Makro/Mikro Elementler Flashcards
Kalmodülin=regülatör protein
Bazı enzimler Kalmodulinden bağımsız direkt Ca ile aktive olur- örn.
Pankreatik Lipaz
Fosfor ___ ile enzim aktivasyonunda önemli
Fosfor fosforilasyonla enzim aktivasyonunda önemli
Kalsiyum ve Fosfor arası ___ ilişki
Kalsiyum ve Magnezyum ___ ilişkili
Kalsiyum ve Fosfor arası ters ilişki vardır
Kalsiyum ve Magnezyum ters ilişkili
2 değerlikli elementler absorbsiyon için yarışır
(Ca+2, Mg+2)
Magnezyum
pek çok enzim aktivatörü,
ATP üreten tüm enzimlerde rol alır
Gereksinim:
Erkek: 400 mg/gün
Kadın: 300 mg/gün
Sodyum dengesi ___ ile sağlanır
Hücre içi hücre dışı sodyum dengesi “Na-K ATPaz” ile sağlanır
Hiper-na-tremi
Hiponatremi
Kan Na düzeylerinin 145 mmol/L’den fazla olması
Kan Na düzeylerinin 135 mmol/L’den az olması
Sülfit oksidaz eksikliğinde ____ görülür
sülfit birikimine bağlı nörolojik bozukluklar ve ölüm görülür
Fonksiyonları ve eksiklik belirtileri tanımlanan Eser/MİKRO elementler
Co,Mo,Se
Fe,Cu,Zn,I
Biyoelementler vücutta
___
___
___
formlarında bulunur
-iyon halinde
-suda çözünmeyen anorganik bileşik
-Biyomoleküllerle kompleks oluşturmuş halde
Ca++
%99 kemiklerde, %1’i ekstrasellüler sıvıda
Absorbsiyon: Duedonum’un birinci ve ikinci kısmında
Konsantrasyongradientinekarşı,taşıyıcıproteinlerle
hücre içine taşınır (ATP gerekli)
Düzenlenme(Böbrekler ve incebarsak)
Ispanakta bulunan OKSALAT, ıspanaktaki kalsiyumun emilimini engeller
Fonk.= Enzim aktivasyonu
Regülatör protein: Kalmodulin
Normal kan düzeyi: 9-11 mg/dL
Fosfor
Kanda fosfat tampon sistemi: pH 7.4 için kanda Na2HPO4 / Na H2PO4 oranı 4:1 dir
Eritrosit ve lökositler yüksek miktarda fosfat içerir- kan düzeyi ölçülürken hemoliz olmamasına dikkat edilmeli
Kaynaklar:
- Süt (100mg/dL)
- Tahıl, Çerez, Et (Orta düzey)
- Kalsitriol fosfat absorpsiyonunu artırır.
Mg
Gereksinim:
Erkek: 400 mg/gün
Kadın: 300 mg/gün
Kaynaklar:
Yeşil yapraklı sebzeler, bakliyatlar, fındık, süt ürünleri, çikolata,
tam tahıllar
Emilim/Biyoyararlanım: Kalsiyum ve fosforla ilişkili
Fazla kalsiyum alınması magnezyumun emilimini↓
Fonk.= enzim aktivasyonu, sinir&kas (asetilkolin salınımı engelleyerek nörosinaptik iletiyi bloklar-> kas gevşer), immün sistem, mental sağlık
Eksikliği= alkoliklerde, anormal sinir kas işlevleri, KVH (hipertansiyon) & Tip 2 DM
Kan sodyum düzeylerinin dengelenmesi,
adrenal bezlerden salınan Aldosteron hormonu (Na’a tutunur) aracılığıyla
K (potasyum)
KH metabolizmasındaki bazı enzimler için ‘kofaktör’
Kan basıncının kontrolü: vasküler düz kasları gevşeterek ‘kan basıncını düşürür’
Hipopotasemi-kan K düzeyi < 3.5 mmol/L
Hiperpotasemi-kan K düzeyi>5 mmol/L
SO4 (Sülfat iyonu) Fonksiyonları
fenol gibi metabolitlerin detoksifikasyonunda rol alır
glutatyonun yapısında kükürt bulunur (GSH)
Taurin sisteinden sentezlenir
ETZ’de Fe-S bileşenleri olarak bulunur
Ultra eser elementler günlük gereksinim
≤ 100 mikrogram
Fe
eksikliği en sık görülen element
Vücutta toplam 4-5 g
Serbest demirin çok küçük miktarları bile toksik
Fonk.=
-Oksijen taşınması – Hb (ATP üretimi için
gerekli!)
