Lipidler/Yağ asitleri Flashcards

1
Q

Kolesterol’ün atılımı

A

Kolesterol’ün halka yapısı insanlarda CO2 ve H2O’ya kadar yıkılamaz

üç formdan biri ile KC’den uzaklaştırılır:
safra kolesterolü
safra asitleri & safra tuzları
kolesterol esterleri

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Primer Safra Asitleri

A

Kolik asit
Kenodeoksilik asit

hem polar hem nonpolar yüzey, barsakta emülsifiye edici ajan
kolesterol’e göre daha amfipatik

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Safra asitlerinin biyosentezinde ilk ve hız kısıtlayıcı basamak mikrozomal bir enzim olan ____ basamağıdır.
• Oluşan safra asitleri __ ve __ ile peroksizomlarda konjuge olur.
• Oluşan bu konjugatlar _______ olarak adlandırılır.

A

Safra asitlerinin biyosentezinde ilk ve hız kısıtlayıcı basamak mikrozomal bir enzim olan 7α-hidroksilaz basamağıdır.
• Oluşan safra asitleri glisin ve taurin ile peroksizomlarda konjuge olur.
• Oluşan bu konjugatlar primer safra tuzları olarak adlandırılır.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Safra asitleri sentezinde oluşan Safra Tuzları

A

glikolik asit
glikokenodeoksilik asit
taurokolik asit
taurokendeoksilik asit

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Steroidler hakkında bilinmesi gerekenler

Fosfolipaz A2

A

Fosfolipaz A2 uyaranlara yanıt olarak zar fosfolipitlerine saldırır ve gliserolün ortadaki karbon atomundan araşidonatı (20:4, Δ5,8,11,14) koparır

Fosfolipaz A2 kortizol tarafından inhibe edilir

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Kolesterol & İzoprenoid sentezinde öncül ____

A

Asetil KoA

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Hücre zar akışkanlığını etkileyen faktörler

A
  • Kolestrol miktarı ile ters orantılı
  • Yağ asidi zincir uzunluğu ile ters orantılı
  • Yağ asidi doymamışlık derecesi ile doğru orantılı
  • Sıcaklık ile doğru orantılı
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Pirimidin hangi öncüllerden yapılmaktadır?

A
  • Aspartat (karbon iskeleti)
  • CO2
  • Glutamine amid azotu
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Pirimidin yıkılım ürünleri

A
  • β-Alanin
  • β-aminoizobütirat
  • Amonyak (NH3)
  • Karbondioksit (CO2)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Lipidler

tanım&sınıflandırma

A

Nonpolar olup organik çözücülerde çözünebilen maddeler

Sınıflandırma
1. Yağ asidleri
2. Gliserol türevleri
Trigliserid
Gliserofosfolipidler
3. Sifingolipidler
4. Sterol türevleri
Kolesterol, steroid h., D vit.
5. Terpenler (izoprenoidler)
A, E ve K vit.
Ubiqinon
Dolikol

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

KDH küresel 1. ölüm nedeni, KDH ölümlerinin %75-80’i ____ ile ilişkili

A

Atheroskleroz- Lipid etkili

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Amfipatik lipid örn.

A

Fosfatidil kolin (Lesitin)
Fosfolipidler

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Yağ asitleri

A

Doğal olarak bulunan YA’ların çoğu çift karbon sayılıdır (en çok
12-24).

Vücutta bulunan YA’ların hemen hepsi düz zincirlidir

örn. gösterim
Linoleik asit(ω6, 18:2, ∆^9,12)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Vücutta Bulunan Doymamış Yağ Asidleri
“___” Bağı İçerir

A

Vücutta Bulunan Doymamış Yağ Asidleri
“Cis” Bağı İçerir
\/

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

(Satüre [Doymuş] YA çift bağ içermez-sağlıksız)

Vücutta 9.C’den sonra çift bağ yapılamadığından; 9.C’den sonra çift bağ içeren YA’leri esansiyeldir:

A

Poliansatüre- iki veya daha fazla çift bağ:

Linoleik, linolenik ve araşidonik asid

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

YA Erime noktası
Zincir uzunluğu ↑ ⇒
Çift bağ sayısı ↑ ⇒

A

Zincir uzunluğu ↑ ⇒ erime noktası ↑
Çift bağ sayısı ↑ ⇒ erime noktası ↓

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

YA Doymamışlığı arttıkça İyot baglama ___

A

YA Doymamışlığı arttıkça İyot baglama artar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Yağ Asidlerinin Reaksiyonları

