meme Flashcards
meme ca risk faktörleri
kadın olmak: 8 kat diğer memede saptanmış olan ca 30 yaş üzerinde olmak (50 yaş pik) brca mutasyonu dansite gebe kalmamak ilk gebelik yaşının>30 olması/hiç çocuk doğurmamak erken menarş/geç menopoz endokrin faktörler: oral kontraseptif östradiol - IGF-1 - CRP aile hikayesi obezite dcis-lcis-atipik hiperplazi
genetik brca testi adayları kimlerdir
50 yaş öncesi meme ca duktal karsinoma in situ ailede 1+ erken yaş meme ca over-pankreas-prostat ca-melanom bilateral meme kanseri erkekte mem kanseri-ailede öyküsü
brca pozitif bireylerde prevansiyon yaklaşımları nelerdir
- kemoprevansiyon: YOK!
- yıllık mammografi-mr taraması
- cerrahi profilaksi
- bilateral profilaktik mastektomi: MEME
- bilateral ooferoktemi: YUMURTALIK
karşı memeye (kontralateral) profilaktik mastektomi endikasyonları
*belgelenmiş brca1-2 taşıyıcılığı
*genetik test yapılmamış ya da yatkınlık gösterilemeyen hastada güçlü aile öyküsü
*30 yaş- göğüs duvarına radyasyon öyküsü
+
*brca dışı gen taşıyıcılığı: p53, chek-2
*brca- veya brca+ aile ferdi bilinmiyor, fakat ailede güçlü meme ca öyküsü varsa
*diğer memenin takibini sınırlamak için
*anksiyete
karşı memeye profilaktik mastektomi düşünülmemesi gereken bireyler
- tek taraflı meme ca olan orta risk grubu bireyler
- ileri evre meme ca: inflamatuar, t4, n3, evre4
- brca+ aile üyeleri olan brca- bireyler
- erkek meme ca
- erkek brca taşıyıcıları
histolojik risksiz - düşük - orta riskli evreler
RİSKSİZ:
apokrin değişiklik
duktus ektazisi
hafif epitelyal hiperplazi
DÜŞÜK:
orta-yoğun epitel hiperplazisi
sklerozan adenozis
intraduktal papilloma
ORTA:
atipik duktal hiperplazi
atipik lobüler hiperplazi
histolojik yüksek riskli premalign evreler
dcis
lcis
atipik hiperplazi
*HEM AYNI HEM DE KARŞI MEMEDE İNVAZİV CA RİSKİNİ ARTTIRIRLAR.
malign meme kanserinin max görülen çeşidi ve kökeni nedir
adenokanser: terminal duktal lobüler üniteden
in situ karsinom tanımı
malignite; bazal membranla çevrili duktus ve asinuslar ile çevrilidir
invaziv karsinom tanımı
malignite bazal membranı atlayarak stromaya invazyon göstermiştir
iyi prognozlu meme ca tipleri
tübüler kribriform müsinöz medüller invaziv lobüler papiller
kötü prognozlu meme ca tipleri
inflamatuar metaplastik lipidden zengin müsinöz: taşlı yüzük hücreli çeşidi atipik medüller
!inf ve met kanser, kolon poliplerinde NONNNEOPLASTİK. karıştırma.
