tiroid-paratiroid-sürrenal-obezite Flashcards
en sık gözlenen endokrin kanser
tiroid kanseri
Ç: tiroid nodülünde malignite risk faktörleri
- baş boyuna radyoterapi öyküsü
- hızlı büyüyen nodül
- tiroid hormonuyla supresyona rağmen büyüyen nodül
- bası bulguları: disfoni disfaji dispne
- invazyon bulguları: ses kısıklığı
- erkek
- ağrı
- 20-, 60+ yaş
- ailede tiroid ca öyküsü
- ailede men öyküsü
- 4 cm+
- fikse nodül
- sert nodül
- düzensiz yüzey
- LAP
USG’DE:
- düzensiz kenar
- santral mikrokalsifikasyon
- heterojen görünüm
- servikal lap
DOOPLER:
*santral kanlanma
SİNTİGRAFİ:
*soğuk nodül olması
diferansiye tiroid maligniteleri
papiller
foliküler
hurthle
undiferansiye tiroid maligniteleri
anaplastik
metaztazik
lenfoma
medüller
tiroid ca etiyolojisi
- 200-700 ra radyasyon
- iyot eksikliği
- cowden sendromu-fap-gardner sendromu
- onkogenler: BRAF/RET/PAX8-PPAR/RAS
papiller karsinom özellikleri
- 30-40 yaş
- k>e 2 kat
- %95:sporadik %5:ailesel
- MAX görülen tip
- klinik: ötiroid
- sert-beyaz-kesit yüzü düzgü fibrovasküler stroma
- kalsifikasyon
- nekroz
- kistik değişiklikler
- folikül yapıları kaybolmuştur
- multifokal
- bilateral
- lenfatik yayılım
- invaziv
- braf-ras-ret
papiller karsinom çeşitleri
1-papiller mikrokarsinom: 1cm-
2-intratiroideal: 1cm+ tiroidde sınırlı
3-ekstratiroideal: invaze-metaztaz
papiller karsinomda tek başına prognaz belirlemede en önemli etken nedir
uzak metaztaz
papiller karsinomda kötü prognoz
20- , 50+ yaş erkek aile öyküsü graves birlikteliği çocuklukta radyasyon öyküsü servikal lap multifokal olması tümör çapı>4 cm lokal invazyon-metaztaz agresif histolojiler: kolumnar-insular
Ç: papiller karsinom tedavi
KÖTÜ PROGNOZ: bilateral total tiroidektomi
İYİ PROGNOZ: unilateral tiroidektomi
+
ipsilateral santral lenf nodu diseksiyonu (sadece tümörün olduğu tarafa, 2-3-4. bölgelere)
+
tiroksin: hipotiroidi ve rekürrensi önle
Ç: total tiroidektomi avantajları nelerdir
- multifokal hastalıkta tamamından kurtuluruz
- nüks riski 0a iner
- rezidüel dokuda anaplazi riskini azaltır
- metaztazlar sintigrafi ile anlaşılır hale gelir
- rai şansı artar
- kan tiroglobulin değerleri nüks tanısında değer kazanır
Ç: foliküler karsinom özellikleri
50 yaş k>e 3 kat genelde soliter genelde tümör kapsülü ile çevrili max: hematojen yayılım iyot eksik bölgelerde sık hiperfonksiyona sebep olur: hipertiroidi pax8/ppar
foliküler karsinom tipleri
1-minimal invaziv foliküler kanser
2-geniş invaziv kanser
Ç: foliküler karsinom tedavi
TİİAB ile foliküler lezyon tanısı aldı. ancak tiiab adenom mu karsinom mu ayıramıyor. dolayısıyla tedavi:
a) ya direkt total tiroidektomi
b) ya da lobektomi + patoloji sonucuna göre tiroidektomi kararı
*TANI NASIL KONULUYOR: kapsül-vasküler invazyon ile
**boyun diseksiyonu yok: lenfatik yayılımı nadir olduğu için. istisnai durumlarda yapılır.
Ç: foliküler karsinom kötü prognoz
50 yaş+ 3cm+ yüksek grade belirgin vasküler invazyon metaztaz
Ç: hurthle hücreli karsinom özellikleri
- folikül hücreli karsinom varyantıdır
- oksifil hücrelerden gelişir
- tiroglobulin üretir
- hematojen-lenfatik yayılım
- bilateral
- multifokal
- rai’yi TUTMAZ
Ç: hurthle hücreli karsinom tedavi
total tiroidektomi \+ santral diseksiyon + lateral diseksiyon \+ RAI (normalde hurthle hücre rai tutamadığı için etkisiz, ama rezidü dokuyu ABLATE etmek amacıyla verilir, ek olarak t4 tedavisi yapılır.