-Myoglobin yapısı (Myoglobin kas hücrelerinde bulunan ve ATP üretimi için gerekli oksijeni salan proteindir, kas kasılmasında önemli)
-Hücre enerji metabolizması
-sitokromlar(hem içeren kompleksler), kofaktör
-İmmün
-Beyin
Demir homeostazının temel düzenleyicisi emilimdir
Demir emilimi,
diyetteki C vitamini ve et alımıyla artar
fitat (tahıl ürünleri), polifenoller (çay, kahve) ve (kalsiyum, çinko) ile azalır
Günlük gereksinim 8-10 mg Fizyolojik duruma göre değişim gösterir
Fe eksikliği
↓ Hb konsantrasyonu
↓ eritrosit hacmi (mikrositoz)
↓ ferritin, ↑transferrin
Yeterli ya da fazla demir, transport proteinlerinin üretimini azaltır
Cu içeren enzimler
eksik&toksisiste semptomları
Sitokrom oksidaz, lizil oksidaz, Superoksid dismutaz
Anemi, saç dökülmesi, bağ doku & kemik gelişim ve sinir sistemi bzk
Zn
Enzimlerin kofaktörü
RNA/DNA Polimeraz ,Cu,Zn-SOD-süperoksid dismutaz, 300 den fazla metalloenzimin yapısal bileşeni.
Kobalt (Co)
B12 vit yapısında
Koenzim- Propiyonat metabolizmasında, DNA sentezi, Metiyoninin bakterilerce sentezi
Mo
Kaynakları: Bitkisel besinler
Fonksiyonları: Ksantin Oksidaz ve Aldehid Oksidaz
Se
Selenoproteinlerin (Glutatyon peroksidaz (GPX) ve thioredoksin redüktaz) yapısında
İyot (I2)
Fonksiyonu: Tiroid hormon sentezi
Eksikliği: Çocuklarda kretenizm, yetişkinlerde hipotiroidizm
Fazlalığı: Tirotoksikoz
Flor
Amerikan Diş Hekimleri Birliği önerisi – sulara1 ppm düzeyinde flor eklenmesi
Hafif derecede florozis: Diş minesi üzerinde opak beyaz lekeler (flor birikimleri)
Krom
İnsülinin düzenlenmesinde önemli – özellikle insülin direncinin düzeltilmesi, büyüme & gelişme
Mangan
Süperoksid dismütazın kofaktörü (MnSOD)
Kanda kalsiyum
Normal Kan Düzeyi: 9–11 mg/dL.
-Iyonize kalsiyum
-Kompleks halde: fosfat, bikarbonat ve sitratlar ile kompleks haldedir
-Protein bağlı
günlük:
Yetişkinde: 500 mg/ gün Çocuklarda: 1200 mg/gün Gebelerde: 1500 mg/gün
50 yaş sonrası: 1500 mg/gün + D vitamini (20 mg/gün)
İnsan vücudundaki total kalsiyum: 1 - 1.5 kg,
%99’uKemiklerde,%1’iekstrasellülersıvılarda Besinsel Kaynakları:
- Süt (100mg/100mL) (Yüksek düzey)
- Yumurta, Balık, sebzeler (Orta düzey)
- Tahıllar (Düşük düzey)
MİKRO/ESER ELEMENTLER
Özellikle enzimlerin prostetik grubunda yer alırlar
• Günlük alınması gereken miktar 100mg ‘dan azdır ve dokularda mg/kg olarak ifade edilirler.
• Vücutta <50 mg/kg (50 ppm)
Biyoelementlerin İşlevleri
Metabolik
Yapısal element
Asid-baz ve sıvı dengesi
Sinir&kas işlevleri
Özel işlevler
Katalaz
Demir
“Fe” içeren enzim
Vücutta Demirin Fonk.
Bağışıklık Reaksiyonlarında
Oksijen taşıyıcı ve depolayıcı
Elektron taşıyıcı
Enzimlerin yapısında (Katalaz, Peroksidaz)
Enerji üretiminde
Sinyal iletiminde
Bağ dokusu yapımında
Hücre bölünmesinde
Nonhem kaynaklı demir emilimi faktörlerden etkilenir:
Nonhem kaynaklı demir asidikle alınacak, alkaliyle (suda çözünmüş baz) ile alınmayacak
Hemoglobin yıkımı damar dışında (RES) veya damar içinde
ortaya çıkan hem /serbest demir proteinlerle birleşir ve vücutta kalması sağlanır
Damar dışında Hem-____ kompleksi
Damar içinde Hemoglobin-_____ kompleksi
Damar dışında Hem-Hemopeksin kompleksi
Damar içinde Hemoglobin-Haptoglobin kompleksi
Hemoglobin yıkımı damar dışında (RES) veya damar içinde
ortaya çıkan hem /serbest demir proteinlerle birleşir ve vücutta kalması sağlanır
Damar dışında Hem-____ kompleksi
Damar içinde Hemoglobin-_____ kompleksi
Damar dışında Hem-Hemopeksin kompleksi
Damar içinde Hemoglobin-Haptoglobin kompleksi
Demir içeren proteinler (metalloproteinler)
-Hemoproteinler
-Fe-S içeren proteinler
-Tek başına demir içeren proteinler
Hem/Fe-S/Fe eklenmesi posttranslasyonel olur
Demirin kontrollü bir atılım mekanizması yoktur, demir Kaybı vardır
Kayıp şekilleri:
Epitel dökülmesi
deri,saç, tırnak
sindirim sis mukozası (feçes)
Kanama
Fizyolojik
Patolojik
Diğer
İdrar
Ter