A

-Hidrojenlenme
Doymamış bağlardan
Çift bağlar doyurulur, Erime noktası yükselir; “Cis” bağlar “Trans”a çevrilir, Trans yağlar LDL-K düzeyini ve KDH riskini artırır
-Halojenlenme
Doymamış bağlardan
-Tuz oluşumu
Sabun: Organik asidlerin Na ve K tuzları
-Esterleşme
Gliserol ile esterleşme
-Saponifikasyon
Alkaliler ile TG’ler den YA’leri ayrılır
-Oksidasyon
Beta oksidasyon

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

YA’leri _____’dan başlar
Mikrozomal _____ çift bağ eklenebilir

A

Asetil KoA’lardan başlar
• Asetil KoA kaynağı mitokondridir

Mikrozomal desaturazlarca çift bağlar eklenebilir

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

YA plazmada taşınması

A

1.Kısa ve orta zincirli yağ asidleri “Albumine”bağlanarak
2. “Gliserole” veya “kolesterole” bağlı olarak “lipoproteinlerin” içinde

Dolaşımda yağ asidlerinin %90’dan fazlası esterleşmiş
şekilde bulunur

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Eikozanoidler Yağ Asidi Türevleridir

_____’den köken alırlar

A

Araşidonik asidden (20 C) köken alırlar
1. Siklooksijenaz yolu
-Prostanoidler
-Prostaglandin
-Tromboksan
-Prostasiklin
2. Lipoksijenaz yolu
-Lökotrienler
-Lipoksinler (anti-inflamatuar)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Eikazanoik Asidlerin Kaynağı

A
  1. Diyetle alınan Linoleik ve Linolenik asit
    Linoleik asid → eikoza
    trienoik ve tetraenoik asid
    (araşidonik asit)
  2. Membran fosfolipitleri
    Fosfolipaz A2 (kortizon ile inhibe; anti-inflamatuar etki) ile kırılarak
    araşidonik asid elde edilir
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Glirserol Türevleri

Triçilgliserol (trigliserit) TAG

A

Gliserolün YA esterleridir

Adipositlerde yağ damlacıkları şeklinde depolanırlar “depo yağ”- gerektiğinde “hormon sensitif lipaz” tarafından hidroliz edilip dolaşıma verilir

Hidrofob, kanda lipoproteinlerle taşınır

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

TAG sentezi

A

YA’lerinin kaynağı Açil-KoA

Gliserolkinaz ile başlar (yalnızca KC’de [temel TAG sentezleyici doku]bulunur)

“Açiltransferaz ile Fosfatidik asit oluşur”-TAG ve gliserofosfolipid sentezinde ortak öncül

Fosfataz ile Diaçilgliserol (DAG) oluşur; 3.C’a açil transferi ile TAG oluşur

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Gliserol Türevleri

Gliserofosfolipidler

A

Fosfotidik asit türevleri

Fosfatidik asidde “H” yerine yan gruplar
gelerek
• Fosfatidilkolin (lesitin)
• Fosfatidiletanolamin
• Fosfatidilserin
• Fosfatidilinozitol
• Fosfatidilfosfatidilgliserol
(Difosfatidilgliserol= kardiyolipin) oluşur
• Plazmalojenler
• Platelet Aktive Edici Faktör (PAF)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Gliserol Türevleri
Gliserofosfolipidler

Kardiyolipin (Difosfatidilgliserol)

A

Mitokondriyal membranın
temel lipidi

Gliserole bağlı iki adet
fosfatidik asid bulunur

İnsanda antijenik özellikteki
tek gliserofosfolipid

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Gliserol Türevleri
Gliserofosfolipidler

Plazmalojenler

A

Gliserofosfolipidin 1. karbonundaki doymamış yağ asidi ETER bağı yapar

FosfotiDAL Etanolamin (sinir doku)
FosfotiDAL Kolin (kalp doku)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Gliserol Türevleri
Gliserofosfolipidler
Gliserofosfolipid Türevi

PAF (Trombosit Aktivasyon Faktörü)

A

Hücre yüzey reseptörlerine bağlanır- trombotik ve akut
enflamatuvar olay tetikler

Vazodilatör etkisi vardır

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Sfingozin Türevleri

A

Sifingozin 18C’lu amino alkol= Palmitik asid & serinden oluşur
• Sifingozine Amid bağı ile YA bağlanır= Seramid
ER’de sentezlenir
• Seramid’e Yan grupların bağlanmasıyla sifingozin türevleri oluşur