tnm sınıflandırma t kısmı
t0: primer tümör yok
tis: in situ
t1: 2cm>
t2: 2-5 cm
t3: >5 cm
t4: boyutu ne olursa olsun göğüs duvarına yayılmış tümör
tnm sınıflandırma n kısmı- pn kısmı
n0: metaztaz yok
n1: aynı taraf aksillada 1, 1+ hareketli lenf noduna metaztaz
n2: aynı taraf aksillada 1, 1+ birbirlerine ya da çevreye yapışık lenf noduna metaztaz
n3:
aksiller lenf noduna ek olarak;
*aynı taraf infraklavikuler lenf nodlarına
*aynı taraf internal mammarian lenf nodlarına metaztaz
supraklavikular lenf nodlarında metaztaz
pn0: yok
pn1: 1-3
pn2: 4-9
pn3: 10+
invaziv kanserli hastada 10 yıllık hayatta kalımın en önemli prognostik belirteci nedir
**tutulan aksiller lenf nodu sayısı>4 ise: KÖTÜ PROGNOZ
**bir diğer kötü prognoz belirteci: level3 lenf nodunun>2cm olması
Ç: meme koruyucu tedavi endikasyonları
ERKEN EVRE MEME CA’LARDA, ADJUVAN TEDAVİ EKLEMEK KAYDIYLA
- meme volümü uygunsa
- tümör volümü uygunsa
- unifokal ise
- tümör sınırları sağlam ise
- hasta isteği
- evre 1-2 meme ca
İLERİ EVRE MEME CA’LARDA, YUKARIDAKİ VE AŞAĞIDAKİ KRİTERLERE UYUYOR VE NEOADJUVAN KEMOTERAPİYE YANIT VERİYOR İSE:
- tümör<5 cm
- cilt tutulumu yok
- multisentrik değil
- mikrokalsifikasyon yok
- meme/tümör oranı uygun
- toraks duvarına fikse değilse
meme koruyucu tedavi kontraendikasyonları
*lokal yineleme durumu olan hastalar
*kozmezisin sağlanamadığı durumlar
*rt alınamayacak durumlar
*küçük-büyük meme
*4cm+ tümör
*multisentrik ise
*santral yerleşim
*yaygın mikrokalsifikasyonlu meme
*temiz cerrahi sınırın sağlanamayacağı düşüncesi
+
*radyoterapi kontraendikasyonları
-daha önce rt almış meme
-gebelik
-ulaşılabilirliğin olmaması
-konnektif doku hastalıkları
meme koruyucu tedavi tipleri
1-kadranektomi
2-lumpektomi
total mastektomide çıkarılan kısımlar
MEME:
- tüm meme dokusu
- meme başı
- areola
- deri
radikal mastektomide çıkarılan kısımlar
pektoral kasın minor-major-fasiası
aksiller lenf nodları
tüm aksilla
meme
modifiye radikal mastektomide çıkarılan kısımlar
pektoral kasın fasiası
meme
düzey 1-2 aksiller lenf nodları
lokal erken evre: evre1-2 tedavi
- meme koruyucu cerrahi+radyoterapi
- modifiye radikal mastektomi
lokal geç evre: evre 3 tedavi
evre 3a: operabl-nonoperabl
- operabl: modifiye radikal mestektomi+adjuvan kt ve rt
- nonoperabl: evre3b gibi
evre3b:
*neoadjuvan rt:3-4 kür (siklofosfamid-adriamisin)—> ardından modifiye radikal mastekomi+adjuvan kt ve rt
triple - ca özellikleri
- östrojen hormon reseptörü (ER) -
- progesteron hormon reseptörü (PR) -
- human epidermal büyüme faktörü reseptörü 2 (HER2) -
- genelde brca2+tir
- prognoz kötüdür
- neoadjuvan kt’ye iyi cevap verir
luminal a ca özellikleri
HER2 -'tir en iyi prognozlu tiptir grade 1: mitoz-histolojik derece düşük yavaş seyirli postmenopozal kadınlarda ki
luminal a ca tedavi
hormon tedavisi: ER+ , PR+
adjuvan: kemoterapi
meme koruyucu cerrahi: iyi prognoz
*neoadjuvana yanıtı YOKTUR
luminal b ca tedavi
hormon tedavisi: ER+, PR+
kempoterapi
trastuzumab?
