ÞVEITIKERFIÐ

Question 1

Afgangur

Answer 1

Efni sem líkaminn þarf ekki en er ekki skaðlegur
(umfram vatn og vítamín)

Question 2

Úrgangur

Answer 2

Efni sem þarf að losa við vegna eitruna eða efnaskipta
(t.d. þvag)

Question 3

Þveitilíffæri

Answer 3

1. Lifur
2. Nýru
3. Húð
4. Lungu

Question 4

Lifur

Answer 4

Stærsti kirtill líkamans, hreinsar blóð, myndar gall og geymir næringarefni

Question 5

Nýru

Answer 5

Sía blóð, mynda þvag og viðhalda vökvajafnvægi

Question 6

Húð

Answer 6

Losar svita

Question 7

Lungu

Answer 7

Losna við Ca2

Question 8

Æðar lifranna

Answer 8

• Lifraslagæð
• Lifraportæð
• Stokkháræðar

Question 9

Gallrásir

Answer 9

Gallrásir flytja gall í gallblöðru

Question 10

Lifrabeðlar

Answer 10

Sexhyrnd grunneining lifrar

Question 11

Helstu hlutverk lifra

Answer 11

1. Blóðsykurstjórnun: Glúkósi ←→ glýkógen
2. Fitumyndun: framleiðir fitusýru og kólesteról
3. Gallmyndun: Brýtur niður fitu í meltingunni
4. Niðurbrot rauðkorna
5. Prótínmyndun: Framleiðir blóðprótín
6. Myndun þvagefnis
7. Hreinsun: Fjarlægir eiturefni
8. Geymsla: Fituleysanlegt vítamín (A, D, K og E)

Question 12

Hlutverk nýra

Answer 12

Síun blóðs

Question 13

Uppbygging nýra

Answer 13

Lítur út eins og stór baun, staðsett baklægt við neðri rifbein

Question 14

Starfsemi nýrungs

Answer 14

• Síun: Æðahnoðri → sía úrgangsefni nýrnahylki
• Endursog: Nærpípla → tekur upp mikilvæg efni
• Seyti: Losar úrgang í þvag
• Safnrás: Flytur lokaþvag í þvagsárina

Question 15

Temprun þvagmyndunar

Answer 15

• Vasopressin (ADH): Minnkar þvagmyndunar, eykur vatnsupptök
• Natríumræshormón (ANH): Eykur þvagmyndunar, lækkar blóðþrýsting
• Renín-Angíóntensín-aldósterón: Heldur Na+ og vatni, hækkar blóðþrýsting

Question 16

Húðin

Answer 16

Hún hefur 3 lög
1. Yfirhúð: Dauðar frumur, litarefni (melanín)
2. Leðurhúð: Æðar, taugar, svitakirtlar og fitukirtlar
3. Undirhúð: Fituvefir og hitaeinangrun

Question 17

Litarefni húðar

Answer 17

Melanín verndar húðin gegn útfjólubláum geislum