Sfingozin türevleri:
• Sifingomiyelin
• Glikosfingolipid
-Serebrozid & Globozit (nötral lipid)
GlukoSerebrozid
GalaktoSerebrozid
• Gangliozid
Oligosakkarit ve SiyalikAsit içerirler

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

Sterol Türevleri

A

KOLESTROL

Safra tuzları, Steroid hormonlar, D vitamini metabolik yolaklarının başlangıç noktası

Steroid çekirdek (steran halka) + hidrokarbon yan zincir (C17)

Hormon öncülüdür

Lipoproteinlerin içinde bulunur

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

Sterol türevleri

Safra asitleri

A

Safra Asidi Sentezi 7-α Hidroksilaz ile başlar (hız kısıtlayıcı basamak)

Primer safra asidleri KC’de sentezlenir; Sekonder safra asidleri barsakta

Konjugasyon: Glisin, Taurin

32
Q

Sterol Türevleri

D vit

A

Deride 7-dehidrokolesterol

B halkası non-enzimatik açılarak provitamin kolekalsiferole (D3) dönüşür, dolaşıma salınır

KC’de hidroksillenir= 25-OH-kolekalsiferol (depo formu) oluşur

Böbrekte (aktif vit D3) oluşur

33
Q

İzoprenoidler

A
  • A vitamini
  • E vitamini
  • K vitamini
  • Ubiqinon (e- taşıyıcı)
  • Dolikol (oligosakkarit taşıyıcı)
34
Q

Biyolojik bakımdan önemli stereoidler

A

-D vitaminleri
-Adrenal korteks hormonları
-Cinsiyet hormonları
-Safra asitleri

35
Q

Steroid nedir

A

4 halkadan oluşan bir karbon iskeletine sahip lipitlerdir

İzopren türevi lipid

4 halkalı yapı (A,B,C- siklohekzan & D siklopentan halkası)- halkaların hepsine birden steran halkası denir

36
Q

Vücutta en çok bulunan stereoid ve yapısı

A

Kolestrol

Steroid çekirdeğe;
metil grupları(CH3),
alkil zincir,
-OH grubu bağlıdır

37
Q

Kolestrol vücutta;

A

insanlarda SERBEST halde veya uzun zincirli YA ile ESTER yapmış halde - kolestrol esteri

Hücre membranı esansiyel komponentlerinden
Plazma lipoproteinlerin dış katmanında

38
Q

Kolestrol esterleri, kolesterolün

A

dokudaki depo hali (esterleşen kolestrol daha hidrofobik hale gelir)

39
Q

Kolestrol birçok metabolik yolun başlangıç noktası;

A
  • Hormonların (adrenal korteks ve cinsiyet hormonları)
  • D vitamini
  • Safra tuzlarının yapısındadır veya oluşumuma katılır
40
Q

Kolestrol çok sayıda steroid hormonun öncüsüdür;

A
  • Gonadal Steroidler
    Androjen (testesteron)
    Östrojen (östradiol)
  • Adrenokortikal Hormonlar [böbrek üstü bezi]
    Glukokortikoidler (kortizol)
    Mineralokortikoidler (aldosteron)
  • Progestinler (progesteron)
41
Q

stres faktörleri durumunda ____ olan ______ , _____ salgılanır

A

Katelokolaminler

Mineralokortikoid
Glukokortikoid

42
Q

Vücutta Kolesterolün yarıya yakını sentezle
(____), diğer kısmı ise diyetle (____)

Çekirdekli hücrelerin hemen hepsi kolesterol
sentezleyebilir ve sentez ____ ve ____ gerçekleşir.

Sentezin çoğu _____, ____ ve _____ de kolesterol sentezler

_______ vücudun kolesterol dengesinin
düzenlenmesinde merkezi

A

Vücutta Kolesterolün yarıya yakını sentezle
(endojen) diğer kısmı ise diyetle (eksojen)

Çekirdekli hücrelerin hemen hepsi kolesterol
sentezleyebilir ve sentez ER ve sitozolde gerçekleşir

Sentezin çoğu KC’de, ama deri ve böbrek de kolesterol sentezler

KC vücudun kolesterol dengesi düzeninde merkezi

43
Q

İzoprenoidlerin ve kolesterolün sentezindeki öncül madde,
aktive edilmiş _____ olan _____

Kolestroldeki tüm karbonlar ____’tan gelir

A

İzoprenoidlerin ve kolesterolün sentezindeki öncül madde,
aktive edilmiş asetik asit olan asetil-KoA