meme koruyucu cerrahi: luminal a kadar olmasa da iyi prognoz
her2 ca tedavi
- transtuzumab*
- kemoterapi
- neoadjuvan kemoterapi+modifiye radikal mastektomi
bazal ca tedavi
- sadece kemoterapi
* neoadjuvan kemoterapi+modifiye radikal mastektomi
radyoterapi kontraendikasyon
daha önce aynı memede rt
1-2. trimester gebelik
cilt tutulumlu aktif bağ doku hastalıkları
rt merkezine ulaşamama
aksiller diseksiyon yan etkileri
- kol ödemi
- hissizlik
- kol hareket sınırı
- uzamış seroma: meme ca cerrahisinden sonra açığa çıkan ölü boşlukta seröz sıvı birikimidir
- cerrahi enfeksiyonu
meme ca’da aksilla cerrahisinde seçenekler
- aksiller diseksiyon: aksiller bölge lenf nodlarının tamamı temizlenir
- sentinel lenf nodu biyopsisi: amaç gereksiz diseksiyondan kaçınmaktır. lezyon etrafına mavi boya enjekte edilir ve enjeksiyon sonucu axillada ilk boyanan lenf bezinden alınan biyopsi FROZEN SECTION’da GAMA PROB ile incelenir, çıkan sonuca göre de diseksiyon kararı alınır ya da dışlanır
akut mastit klinik
laktasyonun ilk haftası;
hassasiyet
eritem
sistemik ateş
akut mastit tedavisi nasıldır
ılık kompres
ab: amoksisilin klaavulonik asit
çatlak önleyici krem
annenin emzirmeye devam etmesi
abse oluşursa: drenaj ( emzirmeyi keseriz)
periduktal mastit tedavisi nasıldır
AKUT: ab+drenaj
KRONİK: eksizyon-> tekrarlama-fibrozis olmasın diye
yağ nekrozu etiyolojisi
travma
geçirilmiş cerrahi
mondor hastalığı nedir-tedavisi
- toraks duvarının yüzeysel tromboflebitidir. genelde meme cerrahisi/travmasını izler
- hassas-sert-yüzeyel ven kordonu
- kendini sınırlar: TEDAVİSİZ
- sınırlamazsa: ANTİİNFLAMATUAR
basit kist tedavi
şikayet yoksa: TAKİP
ani boyut artışı
inflamasyon
tanıda sıkıntı: ASPİRASYON
fibroadenom fizik muayene bulguları nelerdir
yumuşak
lastik kıvamında
düzgün sınırlı
hareketli kitleler
fibroadenom tedavisi
şikayet yoksa: TAKİP
2 cm+
giderek büyüme: CERRAHİ
dev fibroadenom ve juvenil fibroadenomda ek olarak EKSİZYON
dev fibroadenom nedir
10 cm’den büyük fibroadenom
KİMDE: hamile - laktasyon dönemi
juvenil fibroadenom nedir
5-20 cm
KİMDE: adelosan çağda puberte ile belirginleşir ve asimetri yaratır
sistosarkoma filloides tedavi
geniş eksizyon
siklik mastalji nedir
KİMDE: premenopozal kadınlar
ağırlık-gerginlik-şişkinlik max: üst-dış kadran bilateral kötü lokalize premens:ARTAR, postmens:AZALIR
nonsiklik mastalji nedir
KİMDE: 40-50 yaş
yanıcı-batıcı ağrı
max: subareolar- medial
unilateral
iyi lokalize
mastalji tedavi
*beslenmede düzenleme
*hormonal ajanlar
danazol
tamoksifen
*nsai
galaktore ile patolojik meme başı akıntısı farkları nelerdir
g: yüksek prolaktin ilişkili
p: patoloji ilişkili
g: provake
p: spontan
g: bilateral
p: unilateral
g: çok sayıda duktustan
p: tek duktustan
g: beyaz-şeffaf
p: kanlı-seröz-seröanjiöz
Ç: patolojik meme başı akıntısı etiyolojisi
- malignite
- intraduktal papillom
- duktal ektazi
- fibrokistik değişiklikler
sistosarkoma filloides (filloid tümör)ün meme ca’dan farkı nedir
- meme ca: lobül(süt bezi) - duktus(süt kanalı)ndan gelişir.
