gap junctions.
Multi-unit = Lithimna, hárreisivöðvar, öndunarvegur og fl .
-Hver
Hvernig eru boðspennur í sléttum vöðvafrumum?
Calsíum boðspennur.
Samanburður sléttra- og beinagrindavöðva
Sléttir = Mjög hægvirkir miðað við beinagrinda. Ekki eins þróað frymisnet. ATP-asa virkni myosins mun hægari.
Beinagrinda: Þar dugir 1 boðspenna til að metta Ca2+ bindistaði, ekki í sléttum.
Hvíldarspenna sléttra vöðvafrumu er í kringum?
-60 mV.
Ef vöðvafrumur skemmast, hvaða frumur geta bætt það upp að einhverju leyti?
Satellite frumur
Hver er samdráttareining vöðvanns?
Sarcomera.
Í hvaða svæði skipptist sarcomeran?
M-línu: sem er í miðjunni á Sarcomerunni og skiptir henni tvennt.
H-Svæði: Þar er einungis mýósín, ekkert aktín.
A-Band: Afmarkar svæðið sem mýósínið byrjar og endar, inniheldur hluta af aktíninu.
I-Band: Inniheldur bara aktínið.
Z-línan: Afmarkar Sarkómeruna sjálfa.
Actín..
“þunna fílamentið”. Hefur 2 milikvæg stýriptótein:
Trópómýósín: Lýtur út eins og vír og snýr að mýósíninu í hvíld og kemur þannig í veg fyrir að mýósínhausinn geti bundist aktíninu, semsagt felur bindistaðinn í hvíld.
Trópónín C: Á þessu próteini sest Calsium á það. Við það að calsíum sest á það hliðrast trópómýósínið og bindistaður mýósíns expose-ast!
Mýósín..
“Þykka fílamentið”
- Nokkrar mýósín einingar búa til þetta þykka fílament og þetta er mótorinn fyrir samdrátt.
- Hefur haus og skaft og lýtur út eins og margar mislangar golfkylfur bundnar saman. Þessir hausar geta bundist aktíni við samdrátt en í hvíld eru engin tengsl þar á milli.
Í vöðvafrumu, hvað gerist þegar mýósín hausinn tengist aktíninu?
Aktín og mýósín þræðirnir dragast nær hvoru öðrum.
Við þetta minnkar H-svæði og I band.
*Muna: Við samdrátt minnkar H-svæði og I-Band.
Hver eru 3 skref korssbrúarhringsins?
- Hvíld - Trópómýósínið á aktíninu eru að fela bindistaðinn fyrir mýósínhausanna.
- Taugaáreiti - Calsíum flæðir inn í sarcomeruna og styrkur calsíum eykst. Calsíum binst Trópónín C og við það hliðrast trópómýósínið og fer af mýósínhausunum.
- Við þetta teygja mýósínhausarnir sig upp, bindast aktíninu og toga í það. H-bandið og I-bandið styttist. (mýósín togar í aktín)
(4. Mýósín endurhleðst svo það getur bundist Aktíni aftur og endurtekið hringinn.)
3 leiðir sem vöðvaþræðir geta myndað ATP:
- Fosfórílering ADP af kreatine fosfatensími.
- Kretínfosfat er brotið niður í Kreatín + Fosfat. Fosfathópurinn frá Kreatíninu binst þá ADP og þá fáum við ATP.
2) Oxunarfosfórílering ADP í hvatberum.
- Hér taka hvatberarnir ADP og fosfórýlera ADP-ið og þá myndast ATP. (fyrstu 5-10 mín af æfingu)
3) Fosfórílering ADP í glýkólýsu hringnum í umfryminu.
- Ef intensity æfingar fer yfir 70% er þessi leið notuð.
- Niðurbrot sykurs býr þá til ATP og mjólkursýru.
