Hormónastýrikerfið

Question 1

Hormón hafa áhrif á? (7)

Answer 1

1. Næringu, 2.Vöxt, 3.Efnaskipti, 4.þroska,

5. Æxlun, 6.Aðlögun, 7.Homeostasis.

Question 2

Hverskonnar frumur framleiða hormón?

Answer 2

Neuroendocrine frumur framleiða hormón.

*Við áreiti losa/seyta þær hormónum sem síðan berast með blóði til markfrumna.

Question 3

3 efnaflokkar hormóna?

Answer 3

1. Amine hormón,
2. Peptíð hormón.
3. Sterar.

Question 4

Peptíð hormón staðreyndir (3)

Answer 4

• Lang stærsti hópurinn.
• Amínósýrukeðjur allt frá 3 upp í nokkur hundruð.
• Peptíð hormón eru upphaflega búin til í mRNA í innkirtlafrumu sem stærri protein sem þekkjast sem pre-prohormón.

Question 5

Kirtlar sem seyta sterum?

Answer 5

Nýrnehettubörkur, eistu, eggjastokkar, legkaka.

Question 6

Hvar er aðalstjórnstöð fyrir hormóna?

Answer 6

Í undirstúku (hypothalamus) .

Boð frá undirstúkunni => til heiladinguls => niður í kirtil sem seytir svo frá sér hormón sem hittir svo markfrumu sína og þá fara hlutirnir að gerast .

Question 7

Dæmi um amín hormón (4) og eru þau fituleysanleg eða ekki?

Answer 7

• Skjaldkirtilshormónin: T3 og T4. (Fituleysanleg)

- Katekólamín hormónin: -Adrenalín, Noradrenalín og dópamín (vantsleysanleg)

Question 8

Hvort hefur T3 eða T4 meiri virkni og hvaða áhrif hafa þessi hormón á líkamann?

Answer 8

• Áhrifin verða á efnaskiptahraða, þroska og starfsemi heilans, vöxt o.fl.
• T3 en mun virkari hormón og þjónar almennt meiri tilgang en T4.

Question 9

Hvaða hormón eru losuð annarsvegar frá nýrnahettu merg og hinsvegar nýrnahettubörk?

Answer 9

Nýrnahettumergur = Ketakólamín hormónin sem eru: adrenalín, dópamín og noradrenalín.

Nýrnahettubörkur = seytir sterum.

Question 10

Dæmi um peptíð hormón og eru þau fituleysanleg eða vatnsleysanleg?

Answer 10

Dæmi um peptíð hormón = t.d. kalkkirtla homrón.

-Þetta eru vatnsleysanleg hormón.

Question 11

Hvaða efni er forveri allra sterahormóna?

Answer 11

Kólesteról er forveri (precursor) allra sterahormóna.

Question 12

Dæmi um sterahormón og eru þeir fitu eða vatnsleysanlegir?

Answer 12

Dæmi:
Estrógen, testósterón.
Nýrnahettubörkurinn myndar: aldósterón, cortisol, corticosterone, dehydroepiandrosterone og androstenedione.

-Sterar eru fituleysanlegir.

Question 13

Dæmi um efni sem getur virkað bæði sem taugaboðefni og hormón.

Answer 13

• Noradrenalín.

Question 14

Hversvegna stalda katekólamín og peptíð hormón svona stutt við í blóðrásinni ? (Frá mín upp í klst)

Answer 14

Vegna þess að þau eru vantsleysanleg og þá “frí” hormón í blóðrásinni og eru þá tekin fljótt upp eða brotin niður af ensímum.

Question 15

Hvað er up-regulation og down-regulation í sambandi við áhrif hormóna?

Answer 15

Þetta er þegar hormón hefur áhrif á viðtaka frumunar til að minka eða auka virkni með því að fjölga eða fækka bindistöðum.

Up-regulation =fjölgun viðtaka
Down-regulations = fækkun viðtaka.

Question 16

Dæmi um second hand down-regulation áhrif:

Answer 16

Við aukningu prógestróns (t.d. þegar konur verða óléttar) hefur það áhrif á estrógen viðtakana í leginu með því að fækka þeim (down regulations). Með þessu móti minnka áhrif estrógens á leg.

Question 17

Dæmi um second hand up-regulations:

Answer 17

Við aukningu á skjaldkirtilshormónin aukast viðtakar fyrir Adrenalín í hjarta og þá eykst áhrif adrenalíns. Þetta veldur því að hjartsláttartíðnin eykst!

Question 18

Í sambandi við hormóna.. hvað er hindrun, synergism og permissiveness?

Answer 18

Hindrun = Eitt hormón hindrar verkun annars.

Synergism = Hormón magna áhrif hvors annars.

Permissiveness = Hormón ná ekki fulli virkni nema að þau séu bæði til staðar. (Hormón A hefur ekki fulla virkni nema að hormón B sé líka til staðar)

Question 19

3 aðal ástæður þess að innkirtilfrumur seyta hormónum:

Answer 19

1. Breytingar í styrk steinefna/jóna eða lífrænna næringarefna verða í umhverfi kirtilfruma.
2. Virkni breytist í taugum sem losa boðefni á kirtilfrumur.
3. Losun verður á öðru hormóni sem hefur áhrif á kirtilfrumuna.

Question 20

Hversvegna er það svona mikilvægt fyrir börn að fara að sofa snemma? (m.t.t. hormóna)

Answer 20

Vegna þess að seytun vaxtarhormóns er mest fyrri hluta svefns.

Question 21

Hvaða hlutir hafa áhrif á það að insúlíni sé seytt? (4)

Answer 21

• Styrkur glúkósa í utanfrumuvökva
• Önnur næringarefni
• Sympatískar og parasympatískar taugar
• Önnur hormón

Question 22

Hvaða hormón koma frá afturhluta heiladinguls?

Answer 22

Oxytocin og Vasopressin .

• Afturhluti heiladinguls ser í rauninni framlenging á taugum frá undirstúku*
• Oxytocin hefur áhrif á sléttu vöðvana í brjóstunum og leginu en Vasopressín sem er einnig þekkt sem ADH hafa áhrif á blóðþrýsting og stjórnun vatnsmagn í nýrunum.

Question 23

Hvaða hormónum seytir frammhluti heiladinguls?

Answer 23

• ACTH og TSH (bæði trópísk hormón),
• prólaktín (endahormón)
• FSH, LH, GH (blönduð).