* sistosarkoma filloides: lobül ve duktus arasındaki bağ dokudan gelişir
jinekomasti tedavi
CERRAHİ
yağ dokusu: liposakşın
glandüler doku: eksizyon ile alınır
dcis klinik
kitle
kanlı meme başı akıntısı
paget
lcis özellikleri
*KANSER KABUL EDİLMİYOR premenopozal multifokal diffüz ER + her zaman cERb-B2 - e cadherin -
dcis tedavi
yaşlı: lokal eksizyon
genç+komedo tip: lokal eksizyon+rt
yaygın lezyon: mestektomi
lcis tedavi
- yakın takip: ca ortaya çıkana kadar+kemoprevansiyon: tamoksifen
- profilaktik olarak mastektomi+rekontrüksiyon
akut mastit etkeni
cilt florası: staf aureus
bebeğin ağzındaki mikroorganizmalar annenin memesinin çatlaklarından içeri giriyor. memede kalan sütün içinde bu mo’lar ürer.
periduktal mastit - akut mastit etiyoloji
pm: sigara içen kadınlar
am: emziren kadınlar
periduktal mastit klinik
- eritem-kitle
- meme başı inversiyonu: içe göçme
- meme duktuslarının keratinize skuamöz metaplazisi–>keratin dökülür–>duktus dilatasyonu–>rüptür-granülamatöz inflamasyon
- sekonder bakteriyel inflamasyon
dcis özellikler
*KANSER KABUL EDİLİYOR
postmenopozal kadınlarda
segmental-unisentrik
max: radyolojik tetkikte ortaya çıkar
p53, cERb-B2 kesin +
ER %75 +
lcis klinik
asemptomatik, insidental olara tanı konulur
neoadjuvan - adjuvan nedir
neoadjuvan: ana tedaviden önce tümörü küçültmek için verilir. evre3 meme ca’da kullanılır. eğer verilecekse ve hastaya meme koruyucu cerrahi yapılmak isteniyorsa neoadjuvan öncesi lezyon bölgesi İŞARETLENMELİDİR. çünkü tümör tedavi sonucu tamamen kaybolmuş gibi görünebilir, cerrah nereyi çıkaracağını bilemez.
adjuvan: ana tedaviden sonra tümörün nüksünü azaltmak için verilir
her2 ca özellikleri
- diğer meme ca’lara göre daha hızlı büyür ve yayılır.
- ancak elimizde etkili ilaçlar olduğu için tedavi şansı yüksektir
meme ca riskini azaltan ilaç nedir (KEMOPREVANSİYON)
tamoksifen
raloksifen
profilaktik mastektomi çeşitleri nelerdir
1- tek memede kanser: kontralateral profilaktik mastektomi
2- yüksek riskli hasta: bilateral profilaktik mastektomi
yüksek meme ca riskli hastada risk azaltıcı tedaviler nelerdir
1-yaşam biçiminde değişiklik
2-yakın izlem: tarama
3-ilaçla izleme: kemoprevansiyon
4-cerrahi: mastektomi/ooferektomi
mastektomi nasıl yapılır
- nipple-areola kompleksi korunarak: ancak bu korunma riski ufak da olsa arttırır
- yaşlı hastalar önemsemediği için rekonstrüksiyon yapılmayabilir. risk daha da düşer
bilateral meme mastektomi endikasyonları
*brca1-2+
- brca1-2 bakılamadı veya negatif ise;
- güçlü aile öyküsü
- histopatolojik risk faktörü: lobüler neoplazi/atipik duktal neoplazi
kendi kendine meme muayenesi
- kollar iki yanda sarkık ve gevşek
- kollar belde
- kollar her iki yanda başın üstüne kaldırılmış
- kollar her iki yanda gövde öne doğru eğilmiş
