Tarczyca Flashcards

1
Q

Lit a hormony tarczycy

A

blok wydzielania T3 i T4 z tarczycy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Leki mogące wywołać niedoczynność tarczycy

A

amiodaron, lit, nitroprusydek sodu, fenytoina, inh.kinaz tyrozynowych (sunitynib, sorafenib), INFα

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Zmiany ciśnienia w niedoczynności tarczycy

A

niedociśnienie, rzadziej nadciśnienie z wysokimi wartościami rozkurczowymi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Zmiany w układzie moczowym - niedoczynność tarczycy

A

upośledzenie filtracji nerkowej i zmniejszenie wydalania H2O: istotne ryzyko zatrucia wodnego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Zaburzenia miesiączkowania w niedoczynności tarczycy

A

obfite miesiączki, skrócenie cyklu, niepłodność, poronienia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Zaburzenia psychiczne w niedoczynności tarczycy

A

depresja subkliniczna/jawna, zaburzenia skupiania uwagi, zaburzenia pamięci, niestabilność emocjonalna, ChAD, psychoza paranoidalna, otępienie, śpiączka

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Czynniki wywołujące śpiączkę metaboliczną

A

infekcja: sepsa, zapalenie płuc i inne
leki: lit, barbiturany, amiodaron
krwawienie z przewodu pokarmowego
OZW

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Leki mające wpływ na wchłanianie L-tyroksyny

A

preparaty Fe, Ca, bisfosfoniany, sulfonylomocznik, IPP, cholestyramina, preparaty glinu: odstęp kilkugodzinny między podaniem leków, zwiększenie dawki 4-8tyg po wdrożeniu nowego leku i badaniu TSH
Po wprowadzeniu leczenia estrogenami też może być potrzeba zwiększenia dawki tyroksyny.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Zależność anty-TPO a powikłania porodu

A

większe ryzyko poronienia, porodu przedwczesnego, niewydolności oddechowej noworodków

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Kobieta z niedoczynnością tarczycy - zmiana dawki w ciąży

A

wzrost o co najmniej 30% (zwykle w 4.-6.hbd)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Monitorowanie TSH i fT4 w ciąży

A

w 4.-6.hbd po raz pierwszy

i co 4-6tyg w I i II trymestrze, co najmniej raz w III trymestrze

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Po porodzie suplementacja tyroksyny

A

Zmniejsz do dawki sprzed ciąży i sprawdź TSH po 6tyg

Jeśli w ciąży była subkliniczna - ocenić konieczność jakiejkolwiek suplementacji 6 i 12mies po porodzie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Zmiany w układzie rozrodczym w nadczynności tarczycy

A

rzadkie miesiączki, cykle na ogół owulacyjne, zaburzenia libido, wzwodu, rzadziej brak miesiączki, gienkomastia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Ekspozycja na preparaty bogate w jod?

A

amiodaron, środki odkażające na bazie jodyny, leki wykrztuśne, radiologiczny kontrast

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Przygotowanie do scyntygrafii tarczycy

A

Przerwać leczenie przeciwtarczycowe na co na ⩾5 dni
Przerwać podawanie L-T4 na ⩾3 tyg
Zapytać o inne leki zawierające jod (↓ jodochwytność)
Ma być na czczo

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Przyczyny zmniejszenia TSH w surowicy poza nadczynnością tarczycy

A

stosowanie TSH, dopaminy, I trymestr ciąży

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Wartości TSH - nadczynność

A

Subkliniczna nadczynność: <0,1 mIU/l
Subkliniczna łagodna: 0,1-0,4 mIU/l
Pierwotna, jawna: <0,05mIU/l

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Nagłe załamanie się chorego z nadczynnością tarczycy

A

zawsze podejrzewaj przełom tarczycowy (hipermetaboliczny)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Badania tarczycowe w przełomie

A

TSH <0,05mIU/l
T4 i T3 NIE MUSZĄ BYĆ BARDZO ZWIĘKSZONE!
→ ocena wg Burcha Wartofsky’ego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

TSH prawidłowe

A

0,4 - 4,0 mIU/l

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Biotyna a wyniki tarczycowe

A

może nasuwać podejrzenie nadczynności tarczycy (wpływa na TSH i FT4)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Tyreotoksykoza ciążowa

A

Nie wymaga leczenia i ustępuje do 20hbd.

