Tıp tarihi ve etik Flashcards
Logos
İatros
Ethos
Nomos
Bilgi
Yapabilme
Kabul edilebilir&izin verilebilir olanın bilgisi
Denetleme
etik
değerlere ve eylemlere ilişkin sınırları çizer
Etik ilkeler
Temel (Birincil ilkeler)
_, _, _, _
Yarar Sağlama
Zarar vermeme
Özerkliğe saygı
Adalet
Etik ilkeler
Sekonder (ikincil ilkeler)
_, _, _, _
Dürüstlük,
Özel yaşama saygı,
Güvenilirlik,
Sadakat
Etik ilkeler
temel (birincil) ve sekonder ilkeler arası ___ orantılılığı vardır
risk/yarar orantısı vardır
Hastanın mutlak önceliği vardır
Yarar sağlama
Herkes eşit değere sahiptir
Zarar vermeme ilkesi
Özerkliğe saygı ilkesi
Adalet ilkesi
Öncelikli zarar özellikleri
geri döndürülemez
onarılamaz
yaşamı tehdit eder
Özerkliğe saygı ve sınırlayan unsurlar
kendisiyle ilgili konularda kendi karar vermesi
Doğal olarak sınırlayan
-ruhsal gelişim, toplum kuralları, kültürel etkenler
Geçici sınırlayan unsurlar
-hastalık, özgürlük kısıtlayan cezalar, madde kullanımı…
Özerkliğe yeterlilik ölçütleri
Anlama
Değerlendirme
Muhakeme
Seçim yapma yeteneği
Özerkliğe saygı gösterme
Aydınlatılmış Onam & ön koşulları
hastanın bilerek karar vermesidir
yeterlilik (anlama ve karar)
gönüllülük (karar verme)
Biyoetik
multidisipliner,
tüm insanlar- gelecek insan nesiller- tüm yaşayan canlılar ve çevre’yi kapsar,
etik&canlılık kesişimi
Hastanede tıp
Laennec
Stetoskop
İnspeksiyon, Palpasyon, Perküsyon, Oskültasyon (dinleme)
Laboratuvarda Tıp
Claude Bernard
Deneysel tıp araştırmasına giriş
Normal: Fizyolojik
Anormal işlevler: Patolojik
Etkili çare üretme: Terapötik (Sağaltımbilim)
Eski Çin
“___”
Hekim kendini iyileştiremez
En iyi tedavi ilaç alamamaktır
Hekimlik öldürmez, hekim öldürür
Tıp dönemleri
- Eski uygarlıklarda Tıp
- Mitolojik dönem
- Filozof hekimler dönemi
Pisagor (4 element) - Bilimsel dönem
Kos (Hippokrat) ve Knidos Tıp Okulu - Rönesans
-Ortaçağda tıp
Galen
Hippokrat
- Humoral Patoloji Kuramı (sarı safra, kara safra, balgam, kan)
- Tıbbı büyüden ayıran hekim
- Yöntem Gözlem, Usa vurma (Muhakeme)
Celsus
ilk tıp tarihi kitabı yazdı & hekim değil
Miyasma teorisi
Bulaşıcılık bilinmiyor, kötülükle ilişkilendiriliyor
İlk karantina
Venedik Cumhuriyeti
Avrupa’da ilk tıp okulu
Salerno
Kadın hekimler okulda
Modern Anatominin babası
&
Modern tıbbın kurucusu
Andreas Vesale (de humani corporis fabrica)
&
William Harvey
Modern Cerrahinin Kurucusu (savaş cerrahı)
Français Ambroise Pare
Mikroskobu buldu
Antoine van Leuwenhoek
Stetoskobu buldu
R.T.H. Laennac
klinik oskültasyonun kurucusu
Psikanalizin Kurucusu
Sigmund Freud
Pasteur
Mikrop teorisi
Kuduz aşısı
Robert Koch
Tüberküloz basili- Nobel ödülü
Tıp ____ değildir, bilimsel bilgiyi kullanır
Tıp bilim değil, (fendir) bilimsel bilgiyi kullanan bir disiplin/uğraştır
Kuşaklara göre haklar
- Birinci kuşak (klasik haklar)
- İkinci kuşak (ekonomik, sosyal ve kültürel haklar)
- Üçüncü kuşak (dayanışma hakları)
Alma Ata Bildirgesi (1978)
“Sağlık hakkı”
TSH Bildirgesi “en az bakım” kavramına göre her ülke sekiz faaliyeti yapmak zorunda
- Halkın sağlık eğitimi
- Beslenme durumunun geliştirilmesi
- Temiz su sağlanması ve sanitasyon
- Ana-çocuk sağlığı ve aile planlaması
- Başlıca bulaşıcı hastalıklara karşı bağışıklama
- Endemik hastalıkların kontrolü
- Sık görülen hastalıkların uygun tedavisi
- Temel ilaçların sağlanması
Dünya Tabipler Birliği
1981 Lizbon Bildirgesi
İlk hasta hakları yayınlandı
Hasta;
- hekimini özgürce seçebilir
- yeterli ölçüde bilgilendirilmesi gerekliliği
- Bilgilendirme sonucu hastanın tedaviyi red/kabul etme özgürlüğü
- Hastalığı ile ilgili bilgilerin gizli kalmasını isteme hakkı
Modern epidemiyolojinin kurucusu
John Snow - kolera salgında kaynak araştırması
Semmelweis
“Annelerin kurtarıcısı”
&
semmelweis refleksi
“Doktorların doktoru”
Modern klinik uygulamalarının babası
William Osler