Kolestroldeki tüm karbonlar asetat’tan gelir

44
Q

Kolestrol sentezinde hız kısıtlayıcı basamak ve inhibitörleri

ilk halkalı yapı

A

HMG-KoA redüktaz
(DER enzimidir)

inhibitörleri,
Kolestrol,
Mevalonat

Lanosterol kolestrol sentezinde ilk halkalı yapı

45
Q

HMG-KoA redüktaz enzimi ___, ____, ____ ve ____ başta
olmak üzere kolesterol sentezleme yeteneği olan tüm hücrelerin _____’da bulunur

A

HMG-KoA redüktaz enzimi

KC, ince barsak, adrenaller ve gonadlar başta olmak üzere kolesterol sentezleme yeteneği olan tüm hücrelerin ENDOPLAZMİK RETIKULUM’unda bulunur

46
Q

Kolestrol’ün atılımı

A

Kolestrol halka yapısı insanda CO2 ve H2O’ya kadar yıkılamaz

KC’de endojen kolestrol’ün bir kısmı hepatosit membranına yerleşir, geri kalan atılır:

safra kolestrolü,
safra asitleri,
kolestrol esteri

47
Q

Safra içine kolesterol atılmak için salgılanır

Barsaklara geçen safrada bulunan kolesterolün bir kısmı atılmadan barsaktaki bakterilerce değiştirilir ve kolesterolün indirgenmiş türevleri oluşur:

______ ve _____ oluşur

A

Kolesterolün indirgenmiş türevleri:

Koprostanol ve Kolestanol

48
Q

Kolestrol türevi

Safra asitleri yapısı

A

Steroid çekirdeğe bağlı hidroksil ve karboksil grupları içeren Amfipatik yapı

49
Q

Primer Safra asitleri

A

KC’de Kolestrol’den sentezlenir

  • Kolik asit
  • Kenodeoksilik asit

Barsakta emülsifiye edici ajanlar

50
Q

Primer safra asitlerinin Sekonder safra asitlerine dönüşümü

A

ileumda barsak bakterileri ile olur

51
Q

Safra asitleri ____ ve _____ ile ______’da konjuge olur, oluşan konjugatlara _______ denir

A

Safra asitleri glisin ve taurin ile peroksizomlarda konjuge olur, oluşan konjugatlar primer safra tuzları

52
Q

Safra tuzları:

(safra asitlerinin glisin ve taurin ile peroksizomlarda konjigasyonu sonucu oluşan konjugatlardır)

A

Glikokolik asit
Glikokenodeoksilik asit
Taurokolik asit
Taurokenodeoksilik asit

(safra asitlerine göre daha etkili deterjanlardır)

53
Q

Safra tuzları aktif transport ile ileumdan emilir, ____’e bağlı olarak KC gelir ve bir kısmı dışkı ile atılır

A

Safra tuzları aktif transport ile ileumdan emilir, albümin’e bağlı olarak KC gelir ve bir kısmı dışkı ile atılır

KOLESTROL’ün önemli bir ATILIM yolu

54
Q

Kolestrol türevi vitamin

A

(Cholecalciferol) D vitamini

55
Q

Fitosteroller

bitkilerde en çok bulunan steroller: _______, _______, ________, _______

Sterollerin doymuş haline _______ denir

A

(bitki sterolleri)
steroid alkol

bitkilerde en çok bulunan steroller: Ergosterol, Betasitosterol, Stigmasterol, Kampestrol

Sterollerin doymuş haline Stanol denir

56
Q

Memeli hücresinde bulunan Fosfolipaz A2

A

Kortizol (steroid hormon- Glukokortikoid) tarafından inhibe edilir

hormonlara ve uyaranlara yanıt olarak membran fosfolipidlerine saldırır -> gliserolün ortadaki C’undan ARAŞİDONAT’ı koparır

57
Q

Kolestrol’ün işlevi

A
  • Membran yapısında (aşırı akışkanlığı ve fosfolipidler arası kristalleşmeyi önler)
  • Öncül madde
    • Safra Asitleri
    • Hormonlar
    • D vitamini
    • Lipoprotein
58
Q

KC kolesterolü
______
______
______
yaparak elimine etmeye çalışır

A

-safraya atılarak,
-dokulara giden plazma lipoproteinlerin parçası olarak,
-barsak lümenine salgılanan safra tuzları olarak

kolesterol KC tarafından elimine edilmeye çalışılır

59
Q

Fosfolipidler ve Glikolipidler _____ lipidleridir

A

Fosfolipidler ve Glikolipidler membran lipidleridir

60
Q

GliSeroFosfolipidler

özellik ve örnekleri

A

Amfipatik,
Safranın esansiyel bileşimi
Tümü FOSFOTİDİK asit içerir veya türevidir
Hücre alışkanlığını fosfolipidlerin YA içeriği belirler