Różnicować z nadczynnością tarczycy w ciąży

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Oedema pretibialis

A

1-3% patognomoniczny dla Gravesa Basedowa

24
Q

Guzki w Ch.GB

A

1/4 może mieć, ale w USG przede wszystkim rozlana hipoechogeniczność miąższy

25
Q

Poamiodaronowa nadczynność tarczycy typu I

A

na obszarach z niedoborem jodu, wole guzkowe lub nierozpoznana ChGB może się zautonomizować po podaży jodu = hipertyreoza ze wzmożonej syntezy HT.
Jodochwytność >5%
Tarczyca powiększona, możliwe zmiany ogniskowe, przepływ zwiększony
Jeśli ChGB - możliwa obecność TRAb

Leczenie: tiamazol 40-60mg/d I nadchloran sodu <4tyg 200-250mg 4x/d (hamuje gromadzenie jodu w tarczycy), rozważyć leczenie radykalne

26
Q

Poamiodaronowa nadczynność tarczycy typu II

A

Bez wcześniejszej choroby tarczycy, na obszarach z dobrą podażą jodu. Jodochwytność <2%, wpływ amiodaronu toksyczny (zapalenie), destrukcja, uwolnienie HT z tyreocytów.
Tarczyca prawidłowa, przepływ zmniejszony

Leczenie: prednizon 40-60mg/d przez 1-3mies, potem 2 miesiące zmniejszania dawk

27
Q

Jeśli nie można zróżnicować typu poamiodaronowej nadczynności tarczycy?

A

Rozpocznij leczenie mieszane: tiamazol z nadchloranem sodu, w razie braku poprawy dołącz prednizon

28
Q

Propylotiouracyl - wskazania

A

Tylko I trymestr ciąży (wtedy mniej toksyczny od tiamazolu) i w razie ciężkiej reakcji alergicznej po tiamazolu

29
Q

Działanie tiamazolu

A

Pochodna tioimidazolu, wykazująca silne i długotrwałe działanie przeciwtarczycowe, polegające na hamowaniu utleniania jodków do jodu i blokowaniu jodowania tyreoglobuliny (hamowanie aktywności peroksydazy tarczycowej). Ponadto hamuje syntezę monojodotyrozyny (MIT) i dijodotyrozyny (DIT) oraz sprzęganie MIT i DIT do trijodotyroniny i włączanie DIT do tyroksyny. Lek nie wpływa na ilość już wytworzonych hormonów, ani na ich uwalnianie, dlatego efekty jego działania pojawiają się po kilku dniach (1-3tyg) stosowania.

30
Q

Kiedy absolutnie nie można podać tiamazolu?

A

Jeśli u chorego wystąpiła kiedykolwiek agranulocytoza

31
Q

Działania niepożądane tiamazolu

A

Większość działań niepożądanych pojawia się w trakcie pierwszych 4–8 tyg. leczenia, a częstość ich występowania i nasilenie zależą od stosowanej dawki. Bardzo często: leukopenia. Często: gorączka, wysypka, świąd, bóle stawów. Niezbyt często: agranulocytoza. Z nieznaną częstością: niedokrwistość aplastyczna, małopłytkowość, limfadenopatia, neuropatia obwodowa, zawroty głowy, zapalenie naczyń, zapalenie stawów, zespół toczniopodobny, nudności, wymioty, bóle brzucha, ostry obrzęk ślinianek, żółtaczka zastoinowa, martwica wątroby, zapalenie nerek, zapalenie naczyń nerkowych, zmniejszenie łaknienia, autoimmunologiczny zespół insulinowy, zaburzenia smaku, zapalenie nerwu, polineuropatia, ciężkie postacie skórnych reakcji alergicznych, utrata włosów. Podczas leczenia może nastąpić zwiększenie masy ciała. Stosowanie zbyt dużych dawek może powodować niedoczynność tarczycy lub przerost wieloguzkowy tarczycy. Bardzo rzadko późna niedoczynność tarczycy. Przedawkowanie: nudności, wymioty, zaparcia, zaburzenia menstruacji, zmniejszenie temperatury ciała, bóle mięśni, bóle głowy, nadmierna senność lub ospałość, zmęczenie, zwiększenie masy ciała, nadmierna suchość skóry, bezsenność. W przypadku przedawkowania prowokowanie wymiotów, płukanie żołądka, podawanie węgla aktywowanego i leczenie objawowe.

