VO.2 - Ethiek van prenatale screening Flashcards
hoe veel % van de kinderen wordt met een afwijking geboren?
5%
wat is verschillend tussen de afwijkingen?
Ernst:
- niet met leven verenigbaar: anencefalie of bepaalde chr afwijkingen
- cosmetisch: hernia umbilmcalis
Direct zichtbaar bij de geboorte: schisis, spina bifida, klompvoet
Later zichtbaar: hartafwijkingen, hamangiomen, stofwisselingsstoornissen, ontwikkelingsstoornissen
wat is belangrijk bij evaluatie van bezorgdheid voor een afwijkend kind?
- anamnese: feitelijk verhoogd risico?
- obstetrische VG
- Familie VG: van moeder en vader (want ook van familie)
- medische VG ouders
- consanguiniteit
Waarin verdelen we erfelijke afwijkingen?
- Autosomaal dominant
- autosomaal recessief
- geslachtsgebonden
- familiaire aandoeningen: vaak multi-factorieel
waardoor worden niet erfelijke aandoeningen veroorzaakt?
- exogene invloeden: intox, teratogene medicatie: cocaine, straling, roken en alcohol
- toevallige mutaties
welke twee vragen zijn belangrijk?
- Vraag of er een aandoening is en of deze prenataal wel detecteerbaar is
- vraag over de aard van de aandoening (die men in het hoofd heeft)
Wat zijn prenataal detecteerbare afwijkingen?
afwijking verstaan die reeds voor de geboorte door middel van invasieve prenatale diagnostiek (vruchtwaterpunctie, vlokkentest, navelstrengpunctie) en/of niet-invasieve prenatale diagnostiek (bijvoorbeeld echoscopisch onderzoek en de NIPT) kan worden vastgesteld.
Welke afwijkingen kunnen we op welke manier vaststellen?
- Invasief:
- chromosoom afwijkingen (bvb trisomie 21)
- DNA-afwijkingen op indicatie bij echo-afwijkingen of belaste familie (85% van de mutaties van CF)
- weinig voorkomende biochemische afwijkingen (alfa-foeto proteïne gehalte) in vruchtwater bij een neuraalbuisdefect)
- mitochondriale afwijkingen - Niet invasie (echo):
- afwijkingen in anatomische structuur bvb anencefalie, ventriculomegalie, spina bifida, TGA, nierafwijkingen, omfalocele, ledemaat afwijkingen
- Groei
- uteroplancentaire bloeddoorstroming
Welke verschijnselen zijn alarmerend?
- 1e helft ZS: geen klinische verschijnselen over het algemeen bij foetale afwijkingen
- ernstige afwijkingen zoals chr afwijkingen kunnen wel leiden tot spontane miskraam of IUVD (bvb bij down is kans hierop 35%)
IUVD blijft tijdens 1e trimester vaak onopgemerkt tot de eerste verschijnselen van een dreigende miskraam zoals vaginaal bloedverlies en pijn in de onderbuik
DIAGNOSE: echo
- 2e trimester: merendeel afwijkingen foetus geen klinische symptomen bij moeder
MAAR alarmsymptomen
1. Negatieve discongruentie = hoogte fundus uteri blijft achter tov verwachte hoogte: tgv IUGR of anhydramnion (afwezigheid vruchtwater oa bij renale nieragenesie)
2. Positieve discongruentie = fundus hoogte loopt voor op verwachte hoogte: bvb door polyhydramnion (bvb door foetale slikstoornissen of dunne darm atresie)
Welke testen worden aan zwangere vrouwen aangeboden?
- NIPT: trisomie 21, 18 en 13
(of combinatietest) –> geen 100% zekerheid - SEO voor oa neuraalbuisdefect
In week 13 en 20
Als blijkt dat verhoogd risico
3. Vruchtwaterpunctie
4. Vlokkentest
5. GEO
6. foetale MRI
7. NIPD
8. navelstreng punctie
Als er blijkt uit de NIPT dat een kind het syndroom van Down heeft en de ouders de ZS daarom willen afbreken. wat dient er dan te gebeuren?
Vruchtwaterpunctie om de diagnose met 100% zekerheid te stellen
HOe vaak komt trisomie 21 voor?
Een van de meest voorkomende chr afwijkingen bij pasgeborenen
–> 1 op 518
Een in ernst varierende verstandelijke handicap en grote kans op aangeboren en verworven afwijkingen aan diverse organen –> aanzienlijke morbiditeit en mortaliteit op zuigelingen en kinderleeftijd
Een deel is levenslang afh van medische zorg
Ook vroegtijdige veroudering en dementie
Wat is het gevolg van neuraalbuis defecten?
- Anencefalie: open schedel –> niet met leven verenigbaar
- Spina bifida aperta: ernstige fysieke beperkingen zoals paralyse onderste lichaamshelft, incontinentie, seksuele disfunctie
Ook vaak hydrocefalus met verstandelijke beperking en epilepsie
Slechts een minderheid kan later zelfstandig functioneren
Ongeveer 1 op 1000 pasgeborenen (1 en 2)
Wat doen ze tijdens de SEO 2?
Echo
- anatomische afwijkingen
- foetale biometrie: foetale groei
Waarvan is de kans op detectie van foetale afwijkingen bij de SEO afhankelijk? wat is het detectiepercentage?
- kennis en vaardigheid echoscopist
- kwaliteit apparatuur
- tijd voor onderzoek
- BMI moeder
Detectiepercentage: 14-96%