Melting Flashcards
Hvaða meltingarensím er það aðalega sem brítur niður langar amínósýrukeðjur í margar smærri í maganum?
Pepsín
Hvenær kemst fæðan í snertingu við fyrsta meltingar-ensímið og hvað heita þau?
Fæðan kemst í snertingu við fyrsta meltingar-ensímið í munni, það kemur frá seyti út munnvatnskirtlum og heita Amílasi (aðalega) og karbóhídrasi.
Hvaða ensím er það sem tekur mestan þátt í að brjóta niður fæðu í maganum?
Aðalega pepsín, er próteinkljúfandi.
Secretin hormón..
Hamlar sýrumyndun og hreyfingum í maga. Örvar bíkarbonat-losun úr brisi og lifur.
CCK hormón..
Örvar gallblöðruna til að seyta niður í skeifugörn.
Þetta hemur magastarfsemina og örvar seyti á ensímum frá briskirtli.
GIP hromón.. (2)
- Losnar við það að glúkósi og fita fara í smáþarmanna.
- Örvar innkirtilfrumurnar í brisinu til að seyta insúlíni.
3 fasar meltingarfæranna við fæðuinntöku
- Höfuðfasi - áður en fæðan er innbirgð, t.d. þegar manneksja finnur lygt af mat og munnvatnskirtlarnir fara í gang.
- Magafasi - Hefst þegar fæðan berst niður í maga.
- Smáþarmafasi - Hefst þegar hálfmelt fæðumauk berst niður í skeifugörn.
3 stig kyngingar
- Viljabundið stig - Kyngingin
- Kok stig - Þar hefst ósjálfráði hluti kyngingar, öndunarvegur lokaður á þessu stigi.
- Vélindastig - Fæðan mjólkast niður vélinda í átt að maga. Þarna er öndunarvegurinn orðin opin aftur.
Hvað er það sem ver magan fyrir sjálfmeltingu? (3)
- Basískt og próteinríkt slím(Mucous) (ríkt af bíkarbónati)
- Þekjufrumurnar.
- Ör endurnýjun þekjufrumnanna.
Hvað er það sem bíkarbonatið gerir í maganum?
Það tekur við vetnisjónum þegar þær koma að magaveggnum og hlutleysir þær, þannig að þær fara frá því að vera í pH2 yfir í pH7.
Þegar pH gildið er komið uppí pH 7 er pepsínið nánast óvirkt og fer þá ekki að brjóta niður magavegginn. (sjálfmelting).
Gastrín hormón..
- Hefur mest áhrif á magan, örvar seyti á sýru og hreyfingar maga.
- Örvar líka neðsta hluta smáþarmanna og niður í ristil.
- Örvar endurnýjun frumna í maga.
Hormónið somatostatin..
-Dregur úr myndun magasýru með því að hafa áhrif á framleiðslu annara hormóna. (Gastrín, histamín, secretin)
2 atriði sem gera skeifugörnina mikilvæga.
- Hún samhæfir starfsemi magans (stýrir hversu mikið fer áframm niður)
- Stýrir seyti brá lifur og brisi.
Hverju seytir brisið?
- Útkirtilhlutinn = brissafa inní skeifugörn sem er ríkur af meltingar-ensímum á óvirku formi og bíkarbonati.
- Innkirtilhlutinn = Insolín og glúkagon út í blóðið.
Úr hverju er gall saman sett og hvert er hlutverk þess?
Efni í galli: kólestról, bíkarbonat, forfórlípíð, bilirúbíni og gallsöltum.
Hlutverk: Að leysa upp fituna í fæðunni.