32
Q

Powikłania wymagające odstawienia leków p/tarczycowych bezwzględnie

A

niedokrwistość aplastyczna, zespół toczniopodobny, ostre zapalenie wątroby (propylotiouracyl), agranulocytoza, żłtaczka cholestatyczna (tiamazol), zapalenie naczyń z obecnością p/ciał ANCA

33
Q

Jodek potasu - płyn Lugola

A

zmniejsza syntezę i uwalnianie HT
głównie przełom tarczycowy i w przygotowaniu do operacji ChGB
Jodochwytność będzie zmniejszona przez ⩾6 mies - nie stosować przed leczeniem 131jodem

34
Q

Działanie litu na tarczycę

A

zmniejsza proteolizę tyreoglouliny i przez to zmniejsza wydzielanie HT

35
Q

Nadchloran sodu - działanie

A

hamuje transport jodu do tarczycy i może być wykorzystany w leczeniu tarczycy indukowanej jodem.
Krótko leczyć <4tyg, bo uszkadza szpik.

36
Q

Przygotowanie do zabiegu w wolu naczyniowym (kruche, duże ryzyko krwawienia)

A

tiamazol 4-6tyg (w pilnych co najmniej 2 tyg)

3-7 kropli Lugola 3x/d przez 7-10dni przed operacją (nawet do 10-15kropli 3x/d jeśli ogromne wole)

37
Q

Operacja nadczynnej tarczycy w trybie pilnym - leczenie

A

❆ duże dawki Lugola
❆ GKS
❆ beta-bloker
❆ cholestyramina ewentualnie

38
Q

Fazy podostrego zapalenia tarczycy (cichego)

A
  1. przejściowa nadczynność z małym wychwytem jodu
  2. przejściowa eutyroza z małym wychwytem jodu
  3. faza niedoczynności - wysoka jodochwytność
  4. powrót do eutyreozy z normą jodochwytności
39
Q

Choroba Riedla

A

» Bardzo rzadko występujące włókniejące zapalenie tarczycy. Obejmuje tarczycę i tkanki szyi.
» Twarda tarczyca przy palpacji.
» Duszność, zsp.Hornera, niedoczynność przytarczyc, porażenie n.krtaniowego wstecznego.
» Nie można uzyskać materiału z BAC.
» Klinowa resekcja cieśni tarczycy - nieco zmniejsza ucisk na tchawicę, całej tarczycy nie da się usunąć.
» Ewentualnie GKS

40
Q

Przewlekłe zapalenie tarczycy indukowane INF-α

A

U osób z predyspozycją genetyczną INF powoduje powstanie autoprzeciwciał, w tym antytarczycowych.
Ryzyko podostrego limfocytowego zapalenia tarczycy, rzadziej ChGB.