Fosfatidil KOLİN= Lesitin (Sürfaktan bileşiminde)

Fosfatidil Serin,
Fosfatidil Kolin (Lesitin)-Sürfaktan yapımı,
Fosfatidil Etanolamin (Sefalin),
Fosfatidil İnozitol,
Fosfatidil Gliserol- Kardiyolipin öncülü

61
Q

GliSeroFosfolipidler ______ hariç tüm hücrelerin DÜZ ER’da sentezlenir

A

Gliserofosfolipidler olgun eritrositler hariç tüm hücrelerin DÜZ ER’da sentezlenir

62
Q

GliSeroFosfolipid Sentez

A

L-Gliserol 3-fosfat
|
|
açil-KoA sentetaz, YA sentezledi x2
açil transferaz x2
|
|
Fosfatidik Asit

63
Q

Gliserofosfolipid sentezinde yağ asidi sentezleyen enzim

A

açil-KoA sentetaz

64
Q

Gliserofosfolipid sentez adımları

A

Gliserol 3-Fosfat
|
(açil KoA sentetaz YA sentezledi x2)
(açil transferaz x2)
|
Fosfatidik Asit
|
Diaçilgliserol
|
CDP-Diaçilgliserol + Inozitol/Gliserol
veya
Diaçilgliserol + CDP-Kolin/Etanolamin
|
Gliserofosfolipid

65
Q

CDP-Diaçilgliserol +____/____

veya

Diaçilgliserol +
CDP-____/_____

A

CDP-Diaçilgliserol +
Inozitol/Gliserol

veya

Diaçilgliserol +
CDP-Kolin/Etanolamin

66
Q

Gliserofosfolipidler

SADECE KC’DE

FosfatidilEtanolamin<->FosfatidilSerin’e
“Fosfatidil etanolamin-serin transferaz” ile

FosfatidilEtanolamin<->FosfatidilKolin’e
“Metiltransferaz” ile

Yani elimizde ___ varsa ___ elde edebiliriz

A

SADECE KC’DE

FosfatidilEtanolamin->Serin’e
“Fosfatidil etanolamin-serin transferaz” ile

FosfatidilEtanolamin->Kolin’e
“Metiltransferaz” ile

Yani elimizde Kolin varsa Serin elde edebiliriz

67
Q

Serebrozit

A

pH 7’de Yüksüz= NÖTRAL LİPİD

Seramide bağlı TEK ŞEKER GRUBU

68
Q

Globozit

A

Nötral Lipid

İki veya daha fazla şeker içerir

69
Q

Globozit

A

Nötral Lipid

İki veya daha fazla şeker içerir

70
Q

GliSeroFosfolipidler Lizozomlarda ____ tarafından yıkılır

A

Fosfolipaz

71
Q

Fosfatidilinozitol Bifosfat (PIP2)

Hücre içi sinyal iletimi,
İkincil habercilerin öncülü,
Araşidonik asit deposu

A

Fosfatidilinozitol Bifosfat (PIP2)
|
(IP3) Inositol Trifosfat
|
(fosfolipaz)
|
(DAG) Diaçilgliserol

72
Q

Lipoproteinlerin görevleri

A

Suda çözünmeyen yağların kanda taşınması

Bazı enzimler için gerekli kofaktörlerin taşınması

73
Q

Lipoproteinler dansite sırasına göre

A

Şilomikron- sentez barsak, B-48
VLDL- sentez KC, B-100
IDL- (VLDL-LDL) metabolizması, B-100
LDL- (VLDL-LDL) metabolizması, B-100
HDL- sentez KC ve barsak, A

74
Q

Lipidlerin biyolojik fonk.

A

Dehidratasyon önleyici
Membran yapısında
Konsantre enerji deposu
Hücresel aktivite regulasyonu (hormon)
Steroid yapıdaki lipidler hem hormon hem yapısal materyal

75
Q

Sfingolipidler

Gliserol iskeleti yoktur, _____ iskeletine sahiptir
Sfingozin=___+___
Sfingozin+YA=seramid
________ membran yapısının ana bileşenidirler.

A

Sfingolipidler

Gliserol iskeleti yoktur, Sfingozin iskeletine sahiptir
Sfingozin=Serin+ Palmitik asit
Sinir sistemi membran yapısının ana bileşenidirler.