Ç: medullar karsinom özellikleri
- tiroitin kalsitonin salgılayan parafoliküler c hücrelerinden köken alır: NÖRAL KREST->APUD sistem
- k>e 1,5 kat
- ret mutasyonu
- lenfatik/hematojen yayılım
Ç: meduller karsinom tanısı
*MİKROSKOPİ
heterojen hücre yığınları
amiloid-kollajen
kalsitonin+
*SERUM
kalsitonin ARTAR
CEA ARTAR
*TİİAB
RET mutasyonu
*İDRAR
metanefrin-katekolamin-vma: feo
Ç: meduller karsinom klinikte hangi çeşitlerde görülebilir
sporadik
ailesel non MEN: en iyi prognoz
ailesel MEN 2A: 2. en iyi prognoz
ailesel MEN 2B: en kötü progoz
*MEN: otozomal dominanttır
Ç: men1: wermer
pankreas neoplazileri
hipofiz adenomu
paratiroid hiperplazisi
Ç: men2a: sipples
meduller tiroid ca: multisentrik
paratiroid hiperplazisi: hiperparatiroidizm
feo
Ç: men2b
*en kötü prognoz meduller tiroid ca:multisentrik feo marfanaid vücut mukozal nöroma mukokutanöz ganglionöromatozis epifiz anomalileri
ailesel nonMEN
*en iyi prognoz
medüller tiroid ca:multisentrik
endoktin-nöral lezyon yok.
medüller karsinoma fizyolojisi
kalsitonin CEA histaminadaz prostaglandin e2 serotonin salgısı
medüller karsinoma klinik
izah edilemeyen diyare
cushing sendromu: ektopik acth salınımı sonucu
böbrek taşı: hiperparatiroidizm sonucu
hipertansiyon: feo sonucu
Ç: medüller karsinoma tedavi
total tiroidektomi
+
bilateral santral lenf diseksiyonu (sadece tümörün olduğu taraf yetmez, çift taraflı yapmak gerekir)
+
lateral lenf nodu diseksiyonu
+
palpabl lenf bezi var: fonksiyonel boyun diseksiyonu
yok ama t>2cm: profilaktik fonksiyonel b. diseksiyonu
+
tirozin kinaz inhibitörleri: VANDETANİB
!!! RAI-T4 kullanımı YOK!!!
Ç: medüller karsinoma tedavi sonrası izlem
- kalsitonin-CEA seviyeleri
* yüksek çıkarkarsa nüks düşünülür: USG-BT-MR-PET
Ç: anaplastik karsinom özellikleri
- diferansiye tiroid ca’dan köken alır
- 70-80 yaş
- çok agresif
Ç: anaplastik karsinom klinik
- uzun zamandır var olan şişlik birden ağrılı bir şekilde BÜYÜR.
- disfoni-disfaji-dispne
- sert-fikse-ülsere
Ç: anaplastik karsinom tanı
*TİİAB
karakteristik dev-multinükleer hücreler
Ç: anaplastik karsinom tedavi
BAŞARISIZ-KÜR YOK
kanserden kurtarmak için değil ama bası sonucu hasta diğer sebeplerden ölmesin diye: total tiroidektomi+bilateral boyun diseksiyonu+rt kt
Ç: tiroid lenfoması tanı
*TİİAB
tek başına yetersiz
- eksizyonel biyopsi,
- tru cut biyopsi de olmalı
Ç: metaztazik karsinoma hangi organlardan kaynaklanır
*NADİRDİR meme ac melanoma hipernefroma
Ç: diferansiye tiroit karsinomunda cerrahi sonrası tedavi ve izlem
1)T4 ver: tsh supresyonu+replasman amacı
TSH’ı 0.1-0.3 arası tut
2)Tiroglobulin ölç
total tiroidektomiden sonra 3ng/ml üzeriyse metaztaz ya da rezidü doku var demek -> sintigrafi-usg-bt-mr ile tanı
3) RAI:
4) RT-KT
tsh nereye etki ederek iyotun tirositlerce yakalanmasını (trapping) sağlar
NIS kanalı: sodyum iyot simporter
trapping aşamasından sonra iyot, hangi işlemden geçtikten sonra tirozine bağlanarak mono-diiyodotirozine dönüşür
peroksidaz ile okside olduktan sonra: organifikasyon
üretilen tri-tetraiyodotirozin hangi moleküle bağlanarak kolloidin içinde saklanır
tiroglobulin