Ç: meme ca’nın fizik muayenesinde olası bulgular
- memede kitle
- memelerde boyut farkı
- memelerden birinin sarkık olması
- meme cildinde buruşma: portakal kabuğu
- meme ucunda çukurlaşma
- meme ucunda kanlı akıntı
- üst kolda anormal şişlik
- aksiller lenf nodlarında büyüme
solid tümör tedavisi çeşitleri nelerdir
LOKAL İSE:
1-cerrahi
2-radyoterapi
SİSTEMİK:
1-kemoterapi
2-hormonal tedavi
3-hedefe yönelik tedavi
radyoterapi endikasyonları
- meme koruyucu cerrahi sonrasında
- bazal tip meme ca’da axiller lenf tutulumu negatif olsa bile
- koltuk altında 4/4+ lenf nodu tutulumu varsa mastektomi yapsan bile ek olarak
- bir tane dahi ekstrakapsüler invazyon varsa
metaztazik meme ca tedavi
- kt/rt
- cerrahi faydasız->toilet mastektomi yapılabilir
- lokal semptom kontrolü yapılır
mere ca’da tümör subtiplerini belirleyen markerlar
- ER
- PR
- HER2
- CK5/6
- EGFR
- Kİ-67
trastuzumab hangi subtip meme ca’da kullanılır
-HER2+
hormon tedavisi hangi subtip meme ca’da kullanılır
-luminal A/B: ER+, PR+ oldukları için
adjuvan kemoterapi tedavisi hangi subtip meme ca’da kullanılır
TAMAMINDA
- luminal A/B
- HER2 tip
- bazal tip
neoadjuvan kemoterapi hangi subtip meme ca’da kullanılır
- HER2
- bazal tip
meme koruyucu cerrahi hangi subtip meme ca’da kullanılır
-luminal A/B
mastektomi hangi subtip meme ca’da kullanılır
- HER2
- bazal
sentinel lenf nodu biyopsisi kontraendikasyonları
- ileri evre ca
- daha önce aksilla rt öyküsü olanlar
- multifokal tümörler
- aksillası klinik olarak pozitif olanlar
preop aksiller değerlendirme nasıl yapılır
1-USG
şüpheli durum varsa,
2-USG eşliğinde İİAB+kor iğne biyopsisi
sentinel lenf nodu biyopsisi hangi durumlarda yapılır
- erken evre meme ca
- aksilla - hastalar
- lenf nodu tutulumu 0 olan
aksiller lenf nodu diseksiyonu hangi durumlarda yapılır-
- ileri evre meme ca
- aksilla + hastalar
PET-CT hangi tip meme ca’da etkisizdir
müsinöz tip
meme ca’da biyopsi çeşitleri
- ince iğne aspirasyon biyopsisi: İİAB
- kor iğne biyopsisi: TRU-CUT
- açık biyopsi: eksizyonel/insizyonel
- mammografi/usg eşliğinde iğne biyopsisi
diğer malign meme tümörleri nelerdir
- paget hastalığı
- inflamatuar karsinom
- sistosarkoma filloides
- lenfoma
paget hastalığı nedir
- *kronik egzama ile karışır
- meme başı-aerola ekzatiform görünümlü ca
- tedavisi: mastektomi
meme hangi dokulardan oluşur
- yağ doku
- bağ doku
- glandüler doku
terminal duktolobüler ünite nedir
- memenin yapısal ünitesi
- kanser buradan gelişir
- süt üreten ASİNÜS’lerden oluşur
asinüslerin yapıları nasıldır
- KUBOİDAL HÜCRE: sekresyon
- MİYOEPİTEL HÜCRE: kontraksiyon
- BAZAL MEMBRAN
- STROMA
- hücre tabakası küboidal ve miyoepitelden oluşmak üzere 2 KATLIDIR. 2KAT< olursa bu HİPERPLAZİ anlamına gelir
- erkeklerde duktal yapılar vardır ancak asinüs YOKTUR