41
Q

Zapalenie tarczycy de Quervaina

A

→ poprzedzone zakażeniem g.d.o. 2-8tyg wcześniej
→ (prawdopodobna etiologia wirusowa) + typowe HLA
→ 4 fazy
→ Ból promieniuje do uszu, kąta żuchwy, górna klp
→ Bolesny obrzęk i gorączka
→ NADCZYNNOŚĆ (I faza) - 3-8tyg: destrukcja
→ faza III niedoczynności nie zawsze występuje
→ brak trwałej niedoczynności (niezmiernie rzadka)
→ szybko rosnące zmiany - nacieki olbrzymiokomórkowe (ziarniniaki)
→ 2% nawrotów po 20 latach
→ OB ↑↑↑, TSH, fT4 zależnie od fazy, Abs p/tarzycowe: 10-20%, anty-Tg częściej niż anty-TPO
→ propranolol, NLPZ, prednizon (p/bólowe, szybsze ustąpienie objawów)

42
Q

Czynniki etiologiczne ostrych zapaleń tarczycy

A

Streptococcus pyogenes, Staph.aureus, E.coli, Salmonella typhimurium
nawracające: beztlenowe
immunosupresja: Pneumocystis jiroveci
grzyby: Candida, Aspergillus, Cryptococcus

43
Q

Ostre ropne bakteryjne zapalenie tarczycy - antybiotyk z wyboru

A

piperacylina z tazobaktamem + wankomycyna jeśli susp. MRSA
S.aur - cefazolina/wankomycyna dla MRSA
Streptococcus - penicylina/ceftriakson

44
Q

Cechy oceniane w USG tarczycy

A

3 wymiary
echogeniczność - guzki lite, bezechowe torbiele
wewnętrzna struktura - homo/heterogenna
granice - wyraźne i gładkie, zatarte i nieregularne
zwapnienia - makro i mikro
ukrwienie całego narządu i zmian ogniskowych (color doppler/power doppler)
sztywność - elastyczność w elastografii

45
Q

Elastyczność nowotworu tarczycy

A

nowotwór ma mniejszą elastyczność niż otoczenie z wyjątkiem pęcherzykowego, dzięki temu elastografia jest pomocna w wyborze ognisk do BAC

46
Q

BAC - różnicowanie zmian gruczolakowych i hiperplastycznych od raków

A

NIE POZWALA, decyduje badanie histpat pooperacyjne
jest → podejrzenie nowotworu pęcherzykowego lub wariantu oksyfilnego.
Podejrzenie npl onkocytarnego: jeśli 75% komórek jest oksyfilne

47
Q

Udowodniony czynnik ryzyka raka brodawkowatego tarczycy

A

ekspozycja na promieniowanie jonizujące (szczególnie jeśli w dzieciństwie - RTh chłoniaka Hodgkina!)

48
Q

Ryzyko raka pęcherzykowego

A

na terenach ubogich w jod

49
Q

Rak rdzeniasty

A

25% przypadków związane z z mutacją RET

50
Q

NIFTP

A

Noninvasice follicular thyroid neoplasm with papillary-like nuclear features - nieinwazyjny nowotwór pęcherzykowy z jądrowymi cechami brodawkowymi
Rozpoznanie ŁAGODNE, nie wymaga leczenia

51
Q

Charakterystyczny, choć rzadki objaw raka rdzeniastego tarczycy

A

biegunka (z wydzielania kalcytoniny i innych substancji biologicznie czynnych)

52
Q

Marker przetrwałej choroby nowotworowej tarczycy/progresji (raków zróżnicowanych)

A

Tyreoglobulina - do monitorowania, przed operacją nie ma zastosowania. Działa jak marker npl

53
Q

Badania obrazowe w ca tarczycy

A
USG tarczycy i węzłów chłonnych szyi
scyntygrafia tarczycy
scyntygrafia całego ciała - pooperacyjna ocena zaawansowania zróżnicowanego ca tarczycy: jeśli wykrywa się ogniska jodochwytne w płucach i kościach prawie na pewno są meta
RTG klp 
TK szyi i górnego śródpiersia
54
Q

Szczyt zapadalności ChGB

A

30-60rż

55
Q

Czynniki zwiększające ryzyko ChGB

A
palenie tytoniu
wywiad rodzinny (HLA-DR3 i DR4)
stres
ciąża
rasa czarna
duże spożycie jodu
56
Q

Zespół Marine-Lenharta

A

Współistnienie ChGB i wola wieloguzkowego

57
Q

Najczęstsze zaburzenie psychiczne w nadczynności tarczycy

A

zaburzenia lękowe