polimasti nedir
aynı meme çizgisinin üzerinde birden fazla meme ucu bulunmasıdır
meme muayenesi için en uygun dönem ne zamandır
menstrüal siklus sonrası dönem
memenin inflamatuar benign hastalıkları
- akut mastit
- periduktal mastit
- granülamatöz mastit
- yağ nekrozu
- mondor hastalığı
idiopatik granülamatöz mastit hakkında-tedavisi
- nonkazeifiye granülom
- malignite izlenimi verebilir
- sert-sınırları belirsiz kitle-abse
TEDAVİ:
- abse drenajı
- eksizyon: sınırlı ise
- mastektomi: şiddetli deforme ise
- steroid
- immunsupresif
yağ nekrozu klinik
- ağrısız - asimetrik - spiküle kitle
- ciltte kalınlaşma
- meme başı çekilmesi: retraksiyon
- mammografide dansite/mikrokalsifikasyon
yağ nekrozu tanı-tedavi
TANI: hasta travmayı hatırlamıyor ise BİYOPSİ
TEDAVİ: kendisini sınırlar
memenin kitlesel benign hastalıkları
- fibrokistik değişimler
- basit kist
- fibroadenom
- lipom
- hematom
- sistosarkoma filloides
Ç: fibrokistik değişimler klinik
- gerginlik-dolgunluk-sertlik
- sarı yeşil meme akıntısı
- tek-yuvarlak-sert-iyi sınırlı-mobil-duyarsız kitle
- ciltte çekilme yok
- makro-mikro kistler
- stromal fibrozis
- epitelyal hiperplazi
- sklerozan adenozis
- görüntülemede yoğun saha
fibroadenom nedir
- memenin en sık benign tümörü
- 20-30 yaş
- gebelikte büyür. menopozda küçülür
- menstrual siklusta sabit
- düzgün sınırlelin altında kayan, lastik kıvamı
sistosarkoma filloides nedir
- memenin fibroepitelyal tümörü (diğer karsinomlar duktolobülerdi)
- iyi sınırlı
- gerçek kapsülü yok
- hızlı büyür: asimetri
- hematolojik ve lenfoid metaztaz yapabilir: MAX AC
- 1/4 malignite oranı var
- gerilme ve iskemiye bağlı venlerde genişleme->cilt nekrozu
- görüntülemede: radial skar-sklerozan adenozis
jinekomasti etiyoloji
- testiküler ca
- hipogondizm
- kc yetmezliği
- böbrek yetmezliği
- ilaçlar
DCİS tipleri nelerdir
- komedo: dönüşüm riski var
* non komedo
Ç: meme ca tarama programları
2O YAŞ ÜZERİ:
- 1 ayda bir kendi kendine meme muayenesi
- 2 yılda bir klinik meme muayenesi
40 YAŞ ÜZERİ
- 1 ayda bir kendi kendine meme muayenesi
- 1 yılda bir klinik meme muayenesi
- 2 yılda bir mammografi
Ç: 20 yaşından önce meme ca görülme riski
100k’da 1
Ç: serviks ca tarama programı
30 YAŞ ÜZERİ:
- 5 yılda bir HPV DNA testi
- 5 yılda bir pap smear testi
Ç: elle muayenesinde memesinde kitle saptanan hastaya yaklaşım
GENÇ İSE: usg
YAŞLI İSE: mammografi
+
ihtiyaç duyulursa her ikisi için de mr
Ç: mammografide malignite bulguları
- küme mikrokalsifikasyon
- asimetrik dansite
- duktal asimetri
- normal meme yapısının distorsiyonu
- spiküler uzantılı lezyon
Ç: multifokal ne demek
aynı memede
aynı kadranda
1+ kanser odağı
Ç: multisentrik ne demek
aynı meme
farklı kadran
1+ kanser odağı
Ç: unifokal ne demek
bir memede
bir kadranda
1 kanser
